Μάκης Ανδρονόπουλος
Με την Ευρώπη απούσα από τις τεκτονικές κινήσεις που αλλάζουν τον κόσμο εξ αιτίας της εγγενούς αρχομανίας των κυρίων συνιστωσών της και της χρόνιας καταθλιπτικής ομφαλοσκόπησης από την οποία πάσχει, ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα σχεδιάζουν το νέο γεωοικονομικό και γεωπολιτικό παγκόσμιο status της 4ης βιομηχανικής επανάστασης (4IR). Όπως και το 1989, η Ευρώπη απουσίαζε από τη μυστηριώδη Συμφωνία της Μάλτας μεταξύ Τζορτζ Μπους πατρός και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, έτσι και τώρα Ντόναλντ Τραμπ και Βλάντιμιρ Πούτιν προωθούν μια νέα συμφωνία για τα πυρηνικά, μετά την αποχώρησή τους από την INF, με τη συμμετοχή της Κίνας.
Η μιάμισης ώρας τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών για όλα τα τρέχοντα καυτά μέτωπα του πλανήτη ήρθε να υπογραμμίσει την ανάγκη της Ευρώπης για αλλαγή αν θέλει να εξελιχθεί σε παγκόσμιο παράγοντα. Το ημιθανές ηγετικό σχήμα του γαλλογερμανικού άξονα δεν μπόρεσε να υλοποιήσει το ευρωπαϊκό όραμα και ο άξονας εξελίχθηκε σε διαρθρωτικό πρόβλημα της πολιτικής ολοκλήρωσης.
Η Γαλλία με τις πλεγματικές ηγεσίες της έγινε το άλλοθι της επιβολής της γερμανικής επικυριαρχίας, η οποία οδήγησε στην διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ Βορρά και Νότου, στην άνοδο του ευρωσκεπτικισμού και της εθνικιστικής ακροδεξιάς, στην αποσάθρωση των μεσαίων στρωμάτων και στο Brexit.
Σε πρόσφατη έκθεσή της η βρετανική πολυεθνική τράπεζα Standard Chartered εκτιμά ότι η ρωσική οικονομία θα ξεπεράσει τη γερμανική την περίοδο 2019-2020 και ότι μέχρι το 2030 μόνο τρεις δυτικές οικονομίες θα μετέχουν στη 10άδα των πρωταγωνιστών. Οι πέντε πρώτες θα είναι η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Ρωσία και οι πέντε δεύτερες θα είναι η Γερμανία, η Ινδονησία, η Βραζιλία, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Δεν περιλαμβάνεται η Γαλλία!…
Ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί
Είναι οφθαλμοφανές ότι τρεις δεκαετίες μετά την Πτώση του Τείχους και την κατάρρευση της τότε διαίρεσης του κόσμου που πυροδότησε, μαζί με άλλους παράγοντες, την σύγχρονη παγκοσμιοποίηση που οδήγησε σε κρίσιμες γεωοικονομικές ανακατατάξεις και στην ανάδυση ενός πολυπολικού κόσμου, σήμερα είμαστε μπροστά σε ένα νέο γύρο σκληρών ανταγωνισμών των παλιών και των νέων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για τον έλεγχο του πλούτου των εθνών και των νέων εμπορικών δρόμων.
Οι ΗΠΑ, υπό την προεδρία Τραμπ, επιχειρούν μια βίαιη διόρθωση της παγκοσμιοποίησης στον εμπορικό τομέα, αφού ένιωσαν την καυτή ανάσα του Κόκκινου Δράκου στον σβέρκο τους, ενώ ταυτόχρονα επιχειρούν να επιβεβαιώσουν την πρωτοκαθεδρία τους σε κρίσιμες περιοχές, κυρίως στη Λατινική Αμερική, τη Μεσόγειο, τον Ειρηνικό, τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας…
Η Κίνα, ως νεοϊμπεριαλιστική δύναμη με τεράστια ισχύ ρευστότητας, αγοράζει τα πάντα και παντού, έχει δημιουργήσει στρατηγικές θέσεις στην Αφρική, τη Νότια Αμερική, ενώ με το mega-project της εμπορικής δια του εδάφους διασύνδεσης της Ευρασίας, Belt and Road Initiative – BRI, επενδύει 70 δισ. δολάρια και δανείζει άλλα 400 δισ. δολάρια στις εμπλεκόμενους χώρες-υπεργολάβους! Φαίνεται δε, αν κρίνουμε από την τεχνολογία 5G που προωθεί, ότι είναι έτοιμη να πρωταγωνιστήσει στις τεχνολογίες αιχμής.
Η Ρωσία μετά το σοκ της κατάρρευσης της Σοβιετίας και της μετάβασης στον καπιταλισμό της ελεύθερης αγοράς, έχει εισέλθει σε φάση οικονομικής ανάκαμψης και προβολής της στρατιωτικής της ισχύος. Η εδραίωση της θέσης της στη Συρία, η πατρωνία του άξονα Ρωσίας-Τουρκίας-Ιράν και η ενίσχυση των στρατιωτικών δεσμών με τη Βενεζουέλα δείχνουν πως η Ρωσία παραμένει μεγάλος παγκόσμιος παίκτης.
Η μεγάλης διάρκειας τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Πούτιν που θα συνεχιστεί στο πρακτικό της σκέλος με την επικείμενη συνάντηση Πομπέο – Λαβρόφ, επιβεβαιώνει την καλή συνεννόηση των δύο ηγετών. Συζητήθηκαν, πέρα από τη νέα INF, η κρίση στη Βενεζουέλα και η αποπυρηνικοποίηση της Βόρειας Κορέας, αλλά και ζητήματα που αφορούν τη Συρία, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη.
Ελλάδα-Κύπρος ως καταλύτης στην ΕΕ
Στο μεταξύ η Ευρώπη διαιρεμένη από τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς, έκανε μια κίνηση για να πάρει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου με την συνάντηση που οργάνωσαν από κοινού Γερμανία και Γαλλία στο Βερολίνο για τα Δυτικά Βαλκάνια, όπου όμως δεν οδήγησε κοινό ανακοινωθέν. Το Βερολίνο αντιτίθεται στις ανταλλαγές εδάφους και την αλλαγή συνόρων, -σχέδιο που προωθούν οι ΗΠΑ- και προσπάθησε να ενεργοποιηθούν στην πράξη οι υφιστάμενες συμφωνίες μεταξύ των δύο μερών.
Ο Κοσοβάρος ηγέτης Θάτσι δήλωσε πως δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία χωρίς τις ΗΠΑ, ενώ η σερβική πλευρά αφήνει να εννοηθεί πως η ένταξη στην ΕΕ δεν αποτελεί τη μοναδική επιλογή που έχει η Σερβία. Μέσα σε αυτό το κλίμα αμηχανίας, η Ευρώπη άρχισε να αντιλαμβάνεται την γεωπολιτική και γεωοικονομική σημασία της Ελλάδας και της Κύπρου, και κυρίως την προοπτική να αποτελέσουν τη λύση στο ενεργειακό της πρόβλημα.
Έτσι, η κίνηση της Τουρκίας να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ύπατης Εκπρόσωπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Φ.Μογκερίνι να κάνει την εξής δήλωση: «… καλούμε επειγόντως την Τουρκία να επιδείξει αυτοσυγκράτηση, να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου στην αποκλειστική οικονομική της ζώνη και να απόσχει από οποιαδήποτε τέτοια παράνομη δράση στην οποία η ΕΕ θα ανταποκριθεί κατάλληλα και με πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο». Αυτό σημαίνει κατ’ αρχήν οικονομικές κυρώσεις.
Υπάρχει βέβαια και το ανοικτό ζήτημα του προσφυγικού που καθιστά την Ελλάδα σύνορο. Το προσφυγικό-μεταναστευτικό και οι ενεργειακοί πόροι μπορούν να αποτελέσουν τον καταλύτη για την επανεκκίνηση της διαδικασίας της πολιτικής ολοκλήρωσης της ΕΕ.
Η ανατροπή του σημερινού status της ΕΕ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν είναι τυχαίο αυτό που είπε ο αποχωρών πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ: «δεν αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Χάσαμε τη συλλογική μας λίμπιντο […] οι Ευρωπαίοι δεν γνωρίζουμε αρκετά ο ένας για τον άλλον. Οι πολίτες στη Λαπωνία δεν έχουν ιδέα για το τι κινητοποιεί τους πολίτες στη Σικελία. Ωστόσο, η ΕΕ χρειάζεται κοινούς κανόνες για όλους. Έτσι, λοιπόν, πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στις ευαισθησίες των άλλων».
Και για το ευρώ είπε: «δεν υπάρχει καμία πρόοδος με την εμβάθυνση της νομισματικής ένωσης επειδή η Ολλανδία, η Αυστρία και όλο και πιο συχνά η Γερμανία στέκονται εμπόδιο όταν έρχεται η στιγμή για αλληλεγγύη στην πράξη και κοινή ευθύνη». Οι ευρωεκλογές, όπως ήδη έχουμε υποστηρίξει, θα είναι κατά βάσει αντιγερμανικές, σε μια προσπάθεια περιορισμού της ισχύος του Βερολίνου στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Η γερμανική επικυριαρχία όπως εκφράστηκε στα χρόνια της κρίσης λειτούργησε ως πολλαπλασιαστής του ευρωσκεπτικισμού και του εθνικισμού. Το Βερολίνο απέτυχε να λειτουργήσει ευρωπαϊκά και θα το πληρώσει στις ευρωεκλογές.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου