Ο διχασμός στην Τουρκία είναι μεταξύ πόλεων και επαρχίας. Συνέβη όμως κι αλλού.
Γράφει ο Στέλιος ΜπαμιατζήςΗ Τουρκία εμφανίζει εικόνα διχασμένης κοινωνίας. Από τη μία πλευρά έχουμε τους φανατικούς οπαδούς του Ερντογάν, από την άλλη τους φιλοευρωπαίους που είναι, κατά την κοινή σκέψη, πιο "δημοκράτες". Άλλωστε το είδαμε και στις εικόνες από τα εκλογικά κέντρα (Reuters) την αντίθεση των "δύο κόσμων".
Κι όμως, αυτή η αντίληψη μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα, καθώς ο τουρκικός διχασμός δεν είναι αυστηρά πολιτικός, αλλά και γεωγραφικός και δημογραφικός. Οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων, οι οποίοι έχουν ανώτερο εισόδημα και καλύτερη μόρφωση παραμένουν κεμαλικοί. Αντίθετα, οι κάτοικοι της επαρχίας είναι σαφώς φτωχότεροι, με λιγότερες παραστάσεις και με τεράστια κενά στην εκπαίδευση. Αυτοί είναι οι πολίτες οι οποίοι έλκονται από τις λαϊκίστικες και εθνικιστικές φωνές του Ερντογάν.
Αντίστοιχο φαινόμενο υπήρξε πολύ πρόσφατα σε Βρετανία και ΗΠΑ, όπου όπως στην Τουρκία, οι κάτοικοι της περιφέρειας διαφοροποιούνται από τους αντίστοιχους των μεγάλων πόλεων και δη των μητροπόλεων. Το Λονδίνο για παράδειγμα, δεν ψήφισε Brexit.
Η Χίλαρι Κλίντον ψηφίστηκε μαζικά στη Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες και το Σαν Φραντσίσκο. Στον αντίποδα, τον Τραμπ υπερψήφισαν η περιφέρεια και ο μέσος ημιαστός, βλέπε Μίσιγκαν και Δυτική Βιρτζίνια.
Σε έναν παράλληλο βίο, ο τούρκος πρόεδρος είδε όχι μόνο την πιο "ευρωπαϊκή" Κωνσταντινούπολη αλλά και την Άγκυρα να του γυρίζουν την πλάτη. Το ίδιο έγινε και στη Σμύρνη. Κέρδισε χάρη στην "οπισθοδρομική" επαρχία.
Ο διχασμός των κατοίκων των πόλεων με εκείνους της περιφέρειας δεν είναι απλό πράγμα.
Δείχνει ότι στην κοινωνία που ανατέλλει, αυτή του 21ου αιώνα, υπάρχει χάσμα. Γιατί; Διότι από πίσω κρύβεται ο αποκλεισμός. Τα τεράστια αστικά κέντρα - πρωτεύουσες έχουν μετατραπεί σε μητροπόλεις. Πολυπολιτισμικές και "προοδευτικές". Τα κέντρα λήψης αποφάσεων βρίσκονται εκεί, τα οικονομικά επιτελεία είναι εκεί και "φυσά" άνεμος νεωτερικότητας. Αυτό όμως ουδόλως ενδιαφέρει τον κάτοικο της περιφέρειας που το φοβάται. Το αστικό κέντρο καλοδέχεται το νέο, ενώ η ύπαιθρος κρατά περισσότερο τις αξίες του παρελθόντος.
Τα γιγάντια άλματα των μεγάλων πόλεων και η μετατροπή τους σε μητροπόλεις αποξένωσαν τους κατοίκους τους, έσπασαν τους δεσμούς με τους "απέξω", μοιάζουν με απρόσωπα κτίρια χωρίς ταυτότητα. Αυτή είναι και η λέξη κλειδί. Οι κάτοικοι της περιφέρειας νιώθουν μόνοι και ότι διοικούνται από μη συμπολίτες τους, από ανθρώπους δίχως εθνική ταυτότητα.
Καλύτερη απόδειξη γι αυτό δεν υπάρχει από την ιστορία του Brexit. Η ρητορεία περί ακροδεξιών, λαϊκιστών, ρατσιστών οπαδών του απέτυχε οικτρά. Γιατί; Πέρα από όσα έχουν αναφερθεί, υπάρχει και η κοινωνική εξήγηση. Το ότι ο Φάρατζ κατόρθωσε να μετατρέψει σε κεντρικό ζήτημα το μεταναστευτικό λέει πολλά. Φυσικά και δεν ήταν αποτέλεσμα της εισροής των μεταναστών όλο αυτό.
Οι Βρετανοί ένιωθαν ένα "αόρατο" για αυτούς διευθυντήριο, ένα "διοικητήριο", αυτό των Βρυξελλών, να τους υποχρεώνει σε αποφάσεις για τις οποίες ούτε είχαν ερωτηθεί, ούτε συμφωνούσαν. Πέρα από τη λιτότητα βίωσαν ότι ευρωπαϊκό οίκημα τους έλεγε "σταματήστε να είστε Βρετανοί".
Ο "συνεργάτης" αυτού του οικήματος ήταν το Λονδίνο. Η απομακρυσμένη μητρόπολη όπου κάποιοι "πρωτευουσιάνοι" τα χουν κάνει πλακάκια με τους απέξω, βγάζουν πολλά χρήματα και δεν έχουν καμία ιδέα πως ζουν οι υπόλοιποι. Τέθηκε πλέον επί τάπητος το καυτό ζήτημα της... σωτηρίας της εθνικής τους ταυτότητας αλλά και της πολιτιστικής!
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα από τις τεράστιες διαφορές στο δημοψήφισμα. Οι μεγαλύτερης ηλικίας και χαμηλότερου μορφωτικού επιπέδου ψήφισαν Brexit. Το Λονδίνο και τα αστικά - μητροπολιτικά κέντρα ψήφισαν Bremain.
Στην Τουρκία ο Ερντογάν απώλεσε μέχρι και την παραδοσιακά δική του περιφέρεια όπου εκλέγονταν ο ίδιος και συνήθιζε να εκφωνεί το νικητήριο λόγο από εκεί. Τον "έσωσαν" οι λιγότερο μορφωμένοι και δη η επαρχία. Τον έσωσαν οι κοινωνικά αποκλεισμένοι, οι απομονωμένοι από τον αστό Τούρκο που "ευρωπαϊζει"
Δημοσίευση σχολίου