Μέχρι το περασμένο έτος, ο άξονας Τουρκίας - Ισραήλ αποτελούσε μία από τις λίγες σταθερές στη γενικότερη αστάθεια της Μέσης Ανατολής. Παρά την αντιπάθεια που τρέφει για το Ισραήλ η πλειοψηφία της κοινής γνώμης -που λόγω θρησκευτικής αλληλεγγύης, και μόνον, συντάσσεται με τους Παλαιστινίους στο Μεσανατολικό-, η Τουρκία διατηρούσε σχέση “στρατηγικού εταίρου” με το Ισραήλ.....Δοκιμασμένη από τις δηλώσεις υπουργών της κυβέρνησης, αλλά και του ίδιου του Έρντογαν, με αφορμή το Παλαιστινιακό, η συμμαχία κρατούσε καλά μέχρι τις αρχές του 2009. Η προηγούμενη ισραηλινή κυβέρνηση του Εχούντ Όλμερτ, μάλιστα, είχε δεχτεί την πρόταση της Τουρκίας να μεσολαβήσει για ειρήνευση μεταξύ Συρίας και Ισραήλ.
Η εικόνα σήμερα στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις είναι πολύ σκοτεινότερη από εκείνη πριν από ένα χρόνο. Το μέγεθος της κρίσης κατέδειξαν δύο πρόσφατα γεγονότα. Πρώτον, ο κατʼ απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης αποκλεισμός του Ισραήλ από προγραμματισμένη στρατιωτική άσκηση που θα λάμβανε χώρα στην ενδοχώρα της Ανατολίας. Δεύτερον, η απόφαση της τουρκικής κρατικής τηλεόρασης TRT να μεταδώσει τουρκικής παραγωγής σειρά, που το περιεχόμενό της διέπεται από μένος κατά του Ισραήλ, ο φανατισμός του οποίου αποτελεί καθαρή προπαγάνδα.
Στην άσκηση “Αετός της Ανατολίας” θα συμμετείχαν, εκτός από την Τουρκία και το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και η Ιταλία. Και οι δύο χώρες αποφάσισαν να αποχωρήσουν εις ένδειξη διαμαρτυρίας για τον αποκλεισμό του Ισραήλ. Λίγες μέρες μετά το επεισόδιο, προβλήθηκε στην κρατική τηλεόραση το πρώτο επεισόδιο της σειράς “Χωρισμός”, που υποτίθεται ότι πραγματεύεται μια ερωτική ιστορία, με φόντο τα γεγονότα στη Γάζα. Η σειρά προκάλεσε ρίγη στο Ισραήλ και σοκ στην ίδια την Τουρκία, καθώς στερείται σοβαρότητας. Παρουσιάζει ισραηλινούς στρατιώτες να πυροβολούν “για πλάκα” και εν ψυχρώ παιδιά που απλώς θέλουν να τους χαιρετίσουν ή να παίξουν μαζί τους. Τούρκοι αναλυτές χαρακτήρισαν τη σειρά “σκουπίδι” και “στρατευμένη”, ενώ τόνισαν ότι το γεγονός ότι δόθηκε άδεια να προβληθεί στην TRT αποδεικνύει ότι το περιεχόμενό της χαίρει της έγκρισης της κυβέρνησης.
ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ
Πώς όμως φτάσαμε ως εδώ; Ο Έρντογαν ισχυρίστηκε ότι ο αποκλεισμός του Ισραήλ από τον “Αετό της Ανατολίας” έγινε για να προσαρμοστεί η τουρκική πολιτική στα αιτήματα της κοινής γνώμης. Ο Έρντογαν σαφώς είναι λαϊκιστής και δημαγωγός. Η παρουσίαση όμως του αποκλεισμού του Ισραήλ από την άσκηση ως “λαϊκού αιτήματος” αποκρύπτει το έντονο παρασκήνιο της τουρκοϊσραηλινής ρήξης.
Ο έξω κόσμος συνειδητοποίησε ότι “κάτι δεν πάει καλά” στις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις, από την περίφημη έκρηξη του Έρντογαν στο Νταβός κατά του Σιμόν Πέρες. Ο τούρκος πρωθυπουργός εξαπέλυσε μύδρο ηθικολογικών επιθέσεων στον ισραηλινό πρόεδρο, με αναφορά στα τεκταινόμενα στη Γάζα και παραπομπές σε φράσεις “Ου φονεύσεις” κλπ. Ο θεατρινισμός του Νταβός έγινε προφανώς για εσωτερική κατανάλωση στην Τουρκία, όπου η θρησκόληπτη πλειοψηφία ποτέ δεν “κατάπιε” τη συμμαχία με το Ισραήλ, αλλά και για να αυξήσει τις μετοχές του Έρντογαν στον αραβικό κόσμο.
Ωστόσο, η Τουρκία είναι μία χώρα που έχει τη φωλιά της πολύ λερωμένη. Στα μάτια του δυτικού, τουλάχιστον, κόσμου δεν είναι γνωστή ως όαση της ελευθερίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ούτε ως πυλώνας ανθρωπισμού στις διεθνείς της σχέσεις. Δεν χρειάζεται να ανατρέξει κανείς στο παρελθόν και στην αρμενική γενοκτονία, καθώς πολύ πρόσφατες σελίδες της τουρκικής ιστορίας είναι πολύ σκοτεινές. Ο Έρντογαν σε δημόσιες δηλώσεις του έχει αρνηθεί το γενοκτόνο χαρακτήρα των αρμενικών σφαγών, ενώ ποτέ δεν καταφέρθηκε με παρόμοιο τρόπο κατά των εγκλημάτων πολέμου που διέπραξε ο τουρκικός στρατός στην Κύπρο και στις κουρδικές επαρχίες της Τουρκίας. Η ισραηλινή πλευρά φρόντισε να του θυμίσει -πιο διακριτικά απʼ ό,τι θα περίμενε κανείς, είναι αλήθεια- πως, με το πρόσφατο παρελθόν της, η Τουρκία δεν έχει την πολυτέλεια να ηθικολογεί.
ΜΝΗΣΙΚΑΚΙΑ ΕΡΝΤΟΓΑΝ
Τόσο η επίθεση στο Νταβός όσο και οι πρόσφατες προσβολές κατά του Ισραήλ εκκινούν περισσότερο από μνησικακία του Έρντογαν και του επιτελείου του παρά από οποιαδήποτε μέριμνα για τα δεινά των κατοίκων της Γάζας. Όπως εξάλλου υπενθύμισε η στάση πλήρους αδιαφορίας της τουρκικής κυβέρνησης για τις εν ψυχρώ δολοφονίες των Ιρανών διαδηλωτών από τις δυνάμεις καταστολής του καθεστώτος, στην εξωτερική πολιτική δεν υπάρχουν ευαισθησίες αλλά συμφέροντα.
Η μνησικακία οφείλεται στο ναυάγιο της τουρκικής μεσολαβητικής προσπάθειας μεταξύ Συρίας και Ισραήλ. Ο Έρντογαν δεν συγχωρεί στους Ισραηλινούς το γεγονός ότι δεν τον προειδοποίησαν για το επερχόμενο χτύπημα κατά της Χαμάς στη Γάζα, που έμελλε να τορπιλίσει την τουρκική προσπάθεια. Η τουρκική κυβέρνηση και η διπλωματία έδιναν μεγάλη σημασία στις εν λόγω διαπραγματεύσεις, που έκαναν το άστρο της Άγκυρας να λάμπει διεθνώς και την πρόβαλλαν ως τη μοναδική δύναμη που έχαιρε της εμπιστοσύνης και των δύο εμπλεκομένων μερών στο Μεσανατολικό. Η άδοξη κατάληξή τους και το “άδειασμα” του Έρντογαν από τον Όλμερτ, σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του νυν πρωθυπουργού Νετανιάχου, ότι η Τουρκία “δεν μπορεί να αποτελέσει φερέγγυο μεσολαβητή στις συνομιλίες με τη Συρία λόγω των σχέσεών της με τη Χαμάς”, προξένησαν βαθύτατη προσβολή που ο Έρντογαν αδυνατεί να καταπιεί.
ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ
Δημοσίευση σχολίου