Μία εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις και η έκρηξη Μπάιντεν στην Αμερικανίδα δημοσιογράφο του CNN κατά το τέλος της συνέντευξης τύπου, μετά τη συνάντηση με τον Πούτιν, δείχνει τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής περιοδείας του προέδρου των ΗΠΑ. Εκείνη τη στιγμή βγήκε η συνολική ψυχική, πνευματική, σωματική κόπωση του Προέδρου, αλλά ήταν έκδηλη και η απογοήτευσή του από τα αποτελέσματα.
Η υψηλή στρατηγική των ΗΠΑ προκειμένου να ανατρέψει το «ηγεμονία σε εξασθένιση» σε «ηγεμονία σε σταθεροποίηση» εστιάζεται σε έναν και μόνον στόχο την ανάσχεση της Κίνας. Οι ΗΠΑ με ΑΕΠ στα 20 τρις δολάρια εκτιμούν ότι η Κίνα με ΑΕΠ στα 13 τρις δολάρια και ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ 5-8% ετησίως, ότι κάπου στο 2035 ή και νωρίτερα θα περάσει μπροστά ως η πρώτη οικονομική δύναμη παγκοσμίως. Αυτό φυσικά θα συμπαρασύρει την ενίσχυση της στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος της Κίνας, οπότε δυνητικά η Κίνα θα αναλάβει ηγεμονικό ρόλο παγκοσμίως.
Η στρατηγική της Κινεζικής ανάσχεσης ξεκίνησε από το 2010 με τον Ομπάμα, συνεχίστηκε με τον Τράμπ και εντατικοποιείται με τον Μπάιντεν. Αυτό που αλλάζει είναι η τακτική επίτευξης της ανάσχεσης. Ο Τράμπ υποστήριξε το America first, leave the Europe, ουδετεροποίηση της Ρωσίας και συγκέντρωση στον στόχο (Κίνα). Ο Μπάιντεν υποστηρίζει το America is back, join the Europe, ουδετεροποίηση της Ρωσίας και συγκέντρωση ΗΠΑ – Ευρώπης στον στόχο (Κίνα). Άρα ο στόχος της επίσκεψης Μπάιντεν ήταν διπλός: «σύσφιξη- δέσιμο» της Ευρώπης και ουδετεροποίηση της Ρωσίας (με χρήση μαστίγιου και καρότου) .
Tο κομβικό σημείο αλλαγής τακτικής μεταξύ Τράμπ και Μπάιντεν είναι η προσέγγιση – συμμαχία με την Ευρώπη. Αυτό προσπάθησε να επουλώσει ο Μπάιντεν στην τετραπλή ευρωπαϊκή περιοδεία (G7, NATO, EE, Πούτιν). Όμως η δυσπιστία, οι επιφυλάξεις, η έλλειψη εμπιστοσύνης, η εσωτερική ενδυνάμωση της Ευρώπης και το εύθραυστο 48% (America first) οδήγησαν τους Ευρωπαίους ηγέτες να είναι διαχυτικοί σε χαμόγελα, αλλά φειδωλοί σε υποσχέσεις στο νέο αφήγημα Μπάιντεν.
Παρόλο που έγινε προσπάθεια κατά την προετοιμασία να εξομαλυνθούν οι αντιθέσεις και η επίσκεψη Μπάιντεν να πάρει ένα πανηγυρικό τόνο, το καλάθι τελικά έμεινε άδειο.
Ο Μακρόν υποστηρίζει την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής άμυνας και δήλωσε ότι «η Κίνα είναι μακριά» και δεν εντάσσεται στο Νατοϊκό πλαίσιο απειλών -ασφάλειας. Η Μέρκελ δήλωσε ότι καλύτερα είναι να βρούμε «ισορροπία» με την Κίνα, παρόλο που ο Μπάιντεν οπισθοχώρησε στο θέμα του Nord stream 2 (έκανε ένα καλό δώρο), αλλά δεν την έπεισε. Η Μ. Βρετανία προσπαθεί να βρει τον μετά Brexit ρυθμό της και εποφθαλμιά σε ισχυρές εμπορικές σχέσεις με την Κίνα για να επιβιώσει.
Στους G7 έδωσε το 15% (αντί του στόχου 21%) ως ελάχιστη φορολόγηση επιχειρήσεων και στην ΕΕ υποσχέθηκε άρση των δασμολογήσεων που έχει επιβάλλει ο Τράμπ. Το ΝΑΤΟ είναι ο περισσότερο φιλικός χώρος των ΗΠΑ και εκεί επικεντρώνεται πλέον η προσπάθεια, δηλ. της Νατοποίησης της ανάσχεσης. ΤΟ ΝΑΤΟ 2030 δεν είναι τίποτα άλλο από την εκπόνηση του στρατηγικού δόγματος των νέων απειλών, όπου φυσικά θα περιβληθεί η ανάσχεση της Κίνας. Ο σαλιάρης Στόλτεμπεργκ δήλωσε ενθουσιασμένος από αυτή την προοπτική της παγκοσμιοποίησης του ΝΑΤΟ. Μετά τα δόγματα όμως πάντα έρχεται ο λογαριασμός και η ενίσχυση των στρατιωτικών δυνατοτήτων για να υποστηριχθεί το νέο ΝΑΤΟ. Εκεί τα πράγματα δυσκολεύουν γιατί δεν υπάρχουν πρόθυμοι για το 2%, δεδομένου ότι τα κράτη της Ευρώπης εκτιμούν ότι έχουν τακτοποιήσει ικανοποιητικά τα του οίκου τους και δεν είναι πρόθυμα να γίνουν τα «εργαλεία» των ΗΠΑ στην στρατηγική τους επιδίωξη.
Η συνάντηση με τον Πούτιν ήταν εξίσου άκαρπη αφού περιορίστηκε στο άνοιγμα των πρεσβειών και την εμφατική επιβεβαίωση από πλευράς Ρωσίας ότι οι ΗΠΑ ανήκουν στις μη φιλικές χώρες. Ο Μπάιντεν μετά τη σφυγμομέτρηση του Πούτιν στο Ουκρανικό κατάλαβε ότι είναι μάλλον σε μειονεκτική θέση, αφού ο Λόιντ είχε εισπράξει και την απροθυμία υποστήριξης με στρατιωτικές δυνατότητες. Έτσι ξαναμίλησε για το Μίνσκ και επικοινωνιακά το διαχειρίζεται με την πρόσκληση του προέδρου της Ουκρανίας στις ΗΠΑ. Δεν πέτυχε ούτε την απελευθέρωση κάποιων κρατουμένων. Επίσης η Ρωσία είναι παρόν στη Λιβύη, στη Συρία, στην Αρμενία και οι ΗΠΑ ψάχνουν τρόπους να εξισορροπήσουν πλέον τις απώλειες τις περιόδου Τράμπ.
Συμπερασματικά ο διπλός στόχος της επίσκεψης Μπάιντεν για δέσιμο της Ευρώπης και αδρανοποίηση της Ρωσίας δεν πήγε καλά.
Αυτή την εβδομάδα, ως απόδειξη των μη ικανοποιητικών αποτελεσμάτων, ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ εσπευσμένα ξεκινά αμέσως τον δεύτερο γύρο διπλωματικής προσπάθειας «κατανόησης» από τους Δυτικούς συμμάχους. Θα επισκεφθεί τον Μακρόν και θα μιλήσουν στα Γαλλικά επιδιώκοντας την αλλαγή στρατηγικής πλεύσης της Γαλλίας. Μετά θα επισκεφθεί την Μέρκελ και όπως φημολογείται θα μεταφέρει πρόσκληση επίσκεψης στον Λευκό Οίκο. Η Μέρκελ δέχθηκε πολλές προσβολές από τον Τραμπ και η διαπραγμάτευση θα είναι δύσκολη. Θα ζητήσει πολλά ενώ δεν φαίνεται διατεθειμένη να σπάσει τον δρόμο του μεταξιού. Ο Μπλίνκεν θα συμμετάσχει στη σύνοδο για τη Λιβύη όπου εκεί θα φανεί πως οι ΗΠΑ σκέφτονται να εφαρμόσουν επιχειρησιακά το America is back. Εκτιμάται ότι θα επιδιώξουν να προσδώσουν χροιά ΝΑΤΟ, αλλά με τη Ρωσία παρούσα δεν θα περάσει. Έτσι θα περιοριστούν στην ομπρέλα του ΟΗΕ με ενισχυμένο κρατικό ανταγωνισμό (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Τουρκία, Αίγυπτος). Μετά τη Γερμανία ο Μπλίνκεν πάει Ιταλία η οποία διεκδικεί δυναμική επιστροφή και τέλος έρχεται η σύνοδος των G20.
Η απάντηση της Κίνας στην μεγάλη σκακιέρα έρχεται λίγο αργότερα με την σύνοδο των ηγετών Κίνας – Ρωσίας τον Ιούλιο και τη διαφαινόμενη ισχυρή επιβεβαίωση της μη ουδετεροποίησης της Ρωσίας. Κάπου εδώ θα σβήσει ο στόχος των ΗΠΑ για τη Ρωσία.
Η γενικότερη εκτίμηση είναι ότι το come back των ΗΠΑ στη διεθνή πολιτική σκηνή συναντά πολλές δυσκολίες. Τα κράτη μέσα από τους διεθνείς οργανισμούς και τις διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες θέτουν σε προτεραιότητα τα συμφέροντά τους, όπως άλλωστε κάνουν και οι ΗΠΑ. Ειδικότερα η Ευρώπη συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας μάλλον δεν είναι θιασώτης του νέου ψυχρού πολέμου απέναντι στην Κίνα.
Η διοίκηση Μπάιντεν μόλις τώρα ξεκίνησε και θα κριθεί κυρίως από τον επιχειρησιακό σχεδιασμό υποστήριξης της υψηλής στρατηγικής. H Ουκρανική κρίση έδειξε πολλές αδυναμίες στον επιχειρησιακό τομέα, μένει να δούμε τη συνέχεια.
Πόσο είναι διατεθειμένος να χρησιμοποιήσει στρατιωτικές δυνατότητες τη στιγμή που αποσύρεται από το Αφγανιστάν; Πως θα διαχειριστεί την κρίση της μεσαίας τάξης στο εσωτερικό με ταυτόχρονη αποστολή δυνάμεων εξωτερικό? Αρκεί ο φιλελευθερισμός;
Ιστορικά οι ΗΠΑ, μετά τον Β’ΠΠ δεν άφησαν και το καλύτερο αποτύπωμα (Κύπρος, Ιράκ, Αφγανιστάν, Κορέα, Βιετνάμ, Λιβύη, Συρία, Παλαιστινιακό, Ιράν, Νότια Αμερική, Βαλκάνια, Αφρική, κλ.π.). Ανοίγουν πληγές και μετά μη μπορώντας να διαχειριστούν τις αντιδράσεις στο εσωτερικό τα παρατάνε και φεύγουν. Πιθανόν το «ηγεμονία υπό εξασθένιση» να μην αλλάζει πλέον.
Η Ελλάδα θα πρέπει να αξιολογήσει προσεκτικά την νέα κατάσταση και μετά να χαράξει την εθνική στρατηγική της σε βάθος 20 χρόνων. ΝΑΙ είναι δυνατόν και όχι σχήμα λόγου, αρκεί να παραμεριστούν οι κομματικές σκοπιμότητες καθώς και οι προσωπικές επιδιώξεις των ελίτ. Η επίδειξη τάσης προστατευτισμού μπορεί να δίδει ήρεμο καλοκαίρι αλλά αργότερα θα θερίσουμε θύελλες και η Κύπρος δεν είναι μακριά.
Δημοσίευση σχολίου