Του Μ.Κ. Bhadrakumar*
[H κατωτέρω πλουσιότατη σε πληροφορίες και οξυδερκέστατη ανάλυση ενός πολύπειρου βετεράνου Ινδού διπλωμάτη, συγκλίνει και αποκωδικοποιεί τις δηλώσεις συμβούλου του Ερντογάν στο Δίκτυο Russia Today και προαναγγέλλει μια πλήρη ανατροπή της εικόνας των στρατιωτικών εξελίξεων στη Συρία, με τη νέα διπλωματική μεταμόρφωση της Τουρκίας, από θέση πλέον προωθημένου εισβολέα στο Συριακό έδαφος. Η Τουρκία -κατά τον συνήθως αλάνθαστο Μπαντρακουμάρ- φαίνεται σίγουρη για την ικανοποίηση των όρων της επιστροφής της στον παραδοσιακό ρόλο συνοριοφύλακα των ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας, στην περιοχή του Καυκάσου, της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου.]
Παρουσίαση Μιχαήλ Στυλιανού
Στις διακρατικές σχέσεις είναι κάποτε απαραίτητο ν’ ανοίξεις ένα καυγά με μιαν άλλη χώρα σε κάποια δεδομένη στιγμή. Μπορεί η Τουρκία να έκανε τώρα αυτό ακριβώς με το Ιράν. Η διαμάχη εκθέτει σαν φάρσα την «τριμερή συμμαχία», μεταξύ Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν, που επρόβαλε η Ρωσία στις συνομιλίες της Αστάνα για την Συρία. Με ένα μάτι στη νέα αμερικανική κυβέρνηση, η Τουρκία επιστρέφει στις προηγούμενες πολιτικές επιδιώξεις της στη Συρία.
Οι ΗΠΑ και η Τουρκία είχαν το περασμένο δεκαπενθήμερο μια σειρά συναντήσεων υψηλού επιπέδου, μετά το πρώτο τηλεφώνημα του Προέδρου Τραμπ στον Ταγίπ Ερντογάν στις 7 Φεβρουαρίου. Στους Αμερικανούς επισκέπτες στην ΄Αγκυρα περιλαμβάνονταν ο διευθυντής της CIA Μάϊκ Πομπέο, ο πρόεδρος του μικτού γενικού επιτελείου στρατηγός Τζόζεφ Στάνφορντ και ο γερουσιαστής Τζων Μακέϊν, επικεφαλής της επιτροπής ενόπλων δυνάμεων.
Η ξαφνική έκρηξη του Ερντογάν εναντίον του Ιράν, στις 14 Φεβρουαρίου, στον πρώτο σταθμό μιας περιοδείας του στις χώρες του Περσικού Κόλπου -το Μπαχρέϊν, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ- είχε τα χαρακτηριστικά του προετοιμασμένου. Ο Ερντογάν είπε: « Ορισμένοι θέλουν τόσο το Ιράκ όσο και η Συρία να είναι κράτη διαιρεμένα. Υπάρχουν κάποιοι που δουλεύουν σκληρά για να διαιρέσουν το Ιράκ. Υπάρχει εκεί σε δράση ένας περσικός εθνικισμός. Ο περσικός εθνικισμός προσπαθεί να διαιρέσει τη χώρα. Πρέπει να εμποδίσουμε αυτή τη προσπάθεια»
Η Τεχεράνη αντέδρασε άμεσα κατηγορώντας τη Τουρκία ότι υποστηρίζει τρομοκρατικές οργανώσεις «για να αποσταθεροποιήσει γειτονικές χώρες». Την περασμένο Σαββατοκύριακο, στη διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, ο Τούρκος υπουργός των Εξωτερικών Μεβλούτ Καβάσογλου έβγαλε τα γάντια εναντίον του Ιράν, κατηγορώντας το ότι «θέλει να κάνει τη Συρία και το Ιράκ κράτη του ισλαμικού δόγματος Σία». Δήλωση που βρήκε άμεση απάντηση από την Τεχεράνη, με κλήση του Τούρκου πρεσβευτή στο υπουργείο των Εξωτερικών και δήλωση ότι η υπομονή του Ιράν έχει όρια.
Κινδυνεύουν έτσι οι ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Συρία, τις οποίες επίπονα προώθησε η Ρωσία, για να μην αναφέρει κανείς τον τριμερή μηχανισμό που συστήθηκε στις συνομιλίες της Αστάνα για να επιτηρεί την εκεχειρία στη Συρία.
Η Τουρκία δεν θα νοιάζεται πλέον, εφ’ όσον αρχίζει να εναρμονίζει και πάλι τις θέσεις της για το Συριακό πρόβλημα με τις θέσεις της Σαουδικής Αραβίας, και του Κατάρ. (Κατά την περιοδεία του Ερντογάν Τουρκία και Σαουδική Αραβία υπέγραψαν μιαν αμυντική συμφωνία.)
Η ρωσική μέχρι σήμερα στρατηγική παρέκαμψε επιδέξια την μεγάλη αντίφαση να διατηρεί ως εταίρους της στη Συρία τη Τουρκία μαζί με το Ιράν, ιστορικά τα δύο αρχέτυπα αντιπάλων στην περιοχή τη Μέσης Ανατολής,. Αλλά η Μόσχα αντιλαμβάνεται ότι ο αναθεωρητισμός του Ερντογάν μπορεί να στηρίζεται μόνο σε μια νέα αυτοπεποίθηση, μετά τις εντατικές διαβουλεύσεις του με την κυβέρνηση Τραμπ.
Πράγματι η Ουάσιγκτων και η ΄Αγκυρα τείνουν προς μια συνεννόηση σχετικά με τον Φετουλάχ Γκιουλέν, που ζει εξόριστος στην Πενσυλβανία, θέμα που έθετε ο Ερντογάν ως προϋπόθεση για την πλήρη αποκατάσταση της αμερικανο-τουρκικής συνεργασίας. Η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να προχωρήσει στον περιορισμό των δραστηριοτήτων του Γκιουλέν και ο Ερντογάν να μη επιμείνει για την άμεση έκδοσή του.
Παρά ταύτα διατηρεί και τη σύνδεση με τη Μόσχα, λόγω των αβεβαιοτήτων σχετικά με την αμερικανική στρατιωτική στήριξη στους Κούρδους της Συρίας. Αυτό είναι ένα θέμα που δεν δέχεται να διαπραγματευτεί η Τουρκία, η οποία χαρακτηρίζει την κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία «τρομοκρατική οργάνωση».
Φυσικά, ενώ η Μόσχα διατηρεί την αδιαταραξία της όσον αφορά τη συμμαχία της με τον Ερντογάν, παράλληλα αναθερμαίνει τους παλιούς δεσμούς της με τις κουρδικές οργανώσεις. Η Μόσχα φιλοξένησε στις 15 Φεβρουαρίου μια συνάντηση κουρδικών οργανώσεων της περιοχής.
Ακόμη σημαντικότερο, η Ρωσία πρέπει ήδη να αμφιβάλλει για την παλαιότερη υπόσχεση του Τραμπ να συνεργαστεί με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν για την καταπολέμηση του Ισλαμικού κράτους. Ακριβέστερα, η Μόσχα περιμένει ακόμα την έμπρακτη συνέχεια από την αμερικανική πλευρά, στο μεταξύ όμως παρατηρεί τις εντατικές διαβουλεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή, με αντικείμενο την αναβίωση του παλαιού άξονα στη Συρία. Αυτό που διακυβεύεται εδώ δεν είναι τίποτα λιγότερο από την ρωσο-αμερικανική συνεργασία κατά την προεδρία Τραμπ.
Οι Αμερικανοί επισκέπτες στην περιοχή του Κόλπου το περασμένο δεκαπενθήμερο περιλάμβαναν τον Μάϊκ Πομπέο, τον Τζων Μακέϊν και τον υπουργό Αμύνης Τζέϊμς Μάτις. Ο Πομπέο συσκέφθηκε με τον διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας και υπουργό Αμύνης Μωχαμέτ Μπιν Ναγιέφ Μπιν Αμπντουλασίζ, κάτοχο του παρασήμου Τζωρτζ Τένετ της CIA για την καταπολέμηση τη τρομοκρατίας.
Toύρκοι και Αμερικανοί συζητούν τώρα τον σχεδιασμό και τον εφοδιασμό της τουρκικής επιχείρησης για την απελευθέρω ση της Ράκα, «πρωτεύουσας» του Ισλαμικού Κράτους των τζιχαντιστών. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλντί Γιλντιρίμ συζήτησε την επιχείρηση της Ράκα με τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Μάϊκ Πενς, το Σαββατοκύριακο, στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου.
Θα είναι μια μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση, με τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα και πυροβολικό. Η Τουρκία ζητάει την συμμετοχή αμερικανικών ειδικών δυνάμεων, η οποία επίσης θα αποτρέψει την επέμβαση των Ρώσων -εκτός της αποδυνάμωσης της προσπάθειας των Κούρδων να δημιουργήσουν δική τους οντότητα στη Βόρεια Συρία.
Η κατάληψη της Ράκα θα είναι αναμφίβολα ένα γεγονός μεγάλης συμβολικής σημασίας για τον Τραμπ. Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα και η Τεχεράνη δεν μπορούν ν’ ανεχθούν τη μείωσή τους σε απλούς παρατηρητές και είναι βέβαιο ότι θα υπεισέλθουν σε κάποια φάση στην διαμορφούμενη κατάσταση πέριξ της Ράκα.
Ο τουρκικός στρατός έχει ήδη φθάσει στη πόλη αλ-Μπαμπ της Βόρειας Συρίας. ΄Ολοι οι πρωταγωνιστές γνωρίζουν ότι σε πολιτικο-στρατιωτικούς όρους η αλ-Μπαμπ είναι η πύλη που ανοίγει το δρόμο προς τη Ράκα και ότι η Ράκα είναι το κλειδί του τι θα επακολουθήσει στη Δαμασκό.
Σε άλλη διατύπωση, ο έλεγχος της Ράκα θα κρίνει πόση από τη Συρία θα μείνει υπό τον έλεγχο του συριακού καθεστώτος –δηλαδή απλούστερα ποιο θα είναι το μέλλον της Συρίας.
Σ’ αυτό το μοιραίο σενάριο, η αντοχή της ρωσο-ιρανικής συμμαχίας θα τεθεί υπό σκληρή δοκιμασία κατά τις προσεχείς μέρες και εβδομάδες. Επίσης οι αμερικανο-ρωσικές σχέσεις πρόκειται να εισέλθουν σε μιαν τελείως απροσδόκητη αρχή της περιόδου Τραμπ, πλήρη κινδύνου ανταγωνισμών και διενέξεων για τη Συρία.
Αρκεί να λεχθεί ότι η κίνηση του Ερντογάν να προκαλέσει μια διαμάχη με το Ιράν και να διασπάσει το τριμερές σχήμα (με την Μόσχα και της Τεχεράνη) στο θέμα της Συρίας πηγάζει από μιαν ήρεμη αυτοπεποίθηση ότι η κυβέρνηση Τραμπ αντιμετωπίζει πράγματι την Τουρκία ως ένα «στρατηγικό εταίρο και σύμμαχο στο ΝΑΤΟ» (όπως του δήλωσε ο Τραμπ).
Ο Ερντογάν αναμένει μια πρόσκληση στην Τουρκία να επανέλθει στον παραδοσιακό ρόλο της του περιορισμού της επιρροής της Ρωσίας στις νότιες σειρές του Καυκάσου, στη Μαύρη Θάλασσα και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Απομένει ακόμη μόνο μια εβδομάδα στο χρονικό όριο που έδωσε ο Τραμπ στο Πεντάγωνο να προετοιμάσει ένα διεξοδικό σχέδιο για να νικήσει το Ισλαμικό κράτος στη Συρία και στο Ιράκ. Αλλά η Τουρκία ενεργεί σαν να έχει ήδη καταστεί ενήμερη αυτού του σχεδίου.
*Ο Μ Κ Bhadrakumar υπηρέτησε επί 29 χρόνια στη διπλωματική υπηρεσία της Ινδίας, σε θέσεις πρεσβευτού , μεταξύ άλλων στο Ουζμπεκιστάν και στη Τουρκία. Οι αναλύσεις του δημοσιεύονται στους Τάϊμς της Ασίας από το 2001.
Ειδησεογραφική Προσθήκη: ΄Αρθρο του Alexander Mercouris, στην ηλεκτρονική εφημερίδα Τhe Duran,επικαλούμενο το πρακτορείο Al-Masdar, αναφέρει ότι ο έλεγχος της αλ-Μπαμπ περιήλθε στους Τούρκους κατόπιν συμφωνίας με τους 5.000 τζιχαντιστές μαχητές του Ι.Κ. να αποχωρήσουν ασφαλείς με τον οπλισμό τους. Το άρθρο δεν συνδυάζει αυτή την κατάληξη της δεινοπαθήσασας τουρκικής επιχείρησης με τις συνομιλίες του Ερντογάν στις χώρες του Περσικού Κόλπου, χορηγούς και στηρίγματα των τζιχαντιστών του ΙΚ, συμμάχων του ίδιου μέχρι προ λίγων μηνών.
Δημοσίευση σχολίου