Αδαλής Γιώργος
Η Ελλάδα, παρά το μεσαίο πληθυσμιακό της μέγεθος, αποτελούσε επί δεκαετίες την μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατάφερε πολύ νωρίς να ενταχτεί σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς και έμοιαζε το ανερχόμενο αστέρι της περιοχής. Στο ΝΑΤΟ από το 1952, η 10η χώρα της ΕΕ (1981) και 20 χρόνια αργότερα στην Ευρωζώνη.
Συνήθως συγκρίνουμε τις επιδόσεις μας με της Τουρκίας. Σήμερα, θα ξεφύγουμε από τα τετριμμένα και θα συγκριθούμε με την Αίγυπτο! Η Αίγυπτος είναι η 14η χώρα στον πλανήτη σε πληθυσμό. Μεγαλύτερη κι από την Τουρκία με 102 εκατομμύρια κατοίκους. Παραδοσιακά η Ελλάδα είχε σχεδόν διπλάσιο ΑΕΠ από την Αίγυπτο! Παραθέτω τα στοιχεία διαγραμματικά, σε δολάρια:
Η Ελλάδα έχει από την δεκαετία 1960, πολύ μεγαλύτερο ΑΕΠ από την Αίγυπτο, ακόμα και σε περιόδους όπου οι δύο χώρες κάνουν άλματα προόδου. Μετά το Millennium ακολουθεί ξέφρενη αύξηση του ΑΕΠ τους με την Ελλάδα να βρίσκεται σταθερά πολύ πιο μπροστά από την Αίγυπτο. Ακολουθεί μια τετραετία που το ελληνικό ΑΕΠ πέφτει δραματικά, ενώ της Αιγύπτου συνεχίζει να αυξάνει. Αλλά και πάλι δεν μας ξεπερνά!
Την περίοδο 2009-2010, το Ντουμπάι αντιμετωπίζει οξεία οικονομική κρίση, σχεδόν ταυτόχρονα με την Ελλάδα. Το Ντουμπάϊ την γλυτώνει, αλλά στην Ελλάδα έρχεται το ΔΝΤ. Κάποιοι θα νομίζουν ότι αυτή ήταν η αιτία που μας ξεπέρασε η Αίγυπτος. Την ίδια περίοδο που η Ελλάδα έμπαινε σαν πειραματόζωο στα μνημόνια, ξεκινούσε στην Αφρική η “Αραβική Άνοιξη”.
Την περίοδο 2009-2010, το Ντουμπάι αντιμετωπίζει οξεία οικονομική κρίση, σχεδόν ταυτόχρονα με την Ελλάδα. Το Ντουμπάϊ την γλυτώνει, αλλά στην Ελλάδα έρχεται το ΔΝΤ. Κάποιοι θα νομίζουν ότι αυτή ήταν η αιτία που μας ξεπέρασε η Αίγυπτος. Την ίδια περίοδο που η Ελλάδα έμπαινε σαν πειραματόζωο στα μνημόνια, ξεκινούσε στην Αφρική η “Αραβική Άνοιξη”.
Ενεργειακή ανεξαρτησία
Η Αίγυπτος άρχισε να έχει προβλήματα στο τέλος του 2010 ενώ το 2014 έφτασε σε εμφυλιοπολεμική κατάσταση με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Παρά τα τεράστια προβλήματα, όμως, μας ξεπερνά σε ΑΕΠ για πρώτη φορά την περίοδο 2011-12. Κι από τότε, παραμένει σταθερά μπροστά μέχρι σήμερα. Ο λόγος που συνέβη είναι ότι η Αίγυπτος απέκτησε στην οικονομία της ενεργειακό και στρατιωτικό βραχίονα, μειώνοντας την εξάρτησή της. Η Ελλάδα αντίθετα, ακολουθώντας πιστά τις προσταγές των Βρυξελλών, δεν αξιοποίησε τα ενεργειακά κοιτάσματα που οι έρευνες δείχνουν ότι διαθέτει.
Η Αίγυπτος είχε καταστρώσει μακρόπνοο ενεργειακό σχέδιο. Με απλές κινήσεις εισήλθε με αξιώσεις στην διεθνή αγορά ενέργειας και παράλληλα υιοθέτησε πολιτική ανάπτυξης των υπολοίπων κλάδων της, εξ αντανακλάσεως. Η γεωπολιτική αντανάκλαση των μεγάλων ενεργειακών της πόρων, της επέτρεψε να προβεί σε μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες, που της απέφεραν έσοδα, μέσω μεγάλων επενδύσεων στην αμυντική βιομηχανία και είχαν ως αποτέλεσμα την μείωση της ανεργίας σε μονοψήφια ποσοστά.
Τμήμα των εσόδων της, τα επένδυσε στην ανάπτυξη του τουρισμού. Όχι όμως του “μπατιροτουρισμού” με τον οποίο ασχολούμαστε επαγγελματικά στην Ελλάδα. Αιγύπτιοι επιχειρηματίες έγιναν ιδιοκτήτες μεγάλων τουριστικών πρακτορείων, ελέγχοντας τις ροές του “φιλέτου”, των τουριστών με τα μεγάλα πορτοφόλια! Έτσι το 2019 π.χ. με μόνο 17,8 εκατομμύρια αφίξεις εισέρευσαν στην Αίγυπτο 16,4 δισ. δολάρια, ενώ οι εκτιμήσεις πριν τον κορωνοϊό μιλούσαν για εκτόξευση στα 30 δισ. το χρόνο στην πενταετία 2021-26.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί ο επιχειρηματίας Hamed El Chiaty. Από απλός ξενοδόχος της δεκαετίας του 1980 εξελίχτηκε στον διεθνή επιχειρηματία, ιδιοκτήτη της Travco Group, η οποία αγόρασε το 3,4% των μετοχών της TUI με την υποστήριξη τόσο του αιγυπτιακού κράτους όσο και του μεγαλομετόχου της TUI (24,95% μέσω της Unifirm Limited), του Ρώσου ολιγάρχη Alexey Mordashov.Η Αίγυπτος προώθησε αποφασιστικά τις έρευνες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Επένδυσε παράλληλα σε αγωγούς και σε δίκτυα μεταφοράς ενέργειας. Εκτός από Ενεργειακός Κόμβος (hub), ενίσχυσε την θέση της ως παγκόσμιος κόμβος της ναυσιπλοΐας μέσω του Σουέζ, αυξάνοντας τα έσοδά της. Κι ενώ κάποιοι έλεγαν ότι η Αίγυπτος θα χάσει από την ενασχόλησή της με τους υδρογονάνθρακες συνέβη ακριβώς το αντίθετο.
Ανακαλύψεις νέων κοιτασμάτων
Η Ελλάδα και η Αίγυπτος ξεκίνησαν προγράμματα υποθαλάσσιων (offshore) ερευνών και εξορύξεων πετρελαίου την δεκαετία του 1960. Η Ελλάδα με τον “Πρίνο” κατάφερε να καλύπτει ακόμα και το 20% των αναγκών της. Η Αίγυπτος με το υποθαλάσσιο κοίτασμα του “Belayim” ξεκίνησε το 1961. Στις δεκαετίες όμως που ακολούθησαν, εμείς σταματήσαμε κάθε σχετική έρευνα, ενώ η Αίγυπτος συνέχιζε ακάθεκτη.
Τα τελευταία έξι χρόνια, η Ελλάδα δεν έχει ανακοινώσει καμία ανακάλυψη κοιτάσματος, επειδή δεν προχώρησαν οι έρευνες-γεωτρήσεις, ενώ η Αίγυπτος ανακοίνωσε 197 νέα κοιτάσματα πετρελαίου και 98 φυσικού αερίου, πέραν των εκατοντάδων που είχε ανακοινώσει τα προηγούμενα χρόνια! Ας δούμε το σχεδιάγραμμα που αφορά το φυσικό αέριο:
Στο σχεδιάγραμμα φαίνεται ότι η Αίγυπτος από το 2008 είχε καταφέρει να παράγει ετησίως μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου κι όταν τα κοιτάσματα εξαντλούνταν ανακάλυπτε νέα, όπως αυτή το γιγαντιαίο Zohr. Έτσι, έχει καταστεί η 16η χώρα διεθνώς σε αποδεδειγμένα αποθέματα, τα οποία ανέρχονται σε 77,2 τρισ. κυβικά πόδια και αποτελούν το 1,12% του παγκόσμιου αποθέματος. Με τα σημερινά δεδομένα, η Αίγυπτος έχει επάρκεια σε φυσικό αέριο για άλλα 38 χρόνια, ακόμη κι αν δεν ανακαλύψει νέα κοιτάσματα. Εισάγει μόνο το 8% των αναγκών της σε φυσικό αέριο και κυρίως από το Ισραήλ. Ναι! Σωστά διαβάσατε, από το Ισραήλ.
Έσοδα από φυσικό αέριο
Αντίθετα, σήμερα η Ελλάδα δεν βρίσκεται στον παγκόσμιο χάρτη αποθεμάτων φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, έχει αποδεδειγμένα κοιτάσματα φυσικού αερίου ύψους μόλις 0,04 τρισ. κυβικά πόδια, τα οποία δεν επαρκούν ούτε για να καλύψουν τις ανάγκες για ένα μήνα! Και αναγκάζεται να εισάγει το 100%! Κι αυτό, επειδή δεν προχωρούν οι έρευνες-γεωτρήσεις σε εντοπισμένα κοιτάσματα-στόχους.
Η Αίγυπτος δεν κεφαλαιοποιεί μόνο οικονομικά και γεωπολιτικά τα κοιτάσματά της, αλλά έχει στήσει και ένα μηχανισμό μόχλευσης των προσδοκώμενων εσόδων της, προσελκύοντας διεθνή επενδυτικά κεφάλαια με ένα απλό τριγωνικό τρόπο. Είτε διαθέτοντας τμήμα των κερδών της είτε “τιτλοποιώντας” μελλοντικά έσοδα προχωρά σε επενδύσεις σε παράπλευρους τομείς της βιομηχανίας ενέργειας.
Σε δεύτερη φάση, επενδύει στην ισχυροποίηση της αμυντικής της βιομηχανίας και της στρατιωτικής ισχύος της με την αγορά προηγμένων οπλικών συστημάτων. Η στρατιωτική τεχνολογία που εξασφαλίζει χρησιμοποιείται για να αναπτύξει τη βαριά βιομηχανία της, όπως π.χ. την κατασκευή αυτοκινήτων. Παράλληλα, χρησιμοποιεί κεφάλαια από την μόχλευση στην ανάπτυξη ποιοτικού τουριστικού προϊόντος.
Και κάθε τέλος της χρονιάς, ό,τι μείνει ως κέρδος, το επενδύει στην εκπαίδευση και στις νέες τεχνολογίες! Κλείνοντας τον κύκλο, η Αίγυπτος αναπτύσσεται κι άλλο, διότι με επενδύσεις σε λιμάνια και υποδομές αυξάνει το ειδικό της βάρος γεωοικονομικά και προωθεί επιτυχώς τα γεωπολιτικά της σχέδια στην περιφερειακή σκακιέρα. Πρόκειται για απλή εφαρμογή της κλασικής θεωρίας της ανάπτυξης μέσω εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Μέσω ενός οικονομικού συστήματος ομόκεντρων κύκλων όπου στο κέντρο βρίσκεται η ενέργεια.
Πολυμορφική αναπτυξιακή πολιτική
Τον γενικό σχεδιασμό, την ταξινόμηση και την διάθεση των κερδών είναι αρμοδιότητα της αιγυπτιακής κυβέρνησης. Υπάρχει έντονη κρατική παρέμβαση, αλλά καταργούνται τα κρατικά μονοπώλια και έχει ήδη ανοίξει το παιχνίδι στον ιδιωτικό τομέα. Κερδισμένος είναι ο Αιγύπτιος πολίτης, ο οποίος βλέπει να διπλασιάζεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, παρά την τεράστια αύξηση του πληθυσμού, που έχει πενταπλασιαστεί από το 1960 ως σήμερα:
Έσοδα από φυσικό αέριο
Αντίθετα, σήμερα η Ελλάδα δεν βρίσκεται στον παγκόσμιο χάρτη αποθεμάτων φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, έχει αποδεδειγμένα κοιτάσματα φυσικού αερίου ύψους μόλις 0,04 τρισ. κυβικά πόδια, τα οποία δεν επαρκούν ούτε για να καλύψουν τις ανάγκες για ένα μήνα! Και αναγκάζεται να εισάγει το 100%! Κι αυτό, επειδή δεν προχωρούν οι έρευνες-γεωτρήσεις σε εντοπισμένα κοιτάσματα-στόχους.
Η Αίγυπτος δεν κεφαλαιοποιεί μόνο οικονομικά και γεωπολιτικά τα κοιτάσματά της, αλλά έχει στήσει και ένα μηχανισμό μόχλευσης των προσδοκώμενων εσόδων της, προσελκύοντας διεθνή επενδυτικά κεφάλαια με ένα απλό τριγωνικό τρόπο. Είτε διαθέτοντας τμήμα των κερδών της είτε “τιτλοποιώντας” μελλοντικά έσοδα προχωρά σε επενδύσεις σε παράπλευρους τομείς της βιομηχανίας ενέργειας.
Σε δεύτερη φάση, επενδύει στην ισχυροποίηση της αμυντικής της βιομηχανίας και της στρατιωτικής ισχύος της με την αγορά προηγμένων οπλικών συστημάτων. Η στρατιωτική τεχνολογία που εξασφαλίζει χρησιμοποιείται για να αναπτύξει τη βαριά βιομηχανία της, όπως π.χ. την κατασκευή αυτοκινήτων. Παράλληλα, χρησιμοποιεί κεφάλαια από την μόχλευση στην ανάπτυξη ποιοτικού τουριστικού προϊόντος.
Και κάθε τέλος της χρονιάς, ό,τι μείνει ως κέρδος, το επενδύει στην εκπαίδευση και στις νέες τεχνολογίες! Κλείνοντας τον κύκλο, η Αίγυπτος αναπτύσσεται κι άλλο, διότι με επενδύσεις σε λιμάνια και υποδομές αυξάνει το ειδικό της βάρος γεωοικονομικά και προωθεί επιτυχώς τα γεωπολιτικά της σχέδια στην περιφερειακή σκακιέρα. Πρόκειται για απλή εφαρμογή της κλασικής θεωρίας της ανάπτυξης μέσω εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Μέσω ενός οικονομικού συστήματος ομόκεντρων κύκλων όπου στο κέντρο βρίσκεται η ενέργεια.
Πολυμορφική αναπτυξιακή πολιτική
Τον γενικό σχεδιασμό, την ταξινόμηση και την διάθεση των κερδών είναι αρμοδιότητα της αιγυπτιακής κυβέρνησης. Υπάρχει έντονη κρατική παρέμβαση, αλλά καταργούνται τα κρατικά μονοπώλια και έχει ήδη ανοίξει το παιχνίδι στον ιδιωτικό τομέα. Κερδισμένος είναι ο Αιγύπτιος πολίτης, ο οποίος βλέπει να διπλασιάζεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, παρά την τεράστια αύξηση του πληθυσμού, που έχει πενταπλασιαστεί από το 1960 ως σήμερα:
Βλέπετε ανά χρονική περίοδο, τον αριθμό των συνδεδεμένων ακινήτων στο δίκτυο φυσικού αερίου. Στους Β’ εξάμηνο του 2018 πρόσθεσαν 1.000.000 νέους πελάτες. Και ναι μεν η αύξηση της εσωτερικής κατανάλωσης μειώνει το ποσοστό που μπορεί να εξάγει, αλλά συνάπτει συμφωνίες με παίκτες-γίγαντες, όπως η σαουδαραβική Aramco. Έτσι, το 2020 δίνοντάς τους χώρο στις τεράστιες δεξαμενές που κατέχει στα παράλιά της, η Αίγυπτος σκοπεύει στην προώθηση των υδρογοναθράκων στην αγορά της Ευρώπης. Αυτές οι επενδύσεις επιταχύνουν περαιτέρω την στρατηγική της.
Η πολυμορφική αλλά εξόχως στοχευμένη αυτή αναπτυξιακή πολιτική με την μέθοδο των ομόκεντρων κύκλων, ήταν που οδήγησε την Αίγυπτο να μας πατήσει κάτω στους μακροοικονομικούς δείκτες από το 2012 και μετά. Και να μεταβληθεί από ουραγός της περιοχής σε νούμερο ένα παίκτη. Ήταν η ισχυρή της στρατιωτική παρουσία που της επέτρεψε να εκμεταλλευτεί τον πλούτο της και να μεταβιβάσει την υπεραξία σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους, φέρνοντας στην χώρα πληθώρα νέων επενδυτών κι επιτρέποντας σε Αιγύπτιους επιχειρηματίες να μετατραπούν σε διεθνείς παίκτες.
Κι όλα αυτά, την ώρα που η κυβέρνηση εμποδίζει στην πράξη τις εξορύξεις φυσικού αερίου, ρίχνοντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης τα φωτοβολταϊκά και στις ανεμογεννήτριες! Δυστυχώς, η στρατηγική που ακολούθησαν οι ελληνικές κυβερνήσεις, όταν συγκριθούν με τις αντίστοιχες της Αιγύπτου προκαλούν θλίψη σε όποιον πασχίζει για το εθνικό συμφέρον.
Η πολυμορφική αλλά εξόχως στοχευμένη αυτή αναπτυξιακή πολιτική με την μέθοδο των ομόκεντρων κύκλων, ήταν που οδήγησε την Αίγυπτο να μας πατήσει κάτω στους μακροοικονομικούς δείκτες από το 2012 και μετά. Και να μεταβληθεί από ουραγός της περιοχής σε νούμερο ένα παίκτη. Ήταν η ισχυρή της στρατιωτική παρουσία που της επέτρεψε να εκμεταλλευτεί τον πλούτο της και να μεταβιβάσει την υπεραξία σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους, φέρνοντας στην χώρα πληθώρα νέων επενδυτών κι επιτρέποντας σε Αιγύπτιους επιχειρηματίες να μετατραπούν σε διεθνείς παίκτες.
Κι όλα αυτά, την ώρα που η κυβέρνηση εμποδίζει στην πράξη τις εξορύξεις φυσικού αερίου, ρίχνοντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης τα φωτοβολταϊκά και στις ανεμογεννήτριες! Δυστυχώς, η στρατηγική που ακολούθησαν οι ελληνικές κυβερνήσεις, όταν συγκριθούν με τις αντίστοιχες της Αιγύπτου προκαλούν θλίψη σε όποιον πασχίζει για το εθνικό συμφέρον.
Δημοσίευση σχολίου