Τους τελευταίους μήνες η Ελλάδα ζει τη δική της αντίστροφη μέτρηση, βλέποντας την προσπάθεια της για αναχρηματοδότηση του χρέους της να μοιάζει, ολοένα και περισσότερο, με ωρολογιακή βόμβα που πρέπει να αφοπλιστεί πριν εκραγεί στα χέρια της, προκαλώντας της καίρια τραύματα.
Στις αμερικανικές ταινίες, ο σκηνοθέτης βάζει τον ήρωα να αφοπλίσει τη βόμβα λίγα δευτερόλεπτα πριν αυτή εκραγεί, φέρνοντας τη λύτρωση στους θεατές την τελευταία στιγμή και αφού πρώτα έχουν ζήσει το δράμα της απόγνωσης και της, φαινομενικά, μάταιης προσπάθειας του.
Σε μερικές ταινίες, όμως, στην προσπάθεια του να αφοπλίσει τη βόμβα, ο ήρωας κόβει το λάθος καλώδιο και ξαφνικά ο χρόνος της αντίστροφης μέτρησης για την έκρηξη αρχίζει να κυλά γρηγορότερα. Τότε οι θεατές αντιλαμβάνονται πως τα περιθώρια για ηρωισμούς και για περαιτέρω πειραματισμούς, μάλλον, έχουν τελειώσει, αφήνοντας τον ήρωα με δύο επιλογές: είτε να αποδεχτεί το μοιραίο και να αφήσει τη βόμβα να εκραγεί στα χέρια του είτε να επιχειρήσει να την πετάξει όσο γίνεται πιο μακριά, σε μία ύστατη προσπάθεια να σωθεί και να σώσει αυτούς που προσπαθεί να προστατεύσει.
Μία σειρά λανθασμένων ενεργειών, παραλείψεων και εγκληματικών (;) πολιτικών στις τελευταίες δεκαετίες, οδήγησαν την Ελλάδα σε ένα ʽραντεβούʼ με την αναπόφευκτη στιγμή της υποχρεωτικής ανάληψης των ευθυνών της και της αντιμετώπισης των συνεπειών των επιλογών της. Σαν σε γνήσιο θρίλερ, από τον περασμένο Σεπτέμβριο ενεργοποιήθηκε, επιπλέον, μία ωρολογιακή βόμβα, αυτή της αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους, με το κόστος δανεισμού να πολλαπλασιάζεται ταχύτατα, βάζοντας τη χώρα στη θέση του ήρωα που βλέπει το χρόνο του να τελειώνει. Όμως η κατάσταση έμοιαζε να παραμένει υπό έλεγχο και η ελπίδα ήταν ζωντανή για μία ύστατη λύση με μία, ζωτικής σημασίας, βοήθεια από τους Ευρωπαίους εταίρους της, που θα έβαζε τέλος στο υπέρογκο κόστος δανεισμού, επιτρέποντας της να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της με σιγουριά.
Μέχρι τη στιγμή της ʽσυμφωνίαςʼ της με την ΕΕ και το ΔΝΤ, η Ελλάδα έμοιαζε περισσότερο με τον ήρωα που σώζει την κατάσταση την τελευταία στιγμή, αφοπλίζοντας τη βόμβα με το να κόψει το σωστό καλώδιο. Μετά τη ʽσυμφωνίαʼ, όμως, η ομοιότητα με τον ήρωα που έκοψε το λάθος καλώδιο, γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη. Αμέσως μετά τη ʽσυμφωνίαʼ το κόστος δανεισμού απογειώθηκε αντί να αποκλιμακωθεί και είναι, σήμερα, μακράν, το υψηλότερο στον κόσμο μεταξύ των αναπτυγμένων κρατών, με τα επιτόκια των 10ετών, 7αετών, 5αετών και 2ετών ελληνικών ομολόγων να έχουν αυξηθεί στα υψηλότερα επίπεδα από τη σύσταση του ευρώ και το επιπλέον κόστος έναντι των γερμανικών επιτοκίων (spreads) να έχει απογειωθεί στο υψηλότερο επίπεδο από το 1998.
Και σαν αυτό να μην ήταν αρκετό, στις 08 Απριλίου, το κόστος για την ασφάλιση ελληνικού χρέους 5 ετών (CDS) αυξήθηκε στις 466 μονάδες βάσης, ανεβάζοντας την Ελλάδα στην 5η θέση στον κόσμο μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη πιθανότητα να πτωχεύσουν. Με βάση αυτόν τον υπολογισμό η πιθανότητα πτώχευσης τοποθετείται στο 32,63%, όταν η αντίστοιχη για το Ιράκ είναι 28,12% και όταν χώρες με βαθμό πιστοληπτικής ικανότητας τέσσερις φορές κάτω από αυτόν της Ελλάδας, όπως η Λετονία, θεωρούνται λιγότερο πιθανό να πτωχεύσουν και έχουν χαμηλότερες τιμές CDS από τις ελληνικές.
Ίσως, λοιπόν, ο χρόνος για τον αφοπλισμό της βόμβας να έχει φτάσει επικίνδυνα κοντά στο τέλος του και αν αυτό ισχύει είναι πιθανόν τα υπερατλαντικά ταξίδια των αξιωματούχων της χώρας μας, προς αναζήτηση νέων λύσεων στο πρόβλημα αναχρηματοδότησης του χρέους, να μην είναι η ρεαλιστικότερη επιλογή σε αυτήν τη φάση. Η πιθανότητα οι ΗΠΑ να δανείσουν στην Ελλάδα με αισθητά χαμηλότερο επιτόκιο από το τρέχον της αγοράς, είναι αρκετή μικρή, ενώ η Κίνα και η Ιαπωνία φαίνονται πολύ προβληματισμένες από την ελληνική κρίση για να αφήνουν μεγάλες ελπίδες για ουσιαστική συμμετοχή τους στην αναχρηματοδότηση του χρέους μας. Η συμμετοχή ασιατικών κρατών στην αγορά του 7αετούς ομολόγου την περασμένη εβδομάδα, έφτασε, μόλις, στο 5% του συνόλου των αγορών, ενώ στη δημοπρασία ελληνικών ομολόγων αξίας 8 δις ευρώ τον Ιανουάριο, οι αγορές από την Ασία δεν ξεπέρασαν το 2,6% (στοιχεία: Bloomberg).
Έτσι, η Ελλάδα μοιάζει να έχει μείνει με τη βόμβα στα χέρια και να τρέχει σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία ζητώντας βοήθεια για την απενεργοποιήσει αλλά κανείς δε φαίνεται διατεθειμένος να της την παράσχει. Και επειδή στην προκειμένη περίπτωση η επιλογή να την πετάξει μακριά ώστε να ελαχιστοποιήσει το ωστικό κύμα της έκρηξης δεν υφίσταται ως λύση, ίσως το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να προσπαθήσει να πείσει Γερμανούς και Ευρωπαίους ότι οι συνέπειες από την έκρηξη θα είναι πολύ μεγάλες και γιʼ αυτούς.
Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι, στην Ευρώπη, τα μεγαλύτερα οφέλη από την ελληνική κρίση τα απολαμβάνει, μέχρι στιγμής, η Γερμανία, η οποία βλέπει την οικονομία της να αναπτύσσεται με ρυθμούς σε ρεκόρ 4αετίας χάρη στην πτώση του ευρώ και των επιτοκίων με τα οποία δανείζεται, η Ελλάδα χρειάζεται να τραβήξει έναν άσσο από το μανίκι της, προκειμένου να δείξει στη γερμανική κυβέρνηση πως θυσιάζοντας μία ευρωπαϊκή χώρα στο βωμό της βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης της Γερμανίας, στην πραγματικότητα, υπονομεύει το μέλλον της αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποθάλποντας την ανάδειξη της Τουρκίας ως της μοναδικής και αδιαφιλονίκητης δύναμης των Βαλκανίων, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ισχυροποίηση και τη μεγέθυνση της τουρκικής οικονομίας, χτίζοντας τα θεμέλια για να γίνει ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος ανταγωνιστής της ίδιας της Γερμανίας και ανοίγοντας επικίνδυνα την πόρτα για την είσοδο της στην ΕΕ.
Μια ματιά στα οικονομικά στοιχεία μας δείχνει πως, με σημερινές τιμές. το ΑΕΠ της Τουρκίας υπολογίζεται στα 869 δις δολάρια το 2009 από 500 δις μερικά χρόνια νωρίτερα, ενώ στην τελευταία 10ετία έχει καταγράψει υπερδιπλάσια ανάπτυξη από αυτήν της Γερμανίας και οποιασδήποτε χώρας της ευρωζώνης. Το 1985 η Γερμανική οικονομία ήταν 5,49 φορές μεγαλύτερη από την Τουρκική ενώ μέχρι το 2014 υπολογίζεται να είναι, μόλις, 1,92 φορές μεγαλύτερη από αυτήν. Παρά το γεγονός πως η Τουρκία βρίσκεται εκτός ΕΕ, το μερίδιο της στην ευρωπαϊκή οικονομία αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς και σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΔΝΤ, αναμένεται να φτάσει στο 5%, περίπου στα επόμενα 4 χρόνια, ποσοστό το οποίο φαίνεται πιθανό να είναι ακόμη μεγαλύτερο με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία.
Σύμφωνα με δύο διαφορετικές εκθέσεις της Goldman Sachs, μέσα στις επόμενες δεκαετίες η Τουρκία είναι πιθανό να ξεπεράσει σε μέγεθος τη γερμανική οικονομία, ενώ, ήδη, διεκδικεί ηγετικό ρόλο μεταξύ των αναδυόμενων χωρών. Δημογραφικά, η Τουρκία ʽυπερτερείʼ πάρα πολύ της Γερμανίας καθώς έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο, σε πληθυσμό νέων, κάτω των 15 ετών και ένα από τα χαμηλότερα σε πληθυσμό άνω των 65 ετών, ενώ σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές προβλέψεις ο πληθυσμός της Τουρκίας θα έχει αυξηθεί από 77 εκ. σε 82,1 εκ. το 2015, ξεπερνώντας αυτόν της Γερμανίας, καταλαμβάνοντας την 1η θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
Και αν μέχρι και το 2008 η Τουρκία έμοιαζε μέτριας δυναμικής απειλή για τη Γερμανία, από το 2009 και μετά αναδεικνύεται, ίσως, στη σημαντικότερη ανερχόμενη απειλή για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και γιʼ αυτό, σε ένα μεγάλο βαθμό, ευθύνεται η ελληνική κρίση. Με βάση τις επίσημες προβλέψεις, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα αναμένεται να κυμαίνεται κοντά στο 100% (πιθανόν υψηλότερα με βάση ανεπίσημα στοιχεία) στο τέλος του 2010 όταν η επίσημη πρόβλεψη της για την Τουρκία το τοποθετεί στο 49% το 2010, με στόχο να έχει μειωθεί στο 47,8% μέχρι το 2012.
Η Ελλάδα προσπαθεί να μειώσει το έλλειμμα της στο 8,7% του ΑΕΠ φέτος από το 12,7% το 2009 όταν η Τουρκία βρίσκεται στο δρόμο για να ξεπεράσει το στόχο της για μείωση του ελλείμματος της στο 4,9% του ΑΕΠ το 2010. Η Ελλάδα βλέπει το ΑΕΠ της να συρρικνώνεται όταν το τουρκικό ΑΕΠ αναπτύχθηκε κατά 6% στο 4ο τρίμηνο του 2009, ποσοστό που ήταν το 2ο μεγαλύτερο μεταξύ των χωρών της G20, πίσω, μόνο, από αυτό της Κίνας. Την ίδια στιγμή που η Ελλάδα προσκαλεί το ΔΝΤ κλείνοντας συμφωνία με αυτό για οικονομική βοήθεια, προκαλώντας ρίγη ανησυχίας στις χρηματοπιστωτικές αγορές, η Τουρκία του δείχνει το δρόμο της εξόδου από τη χώρα, με τον Τούρκο πρωθυπουργό να δηλώνει πως 'η Τουρκία τα έβγαλε πέρα μία χαρά μόνη της το 2009 και δε χρειάζεται βοήθεια από κανέναν στέλνοντας το καλύτερο μήνυμα στις αγορές.
Όλα τα παραπάνω έχουν κάνει τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια να θεωρούν πως η Ελλάδα είναι χώρα πολύ υψηλότερου ρίσκου απʼ ότι η Τουρκία και με πολύ μεγαλύτερες πιθανότερες να πτωχεύσει. Όσο το ρίσκο πτώχευσης της Ελλάδας αυξάνεται, επηρεάζει αρνητικά και το αντίστοιχο άλλων ευρωπαϊκών χωρών με σημαντικά οικονομικά προβλήματα και σήμερα 5 ακόμη ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, θεωρούνται πιθανότερο να πτωχεύσουν απ ότι η Τουρκία. Όσο το ρίσκο της πτώχευσης της Τουρκίας μειώνεται, πέφτουν και οι τιμές των CDS της, οι οποίες έχουν υποχωρήσει στις 165 μονάδες βάσης από 360 ένα χρόνο πριν, καταγράφοντας αντίθετη πορεία από αυτή των ελληνικών CDS, στο ίδιο διάστημα. Η πτώση των τιμών των CDS οδηγεί σε μείωση και του κόστους δανεισμού και αυτήν τη στιγμή η Τουρκία δανείζεται πιο φθηνά απ ότι η Ελλάδα, πετυχαίνοντας επιτόκια στις πωλήσεις ομολόγων της σε ρήτρα δολαρίου της τάξης του 6,5%.
Την ίδια στιγμή η ροή κεφαλαίων προς τη χρηματιστηριακή αγορά της χώρας έχει οδηγήσει τον βασικό της δείκτη πάνω από τα επίπεδα τιμών που είχε τον Οκτώβριο του 2007, δηλαδή στην προ του κραχ περίοδο, όταν ο ΓΔ της Ελλάδας απέχει περισσότερο από 60% από τα αντίστοιχα επίπεδα τιμών του και ο DAX περισσότερο από 20%.
Το εμπορικό ισοζύγιο της Τουρκίας αυξάνεται γοργά, μετά το πλήγμα που δέχτηκε κατά το 2008, βοηθώντας ακόμη περισσότερο την ακμάζουσα τουρκική οικονομία, με όλα τα στοιχεία, ωστόσο, να δείχνουν πως ένας από τους σημαντικότερους λόγους για την ανοδική της πορεία είναι η τουριστική ανάπτυξη της, κυρίως, εις βάρος της Ελλάδας και δευτερευόντως της Ισπανίας.
Με την Ελληνική οικονομία να βρίσκεται σε ύφεση αλλά την Ελλάδα να αδυνατεί να προβεί σε υποτίμηση του νομίσματος της, ώστε να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της και επιπλέον καταγράφοντας τα υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού στην ευρωζώνη καθώς η κυβέρνηση λαμβάνει σκληρά μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος με την επιβολή έμμεσων φόρων, η Τουρκία βρίσκει την ευκαιρία να αναπτυχθεί εις βάρος της, παρέχοντας πολύ φθηνότερες λύσεις και μεγαλώνοντας, έτσι, ακόμη πιο γρήγορα την οικονομία της.
Παρά την παγκόσμια ύφεση η Τουρκία ήταν η μόνη μεταξύ των 10 πρώτων τουριστικών χωρών στον κόσμο που κατέγραψε το 2009 αύξηση στον αριθμό τουριστών που υποδέχτηκε, οι οποίοι έφτασαν τα 27 εκατομμύρια και ενώ η διεθνής τουριστική ανάπτυξη συρρικνώθηκε κατά 4% και η ελληνική κατά 10%, η τουρκική αυξήθηκε κατά 2,% σε σχέση με το 2008. Με τον τουριστικό κλάδο να αναλογεί στο 18% της ελληνικής οικονομίας και στο 26% της τουρκικής και με τις προβλέψεις για το 2010 να δείχνουν την ίδια ή και ακόμη μεγαλύτερη μείωση από το 2009 στην Ελλάδα, είναι λογικό πως οι αντίστοιχες προβλέψεις για την Τουρκία να κάνουν λόγο για περαιτέρω ανάπτυξη και αύξηση των τουριστών κατά 3 εκατομμύρια επιπλέον σε σχέση με το 2009. Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία η αύξηση στις κρατήσεις για το 2010 σε σχέση με πέρυσι είναι, στην Τουρκία, της τάξης του 53%.
Με τη ροή των κεφαλαίων να αυξάνεται, τον τουριστικό κλάδο να απογειώνεται κατακτώντας την 1η θέση σε ανάπτυξη στον κόσμο, τις επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές να διατηρούνται στους υψηλότερους ρυθμούς στον κόσμο και τη βασική ανταγωνίστρια, στον τομέα αυτό, χώρα της, την Ελλάδα, να γίνεται όλο και λιγότερο ανταγωνιστική εξαιτίας της ύφεσης και των δυσβάσταχτων μέτρων, η Τουρκία, με την ακούσια βοήθεια της Γερμανίας, βάζει τα θεμέλια για να πρωταγωνιστήσει στα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη και να διεκδικήσει ακόμη μεγαλύτερη πίτα από την ευρωπαϊκή οικονομία.
Το κυριότερο, όμως, ισχυροποιεί την θέση της ως προς την αίτηση της για ένταξη στην ΕΕ, κάτι το οποίο η Γερμανία και η Γαλλία προσπαθούν εδώ και χρόνια να αποφύγουν με νύχια και με δόντια, ποντάροντας, κυρίως, στην κακή οικονομική κατάσταση της Τουρκίας από τη μία και χρησιμοποιώντας το Κυπριακό από την άλλη. Με την οικονομική της κατάσταση να βελτιώνεται άρδην, όμως, η Τουρκία θα μπορεί να ασκήσει τεράστιες πιέσεις για την αποδοχή της σχετικής αίτησης της. Γιατί, ποιο ακριβώς θα είναι το αντεπιχείρημα της Γερμανικής κυβέρνησης όταν η τουρκική θίξει το πρόβλημα του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ της Γερμανίας και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, το οποίο με βάση τα κριτήρια του Μάαστριχ δεν πρέπει να ξεπερνά το 60%, ενώ της Γερμανίας είναι 83,5%, της Γαλλίας 87%, της Ιταλίας 120,9% και της Βρετανίας 81,9%; Με βάση τα σημερινά στοιχεία, η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που πληροί το συγκεκριμένο, εξαιρετικά σημαντικό, κριτήριο του Μάαστριχ φαίνεται να είναι η Τουρκία (πηγή: economist). Ο διαπραγματευτής της Τουρκίας με την ΕΕ, Egemen Bagis δήλωσε πριν από λίγες ημέρες πως ιδιαίτερα μετά από αυτήν τη μεγάλη οικονομική κρίση που επηρέασε ολόκληρη την Ευρώπη, η οικονομική δύναμη της Τουρκίας την έχει κάνει μία πολύ ελκυστική υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ χώρα.
Ίσως, λοιπόν, αντί η Ελλάδα να τρέχει με τη βόμβα στα χέρια κρατώντας μία αμυντική στάση η οποία την οδηγεί σε αδιέξοδο, θα μπορούσε να περάσει στην αντεπίθεση και να αναδείξει με τον ισχυρότερο δυνατό τρόπο το τουρκικό πρόβλημα σε Γερμανία και Γαλλία, κάνοντας παράλληλα μία φιλική κίνηση έκπληξη προς την Τουρκία, αποδεχόμενη την πρόταση του διαπραγματευτή της με την ΕΕ, Egemen Bagis, ο οποίος κατηγορώντας Γερμανούς και Γάλλους για την αφόρητη πίεση που ασκούν στις δύο γειτονικές χώρες να αγοράσουν όπλα, υποστήριξε ότι ένας από τους λόγους της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα είναι ο ανταγωνισμός της με την Τουρκία στον πολεμικό εξοπλισμό και δήλωσε ότι η Τουρκία θα ακολουθούσε την Ελλάδα σε μία απόφαση για άμεση μείωση των σχετικών δαπανών για εξοπλισμούς. Ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία χρειάζονται νέα τανκς, πυραύλους, υποβρύχια ή μαχητικά αεροπλάνα είπε ο κύριος Bagis. Είναι ώρα για μείωση των εξόδων για πολεμικό εξοπλισμό σε όλο τον κόσμο αλλά ιδιαίτερα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία χρειάζονται Γερμανικά και Γαλλικά υποβρύχια.
Επιπλέον, η Ελλάδα θα μπορούσε να παγώσει επ αόριστον όλες τις παραγγελίες όπλων από Γερμανία και Γαλλία, χρησιμοποιώντας ως δικαιολογία την οικονομική της κατάσταση, ξεκινώντας από την παραγγελία τεσσάρων γερμανικών υποβρυχίων που εκκρεμεί. Απλώνοντας, ταυτόγχρονα, ένα χέρι φιλίας προς την Τουρκία σε αυτή τη φάση, θα έβαζε τροχοπέδη και σε οποιαδήποτε προσπάθεια του έξυπνου χρήματος να ταρακουνήσει της ελληνοτουρκικές σχέσεις προκειμένου να μη μειωθούν οι δαπάνες για εξοπλισμούς.
Ακόμη, η Ελλάδα θα μπορούσε να δηλώσει έτοιμη να πουλήσει μερίδια από τις επενδύσεις της στα Βαλκάνια στην Τουρκία, η οποία έχει υποστηρίξει ότι αναζητά επενδυτικές ευκαιρίες στην περιοχή, ασκώντας ακόμη μεγαλύτερη πίεση στην, ήδη, φοβισμένη από την ορμή της Τουρκίας, Γερμανία αλλά και δίνοντας μία εικόνα στην ΕΕ της τροπής που μπορούν να πάρουν τα πράγματα αν η Ελλάδα συνεχίσει να αποσταθεροποιείται. Γιατί ο οικονομικός στραγγαλισμός της Ελλάδας από τους Ευρωπαίους εταίρους μας, οδηγεί, τελικά, στην πολιτική αναταραχή και την αποσταθεροποίηση τόσο εντός όσο και εκτός αυτής και ακόμη και Γερμανοί συνάδελφοι της κυρίας Μέρκελ την έχουν προειδοποιήσει πως είναι πιθανό να υπονομεύει το μακροπρόθεσμο μέλλον της Γερμανίας, μη βοηθώντας την Ελλάδα, προκειμένου να πετύχει βραχυπρόθεσμα κέρδη για τη χώρα της και για την ίδια στην παρούσα φάση.
Οι αγορές χρειάζονται μία εντυπωσιακή, ευχάριστη, ανατροπή προκειμένου να καλμάρουν και να πειστούν ότι η κατάσταση βελτιώνεται αντί να χειροτερεύει και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, μάλλον, χρειάζονται μία υπενθύμιση ότι αν η βόμβα σκάσει στα χέρια της Ελλάδας, το πιθανότερο είναι να πληγούν και οι ίδιοι αποφασιστικά, αν όχι άμεσα, πάντως σίγουρα σε βάθος χρόνου. Γι’ αυτό, ίσως, δεν είναι αρκετό να αναλώνουμε όλες μας τις δυνάμεις στην αναζήτηση περισσότερων δανεικών και στην υιοθέτηση σκληρών οικονομικών μέτρων αλλά ίσως να ήταν πιο αποτελεσματικό αν ενεργοποιούσαμε όλα μας τα όπλα, οικονομικά, πολιτικά, επιχειρηματικά και διπλωματικά και ξεκινούσαμε μία ταχύτατη εκστρατεία για να ανατρέψουμε την εις βάρος μας κατάσταση σε όλα τα μέτωπα, λαμβάνοντας υπόψη πως έχουμε στα χέρια μας διαπραγματευτικά χαρτιά τα οποία αν χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορούν να οδηγήσουν σε μία αλλαγή της στάσης των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, όχι επειδή θα αποφασίσουν να επιδείξουν αλληλεγγύη, κάτι το οποίο είναι αστείο ακόμη και να το σκεφτόμαστε αλλά επειδή θα πειστούν ότι έτσι εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα.
Πάνος Παναγιώτου - Διευθυντής ΕΚΤΑ (Greek Society of Technical Analysis Ltd.)
Δημοσίευση σχολίου