Ποτέ άλλοτε εσωτερική καθεστωτική κρίση στη Μέση Ανατολή δεν συνδεόταν με ενδο-αραβικές και περιφερειακές ισορροπίες όσο η εξέγερση κατά του μπααθικού καθεστώτος Ασαντ στη Συρία. Γι' αυτό ακριβώς το λόγο είναι δύσκολο να υπάρξει διεθνής συναίνεση για νομιμοποιημένη από τον ΟΗΕ διεθνή παρέμβαση.
Σήμερα η αιχμή του δόρατος στην εξωτερική παρέμβαση υπέρ των αντικαθεστωτικών είναι η Τουρκία του Ερντογάν, που προσπαθεί να πείσει τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ότι μπορεί να στηρίξει μια μετριοπαθή σουνιτική ισλαμική κυβέρνηση στη Δαμασκό, η οποία θα ήταν πρόθυμη να διαπραγματευθεί με το Τελ Αβίβ. Η στόχευση των Ερντογάν-Νταβούτογλου είναι υπερφιλόδοξη, καθώς επιδιώκει ταυτόχρονα τουρκικό προτεκτοράτο στη Συρία και αποκατάσταση των σχέσεων με Ουάσιγκτον και Ισραήλ.
Με τις κινήσεις της η Άγκυρα έρχεται σε αντιπαράθεση πρώτον με τη Μόσχα, η οποία έχει ως μοναδικό αγκυροβόλιο για το Πολεμικό Ναυτικό της στη Μεσόγειο το λιμάνι της Λατάκιας και δεν πρόκειται να δεχθεί να συνεργασθεί σε οποιαδήποτε φόρμουλα καθεστωτικής αλλαγής αν δεν διασφαλίσει την παραπάνω διευκόλυνση στη μετά-Ασαντ εποχή.
Δεύτερον, η τουρκική πολιτική θίγει τα ζωτικά συμφέροντα της Τεχεράνης που αν χάσει τον πιστό της σύμμαχο στη Δαμασκό- χάνει την πρόσβαση στο Νότιο Λίβανο και στη Χεζμπολάχ και περιθωριοποιείται στο παιχνίδι των μεσανατολικών συσχετισμών.
Τρίτον, η τουρκική υπερδραστηριοποίηση είναι σε δυναμική σύγκρουσης με τη Σαουδική Αραβία και τα κράτη Κόλπου αλλά και την Αίγυπτο, που θα ήθελαν να έχουν τον πρώτο λόγο σε μια σουνιτική Συρία.
Τέταρτον, οι ΗΠΑ λίγο μετά την απεμπλοκή από το Ιράκ και σε πορεία αναδίπλωσης από το Αφγανιστάν, βλέπουν αρνητικά κάθε εξωτερική παρέμβαση στη Συρία, που θα εξελισσόταν σε σύγκρουση με απρόβλεπτες παρενέργειες.
Πέμπτον, το Ισραήλ που γνώρισε τους Ασαντ πατέρα και υιό ως σκληρούς αντιπάλους, αλλά ταυτόχρονα προβλέψιμους και φερέγγυους γείτονες, καθώς μετά τη συμφωνία απεμπλοκής στις αρχές του 1974 τα σύνορα των δύο χωρών είναι τα πιο ήσυχα στην περιοχή, δεν έχει καμιά διάθεση να δεί τη Συρία να γίνεται βάση και ορμητήριο κάθε λογής σουνιτών εξτρεμιστών.
Έκτον, η υπερδραστηριοποίηση της Τουρκίας δυσχεραίνει την προσπάθεια της Γαλλίας -που διοίκησε τη Συρία και το Λίβανο από το 1918 μέχρι το 1941- να ηγηθεί μιας ευρωπαϊκής ή εθνικής παρεμβατικής πολιτικής, όπως είχε πράξει στη Λιβύη την Ανοιξη του 2011.
Είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι οι νεο-οθωμανικές φιλοδοξίες των Ερντογάν-Νταβούτογλου κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε ένα ετερόκλητο αλλά ευρύτατο μέτωπο δυσαρεστημένων από τη Μόσχα και την Τεχεράνη μέχρι το Τελ Αβίβ και να αναδείξουν την Άγκυρα ως μέρος του προβλήματος και όχι ως συνιστώσα της επίλυσής του.
Η Συρία υπήρξε παραδοσιακά το πεδίο όπου η Άγκυρα επιχειρούσε την ανατροπή της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918: Από το 1936 μέχρι και το 1938-1939 ο Κεμάλ και στη συνέχεια ο Ινονού επεδίωξαν και πέτυχαν τη μοναδική συνοριακή διόρθωση, την υφαρπαγή από την υπό γαλλική διοίκηση Συρία της περιοχής της Αλεξανδρέτας, προκαλώντας μια πληγή που θα δηλητηρίαζε τις σχέσεις των δύο χωρών για δεκαετίες.
Με δύο λόγια, όποια και αν είναι η τροπή των εξελίξεων στη Συρία, η διπλωματία υψηλού ρίσκου της Αγκύρας κινδυνεύει να γίνει μπούμερανγκ: Αντί να διευρύνει την τουρκική επιρροή στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή, να αποσαρθρώσει τα όποια μέχρι τώρα κεκτημένα.
Τουρκικοί ελιγμοί
Η αιχμή του δόρατος στην εξωτερική παρέμβαση υπέρ των αντικαθεστωτικών είναι η Τουρκία, που προσπαθεί να πείσει τις ΗΠΑ και το Ισραήλ ότι μπορεί να στηρίξει μια μετριοπαθή σουνιτική ισλαμική κυβέρνηση στη Δαμασκό, η οποία θα ήταν πρόθυμη να διαπραγματευθεί με το Τελ Αβίβ. Η στόχευση των Ερντογάν-Νταβούτογλου είναι υπερφιλόδοξη, καθώς επιδιώκει ταυτόχρονα τουρκικό προτεκτοράτο στη Συρία και αποκατάσταση των σχέσεων με Ουάσιγκτον και Ισραήλ.
Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
πηγή
Δημοσίευση σχολίου