Πώς η Τουρκία με όπλο τους S-400 απομακρύνει τις ΗΠΑ από τους Κούρδους και αλλάζει τις ισορροπίες στο οπλοστάσιο της Μέσης Ανατολής.
Γιατί δεν υπάρχει θέμα αναβολής αλλά παράδοσης των S-400 σε διάστημα 19 μηνών και η αντίδραση του Ισραήλ στο ενδεχόμενο να αποκτήσει ο Ερντογάν τα F-35
Κατερίνα Πρίφτη Κερδισμένη φαίνεται να βγαίνει για μια ακόμη φορά η Άγκυρα που επιμένει να ασκεί μια τολμηρή αλλά και πολυδιάστατη διπλωματία, αποτολμώντας να δημιουργήσει σχέσεις με «αντιπάλους» των συμμάχων της όταν αυτοί την δυσαρεστούν και πάνε κόντρα στα συμφέροντά της.
Αναλόγως έπραξε και απέναντι στις ΗΠΑ όταν έχασε την στήριξη της στο θέμα των Κούρδων της Συρίας και απάντησε με μια στροφή προς τη Μόσχα αποτολμώντας μάλιστα να πάει κόντρα σε όλες τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ με την απόφαση της να αγοράσει από τη Ρωσία του περίφημους πλέον S-400.
Tι κέρδισε; Αν και όλοι σήμερα ασχολούνται με το εάν τελικά η Τουρκία «παγώνει» τη συμφωνία με τη Ρωσία- ενώ στην πραγματικότητα απλά εξήγησε κάτι που ήταν σαφές εδώ και μήνες και αφορά τους χρόνους παράδοσης- η Άγκυρα με όπλο τους S-400 «εξουδετέρωσε» την αμερικανική παρουσία σε κουρδικές περιοχές της Συρίας και στερεί από τους «Κούρδους τρομοκράτες» τον πιο πολύτιμο σύμμαχο.
Αυτό κατέστη κάτι παρά πάνω από σαφές κατά τις συνομιλίες των υπουργών Εξωτερικών Τουρκίας- ΗΠΑ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Μάικ Πομπέο με τους δύο να δίνουν τα χέρια για την από κοινού χάραξη της επόμενης μέρας στην περιοχή του Manbij. Ο οδικός χάρτης αυτής, προβλέπει φυσικά την απομάκρυνση των κούρδων μαχητών του YPG.
Οι ταραχώδεις σχέσεις Ουάσινγκτον - Άγκυρας
Η διατάραξη των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας εκδηλώθηκε τον τελευταίο χρόνο με μια σειρά από αποφάσεις που ελήφθησαν και από τις δύο πλευρές και συχνά έχει σχολιαστεί πως αμφότερες Ουάσινγκτον και Άγκυρα ήθελαν μέσω αυτών να δείξουν ποιος έχει το «πάνω χέρι» σε αυτή τη συμμαχική σχέση.
Εκ των βασικότερων αποφάσεων που έκαναν εμφανή αυτή τη σύγκρουση ήταν η απόφαση της Τουρκίας να παραγγείλει στη Ρωσία την κατασκευή αντιαεροπορικών πυραύλων S-400 ενώ ακολούθησε η απόφαση των ΗΠΑ τον Ιανουάριο να στηρίξει ουσιαστικά τις κουρδικές δυνάμεις στο Αφρίν της Συρίας. Η Τουρκία απάντησε με μια πρωτοφανή εισβολή στην περιοχή η οποία ανάγκασε σε υποχώρηση της αμερικανικές δυνάμεις ενώ οι μαχητές του YPG «έχασαν» το κουρδικό καντόνι του Αφρίν.
Η ένταση όμως μεταξύ των δυο χωρών δεν εκτονώθηκε. Η επιμονή της Τουρκίας στην απόκτηση των S-400 ήταν κάτι που δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό από τις ΗΠΑ ούτε από τις συμμαχικές δυνάμεις γενικότερα.
Sergei Malgavko via Getty Images
Γιατί ΗΠΑ και ΝΑΤΟ πιέζουν για τους S-400
Οι βασικοί λόγοι είναι τρεις:
-η απόκτηση των S-400 έρχονται σε αντίθεση με τα ΝΑΤΟϊκά σχέδια για περαιτέρω απομόνωση της Ρωσίας. Υπενθυμίζεται δε πως οι ΗΠΑ το 2017 είχαν περάσει νομοθεσία που προέβλεπε την επιβολή κυρώσεων στις χώρες και στις εταιρείες που κάνουν συμφωνίες για την απόκτηση ρωσικων οπλικών συστημάτων.
-η ανάπτυξη των συγκεκριμένων πυραύλων εκτιμάται πως θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις ΝΑΤΟϊκών πολεμικών αεροσκαφών και κυρίως των F-35 τα οποία επίσης θέλει να αγοράσει η Τουρκία από τις ΗΠΑ οι οποίες όμως έχουν μπλοκάρει τη διαδικασία
-υπάρχουν εμπορικής φύσεως ανησυχίες αφού οι ΗΠΑ σαφώς επιθυμούν η Τουρκία να αγοράσει τους αμερικανικής κατασκευής Patriot, όπως βέβαια και όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες της Δύσης.
Οι ΗΠΑ είχαν καταστήσει δημόσια γνωστή λοιπόν την αντίθεσή τους στην απόκτηση των S-400, ζητούσαν ευθέως την ακύρωση της παραγγελίας και προκειμένου να ασκήσουν πιέσεις στην Τουρκία μπλόκαραν την πώληση των F-35.
Τα τουρκικά επιχειρήματα για τους S-400 και οι αμερικανικές προτάσεις
Η Τουρκία βέβαια, υποστήριξε και συνεχίζει να υποστηρίζει πως δεν μπορεί να ακυρώσει την παραγγελία αφού έχει ανάγκη την ανάπτυξη του συγκεκριμένου αντιπυραυλικού συστήματος. Όπως υποστήριξαν, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τούρκοι διπλωμάτες στους Αμερικανούς, όλες οι γείτονες χώρες της Τουρκίας διαθέτουν πυραυλικά συστήματα κάνοντας μάλιστα και ειδική αναφορά στο ενδεχόμενο μιας επιδείνωσης των σχέσεων με το Ιράν εξαιτίας της Συρίας, σενάριο κατά το οποίο η Τεχεράνη θα μπορούσε να στραφεί κατά της Άγκυρας εκτοξεύοντας πυραύλους. «Πώς θα μπορέσει να προστατευτεί η Τουρκία;».
Επίσης, σύμφωνα με την Hurriyet Daily News, η ξεκαθάρισε πως η όποια επιβολή κυρώσεων σε βάρος της δεν θα μείνει αναπάντητη.
Πληροφορίες αναφέρουν πως καθώς οι διαπραγματεύσεις είχαν φτάσει σε αδιέξοδο έπεσε στο τραπέζι η πρόταση, από πλευράς των ΗΠΑ να αγοραστούν μεν οι S-400 αλλά να μην χρησιμοποιηθούν...
Η τουρκική πλευρά επίσης επιχειρηματολόγησε πως δεν έχει καμία πρόθεση να θέσει σε κίνδυνο της πτήσεις ΝΑΤΟϊκών αεροσκαφών μέσω της απόκτησης οπλικών συστημάτων από μια χώρα μη μέλος του ΝΑΤΟ όπως η Ρωσία.
DELIL SOULEIMAN via Getty Images
Αυτό μάλιστα αποδεικνύεται και από το γεγονός πως «δεν έκανε αποδεκτή την επιλογή που της παρείχε η Ρωσία για παράδοση των πυραύλων σε διάστημα 9 μηνών» καθώς σε αυτήν περίπτωση της άμεσης παράδοσης η Τουρκία δεν θα είχε τον έλεγχο των S-400 αφού θα τους χειρίζονταν Ρώσοι καθώς δεν ήταν έτοιμο το απαραίτητο λογισμικό για να ελέγχονται από Τούρκους.
Γι αυτό, όπως εξήγησαν τουρκοι διπλωμάτες και επεσήμαναν μιλώντας στην Hurriyet Daily News, έχουν επιλέξει η παράδοση να γίνει μετά από 19 μήνες ώστε να έχουν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες και οι πύραυλοι να τεθούν αμέσως υπό τουρκικό έλεγχο.
Σημειώνεται πως αυτό είχε γίνει γνωστό εδώ και μήνες αφού ακόμη και κυβερνητικά στελέχη στη Ρωσία δήλωναν πως η παράδοση αναμένεται περί τα τέλη του 2019 με αρχές του 2020.
Έτσι ανοίγει ο δρόμος για την απόκτηση των F-35 από την Τουρκία η οποία φαίνεται πως αναγκάζεται να συναινέσει στην αγορά συστοιχιών αμερικανικών Patriot. Όπως γράφει η Hurriyet Daily News η τουρκική πλευρά δέχθηκε να κάνει την αγορά αρκεί να μην υπάρξουν εμπόδια από το αμερικανικό Κογκρέσο.
Οι «απειλή» των S-400 και στο βάθος η συμφωνία για τους Κούρδους της Συρίας
To θέμα βέβαια της απόκτησης των S-400 και της επόμενης μέρας στις περιοχές της Συρίας όπου κυριαρχεί ο κουρδικός πληθυσμός φαίνεται πως συνδέονται άμεσα για την Τουρκία σε αυτό το διπλωματικό παζάρι που εκτυλίχθηκε στην συνάντηση που είχαν οι υπουργοί εξωτερικών Τσαβούσογλου και Πομπέο.
Αν και ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί τι ακριβώς θα γίνει με τους S-400 αφού δεν έχουμε ακόμη και κάποια σχόλια από τη Μόσχα, είναι σαφές πως η Τουρκία σε πρώτη φάση πήρε αυτό που ήθελε από την Ουάσινγκτον.
Συγκεκριμένα, το δεύτερο βασικό θέμα στις συζητήσεις ήταν ο οδικός χάρτης του Manbij (πόλη βορειοανατολικά του Χαλεπίου της Συρίας). Οι συνομιλίες είχαν καθυστερήσει λόγω της αντικατάστασης του τέως υπ.Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρέξ Τίλερσον από τον Μάικ Πομπέο.
Anadolu Agency via Getty Images
Ωστόσο, σύμφωνα με τουρκικές διπλωματικές πηγές τις οποίες επικαλείται η Hurriyet Daily News ο οδικός χάρτης που εγκρίθηκε στις 4 Ιουνίου κατά τις συνομιλίες Πομπέο-Τσαβούσογλου δεν έχει μεγάλες διαφορές από τα όσα είχαν αρχικά συμφωνηθεί.
Ο οδικός χάρτης αποτελείται από τρία στάδια με έναρξη υλοποίησης την 4η Ιουνίου: Κατά τις πρώτες 10 ημέρες, οι εμπειρογνώμονες, οι αξιωματικοί και οι υπηρεσίες πληροφοριών των δύο χωρών θα προβούν στις αρχικές προετοιμασίες για την εφαρμογή του οδικού χάρτη. Από την 11η έως την 30ή μέρα, θα πραγματοποιηθούν προπαρασκευαστικές συνομιλίες για τον καθορισμό των τρόπων απόσυρσης των κουρδικών στρατευμάτων του YPG από την επαρχία καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια της πόλης. Την 31η ημέρα, στις αρχές Ιουλίου, η αποχώρηση θα ξεκινήσει και η όλη διαδικασία θα τερματιστεί εντός 90 ημερών μετά τις 4 Ιουνίου.
Η όλη διαδικασία περιλαμβάνει και τη δημιουργία τοπικής κυβέρνησης.
Αναγκαστικές υποχωρήσεις
Όπως τονίζουν στην Τουρκία, οι Η.Π.Α. ήθελαν η διαδικασία απομάκρυνσης να διαρκέσει έξι αντί για τρεις μήνες, κάτι που δεν έγινε δεκτό ενώ απορρίφθηκε και η πρόβλεψη για έγκριση του οδικού χάρτη από τα αρμόδια όργανα καθώς η Άγκυρα φοβάται πως θα εξασφάλισε το πράσινο φως από το αμερικανικό Κογκρέσο.
Είναι προφανές βέβαια ότι η κίνηση αυτή των ΗΠΑ για συνδιαμόρφωση της επόμενης ημέρας στην περιοχή και εκδίωξη των κουρδικών δυνάμεων αποτελεί μια συνειδητή επιλογή της αμερικανικής διπλωματίας να ικανοποιήσει τη σύμμαχό της Τουρκία για την οποία το Κουρδικό αποτελεί μείζον θέμα. Θέλοντας να έχει σταθερά πατήματα στην περιοχή και διατηρηθούν στενοί δεσμοί με τη Τουρκία, κρίθηκε απαραίτητο τουλάχιστον σε αυτή την φάση να γυρίσει την πλάτη στους Κούρδους- όπως έχουν άλλωστε κάνει οι ΗΠΑ και στο παρελθόν όταν οι συγκυρίες για μια τέτοια συμμαχία δεν ήταν ευνοϊκές.
NurPhoto via Getty Images
Σύμφωνα πάντως με τον τουρκικό Τύπο, η επιλογή αυτή κρίθηκε αναγκαία για έναν δεύτερο λόγο αφού πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν έντονη ανησυχία για το ενδεχόμενο ένομπλης ένοπλης σύγκρουσης με την Τουρκία στη Συρία εξαιτίας της κατάστασης που επικρατεί στο Manbij. Πηγές ανέφεραν ότι ο Τράμπ έθεσε την ανησυχία αυτή σε μια από τις συνομιλίες του με τον Ερντογάν, ο οποίος του είπε ότι η Τουρκία ασχολείται πρωτίστως με τους μαχητές του YPG παρά με τα στρατεύματα των Η.Π.Α.
Το Ισραήλ και η δυσφορία για την απόκτηση των F-35 από την Τουρκία
Στο τέλος αυτών των συνομιλιών, και παρά το πλήθος το πληροφοριών, υπάρχουν βέβαια κάποια βασικά ερωτήματα που δεν έχουν απαντηθεί. Μεταξύ αυτών, δεν έχει καταστεί σαφές τι θα πράξει τελικά η Τουρκία με τους S-400 αφού δεν υπάρχει θέμα αναβολής αλλά παράδοσης σε διάστημα 19 μηνών όπως ήταν ήδη γνωστό. Επίσης δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η στάση της Ρωσίας στις όποιες εξελίξεις και βέβαια δεν διευκρινίζεται με σαφή τρόπο τι θα γίνει με τα αεροσκάφη F-35 που τόσο επιθυμεί η Τουρκία αλλά έχουν μπλοκάρει οι ΗΠΑ.
Σημαντικός παράγοντας βέβαια στο θέμα των F-35 είναι το Ισραήλ. Μόλις τα τέλη Μαϊου, είδαν το φως σειρά δημοσιευμάτων σε τουρκικά, ρωσικά και ισραηλινά μέσα ενημέρωσης τα οποία ανέφεραν πως το Τελ Αβίβ δεν επιθυμεί να αποκτήσει η Τουρκία τα συγκεκριμένα μαχητικά και βλέπει την εμπλοκή, εξαιτίας των S-400 ως μια εξέλιξηπου ικανοποιεί τους δικούς της στόχους και σχεδιασμούς.
Σημειώνεται πως το Ισραήλ είναι η μόνη χώρα στην περιοχή που διαθέτει F-35 και δεν θέλει αυτό να αλλάξει ενώ σίγουρα δεν επιθυμεί μια αλλαγή σε ό,τι αφορά την ισορροπία του στρατιωτικού οπλοστασίου στην περιοχή τη στιγμή μάλιστα που η Τουρκία τα τελευταία 15 χρόνια το έχει αναβαθμίσει σημαντικά όπως επισημαίνει στο Sputnik ο ειδικός σε θέματα ασφάλειας, καθηγητής και διευθυντής του SETA Foundation (Ίδρυμα Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών), Μουράτ Γιεσιλτας.
Στο πλαίσιο αυτό το Ισραήλ- όπως βέβαια και αμερικανοί γερουσιαστές- τονίζουν επίσης πως η Τουρκία δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί αξιόπιστος σύμμαχος στο πλαίσιο του NATO, επισημαίνοντας πως η χώρα βρίσκεται σε μια δύσκολη και ρευστή περίοδο ενώ η βοήθειά της σε θέματα που αφορούν την αντιμετώπισης της τρομοκρατίας είναι αμφίβολη.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου