Της Judy Dempsey
Ακόμη και πριν εκλεγεί Αμερικανός πρόεδρος το Νοέμβριο του 2016, ο Donald Trump προσέγγισε τον Nigel Farage, τον πρώην ηγέτη του UKIP ο οποίος τάχθηκε με επιτυχία υπέρ της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ. Από την νίκη του Trump, έχει συναντήσει τον Farage, έχει ακόμη προτείνει να γίνει ο ίδιος πρεσβευτής της Βρετανίας στην Ουάσιγκτον, και έχει επαινέσει την απόφαση της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ.
Ο Trump τώρα σχεδιάζει να συναντήσει την Βρετανίδα πρωθυπουργό Theresa May –αν και θα έρθει δεύτερη στη σειρά των συναντήσεων, εάν ο Trump εμμείνει στην πρόθεσή του να συναντηθεί πρώτα με τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin.
Ο Trump δεν έχει απλώς πει πολλά καλά λόγια για να υμνήσει το Brexit χρησιμοποιώντας παράλληλα διαλλακτική γλώσσα με τον Putin. Έχει επίσης καταφερθεί εναντίον της ΕΕ, διερωτώμενος ποια χώρα θα είναι η επόμενη που θα αποχωρήσει από την Ένωση την οποία οι ΗΠΑ βοήθησαν να δημιουργηθεί μετά από το 1945, στο πλαίσιο μιας νέας δυτικής φιλελεύθερης τάξης. Αυτή η τάξη βρίσκεται υπό απειλή. ΟΙ Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τις επιπτώσεις για την ασφάλεια, το εμπόριο και τις αξίες τους.
Πάνω από όλα, ο Trump δεν έχει διστάσει να ασκήσει κριτική στη Γερμανία, την βιομηχανία ή την ηγέτη της, Καγκελάριο Merkel, -ή να γνωστοποιήσει τις απόψεις του ότι η Γερμανία χρησιμοποιεί την ΕΕ ως δικό της όχημα.
Η Merkel από την πλευρά της, δεν αντέδρασε γρήγορα. Αλλά στις 12 Ιανουαρίου, αφού έλαβε ένα επίτιμο διδακτορικό τίτλο στις Βρυξέλλες, δήλωσε πως "από την άποψη ορισμένων εκ των παραδοσιακών μας εταίρων –και σε αυτό το σημείο σκέφτομαι επίσης και τις διατλαντικές σχέσεις- δεν υπάρχει αιώνια εγγύηση για μια στενή συνεργασία με εμάς τους Ευρωπαίους". Αργότερα, δήλωσε ότι σκόπευε να συνεργαστεί με τον Trump, όταν βρεθεί στον Λευκό Οίκο.
Σε βαθύτερο επίπεδο, δεν είναι η κριτική της Γερμανίας που θα "πονέσει" τους Γερμανούς. Είναι ο τρόπος με τον οποίο ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να αναζωπυρώσει παλιούς φόβους των Γερμανών, όπως έχει υποστηρίξει ο David Marsh, ο γενικός διευθυντής του Επίσημου Φόρουμ των Νομισματικών και Χρηματοπιστωτικών Οργανισμών. Αυτοί οι φόβοι μπορούν να αμφισβητηθούν μόνο εάν η Γερμανία και ομοϊδεάτες σύμμαχοι στην ΕΕ κάνουν οτιδήποτε χρειαστεί για να υπάρξει περισσότερη ολοκλήρωση ή μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων.
Παρά τις διαφορές με τα χρόνια, μεταξύ Βερολίνου και Ουάσιγκτον, μεταξύ Βερολίνου και Λονδίνου, μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού (μια σχέση που έχει μεγάλη ανάγκη για αναζωογόνηση), αυτό το ειδικό κουαρτέτο έχει κρατήσει τις διατλαντικές σχέσεις ισχυρές. Και παρά τον σταθερό σκεπτικισμό της Βρετανίας για την ΕΕ, δεν υπήρξε ποτέ καμιά πιθανότητα οι ΗΠΑ και η Βρετανία να συμμαχήσουν κατά της Γερμανίας. Ωστόσο ο Trump κάνει ο,τι μπορεί για να αλλάξει τη δυναμική των σχέσεων.
Σε αντίθεση με την απερχόμενη κυβέρνηση του προέδρου Obama, ο οποίος ήθελε μία ισχυρή ΕΕ, επαίνεσε την επιμονή της Merkel στην αντιμετώπιση της Ρωσίας και στη διατήρηση της ΕΕ ενωμένης, και προειδοποίησε ότι η Βρετανία εκτός τηε ΕΕ δεν θα μπορούσε να περιμένει μια άμεση διμερή εμπορική σχέση με την Ουάσιγκτον, ο Trump φέρνει τα πάνω-κάτω.
Ορισμένοι Γερμανοί πολιτικοί λένε πως τα πράγματα θα αλλάξουν μόλις ο Trump αναλάβει στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου. Η κυβέρνησή του, πιστεύουν, θα κατανοήσει την αξία της Ευρώπης, της διατλαντικής σχέσης, και του κεντρικού ρόλου που παίζει η Γερμανία και στα δύο. Μην υπολογίζεται σε αυτό. Ο Trump εκπροσωπεί μια νέα μετά-φιλελεύθερη τάξη που αμφισβητεί τις αξίες και τους εμπορικούς, πολιτικούς κανόνες και κανόνες ασφάλειας που έχουν χτίσει οι ΗΠΑ και η Ευρώπη με τα χρόνια.
Από τη στιγμή που αυτό είναι το νέο πολιτικό outlook, η Ευρώπη και η Γερμανία πρέπει να απαντήσουν. Το πρόβλημα είναι πως οι ηγέτες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεν είναι σε θέση να απαντήσουν στις μεγάλες γεωστρατηγικές αλλαγές που επηρεάζουν την Δύση. Είναι πολύ εσωστρεφείς και εμμονικοί με παιχνίδια εξουσίας και αψιμαχίες.
Σε ό,τι αφορά τη Γερμανία, τον ακρογωνιαίο λίθο της Ευρώπης μετά το 1945 και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, έχει μία θετική επιλογή και έναν πειρασμό.
Η θετική επιλογή είναι να προωθηθεί η ατζέντα της Merkel για την ΕΕ την οποία η ίδια διατύπωσε κατά τη διάρκεια της ομιλίας της στις Βρυξέλλες. Το κεντρικό της θέμα αφορούσε την σημασία της Ευρώπης. Όλα αυτά που έχει πετύχει η Ευρώπη, δήλωσε, πρέπει να εξηγηθούν καλύτερα "έτσι ώστε οι άνθρωποι να αντιληφθούν γιατί θα είμαστε πολύ χειρότερα χωρίς την Ευρώπη". Η ΕΕ χρειάζεται κάποιον όπως η Merkel για να οδηγήσει την Ευρώπη από την κορυφή.
Ο πειρασμός είναι ότι οι εταίροι του συνασπισμού της merkel, οι Σοσιαλδημοκράτες, μπορεί να αγκαλιάσουν την σχέση του Trump με τον Putin. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Frank-Walter Steinmeier, ο οποίος πρόκειται να γίνει ο επόμενος πρόεδρος της χώρας, έχει συχνά αμφισβητήσει την κατά του Putin πολιτική της Merkel και τα αποτρεπτικά μέτρα του ΝΑΤΟ στην Πολωνία και στις χώρες της Βαλτικής. Η παλαιότερη γενιά των Σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι –το λιγότερο- είναι ασαφείς για τις ΗΠΑ, θα ήθελαν να αναβιώσουν την πρώην ειδική σχέση μεταξύ Βερολίνου και Μόσχας.
Επομένως εάν ο Trump κάνει πράξη την υπόσχεσή του να αποσύρει τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία για την επιθετικότητά της εναντίον της Ουκρανίας, με αντάλλαγμα την αναβίωση των συνομιλιών αφοπλισμού, αυτό θα ικανοποιούσε τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες. Η προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία τον Μάρτιο του 2014, θα γινόταν μια ιστορική υποσημείωση.
Για αυτό η Merkel και άλλοι ηγέτες της ΕΕ από τις σκανδιναβικές χώρες, καθώς και η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία θα πρέπει να δράσουν το συντομότερο για να ενοποιήσουν περαιτέρω την Ευρώπη και να μην επιτρέψουν στον Trump και στους υποστηρικτές του Brexit ανά την ήπειρο, να επιβλέψουν την αποσύνθεση της ΕΕ.
Δημοσίευση σχολίου