Παιδιά κλεμμένα από το κράτος της DDR

Αναζητούν ακόμη και σήμερα απαντήσεις- Και τους χαμένους πάλαι ποτέ αντικαθεστωτικούς συγγενείς τους 

«ΕΙΧΑΜΕ ΤΗΝ ΑΤΥΧΙΑ οι γονείς μας να είναι “εχθρικά και ακοινώνητα” στοιχεία · έτσι τους έλεγαν τότε στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Με πήραν από τη μητέρα μου όταν ήμουν πέντε ετών και με έδωσαν σε μια άλληπιο νομιμόφρονα οικογένεια. Βρήκα ξανά τη μάνα μου το 1991, ενάμιση χρόνο
μετά την πτώση του Τείχους. Χρειάστηκαν πολλοί μήνες για να γνωρίσουμε και να συνηθίσουμε η μία την άλλη»λέει στο «Βήμα» η 42χρονη Κάτριν Μπερ, ένα από τα 75.000 παιδιά τα οποία σε πολύ τρυφερή ηλικία τα πήραν με τη βία από τη φυσική τους οικογένεια στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το τραύμα τα κυνηγάει σαν κατάραμέχρι σήμερα, οπότε, ενήλικοι πλέον, αναζητούν τους πραγματικούς γονείς και τα αδέλφια τους.

ΒΕΡΟΛΙΝΟ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

«Κάποιοι, λίγοι τυχεροί που καταφέραμε να τους ξαναβρούμε,δεν νιώθουμε και πολύ καλύτερα. Και από τους άλλους άκουσα ότι η επιστροφή στη “γνήσια” οικογένεια προκαλεί συχνά ρήξη με τη θετή. Η επούλωση της παλιάς πληγής ανοίγει μια καινούργια. Το δράμα μας δεν έχει χάπι εντ» τονίζει η Κάτριν.

Θυμάται πολύ καλά τον αποχωρισμό από τη μητέρα της, πριν από 38 χρόνια. Ηταν σύντομος. « Μόλις που προλάβαμε να αγκαλιαστούμε. Υστερα,τρεις αστυνομικοί την πήραν για τη φυλακή.Βγαίνοντας από την πόρτα μού φώναξε να είμαι δυνατή και ότι θα γυρίσει ξανά το βράδυ ».

Το επεισόδιο, που εξελίχτηκε ένα χειμωνιάτικο πρωινό του 1972 σε προάστιο του Ανατολικού Βερολίνου, έμεινε ανεξίτηλα γραμμένο στην παιδική της μνήμη. Θα πήγαινε στην Α΄ Δημοτικού, αλλά « είναι σαν να έγινε χθες. Δεν έχω ξεχάσει το παραμικρό » εξιστορεί.

Η μητέρα της δεν γύρισε ποτέ ξανά. Και να ήθελε δεν θα μπορούσε να το κάνει. Τα πρώτα χρόνια βρέθηκε στα μπουντρούμια της μυστικής αστυνομίας Στάζι με την κατηγορία ότι σχεδίαζε να το «σκάσει» από τη χώρα, κάτι που ισοδυναμούσε με «εθνική προδοσία».

Και ύστερα, όταν βγήκε από εκεί, η κόρη της ήταν ήδη υιοθετημένη. Αυτό το είχε προσυπογράψει και η ίδια. Αλλά όχι αβίαστα. Αν αρνιόταν, της είπαν, θα της έπαιρναν αμέσως και τον γιο της.

Η «συνεργασία» με τις κομμουνιστικές αρχές δεν βοήθησε τη μητέρα τής Κάτριν. Οι άνθρωποι που της πήραν το παιδί αρνήθηκαν στη συνέχεια να της δώσουν οποιαδήποτε πληροφορία για την τύχη της κόρης της. « Από ζωντανό παιδί έγινε κάτι σαν φάντασμα, μια φευγαλέα ανάμνηση στον νου μου » είπε στην Κάτριν όταν την ξαναβρήκε.

Το ότι έσμιξαν πάλι οφείλεται αποκλειστικά στην κόρη. Στην επανενωμένη Γερμανία, η Κάτριν ήταν εκείνη που είχε τα περισσότερα νομικά μέσα στο χέρι για να κινήσει τη διαδικασία διαλεύκανσης των συνθηκών της υιοθεσίας. Εκείνη ήταν που έβαλε «λυτούς και δεμένους» να εντοπίσουν τη φυσική της μητέρα σε μια απόμακρη γωνιά της χώρας.

Τέλος καλό, όλα καλά; Κάθε άλλο. « Φυσικά και χαίρομαι αφάνταστα που τη βρήκα ξανά. Το τίμημα ήταν όμως βαρύ, γιατί έχασα την οικογένεια στην οποία μεγάλωσα » μας λέει.

«Ημουν πέντε ετών όταν με άρπαξαν από τη μητέρα μου, αλλά κατάλαβα αμέσως τη σημασία της σύλληψης.

«Κλεμμένο παιδί» η 57χρονη Μάριον Μ. που κρατάει από το χέρι τις δύο αδελφές της, τις οποίες μόλις πρόσφατα ανακάλυψε: «Μου πήρε 19 χρόνια για να βρω μια άκρη με τη γραφειοκρατία. Γεννήθηκαν έπειτα από εμένα και έτσι δεν τις είχα γνωρίσει»

Το ίδιο συνέβη και με την υιοθεσία μου. Οι θετοί γονείς μου ήταν, όπως έλεγαν και οι ίδιοι, θιασώτες του καθεστώτος. Ο νέος πατέρας μου, ένας ήσυχος άνθρωπος, πέθανε σχετικά νωρίς.Με τη μητέρα μου,που ήταν πολύ συντηρητική,είχα δύσκολη σχέση.Πραγματικά στενή σύνδεση είχα με τον νέο μου αδελφό. Δυστυχώς, οι σχέσεις αυτές κόπηκαν εκ μέρους τους με το μαχαίρι όταν βρέθηκα ξανά με τη βιολογική μου μητέρα».
«Η επανασύνδεση δεν ήταν καθόλου εύκολη. Χρειάστηκαν πολλοί μήνες για να γνωρίσουμε και να συνηθίσουμε η μία την άλλη. Σε όλο αυτό το διάστημα ταλαντευόμασταν ανάμεσα στα πιο ακραία συναισθήματα:φόβο, θλίψη, οργή, αγαλλίαση,έκσταση.Στο τέλος όλα αυτά έγιναν ένα:αγάπη.Από τότε ξέρω ποια μητέρα θέλω πραγματικά.Κρίμα μόνοπου δεν μπορώ να συνεχίσω να βλέπω και τη θετή μου οικογένεια » μας εκμυστηρεύεται.

ΜΙΑ ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΜΑΡΓΚΟΤ ΧΟΝΕΚΕΡ

Η καταναγκαστική υιοθεσία δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο στην Ανατολική Γερμανία.Η νομική της βάση ήταν η παράγραφος 42 του Οικογενειακού Δικαίου που καθόριζε ότι το πρώτο μέλημα κάθε οικογένειας είναι η διαπαιδαγώγηση των παιδιών στο πνεύμα του Σοσιαλισμού. Η ιδεολογική βάση ήταν ο δεκάλογος της νεολαίας που έβαζε την αγάπη για το κράτος πιο ψηλά από εκείνη για τους γονείς.«Αρχιτέκτων» αυτής της πρακτικής ήταν η Μάργκοτ Χόνεκερ (φωτογραφία),η 83χρονη σήμερα σύζυγος του κομμουνιστή ηγέτη Εριχ Χόνεκερ,που διετέλεσε επί πολλά χρόνια υπουργός Παιδείας στην DDR.

Γραφειοκρατικά εμπόδια
« Μου πήρε 19 χρόνια για να βρω μια άκρη στη γραφειοκρατία . Μόλις πρόσφατα ανακάλυψαότι έχω δύο αδελφές, οι οποίες γεννήθηκαν έπειτα από μένα και έτσι δεν τις είχα γνωρίσει » λέει ένα άλλο «κλεμμένο παιδί», η 57χρονη Μάριον Μ. Ακόμα λιγότερη τύχη είχε ο 47χρονος σήμερα Αντρέας Λάακε. « Απήγαγαν τον μικρό μου Μάρκο. Μου τον πήραν μέσα από τα χέρια γιατί ήμουν πολύ αντικαθεστωτικός και πολύ νέος » λέει για τον χαμένο γιο του. Του τον πήραν πριν από 26 χρόνια για να τον παραδώσουν σε μια «ιδεολογικά ορθή» οικογένεια. « Από τότε δεν τον έχω δειξανά » λέει.
Οι δεκάδες ντετέκτιβ και δικηγόροι που έχει προσλάβει κατά καιρούς δεν πέτυχαν ως τώρα τίποτα το συγκεκριμένο. « Οταν συντάχθηκε το Σύμφωνο για την ένωση της Γερμανίας, οι συντάκτες ξέχασαν, μάλλον από βιασύνη, να προσθέσουν σε αυτό μια ρύθμιση για την αποκατάσταση τέτοιων αδικιών » λέει η Κάτριν. « Ετσι έχουμε ακόμη το δίκαιο που ίσχυε ως το ΄89 στη Δυτική Γερμανία ».
Και το Δίκαιο αυτό, το οποίο δεν κάνει διάκριση ανάμεσα σε νόμιμες ή παράνομες υιοθεσίες, επιτρέπει στις αρχές να δίνουν πληροφορίες σε γονείς για την τύχη των υιοθετημένων παιδιών τους μόνο ύστερα από παρέλευση 50 ετών.
Το 2007, η Κάτριν Μπερ συγκρότησε στο Βερολίνο μια υπηρεσία «επανασύνδεσης οικογενειών» , τη λεγόμενη UΟΚG με στόχο την αποκατάσταση των θυμάτων της καταναγκαστικής υιοθεσίας.
« Ως τώρα έχουμε φέρει στο φως 100 τέτοιες περιπτώσεις » μας λέει. Η προσπάθειά της όμως προσκρούει στην τρέχουσα ανεπαρκή νομοθεσία. Κατά τη γνώμη της, εκείνο που επείγει σήμερα είναι η προσθήκη μιας παραγράφου στη Συμφωνία για την επανένωση της Γερμανίας.
TO BHMA