ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ

Ποια πρέπει να είναι η στρατηγική της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας σε αντιπαράθεση με το στρατηγικό βάθος της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Εισαγωγή

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ενέργεια αποτελεί την κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας και ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο στο κοντινό και το απώτερο μέλλον συνιστούν τις βασικές ενεργειακές πηγές, από τις οποίες εξαρτάται η παγκόσμια οικονομία. Ασφαλώς και οι άλλες μορφές ενέργειας, όπως η ατομική και υδροηλεκτρική, καθώς και οι ανανεώσιμες, παίζουν σημαντικό ρόλο.
Όμως τον κυρίαρχο και καθοριστικό έχουν έως τώρα οι πρώτες.¹

Χωρίς ενέργεια δεν υπάρχει παραγωγή, χωρίς παραγωγή δεν υπάρχουν προϊόντα, χωρίς προϊόντα δεν μπορεί να επιβιώσει η ανθρώπινη κοινωνία, πόσο μάλλον οι καπιταλιστικές χώρες με την προηγμένη τεχνολογία. Μπορεί, αν και φαίνεται ανέφικτο, να γυρίσουμε στην πρωτόγονη κοινωνία. Τόσο απλά είναι τα πράγματα. Και συνήθως τα πιο απλά πράγματα είναι τα πιο σύνθετα και τα πιο σύνθετα τα πιο απλά.

Συνεπώς ο έλεγχος τόσο των ενεργειακών πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, όσο και η ασφάλεια της διακίνησής τους από τους παραγωγούς στους καταναλωτές μέσω των αγωγών για την απρόσκοπτη ροή του, έχει καθοριστική γεωστρατηγική και γεωπολιτική σημασία.

Η παγκοσμιοποίηση, δηλαδή η διεθνοποίηση της διακίνησης κεφαλαίων, αγαθών (εμπορευμάτων) και υπηρεσιών θα είχε πάθει έμφραγμα και τα μονοπώλια θα είχαν καταρρεύσει, χωρίς το πολύτιμο αγαθό της ενέργειας.

Όποιος κατέχει ή ελέγχει τα αποθέματα και την διακίνηση του μαύρου χρυσού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και την παγκόσμια αγορά.

Οι ενδοϊμπεριαλιστικές διενέξεις και οι πόλεμοι για την εξασφάλιση ενεργειακών πηγών, καθώς και των χερσαίων ή θαλασσίων οδών και ο άμεσος ή έμμεσος έλεγχος τους, αποτελούν τον προσδιοριστικό παράγοντα για τη στρατηγική των μεγάλων δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα. Καθορίζουν συνάμα, σ’ ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό, και την τύχη των μικρών κρατών που εμπλέκονται λόγω στρατηγικής θέσης στο παιχνίδι των ζωνών επιρροής.

Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι, όποιος ελέγχει την ενέργεια, ελέγχει και τον κόσμον όλο².

Η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και των καθεστώτων του Ανατολικού μπλoκ οδήγησε, σε πρώτη φάση, στην επικράτηση των ΗΠΑ ως την πρώτη πλανητική υπερδύναμη. Η ξαφνική πλεονεκτική της θέση την οδήγησε στην αλαζονική στάση να διεξαγάγει πολέμους σε πολλά μέτωπα, για να αποκλείσει εγκαίρως άλλες δυνάμεις από τον έλεγχο των στρατηγικών ορυκτών και κατοχυρώσει γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα για μελλοντικές εξελίξεις. Τα γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά της συμφέροντα με αυτά των άλλων δυτικοευρωπαϊκών χωρών, βασικά των χωρών του ΝΑΤΟ, τις αναγκάζουν σε αποκλεισμό των άλλων ανταγωνιστικών δυνάμεων, όπως είναι η Ρωσία και η Κίνα, από τις πηγές και τη διακίνηση του μαύρου χρυσού.³

Έτσι εξηγείται η εισβολή στο Ιράκ,⁴ η διάλυση και ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, η προσπάθεια επέκτασης του ΝΑΤΟ, ως του στρατιωτικού βραχίονα της ιμπεριαλιστικής αυτής πολιτικής, στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες, που διατηρούν άσβεστο το μίσος τους απέναντι στους Ρώσους, για την καταπίεση και εκμετάλλευση των χωρών τους κατά την σταλινική περίοδο και όχι μόνο. Έτσι εξηγείται η πρόσδεση των λεγόμενων Νέων Χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο άρμα της Αμερικής και η δημιουργία μιας σειράς κρατών προτεκτοράτων για την εξυπηρέτηση αυτής της στρατηγικής.⁵ Έτσι εξηγούνται κατά βάση και οι εξελίξεις στη Βόρειο Αφρική και οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν στην ευαίσθητη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Παρ’ όλη την παγκόσμια οικονομική κρίση και τις αρνητικές συνέπειες που είχε αυτή η κρίση στην ίδια την Αμερική, οι ΗΠΑ, αλλά και οι ισχυρές χώρες της Δύσης, δεν απόσχουν από τον στρατηγικό τους στόχο, δηλαδή τον έλεγχο των πηγών και των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η ενέργεια με βάση το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι το π α γ κ ό σ μ ι ο σ τ ρ α τ η γ ι κ ό ό π λ ο, που η κατοχή του καθορίζει σε ύψιστο βαθμό την γεωστρατηγική, γεωπολιτική και γενικότερη πολιτική των μεγάλων δυνάμεων και προσδιορίζει τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις.

Κάτω από αυτό το πρίσμα θα πρέπει να αναλύσουμε την συνολική κατάσταση που διαμορφώνεται με ραγδαίο ρυθμό στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και που ανατρέπει άρδην τα έως τώρα δεδομένα της διεθνούς πολιτικής.

Αυτά που έως τώρα ξέραμε, καλό είναι να τα ξεχάσουμε και καθαρίσουμε τις σκέψεις μας από τις ιδεολογικές σκουριές, που έχουν δημιουργήσει αρτηριοσκλήρωση στην ανεξάρτητη κριτική μας σκέψη, με μόνο κριτήριο τα δίκαια της πατρίδας μας. Δεν υπάρχουν πια στο διεθνές περιβάλλον αυτό που λέγαμε «παραδοσιακές σχέσεις». Το μόνο κριτήριο ήταν, είναι και θα είναι το συμφέρον.

Τίποτε σήμερα δεν είναι πια όπως χθες και ότι ίσχυε έως τώρα ανατρέπεται από την νέα πραγματικότητα, που χωρίς παρωπίδες, κλισέ και στερεότυπα και προπάντων ιδεοληψίες, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας, εάν θέλουμε να προασπίσουμε τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα του Ελληνισμού. Και όταν λέμε «Ελληνισμού» ασφαλώς εννοούμε και συμπεριλαμβάνουμε την Ελλάδα και την Κύπρο.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις και τα ελληνικά κόμματα ήταν ανέκαθεν υπό εξάρτηση. Η ελληνική πολιτική ποτέ δεν ήταν ελληνοκεντρική. Υπηρετούσε πάντοτε είτε τα συμφέροντας της Δύσης (οι συντηρητικές δυνάμεις), είτε της Ανατολής (οι αριστερές δυνάμεις). Πολιτική των κυβερνήσεων και των κομμάτων που να αποβλέπει τουλάχιστον πρωταρχικά και με γνώμονα στην εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων, δεν υπήρξε μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό ποτέ. Ήταν πάντοτε ετεροπροσδιοριζόμενη.⁶

Αυτή η πολιτική ακολουθείται έως σήμερα απαράγραπτα τόσο από τις κυβερνήσεις, όσο και από τα κόμματα της Ελλάδας και της Κύπρου. Η εξάρτηση από τα εξωθεσμικά κέντρα εντός και εκτός Ελλάδας είναι ο καθοριστικός παράγοντας της πολιτικής στην Ελλάδα.

Την πραγματικότητα αυτή τονίζουμε εκ προοιμίου, γιατί στα ακόλουθα θα αναδείξουμε τα καταστρεπτικά της αποτελέσματα για την πατρίδα μας.

Ποια είναι ωστόσο η γεωστρατηγική κατάσταση της περιοχής και ποιοι "παίκτες" καθορίζουν τις εξελίξεις σ’ αυτήν;

Είναι ένα θέμα που πρέπει να αναλύσουμε, πρώτ’ απ’ όλα για να το καταλάβουμε και κατά δεύτερο λόγο μετά τη διάγνωση να καθορίσουμε τη στρατηγική μας που υπηρετεί επιτέλους - για να δώσουμε τη δέουσα έμφαση - αποκλειστικά τα δικά μας συμφέροντα. Γιατί όπως απ’ όλους αναγνωρίζεται και αποτελεί αξίωμα, δεν υπάρχουν φιλίες ανάμεσα στους λαούς, αλλά μόνο συμφέροντα.

Με την έννοια αυτή θα προβούμε πρώτον στην ανάλυση των ενδοϊμπεριαλιστικών συμφερόντων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής σε συσχέτιση με την πολιτική των κρατών που εμπλέκονται σ’ αυτήν. Δεύτερον στις γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές επιδιώξεις στο χώρο της Βορείου Αφρικής, της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής.

Ι. Τα κριτήρια ανάλυσης

Πριν όμως από την όποια ανάλυση απαραίτητη προϋπόθεση, για να είναι αυτή η ανάλυση έγκυρη και να έχει τα επιστημονικά κατά προσέγγιση εχέγγυα της αλήθειας και της αντικειμενικότητας, να προσδιορίσουμε τα κριτήρια με βάση τα οποία θα κρίνουμε και θα αποφανθούμε για τα τεκταινόμενα στην προαναφερθείσα περιοχή.

Τα κριτήρια είναι απαραίτητα, για έναν κυρίως λόγο, τον εξής: Στο βαθμό που τα κριτήριά μας ευσταθούν, μπορεί να ευσταθεί και η ανάλυσή μας. Αν δηλαδή π.χ. τα κριτήρια είναι λάθος, τότε είναι λάθος και η ανάλυσή μας ή εν πάση περιπτώσει τυχαία ή περιπτωσιολογική. Από την άλλη γνωρίζοντας ο μελετητής τα δικά μας κριτήρια μπορεί να αντιπαραθέσει τα δικά του ή να συμφωνήσει με τα δικά μας.

Οπότε τίθεται το ερώτημα: Ποια είναι αυτά τα κριτήρια; Ήδη στην εισαγωγή αυτή τα έχουμε αναφέρει, αλλά τα συγκεκρινοποιούμε καλύτερα.

1. Η ενέργεια με βάση την εξασφάλιση των πηγών και αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου, αποτελεί τον ύψιστο στρατηγικό στόχο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που καθορίζει την πολιτική τους και επικαθορίζει και τους άλλους επί μέρους στόχους.

2. Το πρώτο κριτήριο καθορίζει τις σχέσεις των κρατών και την ανάπτυξη συμμαχιών ή αντιπαλοτήτων. Δεν υπάρχουν φιλίες, όπως τονίσαμε και πιο πάνω με σαφήνεια, παρά μόνο συμφέροντα που καθορίζουν τις σχέσεις αυτές. Με την έννοια αυτή καμία σχέση ανάμεσα στα κράτη δεν είναι μόνιμη και σταθερή. Αυτό μας το επιβεβαιώνει η ιστορία και δε χρήζει απόδειξης.

3. Όπως είπε και ο Κλαούζεβιτς «Τα μικρά κράτη έχουν τόση δύναμη, όση η ταύτισή τους με τα συμφέροντα των μεγάλων». Η αναφορά στα μικρά κράτη έχει τη σημασία της, όταν ασχοληθούμε με την Ελλάδα και την Κύπρο.

4. Παρ' όλη τη συχνή αντιφατικότητα της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής, ως της κατ' εξοχήν ηγεμονικής δύναμης της υφηλίου, η εξωτερική της πολιτική καθορίζεται, σ ε τ ε λ ευ τ α ί α α ν ά λ υ σ η από το εβραϊκό λόμπι.

5. Το εβραϊκό λόμπι στηρίζει και καθορίζει με τη σειρά του την ύπαρξη και πολιτική του Ισραήλ.

.Αυτά είναι τα κύρια κριτήρια που καθορίζουν, τρόπον τινά, και τα εργαλεία ανάλυσης.

Ο καθορισμός κριτηρίων είναι ο γενικός κανόνας κάθε επιστημονικής ανάλυσης, που έχει αξιώσεις προσέγγισης της αλήθειας.

Για να υπάρξει διάλογος και αντίλογος με ουσιαστικό περιεχόμενο ο κάθε συζητητής πρέπει να τοποθετηθεί πάνω σ' αυτά τα κριτήρια και να δηλώσει, αν συμφωνεί ή διαφωνεί, και αν διαφωνεί, να καταθέσει τα δικά του κριτήρια, έως ότου υπάρξει συμφωνία ή ασυμφωνία κριτηρίων. Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε μια διαφορετική ανάλυση της πραγματικότητας, που καταλήγει αναγκαστικά σε διαφορετικά συμπεράσματα καθ' όλα ή εν μέρει.

Τελικό κριτήριο της αλήθειας η πράξη, που θα επαληθεύσει ή θα διαψεύσει τις αναλύσεις και της προβλέψεις μας.

Τέλος με βάση την ανάλυση πρέπει να καθοριστεί και η ανάλογη πολιτική. Δεν μπορεί ένας πολιτικός φορέας, πολλώ μάλλον μια κυβέρνηση, να αναμένει τις εξελίξεις και μετά να καθορίζει την πολιτική της.

Θα πρέπει να διαθέτει διορατικότητα και να διαμορφώνει και αναπτύσσει σχέδια δράσης για όλες τις εξελίξεις, με κύριο άξονα, όπως είπαμε, το εθνικό συμφέρον. Αλλιώς η αποτυχία της είναι εκ προοιμίου δεδομένη.

Με βάση όλα τα ανωτέρω θα ξεκινήσουμε την ανάλυσή μας, που κεντρικό της άξονας είναι αυτό που οφείλει να ενδιαφέρει εμάς ως Έλληνες, δηλαδή η ενδεδειγμένη πολιτική της Ελλάδας και της Κύπρου, για την εξυπηρέτηση των πρωταρχικά δικών μας συμφερόντων, μέσα στο άμεσο και διεθνές πολιτικό περιβάλλον.

ΙΙ. Η πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης και Άπω Ανατολής.

Εάν πάρουμε λοιπόν ως βασικό άξονα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και των λοιπών χωρών της Δύσης, που κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο και για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων ταυτίζονται εν μέρει ή εν όλω με τις ΗΠΑ, τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου και την ασφάλεια των αγωγών κατά προτεραιότητα, θα πρέπει να δούμε πως αυτές οι δύο συνθήκες κατοχυρώνονται και από που υπάρχει ο κίνδυνος αμφισβήτησης αυτού του γεωστρατηγικού στόχου.

Οι έως τώρα ενδείξεις από την πολιτική της Αμερικής και των άλλων δυτικών χωρών, με την επέμβαση στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, την πρώην Γιουγκοσλαβία, την ανοιχτή ή καλυμμένη επέμβαση στις χώρες της Βορείου Αφρικής και τελευταία την απροκάλυπτη και ωμή επέμβαση στη Λιβύη, αλλά και έμμεσα ή άμεσα σε άλλες χώρες, όπως στην Ουκρανία και Γεωργία, τότε μπορούμε αβίαστα να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι η προσπάθειά τους επικεντρώνεται στην με κάθε τρόπο αποκλεισμό της παρέμβασης ή του κινδύνου παρέμβασης των άλλων μεγάλων δυνάμεων και συγκεκριμένα της Ρωσίας και Κίνας και εν μέρει του Ιράν στις προαναφερόμενες περιοχές, με κίνδυνο να χάσουν το στρατηγικό πλεονέκτημα του ελέγχου και της ασφάλειας του μαύρου χρυσού, από το οποίο εξαρτάται η επιβίωση του δυτικού κόσμου.⁷

Σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών, κυρίως φυσικού αερίου στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, που περιπλέκει επιπλέον το όλο πρόβλημα, γιατί ανατρέπει άρδην τις σχέσεις των άμεσα εμπλεκομένων στο πρόβλημα της αξιοποίησης και εκμετάλλευσης αυτού του πολύτιμου αγαθού, που φέρει το όνομα πετρέλαιο κα φυσικό αέριο.

Τίποτε πια δεν είναι όπως χθες. Μιλάμε για ριζικές αλλαγές στις διακρατικές σχέσεις στην περιοχή, που παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας και ανατρέπουν όλες τις μέχρι τώρα σταθερές, που αλλάζουν ραγδαία από τη μία μέρα στην άλλη. Αναφερόμαστε βασικά στις τεταμένες έως εχθρικές σχέσεις των έως τώρα στενών συμμάχων Τουρκία - Ισραήλ, και την πλήρη αναδιάταξη σε νέες και απρόβλεπτες βάσεις των σχέσεων αυτών και των σχέσεων των άλλων εμπλεκομένων κρατών, όπως είναι η Ελλάδα και η Κύπρος. Το ερώτημα που τίθεται στην περίπτωση αυτή είναι:

Είναι συγκυριακή αυτή η αντιπαλότητα ή θα αποκτήσει κατά το ήττον ή μάλλον μόνιμο χαρακτήρα, όσο τα συμφέροντα των δύο κρατών θα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα; Πρόκειται για μόνιμο διαζύγιο, όπως συνηθίζεται να λέγεται με τρόπο εκφραστικό ή υπάρχει δυνατότητα επαναπροσέγγισης; Είναι ένα θεμελιώδες ερώτημα.

Στο ερώτημα αυτό μπορούμε με άνεση να απαντήσουμε ότι όσο δεν αλλάζει και παραμένει εν ισχύει το δόγμα του στρατηγικού βάθους του Αχμέτ Νταβούτογλου, οι μεταξύ τους σχέσεις χωρίς καμιά αμφιβολία θα βαθαίνουν και μπορούν να πάρουν ακόμη, πέρα από διπλωματικές, οικονομικές και άλλες μορφές εντάσεων και την ακραία μορφή στρατιωτικής σύρραξης, ανάμεσα στις δύο χώρες. Τίποτε δεν αποκλείεται, όταν διακυβεύονται κυρίως από μέρους του Ισραήλ στη κυριολεξία υπαρξιακά του προβλήματα.

Αναμφίβολα η στρατηγική της Αμερικής στην περιοχή που προαναφέραμε βασίζεται στον σταθερό σύμμαχο που καλείται Ισραήλ, που παραμένει μια σταθερά στο χρόνο, γιατί τα συμφέροντα της Αμερικής και του Ισραήλ ταυτίζονται απόλυτα, έστω κι' αν καμιά φορά λόγω εκτιμήσεων υπάρχει διάσταση απόψεων.⁸ Ένα όμως παραμένει σταθερό. Η στήριξη του Ισραήλ από μέρους των ΗΠΑ εναντίον οποιασδήποτε απειλής της ύπαρξής του. Αυτό δεν αλλάζει στο χρόνο όσο παραμένουν οι ΗΠΑ αυτές που είναι, διαθέτουν προς το σκοπό αυτό την απαραίτητη ισχύ και όσο στην εξωτερική πολιτική τους επικρατεί το εβραϊκό λόμπι. Το οποίο μάλιστα σ' αυτή τη φάση μπορεί να συμπαραταχθεί με το ελληνικό λόμπι, ή μάλλον το τελευταίο με το εβραϊκό.⁹

Όλες οι άλλοι παράμετροι είναι μεταβλητοί που πρακτικά σημαίνει ότι οι ΗΠΑ, εάν είναι να αποφασίσουν - και εφόσον φτάσει ο κόμπος στο χτένι - θα αποφασίσουν υπέρ του Ισραήλ. Εννοούμε φυσικά τη διένεξη Ισραήλ -Τουρκίας, εφόσον αυτή πάρει διαστάσεις αγεφύρωτης σύγκρουσης. Οι ΗΠΑ δεν έχουν στην περίπτωση αυτή καμία άλλη επιλογή. Η μόνη δυνατότητα που τους απομένει είναι να προσπαθήσουν να αποτρέψουν με όποιο τρόπο μπορούν, εφόσον μπορούν, μια τέτοια ή παρόμοια εξέλιξη. Τα πράγματα, έτσι όπως τώρα εξελίσσονται δεν προοιωνίζουν καμία αισιοδοξία προς αυτή την κατεύθυνση και θα εξηγήσουμε το λόγο κατωτέρω.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα δεν εξυπηρετούνται όσο δεν τακτοποιούνται δύο αστάθμητοι παράγοντες. Ο πρώτος είναι το Ιράν, με την πολιτική που ακολουθεί εναντίον του Ισραήλ και ο δεύτερος εδώ και μερικά χρόνια η Τουρκία. Ενδιάμεσα παρεμβάλλεται η Συρία και εν μέρει και το Λίβανο και η Ιορδανία, που συνορεύουν με το Ισραήλ.¹⁰

Η Αμερική είναι αποφασισμένη να άρει κάθε εμπόδιο στον κύριό της στόχο που είναι βασικά το Ιράν. Θέλει συνεπώς να ξεκαθαρίσει, όπως ξεκαθαρίζει ήδη όλη την περιοχή, που της δημιουργεί ή μπορεί στο μέλλον να της δημιουργήσει προβλήματα. Λίγο ως πολύ με την δεδομένη εξόντωση του δικτάτορα Καντάφι και τον έλεγχο όλης της περιοχής προχωρεί προγραμματισμένα, θα λέγαμε, στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Ο επόμενος στόχος είναι η Συρία, που κι' αυτή συνορεύει με το Ισραήλ και είναι ο αστάθμητος παράγοντας λόγω και του προβλήματος της κατοχής από το Ισραήλ των υψιπέδων του Γκολάν.

Αν προκύψει μια άλλη κυβέρνηση στη Συρία, όπως είναι το σχέδιο των ΗΠΑ και υπάρξει συμφωνία για τα υψίπεδα του Γκολάν με το Ισραήλ, ίσως δημιουργηθούν ομαλές Σύρο - Ισραηλινές σχέσεις που θα βασίζονται στο αμοιβαίο συμφέρον.

Πολύ πιθανόν να διοχετευτούν τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου της Μοσούλης, του Κιρκούκ και του Ιράκ γενικότερα μέσω Συρίας ή Ισραήλ στη Μεσόγειο και αργότερα του Ιράν, όταν και εφόσον αλλάξει η πολιτική κατάσταση στη χώρα αυτή και δεν υπάρξει πρόβλημα μεταφοράς τους στη Μεσόγειο.¹¹

Με αυτή την έννοια μπορεί η αυτόνομη περιοχή του Βορείου Ιράκ (Νοτίου Κουρδιστάν, όπως λένε οι ίδιοι οι Κούρδοι) να μετατραπεί σε ενεργειακό κέντρο της Δύσης, όπως ίσως στο μέλλον και το Ισραήλ.¹²

Σήμερα η αυτόνομη αυτή περιοχή των Κούρδων αποτελεί την ασπίδα προστασίας του Ισραήλ στα σχέδια της αμυντικής του πολιτικής, αλλά στο μέλλον μπορεί να αποτελέσει και την αιχμή του δόρατος, όταν το Ισραήλ αποφασίσει να εφαρμόσει μια επιθετική πολιτική απέναντι στο Ιράν και γιατί όχι και απέναντι της Τουρκίας.

Φυσικά στο σημείο αυτό μιλάμε για σενάρια και για προβλέψεις του μέλλοντος, που μπορεί να συμβούν και μπορεί και όχι. Αν όμως λάβουμε υπόψη μας τον βασικό στρατηγικό στόχο των ΗΠΑ για τον έλεγχο των πηγών πετρελαίου και φυσικού αερίου όλης της περιοχής από τη Μεσόγειο έως τη Μέση Ανατολή, τότε το σενάριο αυτό δεν είναι εκτός πραγματικότητας και ας φαντάζει προς το παρόν ως σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Δεν είναι καθόλου απορίας άξιο, γιατί η τουρκική κυβέρνηση αναπτύσσει μια συμπεριφορά απέναντι στο Ισραήλ, που μπορεί να φαίνεται λογικοφανής ή παράλογη, όμως έχει πολύ βαθύτερα αίτια, απ' ότι δείχνει η πραγματικότητα επιφανειακά.

Το όλο σχέδιο, απ' ότι φαίνεται, στόχο έχει την παράκαμψη της Τουρκίας, που προσπαθεί να αναδειχτεί ως ανεξάρτητη υπερδύναμη στην περιοχή, ελέγχοντας αυτή, αντί των ΗΠΑ τα στρατηγικά αυτά όπλα, που προκύπτουν από το πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να ασκήσει πίεση ή κάποιον εξαναγκασμό. Αυτή τη δυνατότητα έχουν σκοπό οι ΗΠΑ και το Ισραήλ να αλλάξουν ριζικά, ώστε η δύση να μην είναι εκβιάσιμη από μέρους της.

Οι ΗΠΑ στην στρατηγική τους αυτή δεν έχουν μόνο σύμμαχο το Ισραήλ, αλλά και έναν καινούργιο που φέρει το όνομα κουρδικός παράγοντας. Χωρίς τους Κούρδους είναι δύσκολο να πετύχουν τους στόχους τους μόνο με τη συμμαχία τους με το Ισραήλ που είναι δεδομένη. Στο Ιράκ ζούνε 7, 5 εκατ. Κούρδοι. Άλλοι τόσοι στο Ιράν. Στη Συρία και κυρίως στα σύνορα προς την Τουρκία 1,5 εκατ. και φυσικά μέσα στην Τουρκία 30 με 35 εκατ. Και όλος αυτός ο πληθυσμός είναι κατανεμημένος στην περιοχή των τεσσάρων κρατών: Τουρκία, Ιράκ, Ιράν, Συρία.

Αυτόν τον παράγοντα δεν πρέπει με τίποτε να τον παραβλέψουμε, γιατί έχει τεράστια χρησιμότητα στην πολιτική των ΗΠΑ σε σχέση με τα όμορα κράτη και κυρίως σε σχέση με την Τουρκία. Και ο λόγος είναι απλός: Μέσω του κουρδικού παράγοντα τόσο η ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ ή μάλλον οι ΗΠΑ με την συμπαράσταση του Ισραήλ, είναι σε θέση οποιαδήποτε στιγμή να ελέγξουν τις εξελίξεις που έχουν σχέση με την Τουρκία και γενικότερα. Η Τουρκία μπορεί να φαίνεται ότι μπορεί να παίξει ανεξάρτητη πολιτική ακόμη και απέναντι στην Αμερική, όμως είναι ευάλωτη, γιατί έχει μια αχίλλειο πτέρνα, το κουρδικό πρόβλημα, που ανά πάσα στιγμή είναι σε θέση το Ισραήλ και κατ' επέκταση το εβραϊκό λόμπι να το θέσει σε εφαρμογή, εάν και εφόσον οδηγηθούν τα πράγματα σε κρίσιμα αδιέξοδα.¹³

Επί πλέον και αυτό είναι πρόσφατο, το Ισραήλ επαναφέρει στο προσκήνιο το θέμα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων από την ισραηλινή βουλή.¹⁴

Μπορεί να φαντάζει μια τέτοια εξέλιξη, όπως είπαμε, σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά ένα ενιαίο, ανεξάρτητο Κουρδιστάν, που είναι πιστός σύμμαχος των ΗΠΑ απέναντι στην εχθρότητα των κρατών της περιοχής, και έχουν φυσικά λόγο γι' αυτό, γιατί απειλείται η εδαφική τους ακεραιότητα πρωταρχικά, είναι σε θέση να ελέγχει την περιοχή της Μέσης Ανατολής μαζί με το Ισραήλ.

Οι Κούρδοι δεν έχουν στην περίπτωση αυτή κανένα λόγο να έρθουν σε καμία αντιπαλότητα τόσο με το Ισραήλ, όσο και με τις ΗΠΑ, μιας και τα δικά τους συμφέροντα εξυπηρετούνται και τελικά εξαρτώνται από τις ανωτέρω δυνάμεις.

Αυτό όσον αφορά την Μέση Ανατολή.

Στην Ανατολική Μεσόγειο το Ισραήλ που περιβάλλεται από αραβικά κράτη, κατά βάση εχθρικά, η μόνη διαφαινόμενη διέξοδος του Ισραήλ είναι η Κύπρος και η Ελλάδα. Δεν υπάρχουν άλλα κράτη στην περιοχή που θα μπορούν να συμμαχήσουν με το Ισραήλ, για κοινά συμφέροντα.

Συνεπώς θα πρέπει να δούμε τις σχέσεις τόσο των ΗΠΑ όσο και του Ισραήλ με τα κράτη της περιοχής, μέσα σ' αυτό το πλέγμα των σκοπιμοτήτων τα οποία βασίζονται ή μπορούν δυνητικά να βασιστούν σ' αυτά τα δεδομένα, που βρίσκονται σε εξέλιξη και απ' ότι φαίνεται στην αρχή υλοποίησής τους. Εξάλλου πλησιάζει η ώρα της αλήθειας (της κρίσης).

Με βάση αυτή την ανάλυση θα προχωρήσουμε στην περιγραφή της κάθε περίπτωσης ξεχωριστά, για να δούμε πώς συμπλέκονται ή αποσυμπλέκονται τα συμφέροντα των λαών και κρατών της περιοχής και τι προοπτικές μπορούμε να διαπιστώσουμε στη δυνητική τους εξέλιξη, για να καταλήξουμε και στα ανάλογα συμπεράσματα, που θα βοηθήσουν Ελλάδα και Κύπρο να διαμορφώσουν τη δική τους στρατηγική στο εύθραυστο και εναλλασσόμενο με καταιγιστικούς ρυθμός γεωστρατηγικό περιβάλλον, με μόνο άξονα, όπως επανειλημμένα τονίσαμε, τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά τους.

Οι ανωτέρω εκτιμήσεις προσπαθούν να ανταποκριθούν στο βασικό κριτήριο που εξ αρχής θέσαμε.

Βέβαια άλλο είναι τα κριτήρια και άλλο η ανάλυση, η οποία μπορεί να είναι και ελλιπής και ενδεχομένως σε ορισμένα σημεία ανακριβής. Υπάρχουν συνεπώς αρκετοί αστάθμητοι παράγοντες, που θα τους επιβεβαιώσει ή διαψεύσει η πραγματικότητα. Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς απόλυτα, τι εισηγήσεις ετοιμάζουν τα περίφημα ινστιτούτα ανάλυσης ή οι γνωστές δεξαμενές σκέψεις, τα γνωστά think tanks το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ. Όπως και να έχει ωστόσο το πράγμα, οι αναλύσεις υποχρεωτικά θα έχουν ως κριτήριο την εξυπηρέτηση του κύριου στρατηγικού στόχου με τον καλύτερο και αποτελεσματικότερο από κάθε άποψη τρόπο.

Η διαπίστωση αυτή συνιστά αίσθημα αυτογνωσίας και παραδοχής κάποιων ορίων στην σύλληψη της αλήθειας των πραγμάτων και των γεγονότων. Όμως τις απόψεις μας τις καταθέτουμε έχοντας γνώμονα την ανεξάρτητη κριτική μας σκέψη, που δεν έχει σχέση με κανένα συμφέρον ένθεν κακείθεν.

 ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ
ΠΗΓΗ