ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ τυχαία αλλ’ είναι ενδεικτικά των προσανατολισμών του Τούρκου Πρωθυπουργού: Στην «ομιλία του μπαλκονιού», που εκφώνησε μετά τη σαρωτική νίκη του στις εκλογές της Κυριακής, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν έκανε καμία νύξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή στη Δύση. Αντίθετα απευθύνθηκε προς τη Μέση Ανατολή χαιρετίζοντας «όλα τα φιλικά κράτη από τη Βαγδάτη, τη Δαμασκό, τη Βηρυτό, το Κάιρο, το Σαράγεβο, την Μπακού μέχρι τη Λευκωσία (εννοεί το κατοχικό ψευδοκράτος)».
Για να προσθέσει τα εξής χαρακτηριστικά: «Κέρδισαν οι ελπίδες των θυμάτων και των καταπιεσμένων» και «η Βηρυτός κέρδισε όπως κέρδισε η Σμύρνη, η Δυτική Όχθη, η Γάζα, η Ραμάλα, η Ιερουσαλήμ, κέρδισαν όσο κέρδισε το Ντιγιαρμπακίρ. Η Μέση Ανατολή, ο Καύκασος και τα Βαλκάνια κέρδισαν όπως κέρδισε η Τουρκία».
Όταν ο Ερντογάν αναφέρεται στο Σαράγεβο εννοεί τη Βοσνία στην οποία ουσιαστικά η Τουρκία πραγματοποίησε επιχειρηματική και επενδυτική εισβολή. Στο βιβλίο του, «Στρατηγικό Βάθος. Η διεθνής θέση της Τουρκίας», ο Νταβούτογλου αναφέρεται και στη Βοσνία και υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα των Βόσνιων μουσουλμάνων και να επιστρέψουν όλοι οι πρόσφυγες στα σπίτια τους.
Στη Βοσνία, όχι στην Κύπρο. Ο Νταβούτογλου στο βιβλίο του εξηγεί γιατί η Τουρκία πρέπει να παίξει ηγετικό ρόλο όχι μόνο περιφερειακά, αλλά και παγκόσμια. Και αναλύει ότι οι πολιτιστικές αξίες της είναι η ισχυρή «μαλακή δύναμή της» για να προβληθεί στους τρίτους ως ειρηνοποιός χώρα και ως μοντέλο δημοκρατίας και ανάπτυξης. Γι’ αυτό και η ρητορική Ερντογάν - Νταβούτογλου εστιάζεται στη μεγαλόστομη δήλωση ότι η Τουρκία «είναι ο παίκτης που αλλάζει το παιγνίδι στην περιοχή».
Το αλλάζει; Είναι σε θέση να το αλλάξει; Όχι, βέβαια, παραμόνο μερικώς και επικοινωνιακά. Την τελευταία δεκαετία σχεδόν, ο Ερντογάν, με τη φιλοσοφική συνέργεια του Νταβούτογλου, επιχειρεί να αναδειχθεί σε ηγέτη των μουσουλμάνων. Ξεχάστε τα περί Ισλάμ light. Ο Ερντογάν έχει αναδείξει μια νέα ισλαμική ελίτ, που κυβερνά τη χώρα. Να θυμίσουμε τι ο Ερντογάν είχε διακηρύξει το 1997, ως δήμαρχος της Κων/πολης.
Σε μια φλογερή ομιλία του, που του στοίχισε σύλληψη και φυλάκιση, υπενθύμισε στις τουρκικές μάζες το ποίημα του Τούρκου εθνικιστή Ziya Gokalp, «Η προσευχή του στρατιώτη»: «Οι μιναρέδες είναι οι λόγχες μας, οι τρούλοι είναι τα κράνη μας, τα τζαμιά είναι τα στρατόπεδά μας και οι πιστοί είναι ο στρατός μας». Είναι αυτονόητη η αναφορά Ερντογάν στις χώρες της Μέσης Ανατολής.
Δεν επιδιώκει απλώς να είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης των μουσουλμάνων αλλά να είναι ο ηγέτης των καταπιεζόμενων μουσουλμάνων, όχι τόσο από τους τυραννικούς ηγέτες τους αλλά από τη χριστιανική Δύση. Αυτή η στροφή δεν είναι σημερινή. Χρονολογείται από χρόνια όταν, καθ’ υπόδειξιν Νταβούτογλου, ο Ερντογάν έκανε άνοιγμα προς τον αραβικό, μουσουλμανικό κόσμο. Γι’ αυτό και συγκρούστηκε με το Ισραήλ και στηρίζει τρομοκρατικές οργανώσεις.
Ο Ερντογάν, ενισχυμένος από τη σαρωτική νίκη του, θα επιτείνει την ισλαμοποίηση της τουρκικής κοινωνίας. Θα διατηρήσει μεν την προοπτική της ένταξης αλλά γνωρίζει ότι η Ευρώπη δεν τον θέλει. Έτσι ενισχύει τους δεσμούς και τα ανοίγματα προς Ανατολάς και προς τους μουσουλμάνους.
Πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Τουρκία και πώς θα εκδιπλωθεί η εξωτερική πολιτική της; Θα εξαρτηθούν σε σημαντικό βαθμό από την τροποποίηση του Συντάγματος και εάν θα υλοποιηθούν όσα ο Ερντογάν υποσχέθηκε. Δηλ. η Τουρκία να γίνει κράτος του Νόμου, δημοκρατικό, φιλελεύθερο και δυτικότροπο.
Μάλλον αμφίβολο, αν κρίνει κάποιος από την επιβολή μιας ισλαμικής, συντηρητικής ελίτ που προτιμά τη μαντίλα από το φράκο.
Με τον Σάββα Ιακωβίδη
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου