Του Leonid Bershidsky
Το τίμημα για τον αυξημένο γεωπολιτικό ρόλο πληρώνεται με αίμα, μας υπενθύμισε βίαια η Ρωσία τη Δευτέρα, όταν ο πρεσβευτής της στην Άγκυρα εκτελέστηκε εν ψυχρώ μέσα σε γκαλερί. Η Ρωσία μπορεί να μην πλήρωνε αυτό το τίμημα εάν δεν είχε εμπλακεί στις συγκρούσεις της Συρίας αλλά παραδόξως καλείται τώρα, όπως η Δύση, να πληρώσει το λογαριασμό.
Το 2012, όταν ο Chris Stevens, πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Λιβύη, σκοτώθηκε από έναν όχλο στη Βεγγάζη, τα ρωσικά μέσα προπαγάνδας έκαναν κήρυγμα στις ΗΠΑ για την ανάμιξή τους στη Μέση Ανατολή. "Ήταν εξαιτίας της παρότρυνσης της Ουάσιγκτον που το ΝΑΤΟ παρενέβη στη διένεξη στη Λιβύη", μετέδιδε η ρωσική κρατική τηλεόραση. "Οι προειδοποιήσεις ότι αργά ή γρήγορα αυτό θα γύριζε μπούμερανγκ πνίγηκαν στη συνθηματολογία για την νίκη της δημοκρατίας στα ολοκληρωτικά καθεστώτα".
Μετά τη δολοφονία Karlov, η Ρωσία πήρε μια αντίστοιχη γεύση από τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών Pavlo Klimkin, ο οποίος έγραψε στο λογαριασμό του στο Twitter ότι "Η Ρωσία ευθύνεται για φρικτές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων και το θάνατο χιλιάδων αθώων ανθρώπων στη Συρία και την Ουκρανία".
Πρόσθεσε σε επόμενη ανάρτηση ότι δεν υπήρχε "καμία δικαιολογία" για τη δολοφονία του πρέσβη.
Όσο ανάλγητες κι αν είναι τέτοιες δηλώσεις, κρύβουν μια αλήθεια. Οι πρεσβευτές εκτελούνται, επειδή εκπροσωπούν τις χώρες τους, και δεν το κάνουν με τον ίδιο αφηρημένο τρόπο όπως τα αθώα θύματα των επιθέσεων, σαν αυτή στο Βερολίνο το βράδυ της Δευτέρας. Οι διπλωμάτες είναι το "κανάλι" για τις πολιτικές των εθνών τους. Αυτό τους καθιστά στόχο για όσους θέλουν να υψώσουν τη φωνή τους απέναντι σε αυτές τις πολιτικές.
Μεταξύ 1968 και 1979 πέντε πρεσβευτές των ΗΠΑ έχασαν τη ζωή τους στη γραμμή του καθήκοντος, τρεις εκ των οποίων στη Μέση Ανατολή, ένας στην Κύπρο και ένας στη Γουατεμάλα –δύο από τις χώρες όπου οι ΗΠΑ κατηγορήθηκαν για εμπλοκή. Η Τουρκία έχει μια μακρά λίστα από διπλωμάτες, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων πρεσβευτών, που δολοφονήθηκαν μεταξύ 1973 και 1994 από στρατιωτικές οργανώσεις Αρμενίων ως εκδίκηση για τη γενοκτονία των Αρμενίων πριν από 100 χρόνια, την οποία η Τουρκία δεν αναγνωρίζει μέχρι και σήμερα. Το 1981 η Γαλλία έχασε τον πρεσβευτή της στη Βηρυτό ως εκδίκηση για το ρόλο της Γαλλίας στον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου. Ο κατάλογος είναι μακρύς και περιλαμβάνει δεκάδες διπλωμάτες χαμηλότερων κλιμακίων.
Η Ρωσία ήταν εξαιρετικά τυχερή σε αυτό το θέμα. Το 1829, ο πρεσβευτής της στην Τεχεράνη Alexander Griboyedov, ένας από τους πιο σεβαστούς συγγραφείς της Ρωσίας, σκοτώθηκε σε μια εξέγερση ενάντια στην τεράστια κυριαρχία της Ρωσίας και την αλαζονική της στάση μετά τη νίκη της σε έναν πόλεμο κατά της Περσίας Για να επανορθώσει, ο Σάχης έστειλε στον Τσάρο ένα τεράστιο διαμάντι. Μετά από αυτό, Ρώσοι πρεσβευτές σκοτώθηκαν από Λευκορώσους αξιωματικούς ως εκδίκηση για την ανάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους. Ο Waclaw Worowski "έφυγε" από πυροβολισμό στην Ελβετία το 1923 και ο Piotr Voikov στην Πολωνία το 1927. Για το υπόλοιπο του 20ου αιώνα και πιο μετά, οι κορυφαίοι Ρώσοι διπλωμάτες γλίτωσαν παρά τις μεγάλες γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Σοβιετικής Ένωσης. Μια εξήγηση για αυτό θα μπορούσε να είναι ότι οι Σοβιετικοί έλαβαν πολύ σοβαρά την ασφάλεια των διπλωματών τους, μετατρέποντας τις Πρεσβείες σε φρούρια και ενισχύοντας τη φύλαξη των πρεσβευτών. Ένας άλλος λόγος είναι ότι η Σοβιετική Ένωση συχνά συντασσόταν με αυτούς που σκότωναν διπλωμάτες της Δύσης.
Τώρα, όμως, η Ρωσία περιήλθε σε μια νέα, ασυνήθιστη θέση. Δεν αποτελεί ακόμη μέρος της Δύσης, όσον αφορά τη Δύση, αλλά θεωρείται αρκετά Δυτική, αρκετά άθεη για εκατοντάδες τρομοκρατικές ομάδες ισλαμιστών. Μερικές από αυτές μισούν τη Ρωσία όσο και τις ΗΠΑ. Άλλες τρέφουν ακόμη μεγαλύτερο μίσος για τη Ρωσία, από ό,τι για τις ΗΠΑ. Ο Τούρκος αστυνομικός που πυροβόλησε τον Karlov ήταν προφανώς φανατικός υποστηρικτής των επαναστατών, τους οποίους, ο συριακός στρατός, με την υποστήριξη της Ρωσίας, νίκησε πρόσφατα στο Χαλέπι. Ωστόσο, κανείς θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί έναν Αμερικανό πρεσβευτή να μπαίνει στο στόχαστρο για την αποτυχία της χώρας του να παρέμβει, που θα θεωρούνταν προδοσία από ορισμένους ριζοσπαστικούς, ή για τις βομβαρδιστικές επιδρομές των ΗΠΑ κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Παρά το γεγονός ότι τα έθνη που αντιπροσωπεύουν τον "κοσμικό" πολιτισμό της Δύσης δεν κατάφεραν να υιοθετήσουν μια κοινή στάση στη Συρία, είναι όλα στόχοι για τους τρομοκράτες –όπως ακριβώς δεν υπάρχει διάκριση και μεταξύ των διαφόρων ομάδων των μαχητών στη Συρία για το μέσο Δυτικό παρατηρητή. Οι Ρώσοι μπορεί να πιστεύουν ότι η χώρα τους παρενέβη στη Συρία για να αντισταθμίσει την εχθρική επιρροή των ΗΠΑ, αλλά για τους Ισλαμιστές, είναι ακόμη ένα έθνος σταυροφόρων.
Κανείς θα μπορούσε να αποδώσει την δολοφονία Karlov στην αλαζονική αυτοπεποίθηση του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin, στην προαγωγή των ισλαμιστικών αξιών από τον Τούρκο Πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan ή στους πανούργους αντιπάλους του Erdogan οι οποίοι προσπαθούν να βλάψουν την εκκολαπτόμενη συνεργασία της Τουρκίας με τη Ρωσία στη Συρία. Κανείς θα μπορούσε επίσης να εξετάσει τα κίνητρα του συγκεκριμένου δολοφόνου και να ασκήσει κριτική στην έλλειψη συνείδησης ασφάλειας του πρεσβευτή. Σε τελική ανάλυση, όμως, τίποτα από αυτά δεν έχει σημασία.
Σε γενικές γραμμές, η ανάμιξη των "Δυτικών" δυνάμεων στη Μέση Ανατολή εγείρει σήμερα τον ίδιο κίνδυνο με τη δεκαετία του 1970 και τις αρχές της δεκαετίας του 1980, περιόδους που σημειώθηκαν οι περισσότερες δολοφονίες πρεσβευτών. Η περιοχή είναι και πάλι μια "πυριτιδαποθήκη", μόνο που αυτή τη φορά οι πόλεμοι έχουν εκτοπίσει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Πολλοί από αυτούς, αισθάνονται δυσαρέσκεια με τις δυνάμεις που παρεμβαίνουν ή μπορούν να αναπτύξουν και εκδικητικές τάσεις όταν οι υπεύθυνοι "στρατολόγησης" των τρομοκρατικών ομάδων "ψιθυρίζουν στα αυτιά τους". Είναι ένας πόλεμος στην οποία κάθε εκπρόσωπος του "κοσμικού" πολιτισμού αποτελεί στόχο για κάποιον.
Αυτός, ίσως, είναι ο λόγος που δεν υπάρχει ορατό ρήγμα μεταξύ της Ρωσίας και της Τουρκίας. Την Τρίτη, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών κατέθεσαν μαζί λουλούδια στη Μόσχα στη μνήμη του δολοφονηθέντος πρεσβευτή. Εάν η δολοφονία αποτελεί casus belli, θα έπρεπε να είναι εναντίον των ριζοσπαστών ισλαμιστών όλων των πλευρών στο λουτρό αίματος της Συρίας.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου