ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ. ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΑΝΗΣΥΧΙΑ» ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
Μερικές ημερομηνίες δεν θα τις ξεχάσεις ποτέ, όπως το Σάββατο 6 του Δεκέμβρη του 2008, όταν δολοφόνησαν τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Οι μέρες και νύχτες οργής που ακολούθησαν μπορεί να έγιναν ήδη «επέτειος», όμως για τους δεκάδες χιλιάδες σε κάθε γωνιά της χώρας, σε όλο τον κόσμο, που κατέβηκαν στους δρόμους δεν ήταν παρά το πρώτο κεφάλαιο σ' ένα έργο που δεν έχει ακόμη τίτλους τέλους.....
Η είδηση διαδόθηκε αστραπιαία. Ενας δεκαεξάχρονος δολοφονήθηκε εν ψυχρώ σε πεζόδρομο των Εξαρχείων. Αφορμή, ένας υποτιθέμενος διαπληκτισμός του δολοφόνου με κάποια πιτσιρίκια. Βράδυ Σαββάτου στις 6 του Δεκέμβρη τα Εξάρχεια πήραν φωτιά. Καθώς τα μπαρ έκλειναν το ένα πίσω από το άλλο, κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους φωνάζοντας συνθήματα ενάντια στην αστυνομία, στήθηκαν τα πρώτα οδοφράγματα, οι αψιμαχίες με τα ΜΑΤ άρχισαν, ενώ η μυρωδιά των χημικών πλανιόταν στον αέρα.
Παράλληλα, καθώς η είδηση μεταφερόταν με SMS, ομάδες διαδηλωτών ξεκίνησαν την επίθεση στο εμπορικό κέντρο. Πολυκαταστήματα και τράπεζες παραδόθηκαν στις φλόγες. Την επομένη ξεκινάει πορεία χιλιάδων από το κατειλημμένο Πολυτεχνείο προς τη ΓΑΔΑ. Στη μέση της Αλεξάνδρας ξεσπούν άγριες συγκρούσεις με τις δυνάμεις της τάξης. Και εκεί που όλοι εκτιμούν ότι έχουν τελειώσει με το βίαιο ξέσπασμα, ξεκινούν τη Δευτέρα νέες συγκρούσεις - με τους μαθητές να αποκλείουν τη ΓΑΔΑ και τη νύχτα να φωτίζεται από βόμβες μολότοφ.
Σε πείσμα των εχθρών της, η εξέγερση θα διαρκέσει 34 μέρες. Θα συμπαρασύρει στη δίνη της όλες τις πόλεις της Ελλάδας και θα συγκεντρώσει τα βλέμματα όλου του πλανήτη. Θα τελειώσει με την πορεία της 9ης Ιανουαρίου που χτυπήθηκε βάναυσα από τα ΜΑΤ και με την αποχώρηση των καταληψιών από τις πανεπιστημιακές σχολές. Εξέγερση: Η μεγαλύτερη νίκη της εξέγερσης είναι ότι οι κυρίαρχοι προσπάθησαν να μην την αποκαλέσουν έτσι. «Πράξεις ωμής βίας», «επεισόδια», «ταραχές» τη χαρακτήριζαν κυβέρνηση και αντιπολίτευση, αρθρογράφοι και τηλεσχολιαστές, προσπαθώντας να υποβαθμίσουν την έκταση και τη σημασία της. Η άρνηση των ταγών της κοινής γνώμης να την αποκαλέσουν εξέγερση -και η εμμονή τους να πείσουν ότι δεν ήταν- οδηγεί στο αυτονόητο: ακόμη και γι' αυτούς που τρόμαξαν από το χάος, ήταν εξέγερση.
Εξεγερμένοι: Σ' αυτόν τον ξεσηκωμό δεν συμμετείχαν ούτε μια χούφτα γνωστοί-άγνωστοι ούτε οι νέοι γενικώς και αορίστως. Κάθε πορεία θύμιζε έναν πελώριο, πολύχρωμο, απειλητικό στρατό, όπου συνυπήρχαν μαυροφορεμένοι με στυλιάρια, οργισμένοι μαθητές με ή χωρίς κουκούλες, ξεδοντιασμένα πρεζόνια με πέτρες, μετανάστες που φώναζαν συνθήματα στη γλώσσα τους, συνταξιούχοι που έλουζαν με καφέδες τα ΜΑΤ. Ολοι, χωρίς κοινή ταυτότητα, που φώναζαν με μένος το τόσο πραγματικό σύνθημα των ημερών «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι». Ηταν χιλιάδες αυτοί που δεν υπάκουαν στις εντολές κανενός και δεν είχαν ηγέτες ούτε επαναστατικές πρωτοπορίες. Αυτοί οι πολλοί πραγματοποίησαν μια λαϊκή εξέγερση.
Αστυνομία: Παρά τη διαβεβαίωση του τότε υπουργού Εσωτερικών Π. Παυλόπουλου ότι δόθηκαν εντολές για «αυτοσυγκράτηση», οι δυνάμεις της τάξης δεν έδειξαν καθόλου αυτοσυγκράτηση. Αυτό το αποδεικνύουν φωτογραφίες, όπως αυτή του άντρα των ΜΑΤ που σημαδεύει με το χέρι προτεταμένο σαν όπλο τους διαδηλωτές στην πορεία της 7ης του Δεκέμβρη. Ή οι τηλεοπτικές εικόνες που άντρες της ομάδας «Ζ» πυροβολούν στον αέρα μετά την κηδεία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Υπήρχαν, φυσικά, και άλλα παραδείγματα: Η επίθεση με τόνους χημικών στην πορεία της Δευτέρας. Οι άγριοι ξυλοδαρμοί των συλληφθέντων στις διαδηλώσεις. Η βίαιη διάλυση ειρηνικών συγκεντρώσεων, όπως η καθιστική διαμαρτυρία στο Σύνταγμα. Και, τέλος, η αστυνομία έδειξε το βάρβαρο πρόσωπό της όταν εφόρμησε στην πορεία της 9ης του Γενάρη, εγκλωβίζοντας και δέρνοντας διαδηλωτές, ρεπόρτερ, φωτογράφους και δικηγόρους που θέλησαν να υπερασπιστούν τους συλληφθέντες. «Μπάχαλα»: Ναι, έγιναν πολλά. Ειδικά την πρώτη νύχτα, όταν η οργή των διαδηλωτών σάρωσε αδιακρίτως καταστήματα, τράπεζες, κυβερνητικά κτήρια και αστυνομικά τμήματα. Αυτοκίνητα κάηκαν, μαγαζιά λεηλατήθηκαν, όπως σε κάθε αυθόρμητη εξέγερση. Μπορεί έγκριτοι καθηγητές να διαβεβαίωναν ότι τον Μάη του '68 στο Παρίσι δεν άναψε ούτε μία φωτιά, αλλά η διεθνής εμπειρία άλλα διδάσκει. Κάθε εξέγερση απελευθερώνει ένα ανεξέλεγκτο κύμα βίας που στρέφεται στις μηχανές ελεγχόμενης κατανάλωσης, μυρίζει δακρυγόνο και κάπνα, βάζει φωτιές και, κυρίως, διαλύει αυταπάτες.
Κοινοβουλευτικά κόμματα: Ολοι αιφνιδιάστηκαν από τα γεγονότα. Η Ν.Δ. ψέλλιζε συγγνώμες προς την οικογένεια του δολοφονημένου. Το ΠΑΣΟΚ ξεμπέρδεψε καταδικάζοντας τη βία απ' όπου και αν προέρχεται. Το ΛΑΟΣ, έτσι κι αλλιώς, είναι με τις δυνάμεις της τάξης. Το ΚΚΕ διατύπωσε διά στόματος γ.γ. το πλέον ανιστόρητο, «στην πραγματική εξέγερση δεν θα σπάσει ούτε ένα τζάμι». Και ο Συνασπισμός επιβεβαίωσε την αντίφαση που τον καθορίζει, καθώς από τη μια στήριζε τους εξεγερμένους κι από την άλλη καταδίκαζε τις βιαιότητες. Η νέα πραγματικότητα τους είχε ξεπεράσει όλους.
Προκλητικός λόγος απέναντι σε προκλητικές πράξεις. Στην κυνική εξουσία οι ανώνυμοι εξεγερμένοι αντιπαράθεσαν ευρηματικά συνθήματα. ΜΜΕ: Η προπαγάνδα στόμωσε για λίγο, καθώς οι κάμερες δεν αρκούσαν για να καλύψουν τα γεγονότα. Τα επίσημα ΜΜΕ από τη μια ρίχτηκαν στο μελόδραμα για τον άδικο χαμό ενός εφήβου και από την άλλη ζητούσαν την επέμβαση της Πολιτείας για να σταματήσουν οι ταραχές. Η παρέμβαση των νέων με το πανό στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ, την ώρα που μετέδιδε το λόγο του πρωθυπουργού, έδειξε πόσο αυτάρεσκη είναι η κρατική προπαγάνδα. Μετά το πρώτο σοκ, τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ αναδιπλώθηκαν και επιδόθηκαν σ' αυτό που ξέρουν καλύτερα: στο κοκτέιλ διαστρέβλωσης των γεγονότων και εκφοβιστικού λαϊκισμού. Οι εφημερίδες, πιο ψύχραιμες, δημοσίευαν άρθρα γνώμης και παρεμβάσεις, όπου πάσης φύσεως διανοούμενοι ζητούσαν, μέσα από περίτεχνες φράσεις, να τελειώνει ουσιαστικά η συντεταγμένη πολιτεία με τον ξεσηκωμό της πλέμπας. Διανοούμενοι: Ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Αμήχανοι τις πρώτες μέρες, στρατεύθηκαν μετά στην υπηρεσία της ομαλότητας και της τάξης, περνώντας από τις ανούσιες νουθεσίες στην ανοιχτή επίθεση στους εξεγερμένους, με φρασεολογία γυμνασιάρχη της χούντας. Η επικριτική τους στάση απέναντι στην εξέγερση διατράνωσε την πίστη τους στην κάθε είδους εξουσία. Το τραγελαφικό είναι ότι οι ίδιοι πάνω-κάτω άνθρωποι χειροκροτούσαν την εξέγερση του '68 τον προηγούμενο Μάη στις φιέστες για τα 40 χρόνια.
Θεωρητικό οπλοστάσιο: Οι εξεγερμένοι είχαν άφθονο· τα τσιτάτα του Μπακούνιν και του Μαρξ, του Νίτσε και του Ντεμπόρ, την πείρα των Ζαπατίστας και των κινημάτων κατά της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, όλη την επαναστατική θεωρία που την έκαναν πράξη στους δρόμους. Οι εχθροί τους, πέρα από το λαϊκισμό, πρόβαλλαν διαστρεβλωμένο Ισοκράτη, πλαστό Τσε Γκεβάρα και λίγο κακοχωνεμένο Θορό. Γι' αυτό, στο τέλος, έφτασαν στο εθνικοχριστιανικό παραλήρημα, ζητώντας την πάταξη των συμμοριτών.
Αντιπληροφόρηση: Η τάξη είχε κανάλια, εφημερίδες και διάπυρους τηλεσχολιαστές-βεντέτες. Η εξέγερση είχε μόνο το ίντερνετ, τις προκηρύξεις και τις μικροφωνικές εγκαταστάσεις στα πανεπιστήμια. Και σκέπασε την κρατική προπαγάνδα με ένα μπαράζ από ερασιτεχνικά βίντεο, ειδήσεις και αναλύσεις, όπου όλα τα ψέματα της κρατικής μηχανής αποκαλύπτονταν αμέσως με αποδείξεις. Ολες οι καταλήψεις, από τη Λυρική Σκηνή μέχρι το κτήριο της ΓΣΕΕ και την ΕΣΗΕΑ, δημαρχεία και άδειοι κινηματογράφοι, έγιναν τα κέντρα μιας αδιαμεσολάβητης αντιπληροφόρησης.
Τέλος: Μετά την εξέγερση μπορούν να γίνουν δεκάδες επανεκτιμήσεις για όσα δεν έγιναν ή για όσα θα μπορούσαν να γίνουν. Η ουσία, όμως, είναι ότι κάποιοι χωρίς κοινή ταυτότητα, χωρίς στοιχειώδη οργάνωση, χωρίς διαμεσολαβήσεις έσπειραν την αταξία στους δρόμους των πόλεων, απαιτώντας τη ζωή που τους στερείται. Δεν έβγαλε η οικονομική ύφεση όλον αυτόν τον κόσμο στους δρόμους, αλλά η έλλειψη οράματος και η αίσθηση της απόγνωσης. Η εξέγερση ήταν, πάνω απ' όλα, πολιτική. Την κληρονομιά της θα τη δούμε στο μέλλον.
Δημοσίευση σχολίου