Γράφει ο ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ*
Το εξοπλιστικό πρόγραμμα για την περίοδο 2013 – 2016 ανέρχεται, σύμφωνα με τον Πίνακα 5 του Νόμου 4127/2013, σε 2,73 δισ. ευρώ (750 εκ. ευρώ για το έτος 2013, 583 εκ. ευρώ για το έτος 2014, 750 εκατ. ευρώ για το έτος 2015 και 647 εκ. ευρώ για το έτος 2016). Το άθροισμα του ετήσιου κύκλου εργασιών των τριών (3) κρατικών αμυντικών βιομηχανιών (ΕΑΣ ΑΒΕΕ – ΕΛΒΟ ΑΒΕ – ΕΑΒ ΑΕ) την τελευταία οκταετία δεν ξεπέρασε ποτέ τα 400 εκατ. ευρώ με τους πιο γενναιόδωρους υπολογισμούς. Δεν χρειάζονται περίπλοκες μαθηματικές πράξεις για να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι το εξοπλιστικό κονδύλι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, στον καιρό του μνημονίου, είναι σχεδόν διπλάσιο από τον προ-μνημονιακό κύκλο εργασιών της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας. Επομένως, ο κρατικός προϋπολογισμός, ακόμα και εντός του στενού πλαισίου του Μεσοπρόθεσμου, διαθέτει κονδύλια, που στην πραγματικότητα ξεπερνούν τα απαιτούμενα για την επιβίωση της αμυντικής βιομηχανίας.
Η αποδυνάμωση της κρατικής αμυντικής βιομηχανικής βάσης δεν δικαιολογείται από τα δημοσιονομικά δεδομένα. Η ύπαρξη συσσωρευμένων ζημιών ούτε ασυνήθης είναι σε περιόδους οικονομικής κρίσης, ούτε μη αναστρέψιμη και αντιμετωπίζεται με τη διαμόρφωση ενός βιώσιμου επιχειρησιακού σχεδίου με προσανατολισμό στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων και τη σταδιακή εξόφληση υφιστάμενων οφειλών. Η κατάρτιση ενός τέτοιου σχεδίου προϋποθέτει τουλάχιστον τη δημοσιοποίηση του εξοπλιστικού προγράμματος των Ενόπλων Δυνάμεων, την έγκριση της Εθνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Στρατηγικής (ΕΑΒΣ), τη ρύθμιση των υφιστάμενων οφειλών και την κατά παρέκκλιση εξόφληση των κρατικών αμυντικών βιομηχανιών, που σήμερα ταλαιπωρούνται από δυσερμήνευτες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις. Ωστόσο, η κατάρτιση του 15ετούς Μακροπρόθεσμου Προγράμματος Προμηθειών καθυστερεί τρία χρόνια. Η ΕΑΒΣ δεν έχει εγκριθεί από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας δύο χρόνια μετά την υποβολή της προς έγκριση από την Επιτροπή, που την συνέταξε. Οι ιδιώτες εργολάβοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση προσκομιδής φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας με Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. Στα «ψιλά γράμματα» των Νόμων έχει κατ' επανάληψη συμπεριληφθεί η «κατά παρέκκλιση» εξόφληση ιδιωτών προμηθευτών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ποτέ όμως της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ακόμα και η ιδιωτικοποίηση δεν μπορεί να καταστεί ελκυστική για κανέναν σοβαρό «επενδυτή». Μόνοι ευνοημένοι αναδεικνύονται οι αλλοδαποί κατασκευαστές αμυντικού υλικού, οι οποίοι δεν πρόκειται να παραιτηθούν με ευκολία από την «προίκα» της προμήθειας κύριου υλικού, το οποίο η Ελλάδα δεν θα μπορεί πλέον να κατασκευάζει. Το γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους οι κατασκευαστές αυτοί είναι Γερμανοί αποτελεί προφανώς διαβολική σύμπτωση!
Μόνη λύση η συρρίκνωση;
Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα διαθέσιμα κονδύλια είναι επαρκή και η σημερινή κρίση της κρατικής αμυντικής βιομηχανίας δεν οφείλεται στους αριθμούς, αλλά στην αδικαιολόγητη αδράνεια του Κράτους να αναλάβει στοιχειώδεις θεσμικές πρωτοβουλίες (που όμως αναλαμβάνει όταν πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες), καθίσταται σαφές ότι η συρρίκνωση της εγχώριας κρατικής αμυντικής βάσης ούτε αναγκαία είναι, ούτε φυσικά και επωφελής για το δημόσιο συμφέρον. Χωρίς δημοσιονομική επιβάρυνση, είναι δυνατόν να δημιουργηθεί Ενιαίος Φορέας Εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας (Ε.Φ.Ε.Α.Β.), του οποίου οι δραστηριότητες συγκεντρώνονται γύρω από τέσσερις άξονες:
Άξονας 1: Όπλα – Πυρομαχικά
Άξονας 2: Οχήματα
Άξονας 3: Πτητικά Μέσα
Άξονας 4: Πλωτά Μέσα
Κατά τη γνώμη μου, η υλοποίηση του κάθε άξονα καθίσταται δυνατή με τη δημιουργία cluster, μέσω της λειτουργικής συγχώνευσης των ΕΑΣ ΑΒΕΕ (άξονας 1) – ΕΛΒΟ ΑΒΕ (άξονας 2) – ΕΑΒ ΑΕ (άξονας 3) με τα αντίστοιχα λειτουργούντα σήμερα Στρατιωτικά Εργοστάσια και τους Ναυστάθμους Σαλαμίνας και Κρήτης (άξονας 4). Απαραίτητο συστατικό της επιτυχίας του είναι η αλληλοϋποστήριξη και αλληλοσυμπλήρωση των αξόνων (δεξαμενή Core Capabilities).
Αυτός βέβαια ο Ενιαίος Φορέας δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να θέσει σε διακινδύνευση εργασιακά δικαιώματα. Εξάλλου, τα κενά στα οργανογράμματα των κρατικών αμυντικών βιομηχανιών συντελούν στην αδράνεια, στην οποία οφείλεται σημαντικό ποσοστό των εξόδων τους.
Σκοπός ενός τέτοιου φορέα δεν μπορεί παρά να είναι η σχεδίαση / παραγωγή / υποστήριξη στην Ελλάδα του στρατιωτικού εξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από την ενοποίηση των εφοδιαστικών κέντρων και τη δημιουργία κοινών εφοδιαστικών γραμμών με αυτοματοποιημένη παρακολούθηση της κατανάλωσης υλικού και αντίστοιχα αυτοματοποιημένο υπολογισμό αναγκών κατασκευής στρατιωτικού εξοπλισμού, την ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης, την αξιοποίηση των αντισταθμιστικών ωφελημάτων «νέου τύπου» και την ανάπτυξη συνεργειών με εταιρείες ενός μετεξελιχθέντος σε δυναμικό Matrix / SOM Μητρώου Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού.
Η άντληση πόρων από το «εξοπλιστικό κονδύλι» είναι δυνατόν να μειωθεί, εφόσον αξιοποιηθεί το μετοχικό κεφάλαιο εμπορικά αδρανών θυγατρικών και χρηματοδοτηθεί ο ΕΦΕΑΒ και από την αξιοποίηση των μη βιομηχανικών ακινήτων ΕΑΣ - ΕΛΒΟ -ΕΑΒ, καθώς και των ακινήτων ΤΕΘΑ - ΤΕΣ - ΤΑΑ.
Με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον
Οι σημερινές διοικητικές δομές του υπουργείου Εθνικής Άμυνας αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τη λειτουργία ενός τέτοιου κρατικού οργανισμού. Ο ουσιαστικός μετασχηματισμός τους περνά μέσα από μια παραγωγική διαδικασία διαβούλευσης σχετικά με τη λειτουργία του στο νέο περιβάλλον, την αναμόρφωση του πλαισίου προμήθειας αμυντικών συστημάτων και την ενσωμάτωση της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας στον κύκλο προμηθειών αμυντικών συστημάτων.
Ειδικότερα, η ΓΔΑΕΕ απέτυχε να λειτουργήσει ως καταλύτης στη μετεξέλιξη των κρατικών αμυντικών εταιρειών σε εγχώρια αμυντική βιομηχανική βάση. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητη η δημιουργία στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας Ειδικής Γραμματείας Αμυντικής Βιομηχανίας, μέσω της οποίας να είναι δυνατή η κατάρτιση προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στον αμυντικό τομέα με βάση τις αρχές του στρατηγικού σχεδιασμού και management by results στη διαχείριση των αμυντικών δαπανών, καθώς και η υποβολή προς την Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων ετήσιας έκθεσης απολογισμού τόσο των αμυντικών δαπανών, όσο και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στον αμυντικό τομέα.
Απαραίτητη επίσης είναι και η δημιουργία –επιτέλους– ενός Εθνικού Φορέα Πιστοποίησης Αμυντικού Υλικού με σκοπό την πιστοποίηση της καταλληλότητας του εξοπλισμού και των υπηρεσιών σε συνεργασία με εργαστήρια ΑΕΙ και ΑΣΕΙ και άλλους δημόσιους φορείς.
Επιλογικά: Θέσφατα και ιδανικές λύσεις δεν υπάρχουν. Όμως, οι συνέπειες των παλαιότερων, αλλά και των μνημονιακών επιλογών, είναι ακόμα ανασχέσιμες, εφόσον επιλεγούν πολιτικές με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και την παύση της εξάρτησης των Ενόπλων Δυνάμεων από τα ολιγοπώλια του διεθνούς εμπορίου όπλων.
*Δικηγόρος -Εξωτερικός Συνεργάτης, Δικηγόρος ΑΠ, MSc Αεροπορικό – Διαστημικό Δίκαιο (London), Πρώην Νομικός Σύμβουλος Υπουργού Εθν. Άμυνας
πηγή
Δημοσίευση σχολίου