O Μπαρζανί φαίνεται για τα καλά στριμωγμένος στη γωνία μετά το δημοψήφισμα της ανεξαρτησίας. Η Άγκυρα είναι παραπάνω από ευτυχής για αυτό και ιδιαίτερα ευχαριστημένη που η διεθνής κοινότητα απέρριψε την κουρδική κίνηση.
Του Semih Idiz
Ωστόσο το δημοψήφισμα απελευθέρωσε το κουρδικό τζίνι από το λυχνάρι και η Τουρκία πρέπει να χειριστεί το ζήτημα με λεπτούς διπλωματικούς χειρισμούς ώστε να μην της προκύψει άλλο ένα καταστροφικό αποτέλεσμα. Έμπειροι διπλωμάτες πάντως, συνυπολογίζοντας τα σφάλματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής από το 2011, βλέπουν νέα προβλήματα για την Τουρκία.
Ένας κίνδυνος είναι η επιθετική προσέγγιση της Άγκυρας να ενώσει τους διασπασμένους, κατά τα άλλα, Κούρδους του Ιράκ και της Συρίας εναντίον της. Κάτι τέτοιο θα επηρεάσει και τους Κούρδους της Τουρκίας και θα αποτελεί σοβαρή απώλεια για τον Ερντογάν και το κόμμα του για τις προεδρικές εκλογές του 2019.
Όπως και στην κρίση του Κατάρ, η κουρδική κρίση βρήκε την Τουρκία απροετοίμαστη. Η επιθυμία του Μπαρζανί να κάνει δημοψήφισμα ήταν γνωστή στην Άγκυρα. Όμως ο Ερντογάν δεν πίστευε ότι θα το αποτολμούσε.
Το σφάλμα αυτό προκάλεσε την οργή του έναντι του Μπαρζανί ο οποίος μέχρι πρόσφατα αποτελούσε τον στενότερο περιφερειακό του φίλο. Η αποκάλυψη της περιπλεγμένης κατάστασης και τα όρια του τι μπορούσε η Άγκυρα να πράξει για να σταματήσει τον Μπαρζανί φαίνεται πως υποχρέωσαν τον Ερντογάν να ρίξει τους τόνους.
Έτσι ο ίδιος δήλωσε πως αν η κουρδική διοίκηση διορθώσει το λάθος της θα απολαμβάνει και πάλι της τουρκικής υποστήριξης. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να παίζει το χαρτί της στρατιωτικής επέμβασης, παρά τα μεγάλα εμπόδια για την πραγματοποίηση μιας τέτοιας κίνησης.
Ο βετεράνος Τούρκος διπλωμάτης Οσμάν Κοροτούρκ όμως δήλωσε, όχι άδικα, πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναιρεθεί ένα ποσοστό 92,7% υπέρ της ανεξαρτησίας. Ο ίδιος τόνισε ότι ήταν λάθος να απειληθεί στρατιωτικά η κουρδική διοίκηση, αλλά και να απομονωθεί η κυβέρνηση Μπαρζανί. Ο Κοροτούρκ θεωρεί πως μόνο η διπλωματία μπορεί να επιλύσει την κρίση και πως ανάληψη στρατιωτικής δράσης θα έχει αβέβαια αποτελέσματα και θα αποσταθεροποιήσει εντελώς την περιοχή.
Επίσης, ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών δήλωσε πως τυχόν οικονομικές κυρώσεις κατά των Κούρδων θα προκαλέσουν σοβαρές οικονομικές απώλειες και στην Τουρκία, καθώς η κουρδική αυτόνομη περιοχή αποτελεί τον τρίτο καλύτερο εμπορικό εταίρο της Τουρκίας.
Στο μεταξύ η Άγκυρα λαμβάνει υπόψη την στάση ΗΠΑ και Ρωσίας που δεν είναι αρνητική έναντι των Κούρδων, παρά την απογοήτευση αμφοτέρων για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Τα όσα Ουάσινγκτον και Μόσχα ανέφεραν περί εδαφικής ακεραιότητας του Ιράκ είναι ταυτόσημα με τις τουρκικές θέσεις.
Όμως, παρά τις διαφορές τους, θα εναντιώνονταν σε τυχόν στρατιωτική δράση της Τουρκίας κατά των Κούρδων του Ιράκ. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Ρεξ Τίλερσον είπε ότι οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν το κουρδικό δημοψήφισμα, αλλά πρόσθεσε πως η Ουάσινγκτον θα ζητήσει από όλες τις πλευρές, να απορρίψουν κάθε δυναμική ενέργεια.
Ο Κοροτούρκ επίσης προειδοποιεί την Άγκυρα να μη βασίζεται και πολύ στην Ουάσινγκτον επί του προκειμένου. «Βασική σκέψη των ΗΠΑ είναι ότι ο πόλεμος κατά του Ισλαμικού Κράτους δεν έχει ακόμα τερματισθεί. Δεν γνωρίζω τι θα κάνουν οι Αμερικανοί όταν ο πόλεμος τελειώσει και αμφιβάλω αν τότε οι ΗΠΑ θα είναι αντίθετες στη δημιουργία μιας κουρδικής κρατικής οντότητας», είπε.
Η ανταποκριτής της εφημερίδας Χουριέτ στις ΗΠΑ επίσης αναφέρει ότι Ουάσινγκτον και Άγκυρα δεν βρίσκονται κοντά στο κουρδικό. «Η βασική αντίρρηση των ΗΠΑ ως προς το δημοψήφισμα αφορούσε τον χρόνο διεξαγωγής του, ενώ για την Τουρκία κάθε δημοψήφισμα αποτελεί υπαρξιακή κρίση», αναφέρει η Κανσού Τσαμλιμπέλ.
«Οι σχεδιαστές της αμερικανικής πολιτικής πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να μην χαλάσουν τις σχέσεις τους με τους Κούρδους, αν και κάποιες φορές χρειάζεται ένα ταρακούνημα», αναφέρει η ίδια προσθέτοντας ότι η Ουάσινγκτον, το πιθανότερο, θα εναντιώνονταν σε κινήσεις της Τουρκίας όπως το κλείσιμο των συνόρων, ή τη λήψη στρατιωτικών μέτρων.
«Οι ΗΠΑ τηρούν ασαφή στάση ώστε να έχουν το πάνω χέρι στις σκληρές διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν για το μέλλον του Ιράκ. Ίσως η Άγκυρα να υιοθετούσε μια ανάλογη στάση αντί να δεσμεύσει εαυτόν στην αδύνατη αποστολή της εξάλειψης των κουρδικών πόθων από προσώπου γης», τονίζει.
Η Τουρκία δεν είναι επίσης καθόλου ευχαριστημένη με την στάση της Ρωσίας παρά το γεγονός ότι Πούτιν και Ερντογάν συμφώνησαν επί του προκειμένου, με τη Μόσχα να ανακοινώνει την προσήλωσή της στην εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ, αλλά παράλληλα να σέβεται τους εθνικούς πόθους των Κούρδων.
Ούτε η Ουάσινγκτον, ούτε η Μόσχα αποκλείουν το ενδεχόμενο αυτονομίας για τους Κούρδους σε Συρία και Ιράκ. Οι Κούρδοι, αντίθετα με τις εξτρεμιστικές σουνιτικές ομάδες, που ακόμα πιστεύουν πως θα υποστηριχθούν από την Τουρκία, είναι προτιμότεροι για Ρώσους και Αμερικανούς.
Η δήλωση του Σύρου ΥΠΕΞ ότι η αυτονομία για τους Κούρδους της Συρίας είναι διαπραγματεύσιμη, απλώς προσθέτει στην πολυπλοκότητα της κατάστασης για την Τουρκία. Η Άγκυρα φαίνεται πως παραμέρισε τις μεγάλες τις διαφορές με την Τεχεράνη και τη Βαγδάτη προτείνοντας συνεργασία κατά των Κούρδων.
Ο Ερντογάν συζήτησε με τον Ιρακινό πρωθυπουργό Αμπάντι και επισκέφτηκε την Τεχεράνη όπου είχε επαφές με τον Ιρανό ομόλογό του Ρουχανί. Προηγουμένως ο Τούρκος αρχηγός ενόπλων δυνάμεων, στρατηγός Ακάρ, είχε συζητήσεις με τον Ιρανό ομόλογό του. Ωστόσο κοινή στρατιωτική δράση κατά των Κούρδων είναι απίθανη λόγω των αντιρρήσεων ΗΠΑ και Ρωσίας.
Επίσης η Ουάσινγκτον θα αποτρέψει τη Βαγδάτη από το να συμμαχήσει με την Άγκυρα κατά των Κούρδων. Κατά συνέπεια, παρά τις προειδοποιήσεις Ερντογάν, ο Μπαρζανί κατέστρεψε τα σχέδια του Τούρκου προέδρου, προσθέτοντας έναν ακόμα περιφερειακό πονοκέφαλο στον Τούρκο ηγέτη.
Δημοσίευση σχολίου