Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΗΛΙΑΔΗ
Πριν από λίγες ημέρες, κατά την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Σταύρου Πολυδώρου με τίτλο «ΣΤΕΝΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΝΑΥΣΙΠΛΟΪΑ: Θεωρία και Πρακτική στον Περιβάλλοντα την Ελλάδα Θαλάσσιο Χώρο» ο Ναύαρχος Σπυρίδων Κονιδάρης μίλησε για πρώτη φορά δημόσια για τη την “Εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο”
Στην ομιλία του αποκαλύπτει πώς η Τουρκία έχει αποκλείσει τα ΝΑΤΟϊκά πλοία να κυκλοφορούν νότια της Χίου και πώς απέκλεισε το Καστελλόριζο, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Παράλληλα αποκαλύπτει ότι ακόμα και σήμερα η Τουρκία δεν επιτρέπει τις πτήσεις ΝΑΤΟϊκών ελικοπτέρων στο Αιγαίο!
Διαβάστε την αποκαλυπτική ομιλία και τα στοιχεία που δίνει ο Ναύαρχος Κονιδάρης:
“Η εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο.
Η περίπτωση της Προσφυγικής Κρίσης και η Γεωγραφία του Αιγαίου”
Αναφερόμαστε στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης στα ανατολικά θαλάσσια σύνορα της Χώρας μας, η οποία εντάθηκε το 2015 και οξύνθηκε ιδιαίτερα στις αρχές του 2016.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Στις 10 Φεβ 2016 οι ΥΠΑΜ Γερμανίας, Ελλάδας και Τουρκίας κατέθεσαν από κοινού πρόταση δραστηριοποίησης της Συμμαχίας για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.
Η πρόταση αυτή έγινε ομόφωνα δεκτή από όλα τα Κ-μ της Συμμαχίας στις 11 Φεβ 16 και το έργο αυτό ανατέθηκε σε μία από τις μόνιμες ναυτικές δυνάμεις της Συμμαχίας και συγκεκριμένα στην SNMG2.
Μερικά σημεία από τα συμφωνηθέντα τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης αναφοράς είναι τα ακόλουθα:
Ως σκοπός της Συμμαχίας τέθηκε η συμμετοχή στις διεθνείς προσπάθειες για την αποκοπή των γραμμών παράνομης διακίνησης και παράνομης μετανάστευσης στο Αιγαίο (to participate in the international efforts to cut the lines of illegal trafficking and illegal migration within Aegean Sea).
Την Τακτική Διοίκηση ανέλαβε η Γερμανία, ενώ Ελλάδα και Τουρκία συμφώνησαν να απέχουν από την Διοίκηση (κατά τη διάρκεια της συμμετοχής της Συμμαχίας στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης).
Συμφωνήθηκε πως σε περίπτωση διάσωσης ατόμων που έρχονται από Τουρκία αυτά θα επιστρέφουν στη Τουρκία.
Θα υπάρχει απόλυτος σεβασμός στην εθνική κυριαρχία των δύο κρατών.
Θα υπάρχει συνεργασία με τα αρμόδια κέντρα συντονισμού Έρευνας –Διάσωσης και απόλυτος σεβασμός των αρμοδιοτήτων τους.
Η εμπλοκή της Συμμαχίας στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης χαρακτηρίστηκε «δραστηριότητα» (activity) και όχι επιχείρηση (operation) και η αρχική ανάπτυξη της Δύναμης (SNMG2) στο κεντρικό Αιγαίο ανακοινώνεται στις 12 Φεβ 16.
Βλέπουμε δηλαδή το ΝΑΤΟ να στέλνει πλοία πάνω στις Sea Lines Of Communications του Αιγαίου και σε Στενά Διεθνούς Ναυσιπλοΐας, ταχέως μεν για λόγους επικοινωνιακούς αλλά χωρίς πρακτικό αποτελέσματα, ελλείψει συγκεκριμένων οδηγιών (καθώς εκκρεμούσαν διευθετήσεις σχετικές με διπλωματικές άδειες) αλλά και επειδή στην φάση αυτή της προσφυγικής κρίσης δεν απαιτείτο ο διάπλους όλου του Αιγαίου για την διακίνηση των λαθρομεταναστών, καθώς ο διάπλους των μικρού πλάτους στενών που χωρίζουν τα νησιά του Αν. Αιγαίου από την Τουρκία ήταν ευκολότατος, ταχύς, πολύ χαμηλού κόστους και μπορούσε να καλύψει την μεγάλη ζήτηση.
Στις 29 Φεβ 16 η Συμμαχία, δια μέσων των Στρατιωτικών Αντιπροσώπων Ελλάδας – Τουρκίας στο Στρατηγείο SHAPE, αιτήθηκε παροχή Μόνιμης Διπλωματικής Άδειας για κατάπλου πλοίων της SNMG2 στην Ελλάδα (Πειραιάς, Ναύσταθμος Σαλαμίνας, Θεσσαλονίκη, Βόλος, Σούδα) και την Τουρκία (Σμύρνη, Τσανάκαλε, Ακσάζ).
Στις 4 Μαρτίου, Ελλάδα και Τουρκία ανταποκρίθηκαν θετικά στο αίτημα της Συμμαχίας.
Η μεν Τουρκία έδωσε διπλωματική άδεια χωρίς χρονικούς περιορισμούς, ενώ η Ελλάδα χορήγησε διπλωματική άδεια αρχικά έως τον Απρίλιο 2016, μεταφέροντας το μήνυμα ότι δεν δίνεται «λευκή επιταγή».
Έκτοτε η Χώρα μας ανανεώνει την διπλωματική άδεια ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Κατόπιν διαβουλεύσεων, στο SHAPE, τόσο για τον καθορισμό της περιοχής που θα λάβει χώρα η δραστηριότητα (operational space – focus areas) καθώς και παροχής διπλωματικών αδειών ώστε τα πλοία της Δύναμης να μπορούν να επιχειρούν εντός των χωρικών υδάτων των δύο χωρών από βόρεια Λέσβου μέχρι το στενό Σύμης Ρόδου :
στις 5/3 η Ελλάδα ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Συμμαχίας ώστε η ΝΑΤΟϊκή Δύναμη (SNMG2) να επιχειρεί στα Χωρικά της Ύδατα, εκχωρώντας διπλωματική άδεια για όλες τις αιτηθείσες περιοχές (P1, P2, P3, P4) προσθέτοντας και μία ακόμη 5 η περιοχή, (P-5), η οποία περιλάμβανε την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή Ρόδου – Μεγίστης.
Η Τουρκία απάντησε καταφατικά στις 6/3 δίνοντας έγκριση μόνο για την περιοχή πέριξ Λέσβου (P-1), εμμένοντας στη τακτική της κωλυσιεργίας.
Στις 18/3, μετά από πολλές πιέσεις, και λόγω σημαντικής αύξησης των μεταναστών στην Χίο και νοτιότερα (water bed effect) η Τουρκία έδωσε έγκριση για έναρξη περιπολιών και στην περιοχή πέριξ ν. Χίου (Ρ-2)
Έως και σήμερα η Τουρκία δεν έχει δώσει έγκριση ώστε η ΝΑΤΟϊκή Δύναμη να αναπτυχθεί στις υπόλοιπες περιοχές, νοτιότερα της Χίου, ήτοι από Σάμο – Ικαρία μέχρι και την Σύμη.
Σε ό,τι αφορά στις πτήσεις των οργανικών Ε/Π της SNMG2 :
α.Για πτήσεις /μεταφορές προς/ από Α/Δ ηπειρωτικής Ελλάδας και Τουρκίας (Νέας Αγχιάλου, Τανάγρας και Σμύρνης, Ντάλαμαν αντίστοιχα) έχουν ζητηθεί και δοθεί Μόνιμες Διπλωματικές άδειες και από τα 2 κράτη,
Για πτήσεις προς υποστήριξη της επιχείρησης, οι διαβουλεύσεις SHAPE και E-T κράτησαν 45 μέρες. Η Ελλάδα έδειξε εποικοδομητικό χαρακτήρα υποβάλλοντας προτάσεις για κοινά αποδεκτό κείμενο, ενώ αντιθέτως η Τουρκία απέρριπτε κάθε πρόταση (ακόμα και αναφορές σε συμφωνημένα θεσμικά κείμενα του ΝΑΤΟ, Διεθνείς Συμφωνίες και σε μόνιμες οδηγίες των SNF). Έτσι έως και σήμερα δεν εκτελούνται πτήσεις ιπτάμενων οργανικών μέσων της SNMG2 για άμεση υποστήριξή της.
Σε όλα τα όργανα της Συμμαχίας (SHAPE, Στρατιωτική Επιτροπή στο NATO HQ) έχει γίνει αντιληπτό πως η Τουρκία αποτελεί τον μοναδικό αρνητικό παράγοντα τόσο για την μη επέκταση της δραστηριότητας σε όλες τις περιοχές όσο και για τις μη πτήσεις Ε/Π.
Έτσι η δραστηριότητα ξεκίνησε σε συνθήκες αμοιβαίας καχυποψίας και συνεχών διαβουλεύσεων σε πολιτικό, διπλωματικό, στρατηγικό (SHAPE), επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο.
Ας δούμε με αριθμούς, τι επιπτώσεις είχε η έναρξη της.
Με την ανακοίνωση της απόφασης ο αριθμός των μεταναστών αυξήθηκε, και πολύ γρήγορα άρχισε να υποχωρεί :
Ας δούμε τα στοιχεία όπως παρέχονται από τις επίσημες Ελληνικές Αρχές.
Πώς το ΝΑΤΟ συμβάλει στην Πράξη
Ας εστιάσουμε όμως στο αν και πως, τα πλοία του ΝΑΤΟ αυτά-καθαυτά συνέβαλαν και συμβάλουν στην μείωση των ροών.
Μήπως τα πλοία του ΝΑΤΟ έχουν τα κατάλληλα χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες να επιχειρούν σε αυτό το επιχειρησιακό περιβάλλον των στενών με αβαθή, νησίδες και μικρονήσους και μάλιστα χωρίς την υποστήριξη εναέριων μέσων όπως τα οργανικά τους Ε/Π;
Μήπως εντόπισαν τις ροές και τις πίεσαν;
Μήπως έλαβαν μέτρα αναχαίτισης;
Μήπως χρησιμοποίησαν πυρά ή άλλη μορφή βίας;
Μήπως συνεργάστηκαν μαζί τους άμεσα και ειλικρινά η Τ. Ακτοφυλακή ή το Τ.Ν. και ανέκοψαν την ροή;
ΟΥΔΕΝ των ανωτέρω έπαιξε σοβαρό ρόλο
Οι σοβαρότεροι, κατ’ εμένα λόγοι, είναι 3 :
Η σοβαρή οικονομική διάσταση της Συμφωνίας Τουρκίας με Ε.Ε για την υλοποίηση της οποίας η Τουρκία χρησιμοποιεί τις της απειλές κατά της Ευρώπης, περί επαναφοράς των ροών στα επίπεδα του 2015.
Η Τουρκία, με το μεγάλο πρόβλημα στις Ν.Α. επαρχίες και τα εκεί σύνορά της, στο Αιγαίο δείχνει απλώς κάποιο πνεύμα συνεργασίας, με σκοπό την υποστήριξη των ευρωπαϊκών κρατών στο μείζον πρόβλημά της: τους Κούρδους της Συρίας.
Τρίτος σοβαρός λόγος ήταν και παραμένει η εικόνα που περνάει σε όλη την Συμμαχία και την διεθνή κοινότητα για την αναποτελεσματικότητα των Τουρκικών Αρχών να τηρήσουν διεθνείς συμφωνίες και δεσμεύσεις από την παρούσα Κυβέρνηση, κάτι που εκθέτει την Τουρκία και την φέρνει απολογούμενη σε όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς και τα διεθνή Fora.
Να γίνω κατανοητός : Καθημερινά στις πρωινές ενημερώσεις στο Αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, στο SHAPE και σε όλα τα εμπλεκόμενα Στρατηγεία, παρουσιάζεται ο αριθμός των μεταναστών που αφίχθηκαν στην Ελλάδα το προηγούμενο διάστημα, (24ωρο – εβδομάδα), με τα στοιχεία που παρέχουν οι Εθνικές μας Στρατιωτικές Αντιπροσωπείες σε συντονισμό με τις διπλωματικές μας Αρχές τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στον ΟΗΕ.
Οι αναφορές μας αυτές προέρχονται από στοιχεία που συγκεντρώνουν και παρακολουθούν οι Ελληνικές Αρχές και ιδίως η ΕΛΑΣ και το ΛΣ, και αξίζουν θερμά συγχαρητήρια για την εργασία τους αυτή.
Οι εθνικές προσπάθειες, για να πεισθούν οι Σύμμαχοι και Λοιπές Χώρες, πως η αθρόα ροή γίνεται όχι απλώς με την ανοχή ή την αδιαφορία αλλά με την σοβαρή υποστήριξη των Τουρκινών Αρχών απέδωσε, καθώς στην συνέχεια των δικών μας αναφορών με αδιάσειστα στοιχεία, ακολούθησαν αναφορές Υπηρεσιών Ξένων Κρατών με αποκαλυπτικά στοιχεία, ήτοι …διευθύνσεις και τηλέφωνα των διακινητών ακόμη και μέσα στην Σμύρνη, μερικές 100δες μέτρα από το ΝΑΤΟικό Χερσαίο Στρατηγείο LANDCOM.
Έτσι η Τουρκία βρέθηκε και βρίσκεται συνεχώς απολογούμενη και αναγκασμένη να συνδράμει έστω και με το ζόρι.
Βεβαίως η συνδρομή είναι ασήμαντη. Ελάχιστα σκάφη (1 σκάφος του Τουρκικού Ναυτικού και μερικά μικρά της ακτοφυλακής) και αυτά να μην απαντούν συνήθως στις κλήσεις των ΝΑΤΟικών πλοίων ή να απαντούν όταν η λέμβος με τους λαθρομετανάστες έχει ήδη φτάσει σε Ελληνικά Χωρικά ύδατα.
Όπως και να έχει, οι ροές έχουν μειωθεί συνολικά και το διάστημα Φεβρ μέχρι Απριλ 2017 να έχει σταθεροποιηθεί στους 100~150 / εβδομάδα.
Τις 2 πρώτες του Μαΐου 2017 έχουν ανέβει σε 350 και 650 / εβδομάδα.
Πως επηρεάζει η Γεωγραφία του Αιγαίου;
Δυστυχώς η Γεωγραφία δεν μας βοηθάει στην αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.
Γνωρίζουμε όλοι πως η εγγύτητα των ελληνικών νησιών με τις τουρκικές ακτές δεν παρέχει το απαραίτητο για την αντιμετώπιση προκλήσεων και απειλών στρατηγικό βάθος και περιορίζει δραματικά τον χρόνο αντίδρασης μας.
Αν σε αυτό προστεθεί και, λόγω της διακίνησης πολιτών, η αδυναμία χρήσης όπλων ή βίας από πλευράς των Ελληνικών αρχών, στην προσπάθεια εισόδου των λέμβων στα εθνκά χωρικά ύδατα, αντιλαμβάνεται κανείς τις περιορισμένες επιλογές που έχει η Ελλάδα στην συγκεκριμένη πρόκληση.
Επίσης ο μεγάλος αριθμός νησιωτικών εδαφών και η τεράστια ακτογραμμή μας σε συνδυασμό με την μεγάλη πυκνότητα τουριστικών, αλιευτικών και εμπορικών σκαφών καθ΄ όλη την διάρκεια του έτους, καθιστά την αστυνόμευση των θαλασσίων μας συνόρων πάρα πολύ δαπανηρή και στην ουσία περιορισμένη, εάν μιλάμε για απαίτηση αυστηρής αστυνόμευσης 24 ώρες 365 μέρες.
Προοπτική του ΝΑΤΟ για το Αιγαίο:
Η επιχείρηση στο Αιγαίο θα συνεχιστεί όσο η Γερμανία και η καγκελάριος Μέρκελ την στηρίζει.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου