Η Αρκτική, μια περιοχή που καλύπτει μόλις το 4% της επιφάνειας της Γης, εξελίσσεται σε ένα από τα πιο καυτά γεωπολιτικά πεδία μάχης παγκοσμίως, καθώς υπερδυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση διεκδικούν μερίδιο από τους τεράστιους φυσικούς πόρους και τις νέες εμπορικές ευκαιρίες που ανοίγονται λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η τήξη των πάγων, που συμβαίνει τέσσερις φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο, αποκαλύπτει κοιτάσματα πετρελαίου, φυσικού αερίου και κρίσιμων μετάλλων, ενώ ανοίγει νέες θαλάσσιες διαδρομές, μειώνοντας δραστικά τον χρόνο μεταφοράς μεταξύ Ασίας και Ευρώπης.
Στο επίκεντρο αυτής της γεωπολιτικής αναμέτρησης βρίσκεται η Κίνα, η οποία, παρότι γεωγραφικά απέχει πολύ από την Αρκτική –με την βορειότερη πόλη της, το Χαρμπίν, να βρίσκεται στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος με τη Βενετία– αυτοπροσδιορίζεται ως «κράτος κοντά στην Αρκτική» και επιδιώκει να εδραιώσει μόνιμη παρουσία στην περιοχή.
Σύμφωνα με το BBC, από το 2023, όταν ο Μάγκνους Μέλαντ ανέλαβε δήμαρχος σε μια μικρή πόλη στο βορειότερο άκρο της Νορβηγίας, δέχτηκε επισκέψεις από τρεις κινεζικές αντιπροσωπείες, που εξέφρασαν ενδιαφέρον για αγορά ακινήτων και συμμετοχή σε έργα υποδομών.
«Θέλουν να γίνουν πολική υπερδύναμη», δήλωσε ο Μέλαντ, εκφράζοντας επιφυλάξεις για τις προθέσεις του Πεκίνου.
«Θέλουμε συνεργασία με την Κίνα, αλλά όχι εξάρτηση από αυτήν», πρόσθεσε, αντικατοπτρίζοντας την ευρύτερη ευρωπαϊκή ανησυχία για την επιρροή αυταρχικών καθεστώτων.
Η κλιματική αλλαγή, που επιταχύνει την τήξη των πάγων, έχει καταστήσει προσβάσιμα κοιτάσματα που εκτιμάται ότι περιλαμβάνουν το 30% του παγκόσμιου ανεκμετάλλευτου φυσικού αερίου.
Παράλληλα, ανοίγει ο δρόμος για τον «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού», ένα φιλόδοξο σχέδιο της Κίνας για τη ναυτιλία στην Αρκτική, που θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τον χρόνο μεταφοράς εμπορευμάτων.
Το λιμάνι του Κίρκενες, στη βόρεια Νορβηγία, αποτελεί κεντρικό σημείο αυτής της στρατηγικής.
Παρά την εικόνα εγκατάλειψης, με κλειστά καταστήματα και εγκαταλελειμμένες αποθήκες, ο διευθυντής του λιμανιού, Τέριε Γιόργκενσεν, οραματίζεται το Κίρκενες ως τη «Σιγκαπούρη του Ευρωπαϊκού Αρκτικού Βορρά», ένα κόμβο μεταφόρτωσης που θα συνδέει Βόρεια Αμερική, Ευρώπη και Ασία.
«Δεν χρειάζεται να πουλήσουμε γη σε κανέναν, ούτε σε κινεζικές ούτε σε βρετανικές εταιρείες», τονίζει, καθώς η Νορβηγία έχει θεσπίσει νόμους που απαγορεύουν την πώληση κρίσιμων υποδομών αν θέτουν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια.
Η Κίνα, ωστόσο, αντιμετωπίζει εμπόδια στην ευρωπαϊκή Αρκτική, καθώς πρόσφατες προσπάθειες για αγορά λιμανιών στη Νορβηγία και τη Σουηδία, καθώς και ενός αεροδρομίου στη Γροιλανδία, απορρίφθηκαν.
Αυτό την ωθεί προς στενότερη συνεργασία με τη Ρωσία, η οποία ελέγχει το 53% της ακτογραμμής του Αρκτικού Ωκεανού και βασίζεται στην περιοχή για το 10% του ΑΕΠ και το 20% των εξαγωγών της, σύμφωνα με τον Ρώσο υπουργό Ανάπτυξης της Άπω Ανατολής και Αρκτικής, Αλεξέι Τσεκούνκοφ.
Οι δύο χώρες ενισχύουν τη συνεργασία τους, με κοινές στρατιωτικές ασκήσεις τον Σεπτέμβριο και περιπολίες μακρινής εμβέλειας βομβαρδιστικών κοντά στην Αλάσκα τον Ιούλιο του 2024, προκαλώντας το ΝΑΤΟ, το οποίο έχει αυξήσει τη δική του παρουσία στην περιοχή μετά την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας το 2022.
Ο Άντρεας Όστχαγεν, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Φριτζόφ Νάνσεν, περιγράφει τη ρωσοκινεζική συνεργασία ως «εύκολο κέρδος» για τη Μόσχα, που χρειάζεται επενδύσεις για την εκμετάλλευση των πόρων της Αρκτικής, και για το Πεκίνο, που βλέπει την περιοχή ως αγορά και εμπορική διαδρομή.
Ωστόσο, τονίζει ότι η σχέση τους δεν είναι χωρίς επιφυλάξεις: η Ρωσία παραμένει επιφυλακτική απέναντι στην υπερβολική κινεζική διείσδυση, ενώ η Κίνα επιδιώκει να διατηρήσει εμπορικές σχέσεις με τη Δύση, αποφεύγοντας δυτικές κυρώσεις.
Η Νορβηγία, από την πλευρά της, βρίσκεται σε εγρήγορση, καθώς τα σύνορά της με τη Ρωσία, μόλις 10 λεπτά από το Κίρκενες, την καθιστούν πρώτη γραμμή σε έναν υβριδικό πόλεμο.
Ο συνταγματάρχης Γιόρν Κβίλερ, από την περιοχή του ποταμού Πάσβικ, αναφέρει αυξημένα περιστατικά παρεμβολής GPS και κατασκοπείας από το 2022, με τη Ρωσία να φέρεται να χρησιμοποιεί την Αρκτική για εκπαίδευση στρατιωτών και δοκιμές όπλων.
Σύμφωνα με πρόσφατες αναρτήσεις στο «X», η Μόσχα ενισχύει την παρουσία της, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσε τη δημιουργία μόνιμης στρατιωτικής βάσης στη Νορβηγία για την αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής.
Επιπλέον, η Νορβηγία παρακολουθεί στενά ύποπτα ρωσικά πλοία και υποβρύχια που ενδέχεται να στοχεύουν υποθαλάσσια καλώδια επικοινωνίας και αγωγούς φυσικού αερίου, κρίσιμες υποδομές που στηρίζουν τρισεκατομμύρια δολάρια σε παγκόσμιες συναλλαγές.
Η Αρκτική παραμένει ένα πεδίο έντονης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης, όπου η κλιματική αλλαγή δημιουργεί τόσο ευκαιρίες όσο και κινδύνους.
Η μάχη για τον έλεγχο των πόρων και των θαλάσσιων οδών της περιοχής, με φόντο τον υβριδικό πόλεμο και τις στρατηγικές κινήσεις του Κρεμλίνου, δεν δείχνει σημάδια εκτόνωσης.
Οι χώρες του ΝΑΤΟ, με τη Νορβηγία σε κεντρικό ρόλο, ενισχύουν την επιτήρηση των κρίσιμων υποδομών, ενώ η Κίνα και η Ρωσία συνεχίζουν να επεκτείνουν τη συνεργασία τους.
Η εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής θα καθορίσει το ρυθμό και την έκταση αυτής της γεωπολιτικής κούρσας, με την Αρκτική να παραμένει στο επίκεντρο των παγκόσμιων στρατηγικών.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου