Μετά από πάρα πολύ καιρό, δηλαδή χρόνια, επανέρχομαι να σχολιάσω ένα κείμενο του Τούρκου μεγαλοδημοσιογράφου Mehmet Ali Birand , τη μετάφραση του οποίου διαβάσαμε στην αγγλόφωνη Turkish Daily News. μέλος εδώ και αρκετό χρόνο του δημοσιογραφικού συγκροτήματος της Χουριέτ.
Το κείμενο του Μπιράντ τιτλοφορείται “Turkey will not be the cute boy anymore” και δημοσιεύθηκε στις 6 Οκτωβρίου. Είναι επίσης σημαντικό σημειολογικά αλλά και ουσιαστικά ότι αυτά που υποστηρίζει ο Μπιράντ τα γράφει στη Χουριέτ, μια εφημερίδα ταυτισμένη απόλυτα με τον τουρκικό σοβινισμό η οποία συνδημιούργησε και πρωτοστάτησε στα Σεπτεμβριανά του 1955 κατά των Ελλήνων της Πόλης και της Σμύρνης, που σήμερα παρουσιάζεται μαζί με τους Κεμαλιστές ως το αντίπαλο δέος κατά των ισλαμιστών του Ερντογάν και του συναφιού του. Αυτά που γράφει και υποστηρίζει ο Μπιράντ σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και τη σχέση Τουρκίας με τη Δύση, δεν διαφέρουν κατά ένα ιώτα απο την ατζέντα των νέο-οθωμανών Ερντογάν – Νταβούτογλου. Απλά άλλαξε ο Μανωλιός.
Και δυο λόγια για τον Μπιράντ για τους νεότερους που δεν τον γνωρίζουν. Υπήρξε για πολλούς, για να μην πώ σχεδόν όλους εμάς που δεν γνωρίζουμε τουρκικά το «παράθυρό» μας προς την Τουρκία για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Υπήρξε ίσως ο πρώτος Τούρκος που έγινε ανταποκριτής στο εξωτερικό με πρώτο πόστο τις Βρυξέλλες τη δεκαετία του 1970. Αλλά πιο σημαντικό υπήρξε προνομιούχος συνομιλητής των κεμαλιστών πασάδων. Μας έδωσε επίσης σημαντικά έργα για την τουρκική εισβολή (Απόφαση – Απόβαση) για τον Τουρκικό Στρατό (Διατάξτε Στρατηγέ μου) για το Αιγαίο (παζαρέματα) και για το πραξικόπημα του 1980, το μόνο που δεν μεταφράστηκε δυστυχώς στα ελληνικά, αλλά ευτυχώς μεταφράστηκε στα αγγλικά από τις εκδόσεις Brassey’s (The General’s Coup in Turkey). Σε ό,τι μας αφορά μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αυτού τεκμηριώνεται και η αιμομεικτική σχέση του Μπιράντ με τους πασάδες και γενικά με την κατεστημένη εξουσία της Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι για κάποιο χρονικό διάστημα οι πασάδες τον ηρωοποίησαν φυλακίζοντάς τον.
Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ο Μπιράντ ήταν κυριολεκτικά ο γκουρού των ελληνικών και κυπριακών ΜΜΕ. Φιλοξενήθηκε στα κανάλια, στις στήλες των εφημερίων και σε πολλά συνέδρια, όπου οι πλείστοι τον άκουγαν με δέος, ορισμένοι δε, σχεδόν αποσβολωμένοι. Η εικόνα δε που περνούσε για την Τουρκία συναγωνιζόταν αυτήν των τουρκικών σήριαλ που συνωστίζονται σήμερα στα ελληνικά κανάλια, όπως το Μέγα, τον Αντέννα, τον Άλφα και άλλα μικρότερα. Ήταν μια εικόνα της Τουρκίας εκδυτικισμένης, ώριμης, αστικής κλπ.
Έρχομαι τώρα στο υπό αναφορά κείμενό του το οποίο είναι κυριολεκτικά σουρεαλιστικό. Συγκρούεται σχεδόν με την πραγματικότητα την οποία ο Μπιράντ περιγράφει. Και είναι ενδεικτικό ότι οι Τούρκοι και σίγουρα η τουρκική ελίτ ζεί σε μια παράλληλη πραγματικότητα την οποία περιοδικά ανακατασκευάζει και προσαρμόζει στις περιπτώσεις.
Ο Μπιράντ περιγράφει την Τουρκία του Ψυχρού Πολέμου και μέχρι πρόσφατα, δηλαδή μέχρι την εποχή των Ερντογάν – Νταβούτογλου ως το “cute boy” των Αμερικανών και της Δύσης. Ήταν λέει μια Τουρκία ο καλύτερος και φρονιμότερος μαθητής της τάξης: επιμελής, ήσυχη, υπάκουη, ευάγωγη. «Κάτσε» της έλεγε η Ουάσιγκτον, καθόταν, «Σήκω», σηκωνόταν, «Ψήφισε έτσι στον ΟΗΕ», ψήφιζε. «Πρόβαλλε τα στήθη σου κατά των άπιστων κομμουνιστών», τα πρόβαλε. Ποτέ δεν σήκωνε το κεφάλι της να διαμαρτυρηθεί. Ποτέ δεν έκανε ερωτήσεις. Ήταν μια Τουρκία που αναγνώρισε το Ισραήλ που έμεινε έξω από εμπλοκές στη Μέση Ανατολή και που δεν υποστήριξε τους Παλαιστινίους, όχι όσο έπρεπε.
Και τι έπαιρνε η Τουρκία από Δύση και τις ΗΠΑ όλες αυτές τις δεκαετίες; Όλα αυτά τα χρόνια που η Τουρκία ήταν “cute boy” , υπάκουη, ενάγωγη κλπ (What do you think Turkey got in exchange for that?). Τίποτα, ή σχεδόν τίποτα γράφει ο Μπιράντ. Λίγα λεφτά λέει πήρε, ψίχουλα. Λίγη βοήθεια από το ΔΝΤ όταν είχε οικονομικά προβλήματα. Πήρε πλεονάζον αμερικανικό οπλισμό που ήταν για τα σκουπίδια, έλαβε Αμερικανικές πιστώσεις για αγορά παρακατιανού αμερικανικού στρατιωτικού υλικού με υψηλά επιτόκια. Ποτέ η Τουρκία, γράφει ο Μπιράντ, δεν έλαβε την υποστήριξη του της άξιζε από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Αντίθετα εισέπραττε επικρίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία για δημοκρατικό έλλειμμα, και αρνητική δημοσιότητα όπως έγινε με το κινηματογραφικό έργο Εξπρές του Μεσονυκτίου (Midnight Express) κλπ.
Τώρα, υπογραμμίζει ο Μπιράντ, που τα βλέπω εκ των υστέρων αντιλαμβάνομαι ότι το να είσαι “cute boy” δεν αξίζει. Πρέπει να είσαι “naughty child”. Πρέπει να είσαι λέει ο Μπιράντ αυτό που είναι σήμερα η Τουρκία των Ερντογάν – Νταβούτογλου. Τώρα, λεέι ο Μπιράντ, όλοι τρέχουν από πίσω μας. Τώρα κάνουμε κόντρα στην Ουάσιγκτον και ορθώνουμε το ανάστημά μας απέναντι στην Ευρώπη. Συμβαίνει λέει κάτι διαφορετικό στην Τουρκία σήμερα σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο. Όλοι τρέχουν από πίσω να μας «επαναφέρουν» στο «σωστό δρόμο». Αλλά οι φτωχοί και καταπονημένοι της περιοχής μας θαυμάζουν και μας χειροκροτούν. Χρειάζεται, ολοκληρώνει ο Μπιράντ, λίγη προσοχή, ευλυγισία και μια ισχυρή οικονομία και η Τουρκία θα μεγαλουργήσει. Εφόσον μπορούμε, πρέπει να είμαστε «ταραξίες», καταλήγει για να έχουμε και τα οφέλη που μας στέρεψαν μέχρι τώρα. Αλλιώς πρέπει να πάμε πίσω και να γίνουμε “cute boy”.
Αυτά λοιπόν από τον κ. Μπιράντ, τα οποία για να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα των σχέσεων «Τουρκίας – Δύσης» μεταπολεμικά θα πρέπει κυριολεκτικά να αναποδογυριστούν. Γι’ αυτό τα χαρακτήρισα σουρεαλιστικά και ενδεικτικά των εξωπραγματικών παραστάσεων που έχουν οι Τούρκοι για τον εαυτό τους και τον κόσμο.
Υποστήριξα σε παλαιότερα κείμενά μου και θα επαναλάβω και τώρα συνοπτικά, ότι το ιστορικό της σχέσεων Τουρκίας – Δύσης αποδεικνύει τεκμηριωμένα ότι η Τουρκία, το πιο «κακομαθημένο παιδί» (spoiled boy) της Δύσης – πιο «κακομαθημένο» ακόμη και από το Ισραήλ. Υπογραμμίζω ότι αθροιστικά, η Τουρκία εισέπραξε από τις δυτικές κυβερνήσεις, μεταπολεμικά, πολλά περισσότερα λεφτά από αυτά που εισέπραξε το Ισραήλ.
Χωρίς την αρωγή, στήριξη και υποστήριξη της Δύσης κυρίως ως προνομιούχου εταίρου του ΝΑΤΟ και προνομιούχου συμμάχου των ΗΠΑ, η Τουρκία σήμερα θα ήταν μια χώρα μεταξύ Αιγύπτου (υπερπληθυσμό) και Πακιστάν (πραξικοπήματα).
Ας πάρουμε συνοπτικά τα περισσότερα από αυτά που ισχυρίζεται ο Μπιράντ. Θα αρχίσω όμως με κάτι που ο ίδιος δεν αναφέρει και το οποίο από μόνο του ανατρέπει τον όλο συλλογισμό του. Αφού η Τουρκία ήτανε το “cute boy”, ήταν «πιστή σύμμαχος» και πρότασσε τα στήθη της κατά των κομμουνιστών, γιατί τότε υπήρξε εκτός κομμουνιστικού στρατοπέδου όπως αυτό τεκμηριώνεται από τις εκθέσεις της CIA; (Central Intelligence Agency, National Assessment Center, “Communist Aid Activities in Non Communist Less Development Countries 1954-79. “ER 80-10318U, October 1980, σελ. 2,6,9). Τόσο μεγάλοι μακάκες ήτανε δηλαδή οι αρχικομμουνιστές της Μόσχας ή ήξεραν κάτι περισσότερο από τον Μπιράντ;
Ως προς τα πλείστα υπόλοιπα που αναφέρει ο Μπιράντ.
Η Τουρκία στηρίχθηκε περισσότερο από καμία άλλη χώρα από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα (πάνω από 20 προγράμματα) με εκατομμύρια δολάρια δανεικά και αγύριστα. Υπογραμμίζω ότι την περίοδο που η Αργεντινή αφέθηκε να χρεοκοπήσει, η Τουρκία με παρόμοια οικονομικά προβλήματα διασώθηκε από την κυβέρνηση Κλίντον και το ΔΝΤ.
Οι Τούρκοι αφέθηκαν να καταστρέψουν τον ελληνισμό της Τουρκίας (1955, 1964) χωρίς κανένα κόστος. Όλος, κυριολεκτικά, ο τουρκικός στόλος της εισβολής στην Κύπρο το 1974 είχε παραχωρηθεί δωρεάν ή με μίσθωση (lease) που δεν πληρώθηκε ποτέ προς τις ΗΠΑ. Στη διάρκεια του μερικού εμπάργκο όπλων (που επέβαλλε το Κογκρέσο και όχι η αμερικανική κυβέρνηση) η Τουρκία εισέπραξε μέσω υπόγειων διαδρομών (ΝΑΤΟ, Γερμανία, Αγγλία, Ιαπωνία κλπ) περισσότερη βοήθεια σε λεφτά και υλικό από όσο έπαιρνε – και ήταν πολλά- πρίν το μερικό εμπάργκο (1975-78).
Επί κυβέρνησης Ρέηγκαν (1981-1989) εισέπραξε 18 δις δολάρια ώστε να κατασκευάσουν οι Αμερικάνοι βάσεις στην Ανατολική Τουρκία για επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο όταν το 2003 οι Αμερικανοί ζήτησαν τις βάσεις αυτές για επίθεση κατά του Ιράκ πήραν … τον πούλο.
Στη Μέση Ανατολή, γράφει ο Μπιράντ, η Τουρκία δεν ανακατεύθηκε μέχρι πρόσφατα. Μα τότε ποιος (ο Μεντερές) είχε σχεδιάσει εισβολή στη Συρία (1957) και Ιράκ (1958); Η λιτανεία είναι ατέλειωτη αναφορικά με το πόσο “cute boy” υπήρξε η Τουρκία όλη αυτήν την περίοδο, πάντα με το αζημίωτο. Όσο για το Εξπρές του Μεσονυχτίου αυτό υπήρξε απότοκο του γεγονότος ότι τότε η Τουρκία ήταν ο μεγαλύτερος παραγωγός ηρωίνης που έφθανε στην Αμερική. Το 1971 υπέγραψε συμφωνία με τις ΗΠΑ για περιορισμό της καλλιέργειας της παπαρούνας αλλά το 1974 ο πρωθυπουργός της εισβολής Ετσεβίτ την καταπάτησε. Το Εξπρές του Μεσονυχτίου αντικατόπτριζε την Τουρκία της εποχής.
«Πρέπει να μας πληρώνετε τους λογαριασμούς γιατί μας έχετε ανάγκη» έλεγε Τούρκος Πρωθυπουργός σε υψηλόβαθμο Αμερικανό αξιωματούχο στην Άγκυρα το 1979 (“you must pay our bills because you need us”). Και τότε πλήρωναν οι Αμερικανοί, πλήρωναν τον Μπιράντ και τους ομοεθνείς του όπως συνεχίζουν να τους πληρώνουν και σήμερα. Είναι όμως λίγα, πολύ λίγα αυτά που εισπράττουν, κατά τον Μπιράντ και τους Ισλαμοπασάδες. Η μεγάλη (Buyuk) Τουρκία δικαιούται περισσότερα, πολύ περισσότερα. Και θα τα αρπάξει μόνη της, μας αποκαλύπτει κυνικά ο Μπιράντ.
Υ.Γ.: όπως μας πληροφορεί ο πάντοτε καλά πληροφορημένος για την Τουρκία, Gareth Jenkins (Al Ahram weekly on line, 25/31 December 2003, Issue No. 670), το 2003 μια τουρκική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Υπουργό Ali Babacan εμφανίστηκε στο σπίτι του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον Colin Powel και απαίτησε 96 δις δολάρια πακέτο βοήθειας ώστε να επιτρέψουν στους Αμερικανούς να χρησιμοποιήσουν τις βάσεις που οι ίδιοι πλήρωσαν εναντίον του Ιράκ. Στο παζάρι που ακολούθησε, οι Αμερικανοί τους προσέφεραν 30 δις σε χαμηλότοκα δάνεια συν την Κύπρο υπό τη μορφή του Σχεδίου Ανάν όπως παραδέχθηκε ο τότε Αμερικανός αξιωματούχος Daniel Fried. Προφανώς τα 30 δις συν η Κύπρος δεν ήταν ικανοποιητική αμοιβή για τα «καλά παιδιά» που μας περιγράφει ο Μπιράντ.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου