Υπάρχουν Άρθρα πολυθρύλητα, όπως τα υπ’ αριθμόν 5, 42 (7) και 51 – του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών αντίστοιχα – που μιλούν για συλλογική νόμιμη άμυνα και εγγυήσεις ασφαλείας… Δυτικοί αναλυτές έρχονται να μας υπενθυμίσουν ωστόσο, εν τη ρύμη του λόγου κι ενώ συζητούν για άλλα θέματα, ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις που να ενεργοποιούνται «αυτόματα».
Κατά μία (επικρατούσα ομολογουμένως) άποψη, εάν η Ουκρανία ήταν ήδη μέλος του ΝΑΤΟ όταν δέχθηκε επιθέσεις από τη Ρωσία (2014, 2022…), τότε οι υπόλοιποι νατοϊκοί θα είχαν σπεύσει να πολεμήσουν στο πλευρό της.
Το Άρθρο 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου είναι, ως προς αυτό, (φαινομενικώς) σαφές.
ΝΑΤΟ, Άρθρο 5: «Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι, ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πλειόνων εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείω Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων και, συνεπώς, συμφωνούν ότι, εν περιπτώσει τοιαύτης ενόπλου επιθέσεως, έκαστον εξ αυτών, εν τη ασκήσει του υπό του άρθρου 51 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών αναγνωριζομένου δικαιώματος της ατομικής ή συλλογικής αυτοαμύνης, θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν εν ή πλείονα Μέρη δια της αμέσου λήψεως, τόσον ατομικώς όσον και από συμφώνου μετά των ετέρων Μερών, των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού. Πάσα τοιαύτη ένοπλος επίθεσις ως και παν μέτρον λαμβανόμενον συνεπεία ταύτης θα φέρωνται αμέσως εις γνώσιν του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τα μέτρα ταύτα θα λήξουν όταν το Συμβούλιον Ασφαλείας θα έχη λάβει τα αναγκαία μέτρα προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας.»
Μιας και αναφέρεται παραπάνω, υπενθυμίζουμε και το περιεχόμενο του Άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών
ΟΗΕ, Άρθρο 51: «Καμιά διάταξη αυτού του Χάρτη δε θα εμποδίζει το φυσικό δικαίωμα της ατομικής ή συλλογικής νόμιμης άμυνας, σε περίπτωση που ένα Μέλος των Ηνωμένων Εθνών δέχεται ένοπλη επίθεση, ως τη στιγμή που το Συμβούλιο Ασφαλείας θα πάρει τα αναγκαία μέτρα για να διατηρήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια. Τα μέτρα που θα παίρνουν τα Μέλη των Ηνωμένων Εθνών κατά την άσκηση αυτού του δικαιώματος της νόμιμης άμυνας θα ανακοινώνονται αμέσως στο Συμβούλιο Ασφαλείας, και σε καμία περίπτωση δε θα θίγουν την εξουσία και την υποχρέωση που έχει το Συμβούλιο Ασφαλείας, σύμφωνα μí αυτόν το Χάρτη, να αναλαμβάνει οποτεδήποτε τη δράση που κρίνει αναγκαία για τη διατήρηση ή για την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.»
Σύμφωνα, λοιπόν, με το νατοϊκό Άρθρο 5, η ένοπλη επίθεση εναντίον ενός θεωρείται επίθεση εναντίον όλων και όλοι συμφωνούν ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα αναλάβουν δράση άμεσα.
Μήπως, όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι;
«Οι εγγυήσεις ασφαλείας του νατοϊκού Άρθρου 5 δεν είναι αυτόματες. Στην τελική, εξαρτώνται από την πολιτική συναίνεση εντός της Συμμαχίας», γράφει ο Ίαν Λέσερ στον ιστοχώρο του German Marshall Fund of the United States (GMF), στο πλαίσιο άρθρου για το μέλλον των αμερικανοτουρκικών σχέσεων (What Next for Türkiye and the United States?).
«Νομικά, οι ΗΠΑ (ή οποιοδήποτε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ) είναι απλώς υποχρεωμένες να αναλάβουν “δράση την οποία θεωρούν αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης ισχύος, για την αποκατάσταση και διατήρηση της ασφαλείας στην περιοχή του Βορείου Ατλαντικού”. Με άλλα λόγια, κάθε μέλος αφήνεται να αποφασίσει για τον εαυτό του αν και πώς θα ενεργήσει σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης σε έναν σύμμαχο. Και ακόμη και αυτή η διάταξη, στο Άρθρο 5, καθίσταται δεσμευτική μόνον αφότου όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ συμφωνήσουν να επικαλεστούν τη συγκεκριμένη δέσμευση», γράφει ο Ίβο Ντάλντερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, σε πρόσφατο άρθρο του στο Politico («What another Trump presidency would mean for NATO»).
Κατά μία άλλη άποψη λοιπόν, όλα ήταν, είναι και θα είναι θέμα πολιτικής βούλησης…
Όπως σημειώνεται άλλωστε και στο Άρθρο 42 (7) της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, «σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη μέλη (σ.σ. της ΕΕ) οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους» χωρίς όμως αυτό να επηρεάζει τον «ιδιαίτερο χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών».
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου