Του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου
Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών
με την οποία διαχωρίζεται η υπόθεση της χορήγησης ασύλου από τη Σουηδία
σε Τούρκους πολίτες από αυτήν των 8 πραξικοπηματιών των οποίων έχει
ζητήσει την έκδοση το καθεστώς Ερντογάν, είναι ενδεικτική των διαθέσεων
της ελληνικής κυβέρνησης. Τι όμως είναι ηθικό, αλλά και ποιο είναι το
εθνικό συμφέρον;
Ασφαλώς το εθνικό δίλημμα και το πολιτικό βάρος της υπόθεσης αυτής, είναι πολύ μεγάλα. Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, μάλλον κανείς πολιτικός αρχηγός δεν θα ήθελε να βρίσκεται στη θέση του Αλέξη Τσίπρα. Βεβαίως η απειρία ή η έλλειψη ικανοτήτων από την ελληνική πλευρά περιέπλεξε το πρόβλημα. Γιατί θα μπορούσαν ίσως να έχουν γίνει ορισμένοι ελιγμοί για να βγάλουν το βάρος πάνω από τους ώμους της χώρας η για να εξασφαλιστεί περισσότερος χρόνος.
Είναι ηθικά ορθό να εκδώσει η ελληνική πλευρά τους 8 Τούρκους αξιωματικούς; Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η έκδοσή τους μπορεί να ισοδυναμεί σχεδόν με καταδίκη σε θάνατο; Γιατί στην Τουρκία είναι ανοιχτή η συζήτηση για επαναφορά της θανατικής ποινής, ενώ ασφαλώς και σε επίπεδο σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων υπάρχουν (για να χρησιμοποιήσουμε κομψές εκφράσεις...) πολλά ακόμη βήματα που πρέπει να γίνουν. Πώς να στείλεις σε πιθανό θάνατο 8 ανθρώπους;
Από την άλλη πλευρά πώς μπορεί να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση το βάρος ή το ρίσκο ενδεχομένως να αρνηθεί το αίτημα της νόμιμης κυβέρνησης (έστω και με σημαντικό δημοκρατικό έλλειμμα) της Τουρκίας, αν αυτό εκδηλωθεί πιεστικά ή και εκβιαστικά μέσω διλήμματος ραγδαίας επιδείνωσης των διμερών σχέσεων η και ακόμα χειρότερα;
Η αίσθηση που επικρατεί σε διπλωματικούς κύκλους είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν αποκλείεται να ενδώσει στο τουρκικό αίτημα, αν αυτό εξακολουθήσει να τίθεται πολύ πιεστικά. Ακόμη και αν αυτό μπορεί να της δημιουργήσει πολιτικό εσωτερικό πρόβλημα ή να θεωρηθεί εθνική υποχώρηση. Βεβαίως, για να βάζουμε και τα πράγματα στη θέση τους, η προσπάθεια ορισμένων ΠΑΣΟΚικών κύκλων να προσομοιάσουν την υπόθεση αυτή με την υπόθεση Οτσαλάν είναι μάλλον ατυχής. Η υπόθεση της παράδοσης Οτσαλάν είναι σαφώς ετεροβαρής και πολύ πιο σημαντική.
Τι θα μπορούσε να έχει κάνει η ελληνική πλευρά; Τουλάχιστον δύο αυτονόητες κινήσεις. Αφενός να διαχειριστεί μέσω της ελληνικής δικαιοσύνης διαφορετικά τις κατηγορίες προς τους "8" από ελληνικής πλευράς. Να τους αποδώσει μεγαλύτερες ποινές κερδίζοντας έτσι χρόνο μέχρι να καταστεί δυνατή η έκδοσή τους αφού όμως πρώτα ολοκλήρωσαν την εντός Ελλάδας κράτησή τους. Έτσι θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο μέχρι να καταλαγιάσει η κατάσταση στην Τουρκία και... ποιος ξέρει; Μπορεί οι εξελίξεις να γίνονταν με την πάροδο του χρόνου πιο ευνοϊκές.
Αφετέρου να κάνουν την υπόθεση ευρωπαϊκό και όχι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Να διαπραγματευτεί με τους εταίρους και την Ε.Ε., να αναζητήσει νομικά τρόπους να κάνει την υπόθεση ζήτημα του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ή της Ε.Ε. και όχι ελληνικό. Να τους προωθήσει ενδεχομένως προς τα ευρωπαϊκά ενδότερα θέτοντας πιεστικά το ζήτημα στη βάση της αδυναμίας της χώρας να το διαχειριστεί, λόγω της ιδιαιτερότητας της θέσης και των ευαίσθητων σχέσεών της με την Τουρκία.
Δεν γνωρίζω διπλωματικά και νομικά τις διαδικασίες και τα περιθώρια, ωστόσο η οδός που έχει επιλεγεί είναι η πλέον αδιέξοδη. Όποια απόφαση και αν ληφθεί δεν προβλέπεται τίποτε το ευνοϊκό για τη χώρα. Είτε εκδοθούν είτε όχι η ρετσινιά και το ηθικό δίλημμα, είτε το αυξημένο ρίσκο, θα βαραίνουν τις εξελίξεις. Δυστυχώς δεν υπάρχει πλέον εύκολη λύση.
Ασφαλώς το εθνικό δίλημμα και το πολιτικό βάρος της υπόθεσης αυτής, είναι πολύ μεγάλα. Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, μάλλον κανείς πολιτικός αρχηγός δεν θα ήθελε να βρίσκεται στη θέση του Αλέξη Τσίπρα. Βεβαίως η απειρία ή η έλλειψη ικανοτήτων από την ελληνική πλευρά περιέπλεξε το πρόβλημα. Γιατί θα μπορούσαν ίσως να έχουν γίνει ορισμένοι ελιγμοί για να βγάλουν το βάρος πάνω από τους ώμους της χώρας η για να εξασφαλιστεί περισσότερος χρόνος.
Είναι ηθικά ορθό να εκδώσει η ελληνική πλευρά τους 8 Τούρκους αξιωματικούς; Ιδιαίτερα από τη στιγμή που η έκδοσή τους μπορεί να ισοδυναμεί σχεδόν με καταδίκη σε θάνατο; Γιατί στην Τουρκία είναι ανοιχτή η συζήτηση για επαναφορά της θανατικής ποινής, ενώ ασφαλώς και σε επίπεδο σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων υπάρχουν (για να χρησιμοποιήσουμε κομψές εκφράσεις...) πολλά ακόμη βήματα που πρέπει να γίνουν. Πώς να στείλεις σε πιθανό θάνατο 8 ανθρώπους;
Από την άλλη πλευρά πώς μπορεί να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση το βάρος ή το ρίσκο ενδεχομένως να αρνηθεί το αίτημα της νόμιμης κυβέρνησης (έστω και με σημαντικό δημοκρατικό έλλειμμα) της Τουρκίας, αν αυτό εκδηλωθεί πιεστικά ή και εκβιαστικά μέσω διλήμματος ραγδαίας επιδείνωσης των διμερών σχέσεων η και ακόμα χειρότερα;
Η αίσθηση που επικρατεί σε διπλωματικούς κύκλους είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν αποκλείεται να ενδώσει στο τουρκικό αίτημα, αν αυτό εξακολουθήσει να τίθεται πολύ πιεστικά. Ακόμη και αν αυτό μπορεί να της δημιουργήσει πολιτικό εσωτερικό πρόβλημα ή να θεωρηθεί εθνική υποχώρηση. Βεβαίως, για να βάζουμε και τα πράγματα στη θέση τους, η προσπάθεια ορισμένων ΠΑΣΟΚικών κύκλων να προσομοιάσουν την υπόθεση αυτή με την υπόθεση Οτσαλάν είναι μάλλον ατυχής. Η υπόθεση της παράδοσης Οτσαλάν είναι σαφώς ετεροβαρής και πολύ πιο σημαντική.
Τι θα μπορούσε να έχει κάνει η ελληνική πλευρά; Τουλάχιστον δύο αυτονόητες κινήσεις. Αφενός να διαχειριστεί μέσω της ελληνικής δικαιοσύνης διαφορετικά τις κατηγορίες προς τους "8" από ελληνικής πλευράς. Να τους αποδώσει μεγαλύτερες ποινές κερδίζοντας έτσι χρόνο μέχρι να καταστεί δυνατή η έκδοσή τους αφού όμως πρώτα ολοκλήρωσαν την εντός Ελλάδας κράτησή τους. Έτσι θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο μέχρι να καταλαγιάσει η κατάσταση στην Τουρκία και... ποιος ξέρει; Μπορεί οι εξελίξεις να γίνονταν με την πάροδο του χρόνου πιο ευνοϊκές.
Αφετέρου να κάνουν την υπόθεση ευρωπαϊκό και όχι μόνο ελληνικό πρόβλημα. Να διαπραγματευτεί με τους εταίρους και την Ε.Ε., να αναζητήσει νομικά τρόπους να κάνει την υπόθεση ζήτημα του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ή της Ε.Ε. και όχι ελληνικό. Να τους προωθήσει ενδεχομένως προς τα ευρωπαϊκά ενδότερα θέτοντας πιεστικά το ζήτημα στη βάση της αδυναμίας της χώρας να το διαχειριστεί, λόγω της ιδιαιτερότητας της θέσης και των ευαίσθητων σχέσεών της με την Τουρκία.
Δεν γνωρίζω διπλωματικά και νομικά τις διαδικασίες και τα περιθώρια, ωστόσο η οδός που έχει επιλεγεί είναι η πλέον αδιέξοδη. Όποια απόφαση και αν ληφθεί δεν προβλέπεται τίποτε το ευνοϊκό για τη χώρα. Είτε εκδοθούν είτε όχι η ρετσινιά και το ηθικό δίλημμα, είτε το αυξημένο ρίσκο, θα βαραίνουν τις εξελίξεις. Δυστυχώς δεν υπάρχει πλέον εύκολη λύση.
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου