Εισβολή στην Ουκρανία – Ένας μήνας επιχειρήσεων που αλλάζει τα δεδομένα. Με τη συμπλήρωση ενός μήνα από την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία, οφείλουμε να δούμε συνολικά όχι μόνο το πώς εξελίχθηκαν οι επιχειρήσεις, αλλά και το ποια είναι τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά τους. Χαρακτηριστικά που φυσικά καθορίζονται από τα όπλα και τα συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν στο πεδίο σε ευρεία κλίμακα.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Φυσικά δεν θα βασιστούμε μόνο στις αναφορές δυτικών μέσων ενημέρωσης. Θα προσπαθήσουμε να συνδυάσουμε πληροφορίες και γεγονότα που διαδραματίστηκαν και τις επιβεβαιώνουν ή τις διαψεύδουν. Με βάση όλες τις ενδείξεις δε, είμαστε υποχρεωμένοι να υιοθετήσουμε μία από τις επικρατούσες ισραηλινές απόψεις που θέλει τα άρματα μάχης να περνούν αν όχι οριστικά στο παρελθόν, σε δεύτερη μοίρα, σε κάθε ευρείας κλίμακας επιχείρηση από εδώ και στο εξής. Και αυτό δεδομένου ότι θεωρούμε τους Ισραηλινούς πρωτοπόρους στην ευρύτερη φιλοσοφία αξιοποίησης μη επανδρωμένων αεροσκαφών και συστημάτων (UAV και UAS), αν όχι στις πυραυλοκεντρικές επιχειρήσεις σε καθαρά τακτικό επίπεδο. Παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να διατηρούν απολύτως ενεργές και συμβατικές ένοπλες δυνάμεις.
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να επισημανθεί είναι ότι οι ρωσικές απώλειες αυξήθηκαν σημαντικά από τη δεύτερη εβδομάδα των επιχειρήσεων. Τόσο σε άρματα μάχης και τεθωρακισμένα, όσο και σε αεροπλάνα και ελικόπτερα. Κάτι λογικό αφού έμειναν εκτεθειμένες σε ανοικτό χώρο για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ήταν επίσης αναμενόμενο, η ταχύτητα της ρωσικής προέλασης να ανακοπεί μπροστά στις ουκρανικές πόλεις. ‘Όχι μόνο έξω από το Κίεβο. Όσο και αν επιμένουν για το αντίθετο πολλοί, η Ρωσική Αεροπορία (VKS) και το πανίσχυρο Πυροβολικό θα μπορούσαν να ισοπεδώσουν ακόμα και μεγάλα αστικά κέντρα. Κάμπτοντας έτσι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα κάθε αντίσταση. Για πολλούς λόγους οι επιλογές της ρωσικής ηγεσίας ήταν διαφορετικές.
Κατεστραμμένα ρωσικά οχήματα ανεφοδιασμού
Στο χρόνο που εξασφάλισε η καθυστέρηση – επιβράδυνση της ρωσικής προέλασης, οι Ουκρανοί εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία να προετοιμαστούν και να εξοπλιστούν καλύτερα. Εκπαίδευσαν μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού τους στον χειρισμό και γενικά στις διαδικασίες φύλαξης, συντήρησης και μεταφοράς των φορητών αντιαρματικών και αντιαεροπορικών πυραύλων που παρέλαβαν και συνεχίζουν να παραλαμβάνουν από τη Δύση. Η εκπαίδευση προς άμεση αξιοποίηση αυτού του υλικού έγινε σίγουρα με τη μεγάλη συνδρομή εκπαιδευτών χωρών της Δύσης. Ακόμη και επί του πεδίου, με βάση ρωσικές αναφορές.
Δεν θα σταθούμε στις εθνικότητες, διότι από τη στιγμή που όλος ο δυτικός κόσμος (Ευρώπη και ΗΠΑ), έχουν επίσημα και συντεταγμένα εναντιωθεί στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυτό είναι κάτι που έχει μικρή σημασία. Και δεν μπορούμε και να αποδείξουμε με βάση επιβεβαιωμένα στοιχεία. Η συνδρομή των δυτικών – ΝΑΤΟϊκών εκπαιδευτών/συμβούλων υπήρξε καθοριστική συνεπώς στην στην εξέλιξη της προσπάθειας αντίστασης των Ουκρανών.
Το δεύτερο σημείο που επιβάλλεται να επισημανθεί είναι ότι οι απώλειες των ρωσικών δυνάμεων σε άρματα και τεθωρακισμένα οχήματα κυρίως, οφείλονται στην έγκαιρη και επιτυχή στοχοποίησή τους και τις προσεκτικά στημένες ενέδρες με βάση αυτή. Η στοχοποίηση είναι έργο κυρίως των δυτικών χωρών. Γιατί οι ουκρανικές δυνάμεις ούτε την εμπειρία έχουν, ούτε την εκπαίδευση, αλλά ούτε και τα μέσα για να παρακολουθούν από αέρος και μέσω υποκλοπών επικοινωνιών τις κινήσεις των ρωσικών δυνάμεων.
Δεν θα σταθούμε στις εθνικότητες, διότι από τη στιγμή που όλος ο δυτικός κόσμος (Ευρώπη και ΗΠΑ), έχουν επίσημα και συντεταγμένα εναντιωθεί στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυτό είναι κάτι που έχει μικρή σημασία. Και δεν μπορούμε και να αποδείξουμε με βάση επιβεβαιωμένα στοιχεία. Η συνδρομή των δυτικών – ΝΑΤΟϊκών εκπαιδευτών/συμβούλων υπήρξε καθοριστική συνεπώς στην στην εξέλιξη της προσπάθειας αντίστασης των Ουκρανών.
Το δεύτερο σημείο που επιβάλλεται να επισημανθεί είναι ότι οι απώλειες των ρωσικών δυνάμεων σε άρματα και τεθωρακισμένα οχήματα κυρίως, οφείλονται στην έγκαιρη και επιτυχή στοχοποίησή τους και τις προσεκτικά στημένες ενέδρες με βάση αυτή. Η στοχοποίηση είναι έργο κυρίως των δυτικών χωρών. Γιατί οι ουκρανικές δυνάμεις ούτε την εμπειρία έχουν, ούτε την εκπαίδευση, αλλά ούτε και τα μέσα για να παρακολουθούν από αέρος και μέσω υποκλοπών επικοινωνιών τις κινήσεις των ρωσικών δυνάμεων.
Ενέδρα… Η παρακολούθηση των κινήσεων των ρωσικών δυνάμεων είναι συνεχής από τις ΗΠΑ και τις δυτικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Γεγονός που εξασφαλίζει επαρκή στοχοποίησή τους από τις ουκρανικές δυνάμεις
Με βάση αυτό το δεδομένο, γιατί περί δεδομένου πρόκειται, η στοχοποίηση καθώς και πολλές από τις προσβολές που είδαμε σε όσα βίντεο έδωσαν στη δημοσιότητα οι Ουκρανοί, δεν έγιναν μόνο από τουρκικής κατασκευής και προέλευσης TB2 Bayraktar, όπως στις περισσότερες των περιπτώσεων αναφέρθηκε. Χρησιμοποιήθηκαν πολλά και διαφορετικά συστήματα που σίγουρα δεν γνωρίζουμε και που η εμπλοκή τους στις επιχειρήσεις ίσως να μην γνωστοποιηθεί ποτέ επισήμως.
Η επιλογή από την πλευρά της ρωσικής ηγεσίας της προσβολής στόχων με συμβατικούς και πολυηχητικούς πυραύλους cruise (Kinzahl) στη δυτική Ουκρανία, πολύ κοντά στα σύνορα με την Πολωνία και τη Ρουμανία, επιβεβαιώνει έμμεσα το γεγονός αυτό. Της τροφοδοσίας δηλαδή των ουκρανικών δυνάμεων και τη αξιοποίησης από αυτές (ή για αυτές) πολλών και διαφορετικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Οι Ρώσοι προσπάθησαν και προσπαθούν να αποκόψουν τις ουκρανικές δυνάμεις από τα σημαντικότερα κέντρα τροφοδοσίας τους σε όπλα, υλικό και υποστήριξη. Παντός είδους… Παράλληλα αύξησαν και την παρουσία δικών τους αντιαεροπορικών συστημάτων όλων σχεδόν των κατηγοριών στο ουκρανικό έδαφος για να προστατεύσουν τις χερσαίες δυνάμεις τους από τον εντοπισμό και τη στοχοποίηση, αλλά και την προσβολή από οπλισμένα UAV, καθώς και τα λιγοστά αεροσκάφη και ελικόπτερα της ουκρανικής Αεροπορίας.
Πύραυλος Kinzhal σε μαχητικό MiG-31.
Η εντατικοποίηση προσβολών από την πλευρά της Ρωσίας στη δυτική Ουκρανία, είναι κάτι που αναμένεται σε περίπτωση συνέχειας των επιχειρήσεων, προς αποκοπή των κέντρων και των οδών ανεφοδιασμού των ουκρανικών δυνάμεων Από πλευράς αξιοποίησης UAV οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αναπτύξει μεγάλο αριθμό μικρών αεροσκαφών της οικογένειας Orlan για σκοπούς στοχοποίησης. Οπλισμένα UAV όμως, όπως τα τουρκικά ΤΒ2 Bayraktar, οι Ρώσοι δεν έχουν στη διάθεσή τους προς το παρόν. Κατά συνέπεια, είναι πιθανό στην συνδρομή που αναζήτησαν από την Κίνα, να περιλήφθηκε και αίτημα για την αγορά αριθμού μη επανδρομένων αεροχημάτων Wing Loong.
UAV τύπου Orlan 10
Η αύξηση του αριθμού των αντιαεροπορικών συστημάτων από τις ρωσικές δυνάμεις, με σκοπό την επαρκέστερη προστασία από επιθέσεις που καθοδηγούνται από μη οπλισμένα UAV και Drones, η εκτελούνται από οπλισμένα UAV, δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά και μόνο στην αξιοποίηση τουρκικής κατασκευής TB2 από τους Ουκρανούς. Για να το θέσουμε διαφορετικά, είναι άγνωστο το ποσοστό χρήσης τέτοιου τύπου οπλισμένων UAV. Είναι πάρα πολύ πιθανό να χρησιμοποιήθηκαν και άλλοι τύποι τέτοιων συστημάτων, αν και δεν έχουμε αποδείξεις περί αυτού. Χρησιμοποιούμε αυτή την πληροφορία, βασιζόμενοι στο ακόλουθο βίντεο.
Δύο δημοσιεύματα επιβεβαιώνουν την πρόθεση των ΗΠΑ να ενισχύσουν αποφασιστικά με MQ-1 Predator τις ουκρανικές δυνάμεις. Το πρώτο είναι του DefenseDaily και το δεύτερο από το περιοδικό Forbes. Τα εξαιρετικά μικρού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους (RCS) αεροσκάφη του τύπου αυτού, αποσύρθηκαν σταδιακά από τη δύναμη της Αεροπορίας των ΗΠΑ, στο δεύτερο μισό της προηγούμενης δεκαετίας.
Η απόσυρση του MQ-1 Predator από τη δύναμη της USAF, αποφασίστηκε το 2018. Η εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τους Αμερικανούς στην αξιοποίηση τέτοιων αεροσκαφών (οπλισμένων UAV) είναι τεράστια σε χρονικό διάστημα 20 περίπου ετών. Αντιθέτως οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν διαθέτουν οπλισμένα UAV αυτής της κατηγορίας.
Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι η φονικότητα του AGM-114 Hellfire, δύο από τους οποίους μπορεί να φέρει το συγκεκριμένο αεροσκάφος, είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή του τουρκικού MAM-L. Η επιτυχής προσβολή μεταφορικών πλοίων κλάσης Ropucha -και όχι- μόνο του ρωσικού Ναυτικού, στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ, που φαίνεται ότι δεν έγινε με τη χρήση βαλλιστικών πυραύλων, ίσως είναι μία σοβαρή ένδειξη τέτοιων οπλισμένων UAV.
ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ ΣΤΑ ΟΠΛΙΣΜΕΝΑ UAV
Η τρωτότητα των ελικοπτέρων ήταν γνωστή στο σύγχρονο περιβάλλον επιχειρήσεων, από τους Ρώσους, από τα χρόνια της εμπλοκής τους στο Αφγανιστάν. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘80 ήρθαν για πρώτη φορά αντιμέτωποι με την απειλή των MANPADS και συγκεκριμένα με το FIM-92 Stinger. Η ιστορία επαναλαμβάνεται στην Ουκρανία, αν και σε μικρότερο βαθμό. Η εμπειρία από τις επιχειρήσεις στη Νότια Οσετία και φυσικά τη Συρία, έχει οδηγήσει σε δραστικό περιορισμό την αξιοποίηση επιθετικών ελικοπτέρων από την πλευρά της ρωσικής Αεροπορίας.
UAV τύπου Orlan 10
Η αύξηση του αριθμού των αντιαεροπορικών συστημάτων από τις ρωσικές δυνάμεις, με σκοπό την επαρκέστερη προστασία από επιθέσεις που καθοδηγούνται από μη οπλισμένα UAV και Drones, η εκτελούνται από οπλισμένα UAV, δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά και μόνο στην αξιοποίηση τουρκικής κατασκευής TB2 από τους Ουκρανούς. Για να το θέσουμε διαφορετικά, είναι άγνωστο το ποσοστό χρήσης τέτοιου τύπου οπλισμένων UAV. Είναι πάρα πολύ πιθανό να χρησιμοποιήθηκαν και άλλοι τύποι τέτοιων συστημάτων, αν και δεν έχουμε αποδείξεις περί αυτού. Χρησιμοποιούμε αυτή την πληροφορία, βασιζόμενοι στο ακόλουθο βίντεο.
Δύο δημοσιεύματα επιβεβαιώνουν την πρόθεση των ΗΠΑ να ενισχύσουν αποφασιστικά με MQ-1 Predator τις ουκρανικές δυνάμεις. Το πρώτο είναι του DefenseDaily και το δεύτερο από το περιοδικό Forbes. Τα εξαιρετικά μικρού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους (RCS) αεροσκάφη του τύπου αυτού, αποσύρθηκαν σταδιακά από τη δύναμη της Αεροπορίας των ΗΠΑ, στο δεύτερο μισό της προηγούμενης δεκαετίας.
Η απόσυρση του MQ-1 Predator από τη δύναμη της USAF, αποφασίστηκε το 2018. Η εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τους Αμερικανούς στην αξιοποίηση τέτοιων αεροσκαφών (οπλισμένων UAV) είναι τεράστια σε χρονικό διάστημα 20 περίπου ετών. Αντιθέτως οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν διαθέτουν οπλισμένα UAV αυτής της κατηγορίας.
Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι η φονικότητα του AGM-114 Hellfire, δύο από τους οποίους μπορεί να φέρει το συγκεκριμένο αεροσκάφος, είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή του τουρκικού MAM-L. Η επιτυχής προσβολή μεταφορικών πλοίων κλάσης Ropucha -και όχι- μόνο του ρωσικού Ναυτικού, στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ, που φαίνεται ότι δεν έγινε με τη χρήση βαλλιστικών πυραύλων, ίσως είναι μία σοβαρή ένδειξη τέτοιων οπλισμένων UAV.
ΑΠΟ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΙΚΑ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ ΣΤΑ ΟΠΛΙΣΜΕΝΑ UAV
Η τρωτότητα των ελικοπτέρων ήταν γνωστή στο σύγχρονο περιβάλλον επιχειρήσεων, από τους Ρώσους, από τα χρόνια της εμπλοκής τους στο Αφγανιστάν. Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ‘80 ήρθαν για πρώτη φορά αντιμέτωποι με την απειλή των MANPADS και συγκεκριμένα με το FIM-92 Stinger. Η ιστορία επαναλαμβάνεται στην Ουκρανία, αν και σε μικρότερο βαθμό. Η εμπειρία από τις επιχειρήσεις στη Νότια Οσετία και φυσικά τη Συρία, έχει οδηγήσει σε δραστικό περιορισμό την αξιοποίηση επιθετικών ελικοπτέρων από την πλευρά της ρωσικής Αεροπορίας.
Οι απώλειες ελικοπτέρων έχουν περιορίσει την αξιοποίησή τους από τη ρωσική Αεροπορία
Η ανάπτυξη νέων εκδόσεων του Mi-28 στη δεκαετία του 2000 και του νεότερου Ka-52 Alligator, επιβλήθηκε από το γεγονός ότι δεν υπήρχε εναλλακτική για την κάλυψη του ρόλου της από αέρος εγγύς υποστήριξης. Το ίδιο ισχύει και για το Στρατό των ΗΠΑ, που πρώτος διαπίστωσε το πόσο ευάλωτο είναι το ελικόπτερο ως μέσο μεταφοράς και μάχης αφού στην εμπλοκή του στο Βιετνάμ έχασε περί τα 5.000 μέλη πληρωμάτων ελικοπτέρων… Σήμερα αναπτύσσει ταχύτερα τέτοια αεροσκάφη μέσω των προγραμμάτων FARA και FLRAA, προκειμένου να τα καταστήσει περισσότερο επιβιώσιμα, ενώ δεν αγοράζει παρά ελάχιστα καινούρια AH-64E Guardian προς αναπλήρωση απωλειών.
Τουρκικής κατασκευής ΤΒ2, της Αεροπορίας της Ουκρανίας. Ο αριθμός τέτοιων αεροσκαφών σε ουκρανική υπηρεσία είναι περιορισμένος. Τόσο ώστε να μην δικαιολογεί την παρουσία τους παντού… Σε όλα τα κύρια σημεία αντιπαράθεσης με τις ρωσικές δυνάμεις δηλαδή…
Αντίθετα, εκσυγχρονίζει τα AH-64D που ήδη διαθέτει, στο επίπεδο -Ε. Με σημαντική καθυστέρηση έναντι των ΗΠΑ, η Ρωσία στράφηκε την τελευταία δεκαετία με τη σειρά της στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Από τα μόλις 200 UAV που διέθεταν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις πριν από μία δεκαετία, σήμερα είναι εξοπλισμένες με περισσότερα από 2000 και σε ετήσια βάση αγοράζονται περί τα 300. Προς το παρόν και παρά την εμπλοκή τους στις επιχειρήσεις στη Συρία, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν διαθέτουν οπλισμένα UAV. Υπάρχουν τέτοια συστήματα υπό ανάπτυξη (Kronshtadt Orion), αλλά δεν έχουν ακόμη ενταχθεί σε υπηρεσία.
Η καθυστέρηση αυτή φαίνεται ότι έχει μεγάλο κόστος στο θέατρο επιχειρήσεων της Ουκρανίας. Και φυσικά στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημανθεί ότι αντίστοιχο κόστος θα καταβάλλει και η Ελλάδα, αν δεν αξιολογήσει και δεν αξιοποιήσει άμεσα τα συμπεράσματα και τα διδάγματα που προκύπτουν και στα οποία αναφερθήκαμε παραπάνω. Προς το παρόν δεν διαφαίνεται καμία απολύτως πρόθεση προς αυτή την κατεύθυνση, παρά το γεγονός ότι έχει περάσει σημαντικός χρόνος από τότε που η απειλή των τουρκικών οπλισμένων και μη UAV στο Αιγαίο έγινε καθημερινή.
Το Orion είναι το πρώτο οπλισμένο ρωσικό UAV, αντίστοιχων δυνατοτήτων με το αμερικανικό MQ-9 Reaper. Δεν έχει εισέλθει ακόμη σε παραγωγή όμως…
Ενδεικτικότατο παράδειγμα της ελληνικής αδράνειας που εξακολουθεί να υφίσταται, είναι η πρόσφατη παρουσίαση του υπερηχητικού μη επανδρωμένου UAV της ΤΑΙ, που βασίζεται στον κατευθυνόμενο στόχο SIMSEK. Αντίστοιχα συστήματα που θα μπορούσαν να εξελιχθούν όχι μόνο σε δολώματα αλλά και σε ένα είδος πυραύλων cruise, κατασκεύαζε η ελληνική 3Sigma στο παρελθόν. Στην προοπτική αυτή το DP είχε αναφερθεί σε αφιέρωμα σχετικό με τις δυνατότητες της Πολεμικής αεροπορίας να διεξάγει ανορθόδοξες επιχειρήσεις.
Όπως θα διαπιστωθεί, έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια από τη δημοσίευση του εν λόγω αφιερώματος και ακόμα και σήμερα, που ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκαλύπτει ολοκάθαρα ότι όποιος δεν έχει τη δυνατότητα στοχοποίησης καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, της παρακολούθησης των κινήσεων του αντιπάλου και της άμεσης προσβολής των δυνάμεων του όταν κρίνει ότι οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, απλά δεν έχει καμία τύχη, η Ελλάδα παραμένει προσκολλημένη σε πρακτικές του παρελθόντος και επί της ουσίας αρνείται να εξοπλίσει με χαμηλό κόστος της Ένοπλες Δυνάμεις της με συστήματα UAS και USV.
Παρά το ότι διαθέτουμε ως χώρα την τεχνογνωσία να το πράξουμε. Θα συμμορφωθούμε ή θα συνεχίσουμε να επικεντρώνουμε τις προσπάθειές μας σε… μεγαλοϊδεατικής νοοτροπίας απόκτηση ελαχίστων -λόγω κόστους- συστημάτων από κορυφαίους παγκοσμίως προμηθευτές, αλλά αδιαφορώντας για την εξασφάλιση εκατοντάδων χαμηλού κόστους μη επανδρωμένων συστημάτων που μπορεί να προμηθεύσει η ελληνική αμυντική βιομηχανία;
Δημοσίευση σχολίου