του Σεμίχ Ιντίζ *
Είναι δύσκολο να βγει το συμπέρασμα πως η Τουρκία αφήνεται εκτός, από τις εν εξελίξει σημαντικές διπλωματικές και πολιτικές διαδικασίες στη Μέση Ανατολή; Πολλοί αποδίδουν αυτό στο γεγονός ότι η Άγκυρα εμπλέκεται με τοποθετήσεις της στις περιφερειακές διαφωνίες σιιτών - σουνιτών. Αυτό αντιπαραβάλλεται προς την αμερόληπτη θέση που η Τουρκία κρατούσει μερικά έτη πριν σε τέτοιες διαφωνίες. Εκείνη η αμεροληψία μας, ευνοήθηκε από τη διεθνή κοινότητα, δεδομένου ότι τοποθέτησε την Άγκυρα σε μια μοναδική θέση: Να διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο ως περιφερειακός μεσολαβητής.
Σήμερα συρρικνώνεται το έδαφος που αφήνεται στην Τουρκία για να είναι ένας σημαντικός διαμεσολαβητής στις διαφωνίες της περιοχής, εάν αυτές αφορούν π.χ. τις αραβα - ισραηλινές διαφωνίες, ή τις διαφωνίες μεταξύ των ίδιων των Αράβων. Όπως μπορεί να δει από τη περίπτωση της Συρίας, η Τουρκία είναι τώρα μια χώρα που προσπαθεί απλά να προφυλαχτεί από τις αρνητικές επιπτώσεις που προκύπτουν από τις περιφερειακές διαφωνίες. Και σαφώς η Τουρκία επιδιώκει τη βοήθεια από το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ για αυτό.
Αυτός είναι μικρός ρόλος, έρχεται σε μία εποχή που η δημοκρατική και κοσμική Τουρκία πρέπει να καταστήσει τη θετική επιρροή της αισθητή σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, η οποία αναζητά το δημοκρατικό μέλλον της.
Ο Rami Khouri, της λιβανέζικης εφημερίδας «Daily Star», κατέδειξε σε ένα άρθρο στις 31 Μαρτίου, ότι τρεις μεγάλες συγκρούσεις εξελίσσονται σήμερα στον αραβικό κόσμο.
Απαρίθμησε αυτές ως τις μάχες μεταξύ των στρατιωτικών και πολιτικών αρχών (δημοκρατία εναντίον της μοναρχίας), μεταξύ ισλαμιστών και κοσμικών (η αρχή του Θεού εναντίον του συνόλου των πολιτών), και μεταξύ της στενής φυλετικής ταυτότητας και μιας ευρύτερης εθνικής ταυτότητας (φυλή εναντίον του κράτους).
Η Τουρκία δεν είναι φυσικά αμέτοχη και ξένη σε οποιοδήποτε από αυτούς τους τομείς. Υπάρχει μια συνεχόμενη σύγκρουση και στα τρία επίπεδα, μέσα στην Τουρκία του σήμερα. Ενώ αυτή η σύγκρουση περιβάλλεται συχνά από βιαιότητα, είναι εν τούτοις ένα γεγονός ότι η Τουρκία έχει κάνει μεγάλες προόδους από αυτές τις απόψεις. Η προοπτική ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος στην Τουρκία έχει υποχωρήσει και μάλλον σε αυτή τη φάση είναι ανύπαρκτη .
Η διαμάχη μεταξύ των σκληροπυρηνικών της στρατογραφειοκρατίας - κεμαλιστών και των ισλαμιστών ανταγωνιστών τους συνεχίζεται. Αλλά θα είναι απίθανο ένας από τους δύο να πάρει απόλυτα το πάνω χέρι. Η πλέον πιθανή έκβαση αυτής της σύγκρουσης θα είναι δημοκρατικοί συμβιβασμοί, είτε οι σκληροπυρηνικοί κοσμικοί είτε οι θρησκευτικά φανατικοί το θέλουν είτε όχι.
Το κουρδικό πρόβλημα παραμένει ένα σημαντικό θέμα για τη χώρα, και η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω από το PKK και την τρομοκρατία. Είναι ένα γεγονός εν τούτοις ότι έχει υπάρξει πρόοδος που δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί μια δεκαετία πριν, ειδικά από την άποψη της αναγνώρισης της κουρδικής ταυτότητας και του μοναδικού πολιτισμού της.
Κανένα από τα παραπάνω δεν πρέπει να εκληφθεί ως ότι η Τουρκία έχει λύσει τα προβλήματά της. Αλλά κανένας δεν μπορεί και να υποτιμήσει πως έχουμε κάνει προσεγγίσεις στην αναζήτηση λύσεων σε όλες αυτές τις συγκρούσεις.
Αυτές οι προσπάθειες της Τουρκίας φέρνουν στο προσκήνιο και το μεγάλο της ενδιαφέρον για την ευρύτερη Μέση Ανατολή, δεδομένου ότι η περιοχή πρέπει να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που απαριθμήθηκαν παραπάνω. Η Μέση Ανατολή οφείλει να κινηθεί προς τα επόμενα στάδια δημοκρατικής ανάπτυξής της. Με το να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας η Τουρκία, θα δείξει τι μπορεί να πετύχει από αυτή την άποψη μια μουσουλμανική χώρα.
Για την Τουρκία, αν επιθυμεί να αυξήσει την αξιοπιστία της και να ενισχύσει την εικόνα της ως δημοκρατικό πρότυπο στην περιοχή, είναι σαφής ο δρόμος: Η Άγκυρα θα πρέπει να κινηθεί προς τη μέση λύση στις περιφερειακές διαμάχες, και να είναι συμβαλλόμενο μέρος σε λύσεις που πρέπει να επιτευχθούν.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου