Γρίβας Κώστας
Τις τελευταίες εβδομάδες ζούμε μία από τις σπάνιες στιγμές της Ιστορίας όπου ένα τυχαίο συμβάν (το κλείσιμο της διώρυγας του Σουέζ από το τεράστιο εμπορικό πλοίο EverGiven) προκύπτει ακριβώς την κατάλληλη στιγμή, ώστε να έχει αποφασιστική επίδραση στα ιστορικά δρώμενα. Το τυχαίο αυτό συμβάν έχει προκαλέσει ήδη, άλλωστε, (ημι)παράλυση στο παγκόσμιο δίκτυο θαλασσίων επικοινωνιών.
Όπως ακριβώς η αποκόλληση ενός μικροσκοπικού κομματιού αθηρωματικής πλάκας μπορεί να φρακάρει ένα πολύπλοκο δίκτυο αρτηριών και να οδηγήσει έναν άνθρωπο σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα, έτσι και το επεισόδιο του EverGiven έδειξε πόσο εύθραυστο είναι το θαλάσσιο δίκτυο επικοινωνιών. Και αυτό το τυχαίο(;) συμβάν έγινε τη στιγμή που οι ΗΠΑ, υπό τον νέο τους πρόεδρο, επιδεικνύοντας γεωπολιτική μικρόνοια που είναι σπάνια ακόμη γι’ αυτές, επέλεξαν να εγκαινιάσουν τον νέο Ψυχρό Πόλεμο, επιτιθέμενοι τόσο ενάντια της Ρωσίας όσο και ενάντια της Κίνας.
Συνακόλουθα, δια μιας παράλογης πολιτικής “εναντίον όλων”, συνεχίζουν φιλότιμα να σπρώχνουν τις δύο μεγάλες ευρασιατικές δυνάμεις τη μία στην αγκαλιά της άλλης, καθιστώντας ολοένα και περισσότερο τη γεωπολιτική τους σύζευξη περίπου αναπόφευκτη. Όπως ο γράφων έχει υποστηρίξει σε παλαιότερα κείμενά του, με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται το πρόπλασμα ενός γεωπολιτικού συμπλόκου, που αν εξελιχθεί, θα αποτελέσει την πρώτη υπέρ-υπερδύναμη (HyperPower) στην ιστορία της ανθρωπότητας, μιας και τα μεγέθη τους είναι απλά τεράστια.
Το Σουέζ και η συμφωνία Κίνας-Ιράν
Η εξέλιξη αυτή έρχεται τη στιγμή που το οικονομικό κέντρο του κόσμου μετακινείται ταχύτατα προς Ανατολάς, ενώ το χάσμα στην αποτελεσματικότητα ως προς τη διαχείριση του κορωνοϊού μεταξύ Ανατολής και Δύσης και τα γεγονότα στο Καπιτώλιο στην Ουάσιγκτον, έχουν προκαλέσει συντριπτικό πλήγμα στο γόητρο της Δύσης.
Εν παραλλήλω, πριν από μερικές μέρες είχαμε ένα ακόμη γεγονός που στην Ελλάδα πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. Συγκεκριμένα, η Τεχεράνη υπέγραψε ένα τεράστιο πακέτο συμφωνιών με το Πεκίνο για τα επόμενα 25 χρόνια, που ουσιαστικά εντάσσει και το Ιράν στο ευρασιατικό σύστημα Ρωσίας-Κίνας. Έτσι, ο άξονας Μόσχας-Πεκίνου μετατρέπεται σε τρίγωνο Μόσχας-Πεκίνου-Τεχεράνης, κλείνοντας μέσα του τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και δημιουργώντας μια πολύ μεγάλη γεωπολιτική “μάζα” στην Ευρασία, η βαρύτητα της οποίας απειλεί να ρυμουλκήσει προς την πλευρά της το σύνολο της ασιατικής περιφέρειας.
Ενώ λοιπόν γίνονται όλα αυτά συμβαίνει και το ατύχημα στο Σουέζ, το οποίο υπενθυμίζει πόσο ευαίσθητοι και τρωτοί είναι οι θαλάσσιοι δρόμοι στην ευρασιατική περιφέρεια. Συνακόλουθα, καταδεικνύει, την κατάλληλη στιγμή, την ανάγκη για τη δημιουργία του νέου Δρόμου του Μεταξιού (Belt and Road Initiative). Δηλαδή, του δικτύου των αρτηριών που θα αλλάξει την ανθρωπογεωγραφία στο εσωτερικό της Ευρασίας και θα επιτρέψει στις ευρασιατικές χώρες να επικοινωνούν, χωρίς να εξαρτώνται (ή έστω χωρίς να εξαρτώνται τόσο) από τις θαλάσσιες επικοινωνίες, οι οποίες και ευαίσθητες είναι και ελέγχονται από τη ναυτική ισχύ των ΗΠΑ.
Το ευρασιατικό τρίγωνο
Με άλλα λόγια, δημιουργείται ένα είδος πανευρασιατικού ενοποιητικού δικτύου που θα συνθέσει τις τρεις αυτές μεγάλες ευρασιατικές χώρες (Ρωσία-Κίνα-Ιράν), μαζί με αυτές που βρίσκονται στο εσωτερικό του τριγώνου. Έτσι αυτό το τρίγωνο τείνει να διαμορφωθεί σε μια ενιαία και αδιαίρετη γεωπολιτική οντότητα. Άρα, η ευρασιατική ενοποίηση μπορεί να επιταχυνθεί και από πιθανότητα να μετατραπεί σε βεβαιότητα τα επόμενα χρόνια, χάρη στην ευγενική χορηγία της Δύσης και στο τυχαίο γεγονός που συνέβη την κατάλληλη στιγμή.
Έτσι λοιπόν, δημιουργείται, ή έστω υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να δημιουργηθεί, το πρόπλασμα ενός ασύμμετρα διπολικού κόσμου: από τη μία η Δύση και από την άλλη η χαλαρή, πλην όμως διακριτή, γεωπολιτική συσπείρωση των ευρασιατικών κρατών. Αυτή η ευρασιατική συσπείρωση, πέρα από υπέρ-υπερδύναμη, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως η πρώτη “πολύ-δύναμη” (MultiPower) στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Αυτό υπό την έννοια ότι τα κράτη στο εσωτερικό της διατηρούν την αυτονομία και τη διακριτή τους γεωπολιτική ταυτότητα και παρουσία και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχει κάποια κεντρική-ηγεμονική Δύναμη. Την ίδια στιγμή, όμως, λειτουργούν μέσα σε ένα ενιαίο και διακριτικό γεωπολιτικό σχήμα με τις δικές του στοχοθετήσεις και λειτουργίες. Μέσα σε αυτόν τον κόσμο, ο ρόλος της Ελλάδας και της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.
Με άλλα λόγια, δημιουργείται ένα είδος πανευρασιατικού ενοποιητικού δικτύου που θα συνθέσει τις τρεις αυτές μεγάλες ευρασιατικές χώρες (Ρωσία-Κίνα-Ιράν), μαζί με αυτές που βρίσκονται στο εσωτερικό του τριγώνου. Έτσι αυτό το τρίγωνο τείνει να διαμορφωθεί σε μια ενιαία και αδιαίρετη γεωπολιτική οντότητα. Άρα, η ευρασιατική ενοποίηση μπορεί να επιταχυνθεί και από πιθανότητα να μετατραπεί σε βεβαιότητα τα επόμενα χρόνια, χάρη στην ευγενική χορηγία της Δύσης και στο τυχαίο γεγονός που συνέβη την κατάλληλη στιγμή.
Έτσι λοιπόν, δημιουργείται, ή έστω υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να δημιουργηθεί, το πρόπλασμα ενός ασύμμετρα διπολικού κόσμου: από τη μία η Δύση και από την άλλη η χαλαρή, πλην όμως διακριτή, γεωπολιτική συσπείρωση των ευρασιατικών κρατών. Αυτή η ευρασιατική συσπείρωση, πέρα από υπέρ-υπερδύναμη, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως η πρώτη “πολύ-δύναμη” (MultiPower) στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Αυτό υπό την έννοια ότι τα κράτη στο εσωτερικό της διατηρούν την αυτονομία και τη διακριτή τους γεωπολιτική ταυτότητα και παρουσία και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχει κάποια κεντρική-ηγεμονική Δύναμη. Την ίδια στιγμή, όμως, λειτουργούν μέσα σε ένα ενιαίο και διακριτικό γεωπολιτικό σχήμα με τις δικές του στοχοθετήσεις και λειτουργίες. Μέσα σε αυτόν τον κόσμο, ο ρόλος της Ελλάδας και της Τουρκίας είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.
Δημοσίευση σχολίου