Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ
Η νέα Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) υιοθετήθηκε στην Νέα Υόρκη στις 30 Απριλίου του 1982. Δηλαδή έχουν περάσει από τότε 40 ολόκληρα χρόνια και όλοι οι οκτώ πρωθυπουργοί της Ελλάδας,που κυβέρνησαν από τότε την χώρα, ουσιαστικά αδιαφόρησαν για ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της παγκόσμιας κοινότητας στο 20ο αιώνα, που δεν ήταν άλλο από την δημιουργία της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Όταν επέστρεψα στην Ουάσιγκτον, στο τέλος Απριλίου 1982, από τη Νέα Υόρκη, όπου ήμουν μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Τρίτη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, έστειλα ένα σημείωμα στο Υπουργείο Συντονισμού (υπηρετούσα τότε ως οικονομικός σύμβουλος της πρεσβείας μας στην Ουάσιγκτον) επισημαίνοντας την αξία της ΑΟΖ, αλλά δεν έλαβα ποτέ καμία απάντηση.
Έτσι ξεκίνησα, πριν 40 χρόνια, να ασχολούμαι με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά πολλοί στην Αθήνα με θεωρούσαν ένα γραφικό τύπο και δεν έδωσαν καμία σημασία στο πρώτο χάρτη που δημοσιεύτηκε ποτέ στην Ελλάδα με τα θαλάσσια σύνορα της πατρίδας μας.
Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Πηγή: Global Marine Boundaries Database, General Dynamics, Herndon, Virginia, USA
Τώρα ξαφνικά ο σημερινός Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θυμήθηκε την ΑΟΖ και τους υδρογονάνθρακες των θαλασσών μας ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των τεκτονικών αλλαγών που αυτή επιφέρει στην ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας, καθώς καθιστά επιτακτική την ανάγκη για διασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας, με εκμετάλλευση όλων των εθνικών πόρων. Τώρα μετά όμως πολυετείς καθυστερήσεις τρέχουμε και δεν προλαβαίνουμε.
Η σημερινή κυβέρνηση, εντελώς λανθασμένα, είχε ουσιαστικά ζητήσει την διακοπή των ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Έτσι σε συνέντευξή του στο Arab News ο Νίκος Δένδιας είχε τονίσει με στόμφο:
«Το Αιγαίο είναι ένας παράδεισος στη γη. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε Κόλπο του Μεξικού.»
Άραγε δεν γνωρίζει, ότι οι Αμερικανοί μας έχουν από μακρού ενημερώσει ότι το Αιγαίο δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες; Ακόμη και οι Τούρκοι το γνωρίζουν και για αυτό έχουν μεταφέρει το ενδιαφέρον τους στην Ανατολική Μεσόγειο υιοθετώντας το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
ΧΑΡΤΗΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Από αυτό τον χάρτη βλέπουμε ότι το Αιγαίο Αρχιπέλαγος δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες και αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία έχει στρέψει την προσοχή της στην Ανατολική Μεσόγειο με το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας
Έτσι ήρθε σαν βόμβα προ ημερών η δήλωση του πρωθυπουργού περί «αξιοποίησης των εθνικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου με οικονομικό ενδιαφέρον»
Όπως έγραψε η εφημερίδα Ναυτεμπορική:
«Τα οικόπεδα Δυτικά της Κρήτης, Νοτιοδυτικά της Κρήτης, «Ιόνιο», «μπλοκ 2», «μπλοκ 10» στον Κυπαρισσιακό κόλπο, τα οποία φέρονται ως περισσότερο «υποσχόμενα» αναφορικά με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που πιθανόν να περιέχουν είναι τα πέντε οικόπεδα που «φωτογράφισε» ο πρωθυπουργός, σημειώνουν μιλώντας προς τη «Ν» παράγοντες με καλή γνώση του θέματος.
Προσθέτουν ότι η αναφορά του κ. Μητσοτάκη πιστοποιεί με επίσημο τρόπο την «αλλαγή κλίματος» στα πιο υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης για τον κλάδο έρευνας και ανάπτυξης κοιτασμάτων φυσικού αερίου, δίνοντας στις εταιρείες-παραχωρησιούχους των οικοπέδων ένα ισχυρό πολιτικό σήμα για να κάνουν το επόμενο βήμα.
«Για το θέμα αυτό θα υπάρξουν σύντομα νέες ανακοινώσεις» είπε ο πρωθυπουργός, κάτι που σημαίνει -κατά πληροφορίες- ότι θα ζητήσει την επίσπευση των ερευνών στα θαλάσσια οικόπεδα υψηλού ενδιαφέροντος.»
Οι Πρωθυπουργοί που ξέχασαν την ΑΟΖ
Ανδρέας Παπανδρέου:
Ήταν Παρασκευή 27 Μαρτίου 1987, όταν ο Ανδρέας κάλεσε το υπουργικό του συμβούλιο την ημέρα της μεγάλης κρίσης στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος. Εκείνο το απόγευμα ο Ανδρέας ασχολήθηκε, αποκλειστικά, με την υφαλοκρηπίδα και έχασε μια μεγάλη ευκαιρία να ανακηρύξει την ΑΟΖ.
Κάποια στιγμή ανέφερε κάτι πολύ ενδιαφέρον Είπε:
«Τονίζει διαρκώς η Τουρκία ότι επιζητεί διάλογο. Θα ήθελα να τονίσω ότι το μόνο νομικό θέμα που υπάρχει είναι η υφαλοκρηπίδα, δηλαδή η οριοθέτησή της, όχι η διανομή της. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ διανομής που γίνεται με βάση τους πολιτικοστρατιωτικούς συσχετισμούς δυνάμεων και της οριοθέτησης που είναι καθαρά μια νομική πράξη.»
Διανομή ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε για να εξηγήσει αυτό που σήμερα αποκαλούμε συνεκμετάλλευση (συνδιαχείριση)!
Ο Ανδρέας, που γνώριζε τις ΗΠΑ όσο κανένας άλλος ηγέτης μας, είχε αντιληφθεί από πολύ νωρίς τα αμερικανικά σχέδια για μοιρασιά του Αιγαίου, αλλά δεν μπορούσε να φαντασθεί ότι αυτή την μοιρασιά θα ήθελαν, αργότερα, οι Αμερικανοί και οι Τούρκοι να την επεκτείνουν και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εκείνη την περίοδο είχα εξηγήσει στον Ανδρέα, σε μια επίσκεψή μου στο Καστρί, ότι η νέα έννοια της ΑΟΖ υπερτερεί σαφώς της υφαλοκρηπίδας, εξηγώντας του ότι η υφαλοκρηπίδα δεν περιλαμβάνει την ΑΟΖ, ενώ η ΑΟΖ περιλαμβάνει την υφαλοκρηπίδα. Θα θυμάμαι πάντα την απάντησή του: «Θόδωρε παιδί μου, φαίνεται ότι είναι κάτι πολύ σημαντικό. Θα τηλεφωνήσω στον Κάρολο και στον Γιάννη για να σε δουν και να τους εξηγήσεις την αξία της ΑΟΖ.» (Κάρολος ήταν ο Κάρολος Παπούλιας και Γιάννης ο Γιάννης Καψής). Όπως έχω πολλές φορές αναφέρει, περιμένω ακόμα το τηλεφώνημά τους.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε την ευκαιρία να μεγαλουργήσει εκείνη την περίοδο, διότι εάν είχαμε αρχίσει την εξερεύνηση των υδρογονανθράκων μας την δεκαετία του 1980, θα είχαμε σήμερα μια διαφορετική Ελλάδα χωρίς μνημόνια!
Κωνσταντίνος Μητσοτάκης:
Ο τότε αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας είχε πάρα πολλά προβλήματα στο λίγο διάστημα που κυβέρνησε και ασχολήθηκε με το τότε μεγάλο «Μακεδονικό» θέμα αγνοώντας παντελώς την ΑΟΖ.
Κώστας Σημίτης:
Ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, στα οκτώ χρόνια που κυβέρνησε την Ελλάδα, αδιαφόρησε για την ΑΟΖ επηρεασμένος, ίσως από τον στενό του συνεργάτη Χρήστο Ροζάκη, εχθρό τότε της ΑΟΖ και λάτρη της υφαλοκρηπίδας.
Αργότερα, βέβαια, μείναμε εμβρόντητοι όταν διαβάσαμε την τοποθέτησή του στην παρουσίαση του βιβλίου του πρώην Προέδρου της Κύπρου Γιώργου Βασιλείου στην αίθουσα Κρανιδιώτη του ΥΠΕΞ, αναφορικά με την ΑΟΖ και την τακτική που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα. Μίλησε για
«εξωπραγματικές φαντασιώσεις για τις δυνατότητες της χώρας» και πως «η λύση πρέπει να βρεθεί είτε με κοινή συμφωνία των ενδιαφερομένων χωρών είτε μέσω προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο. Θα πρέπει επομένως η Ελλάδα να επιδιώξει τη συνεννόηση με τις χώρες των οποίων η ΑΟΖ αλληλεπικαλύπτεται με τη δική της, όπως συμβαίνει ήδη με την Αίγυπτο, και αν η συνεννόηση αυτή αποτύχει, να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο».
Γιώργος Παπανδρέου:
Για πρώτη φορά Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην ΑΟΖ, το 2011, σε μια ερώτηση στην Βουλή για τα πετρέλαια. Ο Γιώργος Παπανδρέου είπε τότε: “Η ΑΟΖ δεν είναι κάποιο μαγικό χαρτί, με υπερφυσικές ιδιότητες, που λύνει όλα τα προβλήματα”. Αλλά κανείς ποτέ δεν ισχυρίσθηκε ότι η ΑΟΖ είναι ένα μαγικό χαρτί με υπερφυσικές ιδιότητες. Νομίζω ότι επρόκειτο για μια προσπάθεια υποβάθμισης της ΑΟΖ, για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι την είχε αγνοήσει όλα τα χρόνια, που ήταν Υπουργός Εξωτερικών και Πρωθυπουργός.
Κώστας Καραμανλής:
Ο Κώστας Καραμανλής δεν είμαι σίγουρος εάν γνώριζε τι είναι η ΑΟΖ, διότι σε αυτά τα θέματα τον πρώτο ρόλο είχε η τότε υπουργός εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, που υπήρξε φανατικός εχθρός της ΑΟΖ και πολέμησε όσο κανείς άλλος πολιτικός την ανακήρυξη της κυπριακής ΑΟΖ από τον αείμνηστο πρόεδρο της Κύπρου Τάσσο Παπαδόπουλο. Υποθέτω ότι αργότερα είχε επηρεάσει και τον αδελφό της Κυριάκο Μητσοτάκη, που άργησε πολύ να καταλάβει την αξία της ΑΟΖ.
Αντώνης Σαμαράς:
Σε ένα συνέδριο του περιοδικού Economist, το 2014, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς θυμήθηκε, ξαφνικά, το θέμα της ΑΟΖ και στο τέλος της ομιλίας του έριξε μια μικρή “ατομική βόμβα” όταν δήλωσε:
«Μέχρι πριν λίγα χρόνια κανείς δεν τολμούσε καν να μιλήσει για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ελλάδας, την ΑΟΖ. Το τολμήσαμε όταν πρωτοαναφέραμε πόσα είναι τα υψηλής βεβαιότητας ενεργειακά αποθέματα στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο και τότε σε κάποιους αυτά φάνηκαν απίστευτα……Τώρα, όλο και περισσότεροι ξένοι ενεργειακοί κολοσσοί έρχονται και εκφράζουν ενδιαφέρον να υπογράψουν συμφωνίες με την Ελλάδα και για να ψάξουν και για να σκάψουν. Γιατί τα στοιχεία είναι, πράγματι, πολύ ενθαρρυντικά και ίσως πιο ενθαρρυντικά απ’ όσα πίστευαν σήμερα και οι πλέον αισιόδοξοι. Και δεν θέλω επ’ αυτού να πω περισσότερα τώρα. Αλλά αυτό που κανείς δεν τολμούσε να συζητήσει πριν λίγα χρόνια, τώρα ήδη άρχισε και προχωράει και για να γίνει σωστά πρέπει η Ελλάδα να εξασφαλίσει την μέγιστη στήριξη από τους εταίρους της, από τους συμμάχους της και ήδη λοιπόν την εξασφαλίσαμε».
Αυτή ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που αναφέρθηκε στην ΑΟΖ!
Αλέξης Τσίπρας:
Ο Αλέξης Τσίπρας ασχολήθηκε για πρώτη φορά με την ΑΟΖ, πριν γίνει πρωθυπουργός στην πρώτη επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον στις 23 Ιανουαρίου 2013 όταν ανέφερε:
«Στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου η Ελλάδα δεν πρόκειται και δεν πρέπει να διαπραγματευθεί με κανέναν το δικαίωμά της στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και μάλιστα πιστεύουμε ότι αυτό το δικαίωμα, το αναφαίρετο δικαίωμα, πρέπει να υποστηριχθεί και από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής».
Όταν όμως έγινε πρωθυπουργός, δεν ανακήρυξε ούτε οριοθέτησε την ΑΟΖ μας και το μόνο που έδειξε τις γνώσεις του στο θέμα ήταν όταν διερωτήθηκε «αν η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα». Απ’ ό,τι είμαι σε θέση να γνωρίζω, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρξαν ποτέ θιασώτες της ΑΟΖ και ορισμένοι, μέχρι σήμερα, έχουν δείξει και επιθετικές τάσεις μιλώντας ειρωνικά για κάποιους «ΑΟΖολογούντες».
Kυριάκος Μητσοτάκης:
Η θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν γνωστή σε μένα από τότε που ήταν βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, όταν βρεθήκαμε σε ένα εστιατόριο στην Αστόρια της Νέα Υόρκης σε μια δεξίωση προς τιμή του που έδωσε ο Αντώνης Διαματάρης, διευθυντής της εφημερίδας « Εθνικός Κήρυκας». Όταν κατάλαβε ότι ήμουν ο άνθρωπος που ασχολείτο με την ΑΟΖ, με πήρε στο πλάι και είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για την ΑΟΖ ,που ήταν απόλυτα εμπιστευτική και έτσι δεν μπορώ να αναφερθώ σε αυτήν.
Η επόμενη συνάντησή μας ήταν τον Μάρτιο του 2018, όταν επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον και μίλησε στο Center of Strategic and International Studies. Τότε τον ρώτησα: «Σχεδιάζετε να ανακηρύξετε Αποκλειστική Οικονομική Ζωή της Ελλάδας όταν γίνετε Πρωθυπουργός της χώρας;»
Η προσεγμένη απάντησή του ήταν:
«Είναι μία ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί με ένα Ναι ή ένα Όχι. Η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τις συνέπειες μιας τέτοιας πράξης. Θα ξεκινούσα να λύσω το πρόβλημα με την Αλβανία, το οποίο στην πραγματικότητα είχε λυθεί από την κυβέρνηση το 2009, αλλά οι Αλβανοί αποχώρησαν από τη συμφωνία που είχαν υπογράψει. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι μια συμφωνία που μπορεί να γίνει αποδεκτή. Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα δυτικά.»
Και τελικά πραγματοποίησε την υπόσχεση του οριοθετώντας την ΑΟΖ μας με αυτή της Ιταλίας και προχωρώντας σε μια προβληματική τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Για υδρογονάνθρακες ακούμε, αλλά υδρογονάνθρακες δεν βλέπουμε:
Ως οικονομολόγος έχω ακούσει, επανειλημμένα τα ανέκδοτα που κυκλοφορούν για την επιστήμη μου, όπως «πέντε οικονομολόγοι συζητούν ένα θέμα και δίνουν δέκα απαντήσεις», αλλά δεν περίμενα να δω τόσο πολλούς διαφορετικούς αριθμούς για τους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου από γεωλόγους και γεωφυσικούς.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ηλίας Κονοφάγος για τις συζητήσεις για τον ορυκτό μας πλούτο, «τον έχουμε εδώ και πολλά χρόνια μπροστά μας, τον έχουμε ακριβώς κάτω από τα πόδια μας, στον βυθό της θάλασσας. Απλώς τον αγνοούσαμε, τον περιφρονούσαμε συστηματικά και φροντίζαμε παράλληλα να πλουτίζουν ορισμένοι επιτήδειοι από τις εισαγωγές ξένων προϊόντων και αντίστοιχων ενεργειακών πρώτων υλών του εξωτερικού».
Όταν τη δεκαετία του 1980 είχα ξεκινήσει την εκστρατεία μου για την αξία της ΑΟΖ για την πατρίδα μας, ο Αντώνης Φώσκολος ασχολούνταν με τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες δύο δεκαετίες νωρίτερα, αλλά και αυτόν τον αγνοούσαν ως έναν γραφικό τύπο που ήρθε από τη μακρινή Αλμπέρτα του Καναδά και τους ζάλισε με τους αριθμούς του. Τώρα όμως φαίνεται ότι και αυτός δικαιώνεται. Πολλοί θεωρούν μέχρι σήμερα αστρονομικούς τους αριθμούς που αναφέρει τακτικά για τον τεράστιο ορυκτό πλούτο που περιλαμβάνει η ΑΟΖ της Ελλάδας. Αλλά ο Φώσκολος ουδέποτε δημοσιοποίησε αριθμούς χωρίς να παρουσιάζει χάρτες και επιστημονικές μελέτες του Καναδά και της Αμερικής
Επίλογος
Η κρίσιμη απόφαση της Αθήνας να εκμεταλλευθεί, χωρίς άλλο χάσιμο χρόνου, κάθε δυνατότητα για αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων μας, πρέπει να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής, της ενεργειακής και της εξωτερικής μας πολιτικής. Μια επιστροφή στο κακό παρελθόν, θα είναι θανατηφόρα για την χώρα μας.
Η νέα Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) υιοθετήθηκε στην Νέα Υόρκη στις 30 Απριλίου του 1982. Δηλαδή έχουν περάσει από τότε 40 ολόκληρα χρόνια και όλοι οι οκτώ πρωθυπουργοί της Ελλάδας,που κυβέρνησαν από τότε την χώρα, ουσιαστικά αδιαφόρησαν για ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της παγκόσμιας κοινότητας στο 20ο αιώνα, που δεν ήταν άλλο από την δημιουργία της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Όταν επέστρεψα στην Ουάσιγκτον, στο τέλος Απριλίου 1982, από τη Νέα Υόρκη, όπου ήμουν μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Τρίτη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, έστειλα ένα σημείωμα στο Υπουργείο Συντονισμού (υπηρετούσα τότε ως οικονομικός σύμβουλος της πρεσβείας μας στην Ουάσιγκτον) επισημαίνοντας την αξία της ΑΟΖ, αλλά δεν έλαβα ποτέ καμία απάντηση.
Έτσι ξεκίνησα, πριν 40 χρόνια, να ασχολούμαι με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά πολλοί στην Αθήνα με θεωρούσαν ένα γραφικό τύπο και δεν έδωσαν καμία σημασία στο πρώτο χάρτη που δημοσιεύτηκε ποτέ στην Ελλάδα με τα θαλάσσια σύνορα της πατρίδας μας.
Η ΑΟΖ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Πηγή: Global Marine Boundaries Database, General Dynamics, Herndon, Virginia, USA
Τώρα ξαφνικά ο σημερινός Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θυμήθηκε την ΑΟΖ και τους υδρογονάνθρακες των θαλασσών μας ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των τεκτονικών αλλαγών που αυτή επιφέρει στην ενεργειακή πολιτική της Ελλάδας, καθώς καθιστά επιτακτική την ανάγκη για διασφάλιση της ενεργειακής αυτονομίας, με εκμετάλλευση όλων των εθνικών πόρων. Τώρα μετά όμως πολυετείς καθυστερήσεις τρέχουμε και δεν προλαβαίνουμε.
Η σημερινή κυβέρνηση, εντελώς λανθασμένα, είχε ουσιαστικά ζητήσει την διακοπή των ερευνών για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο.
Έτσι σε συνέντευξή του στο Arab News ο Νίκος Δένδιας είχε τονίσει με στόμφο:
«Το Αιγαίο είναι ένας παράδεισος στη γη. Η Ελλάδα δεν σχεδιάζει στο άμεσο μέλλον να γίνει χώρα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δεν σκοπεύουμε να το μετατρέψουμε σε Κόλπο του Μεξικού.»
Άραγε δεν γνωρίζει, ότι οι Αμερικανοί μας έχουν από μακρού ενημερώσει ότι το Αιγαίο δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες; Ακόμη και οι Τούρκοι το γνωρίζουν και για αυτό έχουν μεταφέρει το ενδιαφέρον τους στην Ανατολική Μεσόγειο υιοθετώντας το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
ΧΑΡΤΗΣ ΠΙΘΑΝΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Από αυτό τον χάρτη βλέπουμε ότι το Αιγαίο Αρχιπέλαγος δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες και αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία έχει στρέψει την προσοχή της στην Ανατολική Μεσόγειο με το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας
Έτσι ήρθε σαν βόμβα προ ημερών η δήλωση του πρωθυπουργού περί «αξιοποίησης των εθνικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου με οικονομικό ενδιαφέρον»
Όπως έγραψε η εφημερίδα Ναυτεμπορική:
«Τα οικόπεδα Δυτικά της Κρήτης, Νοτιοδυτικά της Κρήτης, «Ιόνιο», «μπλοκ 2», «μπλοκ 10» στον Κυπαρισσιακό κόλπο, τα οποία φέρονται ως περισσότερο «υποσχόμενα» αναφορικά με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που πιθανόν να περιέχουν είναι τα πέντε οικόπεδα που «φωτογράφισε» ο πρωθυπουργός, σημειώνουν μιλώντας προς τη «Ν» παράγοντες με καλή γνώση του θέματος.
Προσθέτουν ότι η αναφορά του κ. Μητσοτάκη πιστοποιεί με επίσημο τρόπο την «αλλαγή κλίματος» στα πιο υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης για τον κλάδο έρευνας και ανάπτυξης κοιτασμάτων φυσικού αερίου, δίνοντας στις εταιρείες-παραχωρησιούχους των οικοπέδων ένα ισχυρό πολιτικό σήμα για να κάνουν το επόμενο βήμα.
«Για το θέμα αυτό θα υπάρξουν σύντομα νέες ανακοινώσεις» είπε ο πρωθυπουργός, κάτι που σημαίνει -κατά πληροφορίες- ότι θα ζητήσει την επίσπευση των ερευνών στα θαλάσσια οικόπεδα υψηλού ενδιαφέροντος.»
Οι Πρωθυπουργοί που ξέχασαν την ΑΟΖ
Ανδρέας Παπανδρέου:
Ήταν Παρασκευή 27 Μαρτίου 1987, όταν ο Ανδρέας κάλεσε το υπουργικό του συμβούλιο την ημέρα της μεγάλης κρίσης στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος. Εκείνο το απόγευμα ο Ανδρέας ασχολήθηκε, αποκλειστικά, με την υφαλοκρηπίδα και έχασε μια μεγάλη ευκαιρία να ανακηρύξει την ΑΟΖ.
Κάποια στιγμή ανέφερε κάτι πολύ ενδιαφέρον Είπε:
«Τονίζει διαρκώς η Τουρκία ότι επιζητεί διάλογο. Θα ήθελα να τονίσω ότι το μόνο νομικό θέμα που υπάρχει είναι η υφαλοκρηπίδα, δηλαδή η οριοθέτησή της, όχι η διανομή της. Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ διανομής που γίνεται με βάση τους πολιτικοστρατιωτικούς συσχετισμούς δυνάμεων και της οριοθέτησης που είναι καθαρά μια νομική πράξη.»
Διανομή ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε για να εξηγήσει αυτό που σήμερα αποκαλούμε συνεκμετάλλευση (συνδιαχείριση)!
Ο Ανδρέας, που γνώριζε τις ΗΠΑ όσο κανένας άλλος ηγέτης μας, είχε αντιληφθεί από πολύ νωρίς τα αμερικανικά σχέδια για μοιρασιά του Αιγαίου, αλλά δεν μπορούσε να φαντασθεί ότι αυτή την μοιρασιά θα ήθελαν, αργότερα, οι Αμερικανοί και οι Τούρκοι να την επεκτείνουν και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εκείνη την περίοδο είχα εξηγήσει στον Ανδρέα, σε μια επίσκεψή μου στο Καστρί, ότι η νέα έννοια της ΑΟΖ υπερτερεί σαφώς της υφαλοκρηπίδας, εξηγώντας του ότι η υφαλοκρηπίδα δεν περιλαμβάνει την ΑΟΖ, ενώ η ΑΟΖ περιλαμβάνει την υφαλοκρηπίδα. Θα θυμάμαι πάντα την απάντησή του: «Θόδωρε παιδί μου, φαίνεται ότι είναι κάτι πολύ σημαντικό. Θα τηλεφωνήσω στον Κάρολο και στον Γιάννη για να σε δουν και να τους εξηγήσεις την αξία της ΑΟΖ.» (Κάρολος ήταν ο Κάρολος Παπούλιας και Γιάννης ο Γιάννης Καψής). Όπως έχω πολλές φορές αναφέρει, περιμένω ακόμα το τηλεφώνημά τους.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε την ευκαιρία να μεγαλουργήσει εκείνη την περίοδο, διότι εάν είχαμε αρχίσει την εξερεύνηση των υδρογονανθράκων μας την δεκαετία του 1980, θα είχαμε σήμερα μια διαφορετική Ελλάδα χωρίς μνημόνια!
Κωνσταντίνος Μητσοτάκης:
Ο τότε αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας είχε πάρα πολλά προβλήματα στο λίγο διάστημα που κυβέρνησε και ασχολήθηκε με το τότε μεγάλο «Μακεδονικό» θέμα αγνοώντας παντελώς την ΑΟΖ.
Κώστας Σημίτης:
Ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, στα οκτώ χρόνια που κυβέρνησε την Ελλάδα, αδιαφόρησε για την ΑΟΖ επηρεασμένος, ίσως από τον στενό του συνεργάτη Χρήστο Ροζάκη, εχθρό τότε της ΑΟΖ και λάτρη της υφαλοκρηπίδας.
Αργότερα, βέβαια, μείναμε εμβρόντητοι όταν διαβάσαμε την τοποθέτησή του στην παρουσίαση του βιβλίου του πρώην Προέδρου της Κύπρου Γιώργου Βασιλείου στην αίθουσα Κρανιδιώτη του ΥΠΕΞ, αναφορικά με την ΑΟΖ και την τακτική που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα. Μίλησε για
«εξωπραγματικές φαντασιώσεις για τις δυνατότητες της χώρας» και πως «η λύση πρέπει να βρεθεί είτε με κοινή συμφωνία των ενδιαφερομένων χωρών είτε μέσω προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο. Θα πρέπει επομένως η Ελλάδα να επιδιώξει τη συνεννόηση με τις χώρες των οποίων η ΑΟΖ αλληλεπικαλύπτεται με τη δική της, όπως συμβαίνει ήδη με την Αίγυπτο, και αν η συνεννόηση αυτή αποτύχει, να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο».
Γιώργος Παπανδρέου:
Για πρώτη φορά Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην ΑΟΖ, το 2011, σε μια ερώτηση στην Βουλή για τα πετρέλαια. Ο Γιώργος Παπανδρέου είπε τότε: “Η ΑΟΖ δεν είναι κάποιο μαγικό χαρτί, με υπερφυσικές ιδιότητες, που λύνει όλα τα προβλήματα”. Αλλά κανείς ποτέ δεν ισχυρίσθηκε ότι η ΑΟΖ είναι ένα μαγικό χαρτί με υπερφυσικές ιδιότητες. Νομίζω ότι επρόκειτο για μια προσπάθεια υποβάθμισης της ΑΟΖ, για να δικαιολογήσει το γεγονός ότι την είχε αγνοήσει όλα τα χρόνια, που ήταν Υπουργός Εξωτερικών και Πρωθυπουργός.
Κώστας Καραμανλής:
Ο Κώστας Καραμανλής δεν είμαι σίγουρος εάν γνώριζε τι είναι η ΑΟΖ, διότι σε αυτά τα θέματα τον πρώτο ρόλο είχε η τότε υπουργός εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, που υπήρξε φανατικός εχθρός της ΑΟΖ και πολέμησε όσο κανείς άλλος πολιτικός την ανακήρυξη της κυπριακής ΑΟΖ από τον αείμνηστο πρόεδρο της Κύπρου Τάσσο Παπαδόπουλο. Υποθέτω ότι αργότερα είχε επηρεάσει και τον αδελφό της Κυριάκο Μητσοτάκη, που άργησε πολύ να καταλάβει την αξία της ΑΟΖ.
Αντώνης Σαμαράς:
Σε ένα συνέδριο του περιοδικού Economist, το 2014, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς θυμήθηκε, ξαφνικά, το θέμα της ΑΟΖ και στο τέλος της ομιλίας του έριξε μια μικρή “ατομική βόμβα” όταν δήλωσε:
«Μέχρι πριν λίγα χρόνια κανείς δεν τολμούσε καν να μιλήσει για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ελλάδας, την ΑΟΖ. Το τολμήσαμε όταν πρωτοαναφέραμε πόσα είναι τα υψηλής βεβαιότητας ενεργειακά αποθέματα στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο και τότε σε κάποιους αυτά φάνηκαν απίστευτα……Τώρα, όλο και περισσότεροι ξένοι ενεργειακοί κολοσσοί έρχονται και εκφράζουν ενδιαφέρον να υπογράψουν συμφωνίες με την Ελλάδα και για να ψάξουν και για να σκάψουν. Γιατί τα στοιχεία είναι, πράγματι, πολύ ενθαρρυντικά και ίσως πιο ενθαρρυντικά απ’ όσα πίστευαν σήμερα και οι πλέον αισιόδοξοι. Και δεν θέλω επ’ αυτού να πω περισσότερα τώρα. Αλλά αυτό που κανείς δεν τολμούσε να συζητήσει πριν λίγα χρόνια, τώρα ήδη άρχισε και προχωράει και για να γίνει σωστά πρέπει η Ελλάδα να εξασφαλίσει την μέγιστη στήριξη από τους εταίρους της, από τους συμμάχους της και ήδη λοιπόν την εξασφαλίσαμε».
Αυτή ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που αναφέρθηκε στην ΑΟΖ!
Αλέξης Τσίπρας:
Ο Αλέξης Τσίπρας ασχολήθηκε για πρώτη φορά με την ΑΟΖ, πριν γίνει πρωθυπουργός στην πρώτη επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον στις 23 Ιανουαρίου 2013 όταν ανέφερε:
«Στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου η Ελλάδα δεν πρόκειται και δεν πρέπει να διαπραγματευθεί με κανέναν το δικαίωμά της στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και μάλιστα πιστεύουμε ότι αυτό το δικαίωμα, το αναφαίρετο δικαίωμα, πρέπει να υποστηριχθεί και από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής».
Όταν όμως έγινε πρωθυπουργός, δεν ανακήρυξε ούτε οριοθέτησε την ΑΟΖ μας και το μόνο που έδειξε τις γνώσεις του στο θέμα ήταν όταν διερωτήθηκε «αν η Ελλάδα έχει θαλάσσια σύνορα». Απ’ ό,τι είμαι σε θέση να γνωρίζω, τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρξαν ποτέ θιασώτες της ΑΟΖ και ορισμένοι, μέχρι σήμερα, έχουν δείξει και επιθετικές τάσεις μιλώντας ειρωνικά για κάποιους «ΑΟΖολογούντες».
Kυριάκος Μητσοτάκης:
Η θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν γνωστή σε μένα από τότε που ήταν βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, όταν βρεθήκαμε σε ένα εστιατόριο στην Αστόρια της Νέα Υόρκης σε μια δεξίωση προς τιμή του που έδωσε ο Αντώνης Διαματάρης, διευθυντής της εφημερίδας « Εθνικός Κήρυκας». Όταν κατάλαβε ότι ήμουν ο άνθρωπος που ασχολείτο με την ΑΟΖ, με πήρε στο πλάι και είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για την ΑΟΖ ,που ήταν απόλυτα εμπιστευτική και έτσι δεν μπορώ να αναφερθώ σε αυτήν.
Η επόμενη συνάντησή μας ήταν τον Μάρτιο του 2018, όταν επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον και μίλησε στο Center of Strategic and International Studies. Τότε τον ρώτησα: «Σχεδιάζετε να ανακηρύξετε Αποκλειστική Οικονομική Ζωή της Ελλάδας όταν γίνετε Πρωθυπουργός της χώρας;»
Η προσεγμένη απάντησή του ήταν:
«Είναι μία ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί με ένα Ναι ή ένα Όχι. Η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να ανακηρύξει την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τις συνέπειες μιας τέτοιας πράξης. Θα ξεκινούσα να λύσω το πρόβλημα με την Αλβανία, το οποίο στην πραγματικότητα είχε λυθεί από την κυβέρνηση το 2009, αλλά οι Αλβανοί αποχώρησαν από τη συμφωνία που είχαν υπογράψει. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι μια συμφωνία που μπορεί να γίνει αποδεκτή. Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα δυτικά.»
Και τελικά πραγματοποίησε την υπόσχεση του οριοθετώντας την ΑΟΖ μας με αυτή της Ιταλίας και προχωρώντας σε μια προβληματική τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Για υδρογονάνθρακες ακούμε, αλλά υδρογονάνθρακες δεν βλέπουμε:
Ως οικονομολόγος έχω ακούσει, επανειλημμένα τα ανέκδοτα που κυκλοφορούν για την επιστήμη μου, όπως «πέντε οικονομολόγοι συζητούν ένα θέμα και δίνουν δέκα απαντήσεις», αλλά δεν περίμενα να δω τόσο πολλούς διαφορετικούς αριθμούς για τους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου από γεωλόγους και γεωφυσικούς.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ηλίας Κονοφάγος για τις συζητήσεις για τον ορυκτό μας πλούτο, «τον έχουμε εδώ και πολλά χρόνια μπροστά μας, τον έχουμε ακριβώς κάτω από τα πόδια μας, στον βυθό της θάλασσας. Απλώς τον αγνοούσαμε, τον περιφρονούσαμε συστηματικά και φροντίζαμε παράλληλα να πλουτίζουν ορισμένοι επιτήδειοι από τις εισαγωγές ξένων προϊόντων και αντίστοιχων ενεργειακών πρώτων υλών του εξωτερικού».
Όταν τη δεκαετία του 1980 είχα ξεκινήσει την εκστρατεία μου για την αξία της ΑΟΖ για την πατρίδα μας, ο Αντώνης Φώσκολος ασχολούνταν με τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες δύο δεκαετίες νωρίτερα, αλλά και αυτόν τον αγνοούσαν ως έναν γραφικό τύπο που ήρθε από τη μακρινή Αλμπέρτα του Καναδά και τους ζάλισε με τους αριθμούς του. Τώρα όμως φαίνεται ότι και αυτός δικαιώνεται. Πολλοί θεωρούν μέχρι σήμερα αστρονομικούς τους αριθμούς που αναφέρει τακτικά για τον τεράστιο ορυκτό πλούτο που περιλαμβάνει η ΑΟΖ της Ελλάδας. Αλλά ο Φώσκολος ουδέποτε δημοσιοποίησε αριθμούς χωρίς να παρουσιάζει χάρτες και επιστημονικές μελέτες του Καναδά και της Αμερικής
Επίλογος
Η κρίσιμη απόφαση της Αθήνας να εκμεταλλευθεί, χωρίς άλλο χάσιμο χρόνου, κάθε δυνατότητα για αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων μας, πρέπει να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της οικονομικής, της ενεργειακής και της εξωτερικής μας πολιτικής. Μια επιστροφή στο κακό παρελθόν, θα είναι θανατηφόρα για την χώρα μας.
Δημοσίευση σχολίου