Θανάσης Αργυράκης
Τα κρίσιμα κομμάτια του παζλ
Χτες δολοφονήθηκε στην Τεχεράνη ο Ιρανός πυρηνικός επιστήμονας, Μοχσέν Φαχριζαντέχ, ο οποίος, όπως επέμεναν οι ισραηλινές μυστικές Υπηρεσίες, εφέρετο να ήταν ο «εγκέφαλος» του «προγράμματος» του Ιράν για να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Της δολοφονίας του Μ.Φαχριζαντέχ, προηγήθηκε ένα απίστευτο, πολιτικό, γεωπολιτικό παζλ, με έντονο «άρωμα» παρασκηνίου και κατασκοπευτικής ίντριγκας.
Ενορχηστρωτής του, όπως όλα δείχνουν, είναι ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρώην επικεφαλής της CIA, Μάϊκ Πομπέο, και ρόλο εκτελεστικού βραχίονα φαίνεται να έπαιξε ο Ντόναλντ Τράμπ.
Τα «στρατόπεδα»
Πρόκειται για ένα πυκνό σκηνικό γεγονότων, πίσω από το οποίο βρίσκεται η διαμόρφωση συγκεκριμένων «γεωπολιτικών» στρατοπέδων και σχεδίων, στα οποία είναι προσδιορισμένος και ο ρόλος της Ελλάδας.
Στρατόπεδα που διαμορφώνονται υπό το βάρος των θεαματικών γεωπολιτικών εξελίξεων τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή μας. Εδράζονται, δε, σε κοινά συμφέροντα, αλλά και αντιπαλότητες μεταξύ αρκετών χωρών στην περιοχή.
-Το πρώτο «στρατόπεδο» είναι των Ισραήλ, Σαουδικής Αραβίας, Αιγύπτου, Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), Μπαχρέϊν, κ.ο.κ.
Σε αυτό φαίνεται πως επιφυλάσσεται ένας «συμμαχικός ρόλος» για την Ελλάδα και την Κύπρο. Κάτι, άλλωστε που φάνηκε και από την πρόσφατη επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στα ΗΑΕ.
-Το δεύτερο συνθέτουν η Τουρκία και το Κατάρ, με τους ένοπλους συμμάχους τους, τις ένοπλες οργανώσεις, πολλές φορές και τους τζιχαντιστές, εντός της Συρίας και σε άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής και του υπόλοιπου μουσουλμανικού κόσμου, κυρίως στην Ασία.
-Ο «τρίτος πόλος», που άλλοτε λειτουργεί αυτόνομα για την εξυπηρέτηση των δικών του γεωπολιτικών συμφερόντων, και άλλοτε σε ρόλο διεθνούς διαμεσολαβητή, είναι η Ρωσία.
Η Μόσχα, σε ορισμένες περιπτώσεις κλείνει «λυκοσυμμαχίες» ακόμα και με χώρες, όπως η Τουρκία, και σε άλλες περιπτώσεις βρίσκεται σε ανοικτή ένοπλη αντιπαράθεση μαζί τους. Οπως, συχνά, στη Συρία και τη Λιβύη.
-Ο «τέταρτος πόλος», ο ονομαζόμενος «σιϊτικός», το Ιράν, που βρίσκεται σε σύγκρουση με τον ονομαζόμενο «σουνιτικό άξονα» ως επί το πλείστον της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και με το Ισραήλ, άλλοτε ακολουθεί εξισορροπιστική πολιτική, όπως χαρακτηριστικά απέναντι στη Ρωσία και την Τουρκία, αλλά και με μεγάλες Δυτικές δυνάμεις, και άλλοτε φροντίζει να παίζει αυτόνομο ρόλο, όπως δείχνει η σημαντική εμπλοκή του στη Συρία, στο Λίβανο, κ.ο.κ.
Το παζλ
Το τελευταίο διάστημα σημειώθηκαν ορισμένα θεαματικά γεγονότα, ιστορικής σημασίας.
Τα περισσότερα από αυτά έγιναν χάρις στις αμερικανικές πρωτοβουλίες. Κι ας έλεγαν άπαντες οι αναλυτές ότι οι ΗΠΑ έχουν αποσυρθεί από την ευρύτερη περιοχή μας.
Ναι μεν η προεκλογική περίοδος στο εσωτερικό των ΗΠΑ, και κυρίως η απίστευτα σκληρή αντιπαράθεση Τράμπ - Δημοκρατικών, καθώς και οι «ιδιαιτερότητες» Τράμπ, όπως χαρακτηριστικά η «φιλική» προσωπική σχέση του με τον Ταγίπ Ερντογάν, οδηγούσε την Ουάσιγκτον σε επικίνδυνα μεγάλη αποστασιοποίηση από τις εξελίξεις στην περιοχή, ταυτόχρονα όμως προωθούνταν συστηματικά, ιδιώς από τον Μ.Πομπέο, μεγάλα γεωπολιτικά σχέδια.
Ιδού ορισμένα από τα κομμάτια του παζλ:
1. Τρίδυμο στη Σαουδική Αραβία: Μόλις λίγες ημέρες πριν τη δολοφονία του Ιρανού πυρηνικού επιστήμονα, Μοχσέν Φαχριζαντέχ, στη Σαουδική Αραβία συναντήθηκαν ο Μ.Πομπέο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και ο πρίγκιπας διάδοχος της Σ.Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό Τύπο, τον Νετανιάχου συνόδευε ο Γιόσι Κοέν, επικεφαλής της ισραηλινής μυστικής Υπηρεσίας, «Μοσάντ».
Αρχικά έγινε λόγος για μυστική συνάντηση, και μάλιστα ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου μετέβη μυστικά στη Σαουδική Αραβία. Η συνάντηση, ωστόσο, διέρρευσε από την ισραηλινή πλευρά.
Να σημειωθεί ότι το Ισραήλ και ειδικότερα ο ίδιος ο Νετανιάχου, τον Απρίλιο του 2018, είχαν «στοχοποιήσει» τον Φαχριζαντέχ «ως ηγετική μορφή του μυστικού σχεδίου ανάπτυξης πυρηνικών όπλων».
2. Χάρη στον κατάσκοπο: Η απερχόμενη ηγεσία Τράμπ έκανε ένα «συμβολικό» (;) δωράκι στο Ισραήλ. Εδωσε άδεια να βγει εκτός των ΗΠΑ ο Τζόναθαν Πόλαρντ.
Είχε φυλακιστεί στις ΗΠΑ το 1985 με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ του Ισραήλ. Και ειδικότερα για παροχή πληροφοριών στο Τελ Αβίβ γύρω από στρατιωτικά και πυρηνικά προγράμματα των ΗΠΑ.
Ο Πόλαρντ ήταν αναλυτής του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού. Εξέτισε ποινή 30 ετών. Οσο βρισκόταν στη φυλακή, ο Πόλαρντ απέκτησε την ισραηλινή υπηκοότητα. Στο Ισραήλ, το οποίο, ως γνωστόν, είναι πυρηνική δύναμη, ο Πόλαρντ θεωρείται «ήρωας».
Πριν την αποχώρησή του από τη θέση του προέδρου των ΗΠΑ, ο Μπάρακ Ομπάμα, έκανε κι' αυτός ένα «δωράκι» στο Ισραήλ δίνοντας χάρη στον Πόλαρντ. Ωστόσο, συνέχισε να υπόκειται στην απαγόρευση της εξόδου από το αμερικανικό έδαφος.
3. Οι επισκέψεις Πομπέο: Μπορεί στην Ελλάδα και στην Τουρκία η προσοχή από την περιοδεία Πομπέο, την τελευταία μεγάλη, ως όλα δείχνουν, προτού αποχωρήσει ο Ν.Τράμπ, τον Ιανουαρίου του 2021, να εστιάστηκε στο γεγονός ότι ο επικεφαλής του State Department συναντήθηκε στην Κωνσταντινούπολη μόνο με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά με κανέναν Τούρκο κυβερνητικό παράγοντα, ωστόσο λίγο νοτιότερα, στη Μ.Ανατολή τις εντυπώσεις «έκλεψε» η επίσκεψή του στο Ισραήλ και τη Σ.Αραβία.
Ειδικότερα, στο Ισραήλ, όπου, ως γνωστόν, οι ΗΠΑ έχουν μεταφέρει την πρεσβεία τους στην Ιερουσαλήμ, ο Μ.Πομπέο επισκέφθηκε τα Υψώματα του Γκολάν και τον οικισμό των Εβραίων εποίκων στη Δυτική Οχθη, Πσαγκότ.
Δύο άκρως συμβολικές κινήσεις, δεδομένου ότι αφενός το Ισραήλ έχει προσαρτήσει τα υψώματα του Γκολάν από τη Συρία, αφετέρου το ισραήλ θεωρεί τους οικισμούς εποίκων εντός παλαιστινιακών περιοχών ως ισραηλινό έδαφος. Κάτι που αποτελεί από τα σημαντικότερα «αγκάθια» του Παλαιστινιακού.
4. Εμιράτα - Μπαχρέϊν - Ισραήλ: Τους τελευταίους μήνες υπογράφτηκαν ορισμένες ιστορικής σημασίας συμφωνίες.
Κατ' αρχήν, μεταξύ Ισραήλ και Εμιράτων (ΗΑΕ), τον Σεπτέμβριο του 2020, υπό την αιγίδα των ΗΠΑ. Ετσι, τα ΗΑΕ έγιναν η πρώτη χώρα του Κόλπου που εξομάλυνε τις σχέσεις της με το Ισραήλ.
Να σημειωθεί πως, προ ημερών, άρχισαν οι πρώτες απευθείας αεροπορικές πτήσεις από το Ντουμπάι στο Τελ Αβίβ.
Στη συνέχεια, το ίδιο έκανε το Μπαχρέιν. Συμφωνίες «εξομάλυνσης» των σχέσεών τους, έχουν υπογράψει η Αίγυπτος, το 1979, και η Ιορδανία, το 1994.
5. Κάηκαν δύο «μεγάλα χαρτιά»: Η δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέχ δεν είναι η μοναδική.
Κατά καιρούς έχουν δολοφονηθεί και άλλοι Ιρανοί επιστήμονες, οι οποίοι φέρονταν να εργάζονται στο ονομαζόμενο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Η απώλεια του Μ.Φαχριζαντέχ είναι η δεύτερη σημαντικότερη, μετά τη δολοφονία του αρχηγού των «Φρουρών της επανάστασης», και θεωρούμενου ως εκ των σημαντικότερων παραγόντων του Ιράν, με μεγάλες πολιτικές βλέψεις μάλιστα, Κασέμ Σουλεϊμανί.
Δολοφονήθηκε τον Ιανουάριο του 2020 στη Βαγδάτη, ενώ επέστρεφε στο Ιράν από τη Συρία.
Να σημειωθεί ότι ο Σουλεϊμανί ήταν ο άνθρωπος, ο οποίος σήκωσε όλο το βάρος της αντιπαράθεσης με τους τζιχαντιστές, επί του πεδίου των μαχών, τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ.
Θεωρείται, μάλιστα, άκρως αμφίβολο εάν θα είχαν νικηθεί, στην περίπτωση που δεν εμπλεκόταν τόσο ενεργά στις μάχες το Ιράν.
Ο Σουλεϊμανί, επίσης, θεωρείτο ο βασικός «κρίκος» της Τεχεράνης με τη μεγάλη, μαζική οργάνωση, «Χεζμπολάχ» του Λιβάνου. Η «Χεζμπολάχ», επίσης, πολέμησε με πολύ μεγάλες δυνάμεις της στη Συρία.
6.Πυρηνικές κόντρες ΕΕ - ΗΠΑ: Πίσω από όλα τα παραπάνω, ωστόσο, ένα ήταν το βασικό διακύβευμα: Το ονομαζόμενο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Το Ισραήλ, ανέκαθεν θεωρούσε ότι, μέσω του πυρηνικού προγράμματος για ειρηνικούς σκοπούς (ηλεκτρενέργεια, κ.λ.π.), η Τεχεράνη σκόπευε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Και γι' αυτό είχε επεξεργαστεί σειρά διπλωματικών, πολιτικών σχεδίων, ακόμα και βομβαρδισμούς των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Κατά πληροφορίες, βέβαια, και απαγωγές ή δολοφονίες Ιρανών επιστημόνων.
Η συμφωνία Δύσης - Ιράν, ωστόσο, το 2015, επί Μπάρακ Ομπάμα, έβαλε «πάγο» στα ισραηλινά σχέδια. Τα οποία, όμως, αναθερμάνθηκαν επί προεδρίας Ντόναλντ Τράμπ.
Οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν απο τη συμφωνία, ενώ επέβαλαν και νέες κυρώσεις στην -ήδη προβληματική- οικονομία του Ιράν.
Αραγε, με τη νέα προεδρία Μπάϊντεν, ποια τακτική θα ακολουθήσει η Ουάσιγκτον;
Να σημειωθεί ότι παροιμιώδεις ηταν οι κόντρες ΕΕ - ΗΠΑ γι' αυτό το θέμα, και ιδιαίτερα ανάμεσα στο Παρίσι και την Ουάσιγκτον. Ακόμα και πρόσφατα, κατά την τελευταία περιοδεία Πομπέο, ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα των συζητήσεών του με τον Εμμανουέλ Μακρόν, ήταν η «πυρηνική συμφωνία» με το Ιράν.
Το 2015, από τη μια οι ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Κίνα, Βρετανία και Γερμανία, και από την άλλη το Ιράν, είχαν καταλήξει σε συμφωνία να περιοριστεί το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την άρση των αυστηρών διεθνών οικονομικών κυρώσεων. Την «πατρότητα» της συμφωνίας διεκδικούσε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μ.Ομπάμα.
Δημοσίευση σχολίου