Αρχικά, η Τουρκία χαιρέτισε την Αραβική Άνοιξη με ανοικτές αγκάλες. Καθώς οι διαδηλώσεις στους δρόμους στην Τυνησία οδήγησαν στην αποχώρηση του ηγέτη που είχε παραμείνει για πολλά χρόνια στην εξουσία, Ζίνε Ελ Αμπιντίνε Μπεν Αλί, το μήνυμα που προέρχονταν από την Άγκυρα ήταν ξεκάθαρα προς την πλευρά της αλλαγής.
Αλλά καθώς οι επαναστάσεις εξαπλώθηκαν σε χώρες μεγαλύτερης γεωπολιτικής σημασίας -- συγκεκριμένα τη Λιβυή και τη Συρία -- ο τόνος και η γενική κατεύθυνση της αντίδρασης έχουν αλλάξει.
"Η Τυνησία ήταν πολύ μακριά, είχε καλές σχέσεις, αλλά δεν βρισκόνταν κοντά στο κέντρο της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, και γι'αυτό η Άγκυρα χάρηκε που είδε αυτό να συμβαίνει", εξήγησε ο Γουίλιαμ Χέιλ, ομότιμος καθηγητής του SOAS, στους SETimes.
Καθώς εξελίχθηκε η επανάσταση στην Αίγυπτο, ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έγινε ο πρώτος διεθνής ηγέτης που απαίτησε να παραιτηθεί ο πρώην πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ -- μια απόφαση που λήφθηκε πιο εύκολα λόγω του γεγονότος ότι οι "σχέσεις του κυβερνώντος ΑΚΡ με τον Μουμπάρακ είχαν παγώσει", σύμφωνα με τον ειδικό για τη Μέση Ανατολή Δρ. Έλλιοτ Χέντοβ.
Παρόλα αυτά, ο Ερντογάν αρνήθηκε να πράξει το ίδιο όταν ξεκίνησε η εξέγερση στη Λιβύη, και έφτασε στο σημείο να απειλήσει ότι θα εμποδίσει την επεμβαση του ΝΑΤΟ και την επιβολή της Απόφασης 1973 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ.
Η Τουρκία έχοντας επενδύσει στο λιβυκό καθεστώς οικονομικά και πολιτικά, παγιδεύτηκε μεταξύ της ρητορικής της εξωτερικής της πολιτικής και της διεθνούς οργής για τα βίαια αντίποινα του Συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι.
"Η Τουρκία αδημονούσε αρχικά να προσπαθήσει να διατηρήσει και να συνεχίσει τις σχέσεις της με τον Καντάφι, κυρίως για οικονομικούς λόγους, αλλά τελικά έπρεπε να αλλάξει την προσέγγισή της", σύμφωνα με τον Χέϊλ.
Μόλις ξέφυγε η βία από τον έλεγχο, η Τουρκία δεν είχε άλλη επιλογή από το να αντιτεθεί στο λιβυκό καθεστώς. Σύμφωνα με τον Χέντοβ, "Η Τουρκία δεν είναι σε θέση να είναι υπερασπιστής της τυραννίας. Υπάρχει η αίσθηση στην τουρκική κοινή γνώμη ότι δεν μπορείς να υποστηρίζεις την τυραννία, η οποία έχει περάσει και στην εξωτερική πολιτική της".
Η γειτονική Συρία ρωτάει ποιός μπορεί να είναι ο πιο δύσκολος γρίφος. Η Τουρκία απέφυγε να απαιτήσει από τον Σύριο πρόεδρο Μπασάρ αλ-Ασάντ να παραιτηθεί και προετρέψε μόνο το καθεστώς να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις και να πραγματοποιήσει τη μετάβαση σε μια πολυκομματική δημοκρατία.
Ο Τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, σε συνέντευξη με τους δημοσιογράφους, παρακίνησε τον αλ-Ασάντ να αλλάξει "το σύστημα σε πολυκομματικό", όπου "όλα θα οργανωθούν σύμφωνα με τη θέληση του Συριακού λαού".
Παρόλα αυτά, ο αλ-Ασάντ, έχει δείξει ότι δεν έχει διάθεση να εφαρμόσει οποιαδήποτε πραγματική αλλαγή. Εφόσον εξαπολύει το στρατό του για να καταστείλει την εξέγερση, η Άγκυρα μπορεί να ανακαλύψει ότι δεν έχει καμία επιλογή από το να υιοθρτήσει μία ισχυρότερη θέση. Εάν η Συρία αρχίσει να φθείρεται και να μιμείται την πορεία της Λιβύης, η Τουρκία ρισκάρει να έχει ένα "κράτος παρία, με το οποίο είχε κάποτε έναν ερωτικό δεσμό, ακριβώς δίπλα της", σημειώνει ο Χέντοβ.
Οι συνεχιζόμενες αναταραχές στη Συρία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη μετάβαση ολοένα και περισσότερων προσφύγων στην Τουρκία, αποτελώντας σοβαρό πρόβλημα για την ασφάλεια.
"Οι θάνατοι και τα καταφύγια έχουν αναγκάσει την Άγκυρα να επιτείνει τη ρητορική. Ο Aσάντ έχει δείξει για τον εαυτό του ότι είναι ή όλα ή τίποτα", λέει ο Χέντοβ. "Όταν είναι όλα ή τίποτα, η Άγκυρα τελικά θα αναγκαστεί να ταχθεί με το τίποτα".
Αλλά η ρήξη των δεσμών με το καθεστώς αλ-Ασάντ φέρνει τους δικούς του κινδύνους, ειδικά εάν ο Σύριος ηγέτης συνεχίσει να βρίσκεται στην εξουσία. Εάν η Συρία χάσει την υποστήριξη της Τουρκίας, δεν θα έχει κανέναν περιφερειακό σύμμαχο εκτός από το Ιράν στο οποίο μπορεί να στραφεί για υποστήριξη.
"Εάν ο Ασάντ αντισταθεί από που αντλεί δύναμη; Δεν θα έρθει από τους περιφερειακούς γείτονές του", λέει ο Χέντοβ. Γενικά, ο Ερντογάν και η κυβέρνησή του έχουν ευνοήσει την περιφερειακή σταθερότητα, ελπίζοντας να δουν τις μεταρρυθμίσεις να εφαρμόζονται σταδιακά και χωρίς αναταραχές.
Παρόλα αυτά, τα γεγονότα, έχουν καταστήσει μια τέτοια προσέγγιση ξεπερασμένη.
"Η Τουρκία βρίσκεται σε τεράστιο δίλημμα, επειδή η στρατηγική τους στηρίχθηκε στη μονιμότητα των αραβικών καθεστώτων", αναφέρει ο Χέντοβ. Η θέληση για πολιτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από τους Άραβες διαδηλωτές προκαλεί την προτίμηση του AKP για πολιτικές μεταρρυθμίσεις από την "κορυφή ώς τα νύχια", προσθέτει.
Του Άαρον Στάϊν για τους Southeast European Times
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου