Του Βασίλη Κοψαχείλη*
Η στάση του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ απέναντι στον «φίλο» του Ερντογάν παραξενεύει πολλούς! Ενδεχομένως σωστά τους παραξενεύει, ιδιαίτερα αν κάποιος δώσει βάση στα όσα κατά καιρούς λέει ο Αμερικανός πρόεδρος σχετικά με τους συμμάχους των ΗΠΑ και τις Αρχές που εμπνέουν το Αμερικανικό έθνος!
Για όσους ωστόσο συγκεντρώνουμε κομμάτι – κομμάτι το παζλ της νέας αρχιτεκτονικής στο διεθνές σύστημα και συνθέτουμε τη δυναμική εικόνα των παγκόσμιων πραγμάτων, η στάση Τραμπ απέναντι στην Τουρκία και τον πρόεδρό της δεν μας παραξενεύει καθόλου.
Υπήρξε προσπάθεια υποβάθμισης της σχέσης Τραμπ-Ερντογάν σε «ταπεινά» κίνητρα! Ότι δηλαδή ο πρόεδρος Τραμπ έχει οικογενειακά και επιχειρηματικά συμφέροντα στην Τουρκία. Φυσικά και έχει! Δεν το έκρυψε ποτέ! Και ενδεχομένως αυτά να παίζουν κάποιο ρόλο.
Όμως εδώ δεν μιλάμε μόνο για έναν πρόεδρο. Μιλάμε για ένα ολόκληρο σύστημα που οδηγεί τα πράγματα προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Δεν είναι σενάρια συνωμοσίας, αλλά μάλλον τελικά η Ιστορία γράφεται πάνω σε χαρτοπετσέτες, πάνω σε ένα καφέ στο περιθώριο Συνόδων κορυφής, σε στενές φιλίες ή μέσα σε κρεβατοκάμαρες και υποσχέσεις για χίλιες και μία νύχτες (φυσικά καταγεγραμμένες για μελλοντική χρήση)…
Το κομβικό έτος 2013
Όπως και η αρχή της πρώτης θητείας Ομπάμα, έτσι και η αρχή της δεύτερης θητείας του πρώην Αμερικανού προέδρου σημαδεύτηκε από ιστορικές αποφάσεις. Οι συμφωνίες του 2013 υπήρξαν καθοριστικές για ότι έχει ακολουθήσει.
Αρχικά οι ΗΠΑ έπρεπε να αποχωρήσουν ως φυσική παρουσία, αλλά ποτέ ως συμφέροντα, από διάφορα θέατρα ανά τον πλανήτη. Το κενό σε κομβικά σημεία θα κάλυπτε η Ρωσία του Πούτιν. Περιφερειακές χώρες και ηγέτες θα χρησίμευαν ως ελβετικοί σουγιάδες στη νέα μοιρασιά! Και εδώ είναι που η Τουρκία βαφτίζεται και αφήνεται να αναδειχθεί (παρά τις τραγικές της αδυναμίες γι αυτό το ρόλο) σε περιφερειακή δύναμη.
Οι ΗΠΑ ζητούν από την Ρωσία να τις αφήσει ήσυχες να ελέγξουν την Λατινική Αμερική και τον Ειρηνικό. Η Ρωσία ζητά μεγαλύτερο έλεγχο σε Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Κεντρική Ασία και Μέση Ανατολή. Έκτοτε, όποτε υπάρχει θέμα στη νέα σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, βλέπουμε Ρωσική αφωνία, και το αντίστοιχο συμβαίνει όταν προκύπτει κάποιο ζήτημα στη νέα διευρυμένη περιοχή συμφερόντων της Ρωσίας. Κοινός στόχος και των δύο μεγάλων η Κίνα, η οποία προσπαθεί να χωθεί στο παιχνίδι, άλλοτε με ιδιαίτερα έξυπνους χειρισμούς και άλλοτε με διεθνοπολιτικά αδέξιες ενέργειες…
Η αρχιτεκτονική του 2013 συμφωνείται, αφού έχουν προηγηθεί και τα γεγονότα στην Κριμαία – με χλιαρή Αμερικανική αντίδραση που περιορίστηκε σε οικονομικές κυρώσεις που τελικά περιόρισαν την κίνηση κεφαλαίων των Ρώσων ολιγαρχών στο εξωτερικό και έδωσαν ώθηση στην εσωτερική ανάπτυξη της ρωσικής οικονομίας – πάνω σε ένα καφέ μεταξύ Ομπάμα και Πούτιν στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου των G20 στην Αττάλεια της Τουρκίας το 2015.
Μετά τον Ομπάμα, η Αμερική (στην πραγματικότητα το σύστημα που επικράτησε και κινεί τα νήματα) χρειαζόταν έναν πρόεδρο να μπορεί να παίξει καλύτερα τον ρόλο. Καλύτερο από τον πρόεδρο Τραμπ δεν θα μπορούσαν να βρουν! Η φυσική αποχώρηση των ΗΠΑ από διάφορα θέατρα ανά τον κόσμο και πολυσυμμετοχικές δεσμεύσεις με κόστος για τις ΗΠΑ ήθελαν και έναν καλό εκπρόσωπο να τις εκφράσει! Ο πρόεδρος Τραμπ πιστεύει στον Αμερικανικό απομονωτισμό και στις διμερείς επιλεκτικές σχέσεις των ΗΠΑ, αντίθετα αποστρέφεται κάθε ενέργεια που παραπέμπει στον ιδεαλισμό του Ουίλσον και των συνοδοιπόρων του.
Η Τουρκία και το ΝΑΤΟ
Στον παραπάνω σχεδιασμό η Τουρκία αποτελεί πολύ χρήσιμο εργαλείο.
Την έχουν αφήσει να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη, να διεκδικεί περιφερειακούς ρόλους, γνωρίζοντας τις τραγικές της αδυναμίες και γνωρίζοντας ότι η ηγεσία της γνωρίζει ότι τον ρόλο δεν τον πήρε δικαιωματικά αλλά ετερόφωτα.
Το ΝΑΤΟ, στο οποίο η Τουρκία συμμετέχει, αποτελεί έναν πολύ σημαντικό θεσμό συλλογικής ασφάλειας, αλλά ανήκει στην παλαιά τάξη πραγμάτων. Κανονικά αυτός ο θεσμός θα έπρεπε να προστατευθεί και να διατηρηθεί βιώσιμος από αυτούς που τον έχουν άμεση ανάγκη, δηλαδή τους Ευρωπαίους. Οι Ευρωπαίοι όμως είναι αδιάφοροι.
Στην νέα αρχιτεκτονική, το ΝΑΤΟ ξεβολεύει τόσο τους Αμερικανούς που χρυσοπληρώνουν τουλάχιστο το στρατιωτικό του σκέλος, ξεβολεύει φυσικά και τους Ρώσους που ακόμη το βλέπουν ως τον εχθρό που τους νίκησε. Άρα, ΗΠΑ και Ρωσία έχουν κάθε λόγο να θέλουν την απαξίωση του ΝΑΤΟ και τον υποβιβασμό του σε ένα φόρουμ ανταλλαγής ανησυχιών…
Ο καλύτερος τρόπος να απαξιωθεί το ΝΑΤΟ είναι να γίνει η ζημιά από μέσα. Για παράδειγμα, τι το καλύτερο από το να εμπλακεί η Τουρκία σε μια θερμή αντιπαράθεση που θα μπορεί να επικαλεστεί το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ (αποτελεί την ουσία του Βορειοατλαντικού Συμφώνου) και να πρέπει να την συνδράμουν όλα τα υπόλοιπα μέλη! Να εμπλακεί στρατιωτικά όλη η υπόλοιπη Ευρώπη σε ένα κυκεώνα χωρίς τέλος που θα διαλύσει τόσο το ΝΑΤΟ, όσο και την ίδια την ρημαγμένη από τα οικονομικά παιχνίδια και το μεταναστευτικό ΕΕ! Με ένα σμπάρο, δύο τρυγόνια που λέει και ο θυμόσοφος λαός…
Το ΝΑΤΟ πληρώνει τα λάθη του…
Η υπόθεση γύρω από την χρησιμότητα της Τουρκίας ως καταλύτη διάλυσης του ΝΑΤΟ, φέρνει στο φως δυο πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία.
Πρώτο στοιχείο είναι ότι δεν χρειάζεται να κάνουν πολλά οι εχθροί του ΝΑΤΟ για την διάλυσή του. Οι Ευρωπαίοι, που κανονικά θα έπρεπε να καίγονται για την βιωσιμότητα του θεσμού, είναι αδιάφοροι. Αδιάφοροι γενικά για την ασφάλεια! Περιττό έξοδο λένε, στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις… Επίσης, Τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 το ίδιο το ΝΑΤΟ έβαλε τα χεράκια του και έβγαλε τα ματάκια του με το περίφημο Δόγμα Λουνς! Τώρα, ενδεχομένως έρχεται το πλήρωμα του χρόνου να πληρώσει το ΝΑΤΟ τα λάθη του, αν και υπάρχει ακόμη χρόνος να προβεί σε διορθώσεις. Έστω και αργά, αλλά δεν το κάνει…
Δεύτερο στοιχείο είναι η χαρά με την οποία υποδέχεται το ελληνικό κοινό πιθανή διάλυση του ΝΑΤΟ. Μα αν σήμερα υπάρχει ένας θεσμός που μπορεί, υπό συνθήκες, να τραβήξει το αυτί στην Τουρκία ή να ανακόψει την Ρωσική διείσδυση στην χώρα μας είναι το ΝΑΤΟ. Και εμείς χαιρόμαστε με την προοπτική διάλυσής του;
Αντί επιλόγου…
Γίνεται πλέον φανερό πως ΗΠΑ, Ρωσία και Τουρκία έχουν ένα κοινό έργο να επιτελέσουν στην περιοχή και ευρύτερα. Οι μεγάλοι παίκτες χρησιμοποιούν την Τουρκία για τα δικά τους συμφέροντα. Στο στόχαστρο έχει μπει και το ΝΑΤΟ. Και δεν θα διστάσουν να χρησιμοποιήσουν κάθε ευκαιρία ώστε να βάλουν την Τουρκία να κάνει την βρώμικη δουλειά. Πόσο μάλλον όταν ο αντιαμερικανισμός και τα αντι-νατοικά αισθήματα στη χώρα ξεπερνούν το 70%. Χρήσιμοι αφελείς στην Ιστορία…
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου