Η σημασία της δήλωσης Τουσκ και οι επιλογές της Λευκωσίας στη Σύνοδο του Μαρτίου
- Σε ποιες περιοχές και γιατί οι Τούρκοι μετέφεραν αυτοκινούμενα πυροβόλα 155 χιλιοστών, η διπλωματία των κανονιοφόρων και η προβοκάτσια
- Πώς οι Τούρκοι προετοίμαζαν την ένταση στην ΑΟΖ
- Πώς ενισχύεται ο Αττίλας και πώς «παίζουμε» στην Ευρώπη
- Γιατί πρέπει να μελετηθεί και το χειρότερο σενάριο
Όταν βάζεις το περίστροφο στο τραπέζι ως απειλή, θα πρέπει να ξέρεις πώς και πότε θα το χρησιμοποιήσεις. Και, πάνω απ’ όλα, ο αντίπαλός σου θα πρέπει να είναι βέβαιος ότι είναι γεμάτο. Εκτός και αν μπλοφάρεις, οπότε, όταν σε πάρουν είδηση, την πάτησες. ΄Η, εκτός και αν επιδίδεσαι σε ρώσικη ρουλέτα... Οπότε ενδέχεται να στραφεί η γεμάτη με τη σφαίρα θαλάμη και να την φας στον κρόταφο.
Είναι αντιληπτό ότι τα ανωτέρω αφορούν τις διπλωματικές κινήσεις της Λευκωσίας με την Τουρκία σε διεθνές επίπεδο και δη στην Ε.Ε., αλλά και στον ΟΗΕ, παρότι εκεί ο Γ.Γ., Αντόνιο Γκουτέρες, σε μια προσπάθεια να είναι ουδέτερος, έχει προβεί σε δηλώσεις που χαϊδεύουν την Τουρκία, ξεχνώντας ότι είναι ο θεματοφύλακας του διεθνούς δικαίου, το οποίο η Άγκυρα παραβιάζει. Και πότε συμβαίνουν αυτά, όταν η Άγκυρα δεν έχει μόνο στη θάλασσα επιθετικές διαθέσεις, αλλά και στην ξηρά, στα κατεχόμενα, όπου ενισχύει τις μονάδες σε διάφορες περιοχές, μερικές από τις οποίες αποκαλύπτουμε στο παρόν άρθρο.
Νομική και πολιτική βάση της δήλωσης Τουσκ
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλτ Τουσκ, στις 23 Φεβρουαρίου, μιλώντας εκ μέρους και των 27 ηγετών, όχι απλώς ως Πρόεδρος, όπως σε άλλες περιπτώσεις συνηθίζει να πράττει, χαρακτήρισε τις τουρκικές δράσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο ως παράνομες. Και κάλεσε την Τουρκία να τις τερματίσει, διότι, όπως είπε, είναι αντίθετες με τις σχέσεις καλής γειτονίας, με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας και την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε.
Δηλαδή, το κοινοτικό κεκτημένο ισχύει, τουλάχιστον, στη θεωρία. Διότι, η φράση περί ομαλοποίησης σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία απορρέει από την αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, η οποία, εκτός των άλλων, καθορίζει ρητώς ότι, για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας στην Ε.Ε., θα πρέπει να αναγνωρίσει όλα τα κράτη μέλη, περιλαμβανομένης της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία, με βάση το Πρωτόκολλο 10, εντάχθηκε ολόκληρη στην Ε.Ε. με αναστολή του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα της, λόγω κατοχής, που έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να ασκεί αποτελεσματικά τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Αυτό, άλλωστε, προκύπτει και από τη διάταξη ότι, για την εφαρμογή του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, χρειάζεται ομοφωνία και από κάτι άλλο εξίσου σημαντικό, που έβαλε φρένο στη λήψη απόφασης για το απευθείας εμπόριο μεταξύ κατοχικών Αρχών και Ε.Ε. Όταν το θέμα τέθηκε ενώπιον της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αυτή απεφάνθη ότι η μόνη νόμιμη Αρχή στην Κύπρο είναι αυτή της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι μόνον αυτή και κανείς άλλος έχει δικαίωμα να καθορίζει ποιες είναι και ποιες όχι οι νόμιμες είσοδοι του κράτους και μόνον αυτή μπορεί να τις κλείνει και να τις ανοίγει.
Οποιαδήποτε ενέργεια, τονίζει η Νομική Υπηρεσία, είναι αντίθετη με τις αποφάσεις της Κυπριακής Δημοκρατία, την υποσκάπτει. Και αυτό ήταν ένα μήνυμα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της οποία τα τότε στελέχη είχαν εμπλακεί στο σχέδιο Ανάν και για εκδικητικούς λόγους είχαν φτιάξει έναν κανονισμό στη βάση τού ότι τα κατεχόμενα ήταν υπό ένταξη περιφέρεια. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει, διότι το βόρειο τμήμα του νησιού είναι αναπόσπαστο τμήμα του ενιαίου κράτους που ονομάζεται Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Βάρνα, στόχοι και τουρκικές υποχρεώσεις
Στη δήλωση Τουσκ υπάρχει και κάτι άλλο, που γεννά ευθύνες όχι μόνο στην Ε.Ε., αλλά και στην κυπριακή Κυβέρνηση. Θα γίνει, είπε, επαναξιολόγηση της κατάστασης στο Συμβούλιο της 22ας με 23ης Μαρτίου και από εκεί θα διαφανεί, όπως άφησε να νοηθεί, ακόμη και η τύχη της συνάντησης της Βάρνας - σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί Σύνοδο - μεταξύ των ηγετών της Ε.Ε. και της Τουρκίας, δηλαδή του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, από τη μια, και των θεσμών της Ε.Ε., από την άλλη, τους οποίους εκπροσωπούν ο κ. Γιούνκερ εκ μέρους της Επιτροπής, ο κ. Τουσκ εκ μέρους του Συμβουλίου και ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ εκ μέρους της προεδρεύουσας χώρας.
Η συνάντηση είναι προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί στη Βάρνα στις 26 Μαρτίου και θα αφορά την πορεία των σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ και δη την ενταξιακή πορεία, η οποία είναι παγωμένη στην ουσία και θα καλύψει τομείς από την οικονομία και το εμπόριο ώς την εξωτερική πολιτική.
Ας εξετάσουμε, λοιπόν, ποιες επιλογές έχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Και αυτό δεν αφορά μόνο την Κυβέρνηση, αλλά και την αντιπολίτευση, με τη διατύπωση σαφών θέσεων. Τονίζουμε συναφώς ότι, ώς τις 22 Μαρτίου, η τουρκική NAVTEX στο οικόπεδο 3 θα έχει εκπνεύσει, οπότε θα ήταν δυνατό να ισχυριστεί κάποιος ότι η κρίση έχει τελειώσει. Λάθος. Η κρίση έχει τελειώσει σε τακτικό επίπεδο και θα συνεχιστεί.
Απλώς, η Άγκυρα σε τακτικό επίπεδο πέτυχε να αποτρέψει την έρευνα στο οικόπεδο 3 και η κυπριακή Κυβέρνηση κατάφερε, από την πλευρά της, να εισπράξει μια θετική δήλωση από τους 27 της Ε.Ε., η οποία, για να έχει αποτέλεσμα, θα πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο συγκροτημένης δικέφαλης στρατηγικής: Δηλαδή, πρώτον, τη διατήρηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη ζωή, χωρίς ποτέ να γίνει αποδεκτή η χωριστή οντότητα στον βορρά, κάτω από οποιαδήποτε λύση και δη αυτήν της ομοσπονδίας, η οποία μετά το Κραν Μοντανά έχει αποδειχθεί ότι η Άγκυρα τη χρησιμοποιεί ως όχημα για την πλήρη τουρκοποίηση του νησιού.
Δεύτερον, την ασφαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Είναι, δε, πρόδηλο ότι η κρίση έχει προκύψει από την απουσία αξιόπιστων ενόπλων δυνάμεων και αποτροπής. Και επαναλαμβάνουμε τη θέση μας για να εμπεδωθεί: Είναι ανόητος όποιος υποστηρίζει κλιμάκωση της κρίσης ή πόλεμο, αλλά σήμερα αποδεικνύεται ότι είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνες οι αντιλήψεις που κυριάρχησαν ότι δεν θέλουμε αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις για σκοπούς αποτροπής. Διότι η απουσία αποτροπής είναι που αποθρασύνει την Τουρκία στη βάση μιας εξευμενιστικής πολιτικής, η οποία έχει αποτύχει παταγωδώς. Και αν συνεχιστεί, δεν θα κάνει την κατάσταση καλύτερη.
Ευρώπη προς Τουρκία
Τώρα, εντός της Ε.Ε. έχουμε ενώπιόν μας το Συμβούλιο της 22ας και 23ης Μαρτίου, όπου, αφενός, θα πρέπει να εντάξουμε τις τουρκικές απειλές και προκλήσεις τις οποίες θεωρεί η ίδια η Ε.Ε. παράνομες, και, αφετέρου, πρέπει να γνωρίζουμε τι θα ζητήσουμε και πού είναι οι κόκκινες γραμμές. Ως εκ τούτου: Πρώτον, θα πρέπει να έχουμε σαφή και τεκμηριωμένη θέση, εάν θα πρέπει να πραγματοποιηθεί η Συνάντηση Ηγετών της Βάρνας.
Επί τούτου, πρέπει να τονιστεί ότι δεν έχουμε δικαίωμα βέτο, ούτε δεσμευτικές, από νομικής απόψεως, αποφάσεις μπορούν να ληφθούν. Μπορούν, όμως, να τροχοδρομηθούν. Η ορθή προσέγγιση είναι η αναβολή, εφόσον η Τουρκία συνεχίζει να επιβάλλει εμπάργκο στα προϊόντα, στα πλοία και στα αεροσκάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της Ε.Ε. και δη την τελωνειακή ένωση, επιδιδόμενη σε καθεστώς αθέμιτου ανταγωνισμού.
Κι αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει να δει η Κυπριακή Δημοκρατία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να προχωρήσει στη λήψη νομικών μέτρων και κυρώσεων. Εάν δεν υπάρξει αναβολή ή αναστολή ή ακύρωση της συνάντησης της Βάρνας, οι παράνομες δράσεις της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ και του Αιγαίου θα πρέπει να είναι υψηλά στην ατζέντα.
Πέραν των ανωτέρω, οι θεσμοί της Ε.Ε. θα πρέπει, κατόπιν κοινής θέσης των 27 στο Συμβούλιο της 22ας με 23ης Μαρτίου, να διευκρινίσουν προς την Τουρκία ότι οφείλει να τερματίσει την παράνομη πειρατική της στάση, ότι θα πρέπει να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ και ότι θα πρέπει να προχωρήσει, όπως πολύ ορθά είπε ο Πρόεδρος Τουσκ, στην ομαλοποίηση των σχέσεών της με όλα τα κράτη μέλη, περιλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 καθορίζει, θα πρέπει να αναγνωρίσει, τερματίζοντας, ταυτοχρόνως, την κατοχή της Κύπρου.
Διότι η κατοχή σημαίνει διαρκή επίθεση σε βάρος κράτους μέλους της Ε.Ε. και δυνατότητα από μέρους της κυπριακής Κυβέρνησης για την ενεργοποίηση του άρθρου 42,7 των Συνθηκών. Αυτά μπορούν να πουν, διπλωματικώ τω τρόπω, οι Θεσμοί, εάν πραγματοποιηθεί η συνάντηση στη Βάρνα.
Η προσχεδιασμένη ένταση και τα αυτοκινούμενα
Ακόμη, όμως, και αν δεν πραγματοποιηθεί η Σύνοδος της Βάρνας, τα ανωτέρω, όπως και άλλα, θα πρέπει να περάσουν ως θέσεις της Ε.Ε. Και εμείς ορθώς οφείλουμε να ενεργούμε στο πλαίσιο και υπό την κάλυψη των 27, αλλά θα πρέπει να διατυπώσουμε με σαφήνεια τις θέσεις μας ως εξής:
Α. Κανένα κεφάλαιο δεν θα ανοίξει, ούτε το θέμα της βίζας στους Τούρκους πολίτες θα προχωρήσει, ούτε και η εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης θα καταλήξει θετικά, εάν η Άγκυρα δεν τερματίσει αυτό το οποίο έχει υποστηρίξει ο Πρόεδρος Τουσκ εκ μέρους των 27.
Δηλαδή, την παράνομη δράση της στην κυπριακή ΑΟΖ και εάν δεν προχωρήσει στην ομαλοποίηση των σχέσεών της με την Κυπριακή Δημοκρατία και δεν την αναγνωρίσει. Συν το ότι θα πρέπει να θέσει η Κυβέρνηση θέμα παγώματος των προενταξιακών κεφαλαίων, που φτάνουν τα 630 περίπου εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, αναλόγως του έτους, καθώς και την επιβολή ακόμη και κυρώσεων στο πρότυπο της Κριμαίας.
Β. Εάν δεν τερματιστεί η τουρκική παράνομη δράση και εάν συνεχιστεί η κατοχή, θα πρέπει η κυπριακή Κυβέρνηση να βάλει το πιστόλι στο τραπέζι! Δηλαδή, εκτός από το αίτημα για κυρώσεις, θα πρέπει να μελετήσει σοβαρά την ενεργοποίηση του 42,7 των Συνθηκών με πλήρη νομική τεκμηρίωση και πείθοντας τους εταίρους ότι είναι και τα δικά τους συμφέροντα που θίγονται, διότι οι φυσικοί πόροι της Κύπρου είναι και πόροι του συνόλου της Ε.Ε., ειδικώς εάν η ίδια και τα κράτη μέλη της εμπλακούν στον αγωγό EastMed (Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία).
Για την ενεργοποίηση του 42,7 των Συνθηκών υπάρχει νομική και πολιτική τεκμηρίωση. Συνεπώς, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κάτω από διαρκή επίθεση, λόγω της κατοχής, αφού, εκτός των άλλων, υπάρχουν τα ψηφίσματα 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που καθορίζουν ρητώς ότι το ψευδοκράτος δεν μπορεί να αναγνωριστεί, διότι επί τη βάσει του άρθρου 1 παράγραφος 4 του χάρτη των Ην. Εθνών είναι προϊόν χρήσης βίας και στρατιωτικής επίθεσης.
Μια νομική και πολιτική θέση που προκύπτει από την υπόθεση του κράτους του Ματσούκουο, στον μεσοπόλεμο, το 1931, όταν οι Ιάπωνες εισέβαλαν στη Μαντζουρία και εγκαθίδρυσαν κράτος. Κατόπιν επί τόπου έρευνας από την Κοινωνία των Εθνών διεπιστώθη ότι το κράτος του Ματσούκουο όχι μόνο είχε προκύψει από τη βία και τη χρήση των όπλων, δηλαδή από επιθετική ενέργεια της Ιαπωνίας, οπότε επί τη βάσει του Δόγματος Σίμπσον δεν μπορούσε να αναγνωριστεί, αλλά και ότι ήταν κράτος μαριονέτα των Ιαπώνων, “puppet state”.
Είναι επ’ αυτής της νομικής και θεωρητικής βάσης και πρακτικής που απεφάνθη το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης στην Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή ότι η Τουρκία είναι που φέρει την ευθύνη για ό,τι συμβαίνει στο βόρειο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και αυτό, διότι οι όποιες «τουρκοκυπριακές αρχές» είναι υποτελείς και ελέγχονται από τον τουρκικό στρατό.
Συνέχεια και προέκταση αυτής της επιθετικότητας και κλιμάκωσής της ήταν: (α) Η ενίσχυση του Αττίλα, ο οποίος έφερε προσφάτως, τον περασμένο Ιούνιο, 77 αυτοκινούμενα πυροβόλα 155 χιλιοστών με βεληνεκές έως και 40 χιλιόμετρα. Τα αυτοκινούμενα πυροβόλα των 155 χιλιοστών τουρκικής κατασκευής έχουν διασπαρεί σε διάφορα στρατόπεδα, ενισχύοντας ήδη υπάρχουσες μονάδες πυροβολικού, όπως είναι αυτές στο Κιόνελι, όπου υπάρχουν ήδη ρυμουλκούμενα πυροβόλα των 155 χιλιοστών, ο Άγιος Βασίλειος, όπου υπάρχουν ρυμουλκούμενα πυροβόλα των 105 χιλιοστών, η Κυθρέα και η Άσσια, όπου όχι μόνον υπάρχουν ρυμουλκούμενα πυροβόλα, αλλά και δύο μονάδες τεθωρακισμένων.
Συνεπώς, η Άγκυρα ενισχύει την απειλή της και την επιθετική της διάταξη, όχι μόνο στη θάλασσα, αλλά και στην ξηρά. Όσο, δε, για τον αέρα, αυτόν τον ελέγχει πλήρως. Η ενίσχυση αυτή τον Ιούνιο με αυτοκινούμενα πυροβόλα 188 χιλιοστών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα όσα συμβαίνουν σήμερα είναι προσχεδιασμένα. Και η Τουρκία ήθελε να είναι σίγουρη… Τα δε πυροβόλα είναι πλησίον της γραμμής αντιπαράταξης, που προδίδουν σαφή επιθετική διάταξη, ως αποτέλεσμα της έλλειψης στρατηγικού βάθους, αλλά και λόγω του ότι δεν φαίνεται να υπολογίζουν την Ε.Φ.
Λογικά, οι δικές μας ένοπλες δυνάμεις θα έπρεπε ήδη να είχαν, και μακάρι να το έχουν πράξει, εξετάσει την περίπτωση τουρκικής προβοκατόρικης ενέργειας σε χερσαίο επίπεδο, κάπου στα Κόκκινα, για παράδειγμα, ή αλλού. (β) Ο αποκλεισμός της κυπριακής ΑΟΖ στη λογική της στρατηγικής των κανονιοφόρων, δηλαδή με τη χρήση στρατιωτικών μέσων.
Αυτό, δε, αποδεικνύεται και από την στιχομυθία του Ιταλού πλοιάρχου στο οικόπεδο 3 με τον τουρκικό πολεμικό στόλο. Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο η ΕΝΙ δεν διενέργησε τη γεώτρηση στο τεμάχιο 3; Η δράση της Τουρκίας, την οποία οι 27 χαρακτηρίζουν ως παράνομη, καθότι η χρήση στρατιωτικών μέσων απαγορεύεται και από τη Χάρτα των Ην. Εθνών.
Η στάση της Άγκυρας δεν ήταν αμυντική, δηλαδή δεν υπερασπιζόταν τα όποια δικαιώματά της από μια επιθετική με στρατιωτικά μέσα ενέργεια, αλλά το αντίθετο συνέβη. Ήταν επιθετική σε βάρος του ερευνητικού σκάφους, που ενεργούσε για λογαριασμό της ΕΝΙ και ήταν τουρκική δράση σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην οποία η Ε.Ε. αναγνωρίζει το δικαίωμα να ερευνά για την ύπαρξη φυσικού αερίου και να το εκμεταλλεύεται.
Λήψη στρατηγικής απόφασης
Για να υιοθετήσει τέτοιες θέσεις η Ε.Ε., θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα στρατηγικής απόφασης και αποφασιστικότητας με τη δημιουργία κατάλληλου κλίματος, έπειτα από ενδελεχή ενημέρωση που θα πρέπει να ξεκινά από τα κάτω προς τα πάνω, από τους τεχνοκράτες της Επιτροπής και του Συμβουλίου, καθώς και των κρατών μελών ώς τις ηγεσίες, με σαφείς και γραπτές, όπου επιβάλλεται, τεκμηριωμένες θέσεις στη βάση της δικέφαλης, όπως τονίσαμε, στρατηγικής.
Αυτό επιβάλλεται, προτού η Κυβέρνηση βάλει το πιστόλι με το άρθρο 42,7 ή τα βέτο και τις κυρώσεις στο τραπέζι. Διότι, αν θέσει αυτές τις θέσεις και γνωρίζουν όχι μόνο οι εταίροι μας, αλλά και οι Τούρκοι ότι είναι άδειες οι θαλάμες του περιστρόφου μας, ούτε καν την ευκαιρία για ρωσική ρουλέτα δεν θα έχουμε. Θα σε πιάσουν στο δούλεμα...
Βεβαίως, υπάρχει και η επιλογή για τη συνέχιση της εξευμενιστικής πολιτικής που κατέρρευσε στο Κραν Μοντανά, και η οποία είναι μία από τις αιτίες της κρίσης στην ΑΟΖ. Υπάρχει, βεβαίως, και κάτι ακόμη: Η εξευμενιστική σχολή σκέψης, η οποία δεν έχει σχέδιο Β, αρνείται να κατανοήσει ότι η νέα πλάνη θα είναι χείριστη της προηγούμενης. Και πιο επικίνδυνη. Αυτό, δε, το είχαμε γράψει και προ του Κραν Μοντανά. Δεν μας άκουσαν. Και απέτυχαν. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι ο Πρόεδρος και η Κυβέρνησή του έχουν γίνει σοφότεροι. Διότι, και ο ίδιος γνωρίζει καλά, πως το δις εξαμαρτείν, ουκ ανδρός σοφού...
ΓΙΑΝΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
ΔΡ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου