Ο Erdogan βλέπει την εξουσία να γκρεμίζεται, οι Κούρδοι παζαρεύουν και οι εθνικιστές ετοιμάζουν ανατροπή…
Chevalier NoirΟ Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan και το κυβερνών ισλαμιστικό-συντηρητικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) χάνουν σταδιακά τη δημοτικότητά τους.
Η αιτία βρίσκεται στον υψηλό πληθωρισμό και στη μαζική δυσαρέσκεια του πληθυσμού για την αύξηση των τιμών.
Αυτό επιβεβαιώνεται από πολυάριθμες δημοσκοπήσεις.
Υπάρχουν όμως και άλλοι, πιο θεμελιώδεις λόγοι για την πτώση της στήριξης προς τον Erdogan.
Καθώς η γενιά των ζούμερς εισέρχεται στην πολιτική, οι συμπάθειες προς τα συντηρητικά κόμματα εξασθενούν.
Η πρώτη παγκόσμια ψηφιακή γενιά στη Μέση Ανατολή έχει μάλλον αρνητική στάση απέναντί τους· το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στο Ιράν, όπου μειώνεται η δημοτικότητα του συστήματος της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Ο Erdogan έχει επιτύχει πολλά όσον αφορά τη δημιουργία υποδομών κατά τη διάρκεια της τέταρτης δεκαετίας της διακυβέρνησής του.
Έδωσε εντολές για την κατασκευή νοσοκομείων, σχολείων, πανεπιστημίων και σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, και επί των ημερών του βελτιώθηκε η ποιότητα ζωής σημαντικού μέρους των ψηφοφόρων.
Αυτό του επέτρεψε να απολαμβάνει επί μακρόν εκλογικές νίκες χάρη στο «πυρηνικό» εκλογικό του σώμα — τους κατοίκους της σουνιτικής ενδοχώρας.
Ωστόσο, η νεολαία έχει συνηθίσει στη ζωή της νέας Τουρκίας, θεωρεί τα επιτεύγματα αυτά δεδομένα και ζητά αλλαγές.
Ο πληθυσμός μετακινείται από την ύπαιθρο στις μεγαλουπόλεις, όπου η θρησκευτικότητα μειώνεται, ενώ η ζωή στο Διαδίκτυο ενισχύει ραγδαία τις κοσμικές τάσεις. Τα γεγονότα το αποδεικνύουν.
Τα γεγονότα των τελευταίων ετών στην ινδική υποήπειρο (Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Νεπάλ, Σρι Λάνκα), καθώς και οι πρόσφατες ανησυχητικές ειδήσεις από τη Μαδαγασκάρη και την Ινδονησία, αποτελούν δυσάρεστα μηνύματα για τον Erdogan.
Στην Τουρκία υπάρχουν επίσης και άλλοι λόγοι για την αυξανόμενη δυσαρέσκεια του πληθυσμού - περίπου 4 εκατομμύρια μετανάστες και πρόσφυγες από τη Συρία και το Αφγανιστάν.
Η παρουσία τους οδηγεί σε ενίσχυση των εθνικιστικών κομμάτων, αν και οι περισσότεροι «μη πολίτες» είναι απλοί εργαζόμενοι που δεν ζουν από επιδόματα· τα παιδιά τους φοιτούν στα τουρκικά σχολεία.
Όπως και να ’χει, το ποσοστό του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) στη χώρα ανέρχεται σε 32,2%.
Δεύτερο έρχεται το κυβερνών AKP με 31,3%, ενώ ακολουθεί το φιλοκουρδικό αυτονομιστικό Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών (DEM) με 9,1%.
Κατανοώντας ότι τα προβλήματά του αυξάνονται, ο Erdogan, για να διατηρήσει την εξουσία, ακολουθεί δύο κύριες στρατηγικές.
Ο παράγων «Κούρδοι»
Πρώτον, ποντάρει στους Κούρδους.
Αποτελούν περίπου 20 εκατομμύρια πολίτες, δηλαδή το ένα τέταρτο της χώρας. Διεξάγει συνομιλίες με τον Κούρδο ηγέτη, επικεφαλής του PKK, Abdullah Ocalan.
Ο τελευταίος έχει δηλώσει κατάπαυση του πυρός και διάλυση του κόμματος, που πολεμούσε το τουρκικό κράτος από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 για την αυτοδιάθεση.
Ο Ocalan βρίσκεται στη φυλακή του νησιού Ιμραλί και από εκεί προσπαθεί να καθοδηγεί το κουρδικό κίνημα.
Ο Erdogan υπόσχεται να απελευθερώσει Κούρδους πολιτικούς κρατούμενους και να σταματήσει τις συλλήψεις δημάρχων κουρδικών πόλεων (τους οποίους η κυβέρνηση συχνά αντικαθιστά με διορισμένους επιτρόπους).
Τα κουρδικά κόμματα —κυρίως οι νομιμόφρονες του DEM— θα μπορούσαν να καλέσουν τους ψηφοφόρους τους να στηρίξουν τον Erdogan στις προεδρικές εκλογές, κάτι που θεωρητικά θα του προσέφερε 6 εκατομμύρια ψήφους.
Ωστόσο, ζητούν σε αντάλλαγμα συνταγματικές αλλαγές, αναγνώριση των κουρδικών δικαιωμάτων, ένταξη της κουρδικής γλώσσας στην τοπική εκπαίδευση και τερματισμό των συλλήψεων εκλεγμένων Κούρδων δημάρχων.
Τίποτα από αυτά δεν έχει γίνει ακόμη και δεν είναι βέβαιο ότι ο Erdogan σκοπεύει να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση.
Αντιπολίτευση
Δεύτερον, ο Erdogan, μέσω των ελεγχόμενων από αυτόν δικαστικών αρχών, προσπαθεί να αποδυναμώσει την κύρια αντιπολιτευτική δύναμη, το CHP — το κεμαλικό, κοσμικό, εθνικιστικό κόμμα του κέντρου.
Έστειλε στη φυλακή τον βασικό του αντίπαλο, τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu, ο οποίος προηγείτο στις δημοσκοπήσεις κατά 5-10%.
Παράλληλα, εξαπέλυσε δικαστικές διώξεις εναντίον δημοτικών αξιωματούχων της αντιπολίτευσης σε διάφορες πόλεις.
Κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να μιλούν για «δίκτυο διαφθοράς» που δήθεν δημιούργησε η αντιπολίτευση στους δήμους.
Ταυτόχρονα, τα δικαστήρια εξετάζουν τη νομιμότητα των εσωκομματικών εκλογών του CHP.
Οι αρχές ενδέχεται να επιχειρήσουν να διορίσουν κρατικούς επιτρόπους για τη διοίκηση του κόμματος, όπως κάνουν με τους κουρδικούς δήμους.
Ωστόσο, τα προβλήματα του Erdogan μόλις αρχίζουν.
Ο Mansur Yavas, δήμαρχος της Άγκυρας και μέλος του CHP, έντονα εθνικιστής, είναι σχεδόν εξίσου δημοφιλής με τον Imamoglu και, σύμφωνα με κάποιες δημοσκοπήσεις, προηγείται του Erdogan.
Ο δημοφιλής σήμερα στην Τουρκία εθνικιστικός χαρακτήρας βοηθά πολύ· ο Yavas θεωρείται αποτελεσματικός διαχειριστής μιας τεράστιας πόλης.
Πρόσφατα κυκλοφόρησαν πληροφορίες ότι θα μπορούσε να είναι υποψήφιος πρόεδρος του CHP, με στήριξη και από άλλες εθνικιστικές αντιπολιτευτικές δυνάμεις —το Κόμμα της Νίκης, το Καλό Κόμμα και άλλες— ενώ ενδέχεται να έχει ακόμη και τη στήριξη του δεξιού-συντηρητικού Κόμματος της Νέας Ευημερίας, που ανταγωνίζεται το AKP για τις ψήφους των συντηρητικών.
Μερικές από αυτές τις δυνάμεις είχαν ήδη προτείνει τον Yavas ως υποψήφιο πρόεδρο το 2023, κάτι που θα ικανοποιούσε τόσο το CHP όσο και τα ανεξάρτητα εθνικιστικά κόμματα.
Με μια τόσο ευρεία, ενοποιημένη υποστήριξη, οι πιθανότητες νίκης του Yavas αυξάνονται κατακόρυφα.
Θα μπορούσε να αποτελέσει ενοποιητική μορφή για τον εθνικιστικό και αντιπολιτευτικό χώρο.
Από την άλλη πλευρά, είναι αμφίβολο αν ο Erdogan θα λάβει ψήφους από τους Κούρδους.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η δημοτικότητά του έχει αυξηθεί σε αυτό το εκλογικό σώμα.
Ακόμα κι αν ο Ocalan και οι ηγέτες του DEM τον στηρίξουν δημόσια, δεν είναι βέβαιο ότι οι Κούρδοι ψηφοφόροι θα τους ακολουθήσουν.
Υπάρχουν πάρα πολλά τραύματα από την περίοδο της εξουσίας του, όπως η καταστολή της κουρδικής εξέγερσης το 2015 και οι συλλήψεις Κούρδων πολιτικών, ακτιβιστών και δημοσιογράφων.
Πολλές κουρδικές περιοχές είναι, άλλωστε, οι φτωχότερες της Τουρκίας.
Σε αντίθεση με τον Imamoglu, ο Yavas δεν βιάζεται να προκαλέσει τον Erdogan. Συγκεντρώνει σταδιακά υποστηρικτές -κάτι που απαιτεί χρόνο- και αντιλαμβάνεται πλήρως τους κινδύνους.
Οι εκλογές είναι προγραμματισμένες για το 2028, αν και δεν αποκλείεται να διεξαχθούν νωρίτερα.
Ωστόσο, τον απειλεί ο ίδιος κίνδυνος που έπληξε τον Imamoglu και για τους ίδιους λόγους.
Το προεδρικό ποσοστό του Yavas βρίσκεται στο 43,9%, ενώ του Erdogan στο 40,7%.
Ο αρχηγός του CHP, Ozgur Ozel, δήλωσε πρόσφατα ότι ο Yavas μπορεί να είναι ο υποψήφιος πρόεδρος εάν ο Imamoglu παραμείνει στη φυλακή.
Στις 8 Οκτωβρίου, ο Erdogan κατηγόρησε τον Γιαβάς για διακοπές νερού σε ορισμένες περιοχές της Άγκυρας (λόγω βλάβης στους σωλήνες).
Ήδη υπάρχουν αναφορές για έναρξη έρευνας εις βάρος του δημάρχου.
Ο ιστορικός Ilber Ortaili, υποστηρικτής του Yavas, έγραψε στην εφημερίδα Hürriyet:
«Ο Yavas ενεργεί διακριτικά... Οι πόροι του είναι περιορισμένοι, και σε ορισμένες περιπτώσεις περικόπτονται.
Ας το ξεκαθαρίσω: κάθε ομάδα που παρεμβαίνει στις υποθέσεις του Μανσούρ-μπέη κάνει λάθος. Νομίζω ότι θα ξεκινήσει έρευνα εναντίον του.
Από σεβασμό στη δικαιοσύνη, δεν θα γράψω άλλο.
Αυτή είναι η τελευταία μου στήλη πριν από την προαναφερθείσα έρευνα, την οποία δεν κατανοώ. Αλλά περιμένουμε δικαιοσύνη.
Η Άγκυρα έχει έναν αξιοπρεπή, σεβαστό δήμαρχο.»
Ωστόσο, η τουρκική εισαγγελία ήδη διεξάγει έρευνα σε βάρος του Yavas.
Ο Erdogan ενδέχεται να προσπαθήσει να τον συλλάβει — ίσως όχι τώρα, αλλά πιο κοντά στις εκλογές, για να στερήσει από την αντιπολίτευση τον χρόνο να βρει νέο δημοφιλή υποψήφιο.
Αυτό, όμως, θα μείωνε τη νομιμότητα των εκλογών που σκοπεύει να διεξαγάγει και θα ενείχε σοβαρούς κινδύνους.
Με λίγα λόγια, ο Τούρκος ηγέτης βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου