Αίτημα χρηματοδότησης μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού SAFE (Security Action for Europe: δράση ασφαλείας για την Ευρώπη) κατέθεσε τελικά η χώρα μας στις 29 Ιουλίου. Με αυτό τον τρόπο έληξε μία τρίμηνη περίοδος αμφιταλάντευσης σχετικά με τη συμμετοχή ή μη στο SAFE, που άρχισε σχεδόν ταυτόχρονα με την έγκριση του μηχανισμού τα τέλη του περασμένου Μαΐου.
Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις η Ελλάδα θα διεκδικήσει χαμηλότοκα δάνεια ύψους τουλάχιστον 1,2 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της εθνικής μας άμυνας και της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», το ελληνικό αίτημα αφορά δανειοδότηση ύψους 550 εκατ. έως 1,15 δις ευρώ. Η συμμετοχή στο SAFE αυξάνει το ύψους του ΜΠΑΕ (Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών) 2025-2036 από 28,8 σε 30 δις ευρώ, ενώ οι ετήσιες παραλαβές εξοπλισμού θα ενισχυθούν από 2,3 δις ευρώ το 2026 σε περίπου 2,6 δις ευρώ από το 2028 και μετά».
Σύμφωνα με τον Επίτροπο Άμυνας της ΕΕ Αντριούς Κουμπίλιους μέχρι τις 30 Ιουλίου, 18 κράτη-μέλη (Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Ελλάδα, Εσθονία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Τσεχία και Φιλανδία), υπέβαλλαν αιτήματα χρηματοδότησης ύψους 127 δις ευρώ εκ του συνολικού προϋπολογισμό των 150 δις ευρώ που έχει διατεθεί για το SAFE.
Όπως ανέφεραν στην «κυριακάτικη δημοκρατία» πηγές με γνώση της διαδικασίας, από ελληνικής πλευράς, μέχρι σήμερα έχουν αναρτηθεί ως προγράμματα στη δικτυακή πύλη «Gov2Gov» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (EDA: European Defence Agency), το αντιδρονικό σύστημα (C-UAS) «Κένταυρος» και η δυνατότητα παραγωγής πυρομαχικών, που αφορούν τις δύο κρατικές εταιρίες, Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) και Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ) αντίστοιχα.
Δεδομένο θεωρείται ότι με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από τους επιχειρησιακούς φορείς, τα τέσσερα Γενικά Επιτελεία (Εθνικής Άμυνας, Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας), θα αναρτηθούν και προτάσεις που έχουν υποβάλλει περισσότερες από 25 ελληνικές εταιρίες ανταποκρινόμενες σε πρόσκληση της ΓΔΑΕΕ. Αυτές αφορούσαν είτε στην υλοποίηση νέων συνεργατικών προγραμμάτων, υπό τον συντονισμό του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, είτε στη δυνατότητα βιομηχανικής συμμετοχής σε προγράμματα προτεινόμενα από άλλα κράτη που έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο SAFE.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η χώρα μας έχει και τη δυνατότητα να ακολουθήσει την πρακτική που κατά κόρο εφάρμοσε η Βουλγαρία και σε δύο από τις προτάσεις του το Βέλγιο. Δηλαδή αντί κοινών (πολυεθνικών) εξοπλιστικών προγραμμάτων να αναρτήσει εθνικές ανάγκες (needs) σε επιλέξιμα από το SAFE οπλικά συστήματα και δυνατότητες.
Υπενθυμίζεται ότι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από το SAFE είναι τα: πυρομαχικά και πύραυλοι, συστήματα πυροβολικού, συμπεριλαμβανομένων των δυνατοτήτων προσβολής ακριβείας σε βάθος, δυνατότητες χερσαίας μάχης και τα συστήματα υποστήριξης τους, συμπεριλαμβανομένων του εξοπλισμού στρατιωτών και των όπλων πεζικού, προστασία κρίσιμων υποδομών, κυβερνοχώρος, στρατιωτική κινητικότητα, συμπεριλαμβανομένης της αντικινητικότητας, συστήματα αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας, δυνατότητες στη θαλάσσια επιφάνεια και υποβρύχιες δυνατότητες, δρόνοι και αντιδρονικά συστήματα, στρατηγικοί παράγοντες διευκόλυνσης, όπως μεταξύ άλλων, στρατηγικές αερομεταφορές, εναέριος ανεφοδιασμός καυσίμων και συστήματα C4ISTAR, καθώς και διαστημικά μέσα και υπηρεσίες, προστασία διαστημικών μέσων, τεχνητή νοημοσύνη και ηλεκτρονικός πόλεμος.
«Η υποβολή εθνικών αναγκών πρακτικά ισοδυναμεί με πρόσκληση σε άλλα μέρη που έχουν παρόμοιες ανάγκες για συνεργασία στο πλαίσιο κοινού προγράμματος προμήθειας αλλά και στο βιομηχανικό επίπεδο», επισημαίνουν οι πηγές. «Εξάλλου όσα προγράμματα ή ανάγκες έχουν μέχρι σήμερα αναρτηθεί, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων που αφορούν την περαιτέρω ανάπτυξη υφιστάμενων πολυεθνικών συνεργασιών σε επίπεδο προμήθειας και βιομηχανίας, στην ουσία λειτουργούν ως προσκλήσεις σε συνεργασία, μία διαδικασία matchmaking [«προξενιού]», προσέθεσαν. Ως τυπικό παράδειγμα των εξαιρέσεων ανέφεραν το πολυεθνικό πρόγραμμα προμήθειας εκτοξευόμενων από τον ώμο (MANPADS) κατευθυνόμενων βλημάτων MISTRAL που έχει υποβάλλει η Γαλλία και στο συμμετέχουν επιπλέον οκτώ χώρες συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου.
Ελληνική συμμετοχή περιλαμβάνεται και σε προτάσεις που έχουν υποβληθεί από άλλες χώρες. Όπως το πρόγραμμα της «ευρωκορβέτας» (MMPC) που έχει αναρτηθεί από την Ιταλία (η χώρα μας μετέχει στο πρόγραμμα από την έναρξη του) ή το πρόγραμμα του εγγύς βεληνεκούς συστήματος αεράμυνας IRIS-T SLS που έχει αναρτηθεί από τη Γερμανία (η Intracom Defense – IDE αποτελεί βιομηχανικό εταίρο του προγράμματος IRIS-T από την απαρχή του).
Έχουν υποβληθεί επίσης κοινά προγράμματα προμηθειών που μπορούν να καλύψουν ελληνικές ανάγκες. ‘Όπως το υποβληθέν από τη Γαλλία πρόγραμμα κοινής προμήθειας βλημάτων του ναυτικού συστήματος αεράμυνας ASTER, με συμμετέχουσες τις Ιταλία και Βρετανία και ενδιαφερόμενη για συμμετοχή την Ουκρανία. Καθώς έχει ήδη εξαγγελθεί η πρόθεση προμήθειας της τέταρτης φρεγάτα FDI-HN τυχόν συμμετοχή στο πρόγραμμα θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις ελληνικές απαιτήσεις σε βλήματα ASTER.
Κατά την άποψη των πηγών, η τρίμηνη περίοδος ασάφειας ως προς τη συμμετοχή ή μη στο SAFE μπορεί να αποβεί μοιραία στερώντας τη δυνατότητα αξιοποίησης του μηχανισμού σε επίπεδο προμηθείας αλλά κυρίως σε βιομηχανικό.
«Μέχρι την καταληκτική ημερομηνία της 30ης Νοεμβρίου 2025, η χώρα πρέπει να υποβάλλει το εθνικό σχέδιο δράσης», επισημαίνουν οι πηγές. «Στην πράξη, ένα αναλυτικό «business plan» με κράτη και εταιρίες που θα συμμετέχουν και αναλυτικά χρονοδιαγράμματα παραδόσεων και πληρωμών μέχρι το 2030». Για αυτό θεωρούν ότι το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, στον περιορισμένο χρόνο που απομένει, θα πρέπει να κινηθεί με εξαιρετικά συντονισμό, ώστε:
>να επιλέξει το ταχύτερο δυνατό ποια από τα προγράμματα που περιέχονται στον ΜΠΑΕ 2025-2036 που έχει εγκριθεί από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ), μπορούν να υλοποιηθούν μέσω πολυεθνικών προγραμμάτων προμηθειών του SAFE. Με αυτό τον τρόπο θα δοθεί ο μέγιστος δυνατός χρόνος στην εγχώρια βιομηχανία ώστε να πραγματοποιήσει τις διαπραγματεύσεις για τη συμμετοχή της στις αντίστοιχες βιομηχανικές κοινοπραξίες.
>πλην των επιχειρησιακών προτεραιοτήτων να συμπεριλάβει, σε συνεργασία με την εγχώρια βιομηχανία, στα κριτήρια επιλογής των προγραμμάτων τις υφιστάμενες παραγωγικές δυνατότητες και βιομηχανικές συνεργασίες σε διμερές ή πολυεθνικό επίπεδο, με σκοπό να εξασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας στην παραγωγή και κατ’ επέκταση στην εν-συνεχεία-υποστήριξη, καθώς και τη μέγιστη δυνατή χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων της από το SAFE.
«Η ανοικτή, ειλικρινής συνεργασία με τη εγχώρια βιομηχανία και ο συντονισμός των ενεργειών αποτελούν κρίσιμα προαπαιτούμενα καθώς το έργο είναι υψηλής δυσκολίας και ο χρόνος περιορισμένος», σημειώνουν οι πηγές. «Σε αντίθεση με την Κύπρο που σχεδόν αμέσως αποφάσισε να συμμετάσχει στο SAFE, στην Ελλάδα καθυστερήσαμε».
Σε ό,τι αφορά το ύψος των χαμηλότοκων δανείων (τουλάχιστον 1,2 δισ. ευρώ κατά τη δήλωση του πρωθυπουργού) που αφορά το ελληνικό αίτημα, οι πηγές αφού δήλωσαν την έλλειψη ακριβούς γνώσης του μακροπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδιασμού, συμφωνώντας με την κυβερνητική θέση για την ανάγκη τήρησης της δημοσιονομικής πειθαρχίας, σχολίασαν τη δεκαετή περίοδο χάριτος των δανείων του SAFE. Κατά την άποψη τους, αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα ευελιξίας στον σχεδιασμό καθώς απελευθερώνει δημοσιονομικό χώρο και ταυτόχρονα μετατοπίζει χρονικά τις πληρωμές.
Τέλος, ιδιαίτερη αναφορά έκαναν στην ελκυστικότητα της Ουκρανίας ως εταίρου στο πλαίσιο του μηχανισμού SAFE.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου