Γιώργος Σκαφιδάς
Η κατά σειρά πέμπτη θητεία του Βλαντίμιρ Πούτιν στην προεδρία της Ρωσικής Ομοσπονδίας σήκωσε αυλαία στις αρχές Μαΐου εν μέσω… ανατροπών και ανακατατάξεων.
Κάθε προεδρική ορκωμοσία στη Ρωσία είθισται να συνοδεύεται από έναν -μεγαλύτερο ή μικρότερο- κυβερνητικό ανασχηματισμό.
Κατά τα ειωθότα λοιπόν, έπειτα από τη φετινή ορκωμοσία του Πούτιν (στις 7 Μαΐου) ακολούθησαν ανακατατάξεις (στις 12 Μαΐου).
Ποιοι έμειναν στις θέσεις τους; μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν, ο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, ο ΥΠΕΣ Βλαντίμιρ Κολοκόλτσεφ, ο ΥΠΟΙΚ Αντόν Σιλουάνοφ, ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης Μαξίμ Ρεσέτνικοφ, αλλά και όλοι οι επικεφαλής των διευθύνσεων ασφαλείας και πληροφοριών: ο Γκερασίμοφ στην κεφαλή του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, ο Μπορτνίκοφ στη διεύθυνση της FSB, ο Ναρίσκιν στη διεύθυνση της SVR, ο Ζολότοφ ως αρχηγός της εθνοφρουράς και ο Ντμίτρι Κότσνεβ στην κεφαλή της FSO.
Ποιοι άλλαξαν πόστο; Επί της ουσίας ένας, η αντικατάσταση του οποίου προκάλεσε όμως αλυσιδωτές ανακατατάξεις: Έπειτα από 12 χρόνια στην κεφαλή του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας, ο Σεργκέι Σοϊγκού απεχώρησε δίνοντας τη θέση του σε έναν οικονομολόγο, τον Αντρέι Μπελοούσοφ. Ο Σοϊγκού ωστόσο, δεν «αποστρατεύθηκε» πλήρως αλλά μετακινήθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ως γραμματέας στη θέση που είχε τα τελευταία 16 χρόνια ο Νικολάι Πατρούσεφ, ο οποίος Πατρούσεφ είδε όμως τον γιο του και μέχρι πρότινος υπουργό Γεωργίας, Ντμίτρι Πατρούσεφ, να προάγεται σε αναπληρωτή πρωθυπουργό.
Πώς ερμηνεύονται αυτές οι ανακατατάξεις, ειδικά εάν αξιολογηθούν με βάση όσα προηγήθηκαν στο Ουκρανικό μέτωπο τα περασμένα δύο χρόνια; Και τι σηματοδοτούν αναφορικά με όσα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν στο μέλλον;
Υπάρχουν επιφανείς Ρώσοι που παραμερίστηκαν υπό το βάρος του Ουκρανικού, παράγοντες που εξέπεσαν υπό το βάρος των εξελίξεων αν και ανήκαν στο στενό περιβάλλον των προνομιούχων συνομιλητών του Ρώσου ηγέτη.
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν της Wagner, το άλλοτε μακρύ χέρι του Κρεμλίνου στα ανοιχτά μέτωπα της υφηλίου, ένα χέρι που λειτουργούσε και ως ανεπίσημο όχημα προώθησης της ρωσικής επιρροής στο εξωτερικό, επιχείρησε ανταρσία την οποία πλήρωσε με τη ζωή του. Προτού χάσει τη ζωή του ωστόσο σε αεροπορικό «δυστύχημα» τον Αύγουστο του 2023, ο Πριγκόζιν είχε προλάβει να συγκρουστεί με τον Σοϊγκού.
Περίπου δέκα μήνες μετά, ο Σοϊγκού έδωσε τη θέση του στον Αντρέι Μπελοούσοφ και πήρε τη θέση του Νικολάι Πατρούσεφ.
Γιατί «ανασχηματίστηκε», άραγε, ο Πατρούσεφ; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι εκείνος «χρεώθηκε» όσα δεν πήγαν καλά στο Ουκρανικό αλλά και την αποτυχία της μη-αποτροπής του πολύνεκρου τρομοκρατικού χτυπήματος της 22ης Μαρτίου στο Crocus City Hall.
Γιατί έφυγε ο Σοϊγκού; Πολλοί υποστηρίζουν ότι o 68χρονος φέρει μερίδιο ευθύνης για όσα δεν πήγαν καλά στο μέτωπο της Ουκρανίας τα περασμένα δύο χρόνια. Υπογραμμίζουν, επίσης, το γεγονός ότι εκείνος ήταν πια σε μεγάλο βαθμό αντιπαθής μεταξύ των στρατιωτών και στρατιωτικών. Προάγγελος της πτώσης του Σοϊγκού θεωρήθηκε η σύλληψη του Ρώσου υφυπουργού Άμυνας Τιμούρ Ιβανόφ που είχε προηγηθεί τον περασμένο Απρίλιο. Ο Ιβανόφ, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο των Αρχών ως διεφθαρμένος, ήταν επί σειρά ετών προστατευόμενος και δεξί χέρι του ιδίου του πλέον πρώην υπουργού Άμυνας. Ειρήσθω εν παρόδω, αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιβανόφ είχε καταγγείλει ως διεφθαρμένο στο παρελθόν και η ομάδα του αντιπολιτευόμενου -θανόντος πια- Αλεξέι Ναβάλνι.
Το ότι υπάρχουν φαινόμενα διαφθοράς που διατρέχουν τα ανώτερα και ανώτατα κλιμάκια του ρωσικού κρατικού μηχανισμού είναι δεδομένο. Η χρονική στιγμή, ωστόσο, της «ανάδειξης» αυτών των φαινομένων αποτελεί επιλογή της ιδίας της ηγεσίας του Κρεμλίνου.
Εκ των υστέρων, διερωτάται πια κανείς μήπως ο Πούτιν συμφωνούσε, σε έναν βαθμό έστω, με όσα εξόχως επικριτικά έλεγε ο Πριγκόζιν για τον Σοϊγκού το 2023. Μήπως συμφωνούσε, αλλά δεν ήθελε να τον αποπέμψει εκείνη την στιγμή επειδή έτσι θα φαινόταν σαν να δικαιώνει τον «μισθοφόρο» Πριγκόζιν σε βάρος του επίσημου υπουργού Άμυνας της Ρωσίας εν μέσω πολέμου; Και μήπως τώρα που η Ρωσία τα πηγαίνει ξανά καλύτερα στο μέτωπο της Ουκρανίας (σημειώνοντας εδαφικά κέρδη στη γραμμή της Αβντιίβκα αλλά και βορειότερα, προς το Χάρκοβο) η συγκυρία «επιτρέπει» τέτοιου τύπου ανακοινώσεις, καθώς δεν υπάρχει πια ο φόβος της παραδοχής λαθών και αδυναμιών;
Κατά τους πρώτους μήνες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία την άνοιξη του 2022, όλοι μιλούσαν για τους «siloviki», τα πολεμοχαρή «γεράκια» δηλαδή του στενού πουτινικού κύκλου με τις ευλογίες των οποίων πραγματοποιήθηκε η εισβολή. Πλέον, περίπου 27 μήνες μετά, όλοι μιλούν για τους τεχνοκράτες που κατάφεραν να κρατήσουν τη ρωσική οικονομία και μαζί της τη ρωσική «πολεμική μηχανή» ζωντανές, σε πείσμα των δυτικών κυρώσεων. Ποιοι είναι αυτοί οι τεχνοκράτες που τα πήγαν καλά; Η επικεφαλής της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρα Ναμπιουλίνα, ο ΥΠΟΙΚ Αντόν Σιλουάνοφ, αλλά και, μεταξύ άλλων, ο Αντρέι Μπελοούσοφ που, αν και οικονομολόγος, ανέλαβε το τιμόνι του ρωσικού υπουργείου Άμυνας στη θέση του Σοϊγκού.
«Με έναν οικονομολόγο να αναλαμβάνει το υπουργείο Άμυνας, οι τεχνοκράτες ανεβαίνουν. Ο στόχος όμως δεν είναι η ειρήνη, αλλά ένας πιο αποτελεσματικός πόλεμος», γράφει ο Μαρκ Γκαλεότι στο Spectator.
«Δίνοντας στον Μπελούσοφ το υπουργείο Άμυνας, ο Πούτιν λέει στον κόσμο ότι είναι έτοιμος για έναν μακρύ σε διάρκεια και δαπανηρό πόλεμο… οικονομικής φθοράς… ο οποίος δεν πρέπει όμως να χρεοκοπήσει τη Ρωσία (σ.σ. επιφέροντας δυσβάσταχτα βάρη όπως ήταν εκείνα που είχε κληθεί να διαχειριστεί η ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 1980 λόγω Αφγανιστάν)… Η δουλειά του Μπελούσοφ θα είναι να βάλει σε τάξη το 7% του ρωσικού ΑΕΠ που ξοδεύει η κυβέρνηση στον πόλεμο… Οι πολεμικές δαπάνες πιθανότατα θα αυξηθούν», γράφει, από την πλευρά του, ο Αλεξάντερ Κολιάντρ (Centre for European Policy Analysis).
Ο Γκαλεότι δεν αποκλείει, πάντως, το ενδεχόμενο να δούμε και άλλες ανακατατάξεις το επόμενο διάστημα στη Ρωσία. Κάθε νέος υπουργός Άμυνας είθισται να συνοδεύεται και από έναν νέο αρχηγό ΓΕΕΘΑ. Ως εκ τούτου, ο Γκαλεότι σημειώνει ότι μπορεί να δούμε στο μέλλον ακόμη και τον Γκερασίμοφ να αντικαθίσταται στο Γενικό Επιτελείο από κάποιον άλλον: τον Μιχαήλ Τεπλίνσκι για παράδειγμα ή ακόμη και τον… Σεργκέι Σουροβίκιν ο οποίος αποσύρθηκε μεν από την πρώτη γραμμή αλλά παραμένει ως «εφεδρεία»…
Η κατά σειρά πέμπτη θητεία του Βλαντίμιρ Πούτιν στην προεδρία της Ρωσικής Ομοσπονδίας σήκωσε αυλαία στις αρχές Μαΐου εν μέσω… ανατροπών και ανακατατάξεων.
Κάθε προεδρική ορκωμοσία στη Ρωσία είθισται να συνοδεύεται από έναν -μεγαλύτερο ή μικρότερο- κυβερνητικό ανασχηματισμό.
Κατά τα ειωθότα λοιπόν, έπειτα από τη φετινή ορκωμοσία του Πούτιν (στις 7 Μαΐου) ακολούθησαν ανακατατάξεις (στις 12 Μαΐου).
Ποιοι έμειναν στις θέσεις τους; μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν, ο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, ο ΥΠΕΣ Βλαντίμιρ Κολοκόλτσεφ, ο ΥΠΟΙΚ Αντόν Σιλουάνοφ, ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης Μαξίμ Ρεσέτνικοφ, αλλά και όλοι οι επικεφαλής των διευθύνσεων ασφαλείας και πληροφοριών: ο Γκερασίμοφ στην κεφαλή του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, ο Μπορτνίκοφ στη διεύθυνση της FSB, ο Ναρίσκιν στη διεύθυνση της SVR, ο Ζολότοφ ως αρχηγός της εθνοφρουράς και ο Ντμίτρι Κότσνεβ στην κεφαλή της FSO.
Ποιοι άλλαξαν πόστο; Επί της ουσίας ένας, η αντικατάσταση του οποίου προκάλεσε όμως αλυσιδωτές ανακατατάξεις: Έπειτα από 12 χρόνια στην κεφαλή του υπουργείου Άμυνας της Ρωσίας, ο Σεργκέι Σοϊγκού απεχώρησε δίνοντας τη θέση του σε έναν οικονομολόγο, τον Αντρέι Μπελοούσοφ. Ο Σοϊγκού ωστόσο, δεν «αποστρατεύθηκε» πλήρως αλλά μετακινήθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ως γραμματέας στη θέση που είχε τα τελευταία 16 χρόνια ο Νικολάι Πατρούσεφ, ο οποίος Πατρούσεφ είδε όμως τον γιο του και μέχρι πρότινος υπουργό Γεωργίας, Ντμίτρι Πατρούσεφ, να προάγεται σε αναπληρωτή πρωθυπουργό.
Πώς ερμηνεύονται αυτές οι ανακατατάξεις, ειδικά εάν αξιολογηθούν με βάση όσα προηγήθηκαν στο Ουκρανικό μέτωπο τα περασμένα δύο χρόνια; Και τι σηματοδοτούν αναφορικά με όσα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν στο μέλλον;
Υπάρχουν επιφανείς Ρώσοι που παραμερίστηκαν υπό το βάρος του Ουκρανικού, παράγοντες που εξέπεσαν υπό το βάρος των εξελίξεων αν και ανήκαν στο στενό περιβάλλον των προνομιούχων συνομιλητών του Ρώσου ηγέτη.
Ο Γεβγκένι Πριγκόζιν της Wagner, το άλλοτε μακρύ χέρι του Κρεμλίνου στα ανοιχτά μέτωπα της υφηλίου, ένα χέρι που λειτουργούσε και ως ανεπίσημο όχημα προώθησης της ρωσικής επιρροής στο εξωτερικό, επιχείρησε ανταρσία την οποία πλήρωσε με τη ζωή του. Προτού χάσει τη ζωή του ωστόσο σε αεροπορικό «δυστύχημα» τον Αύγουστο του 2023, ο Πριγκόζιν είχε προλάβει να συγκρουστεί με τον Σοϊγκού.
Περίπου δέκα μήνες μετά, ο Σοϊγκού έδωσε τη θέση του στον Αντρέι Μπελοούσοφ και πήρε τη θέση του Νικολάι Πατρούσεφ.
Γιατί «ανασχηματίστηκε», άραγε, ο Πατρούσεφ; Κάποιοι υποστηρίζουν ότι εκείνος «χρεώθηκε» όσα δεν πήγαν καλά στο Ουκρανικό αλλά και την αποτυχία της μη-αποτροπής του πολύνεκρου τρομοκρατικού χτυπήματος της 22ης Μαρτίου στο Crocus City Hall.
Γιατί έφυγε ο Σοϊγκού; Πολλοί υποστηρίζουν ότι o 68χρονος φέρει μερίδιο ευθύνης για όσα δεν πήγαν καλά στο μέτωπο της Ουκρανίας τα περασμένα δύο χρόνια. Υπογραμμίζουν, επίσης, το γεγονός ότι εκείνος ήταν πια σε μεγάλο βαθμό αντιπαθής μεταξύ των στρατιωτών και στρατιωτικών. Προάγγελος της πτώσης του Σοϊγκού θεωρήθηκε η σύλληψη του Ρώσου υφυπουργού Άμυνας Τιμούρ Ιβανόφ που είχε προηγηθεί τον περασμένο Απρίλιο. Ο Ιβανόφ, ο οποίος βρέθηκε στο στόχαστρο των Αρχών ως διεφθαρμένος, ήταν επί σειρά ετών προστατευόμενος και δεξί χέρι του ιδίου του πλέον πρώην υπουργού Άμυνας. Ειρήσθω εν παρόδω, αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιβανόφ είχε καταγγείλει ως διεφθαρμένο στο παρελθόν και η ομάδα του αντιπολιτευόμενου -θανόντος πια- Αλεξέι Ναβάλνι.
Το ότι υπάρχουν φαινόμενα διαφθοράς που διατρέχουν τα ανώτερα και ανώτατα κλιμάκια του ρωσικού κρατικού μηχανισμού είναι δεδομένο. Η χρονική στιγμή, ωστόσο, της «ανάδειξης» αυτών των φαινομένων αποτελεί επιλογή της ιδίας της ηγεσίας του Κρεμλίνου.
Εκ των υστέρων, διερωτάται πια κανείς μήπως ο Πούτιν συμφωνούσε, σε έναν βαθμό έστω, με όσα εξόχως επικριτικά έλεγε ο Πριγκόζιν για τον Σοϊγκού το 2023. Μήπως συμφωνούσε, αλλά δεν ήθελε να τον αποπέμψει εκείνη την στιγμή επειδή έτσι θα φαινόταν σαν να δικαιώνει τον «μισθοφόρο» Πριγκόζιν σε βάρος του επίσημου υπουργού Άμυνας της Ρωσίας εν μέσω πολέμου; Και μήπως τώρα που η Ρωσία τα πηγαίνει ξανά καλύτερα στο μέτωπο της Ουκρανίας (σημειώνοντας εδαφικά κέρδη στη γραμμή της Αβντιίβκα αλλά και βορειότερα, προς το Χάρκοβο) η συγκυρία «επιτρέπει» τέτοιου τύπου ανακοινώσεις, καθώς δεν υπάρχει πια ο φόβος της παραδοχής λαθών και αδυναμιών;
Κατά τους πρώτους μήνες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία την άνοιξη του 2022, όλοι μιλούσαν για τους «siloviki», τα πολεμοχαρή «γεράκια» δηλαδή του στενού πουτινικού κύκλου με τις ευλογίες των οποίων πραγματοποιήθηκε η εισβολή. Πλέον, περίπου 27 μήνες μετά, όλοι μιλούν για τους τεχνοκράτες που κατάφεραν να κρατήσουν τη ρωσική οικονομία και μαζί της τη ρωσική «πολεμική μηχανή» ζωντανές, σε πείσμα των δυτικών κυρώσεων. Ποιοι είναι αυτοί οι τεχνοκράτες που τα πήγαν καλά; Η επικεφαλής της ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρα Ναμπιουλίνα, ο ΥΠΟΙΚ Αντόν Σιλουάνοφ, αλλά και, μεταξύ άλλων, ο Αντρέι Μπελοούσοφ που, αν και οικονομολόγος, ανέλαβε το τιμόνι του ρωσικού υπουργείου Άμυνας στη θέση του Σοϊγκού.
«Με έναν οικονομολόγο να αναλαμβάνει το υπουργείο Άμυνας, οι τεχνοκράτες ανεβαίνουν. Ο στόχος όμως δεν είναι η ειρήνη, αλλά ένας πιο αποτελεσματικός πόλεμος», γράφει ο Μαρκ Γκαλεότι στο Spectator.
«Δίνοντας στον Μπελούσοφ το υπουργείο Άμυνας, ο Πούτιν λέει στον κόσμο ότι είναι έτοιμος για έναν μακρύ σε διάρκεια και δαπανηρό πόλεμο… οικονομικής φθοράς… ο οποίος δεν πρέπει όμως να χρεοκοπήσει τη Ρωσία (σ.σ. επιφέροντας δυσβάσταχτα βάρη όπως ήταν εκείνα που είχε κληθεί να διαχειριστεί η ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 1980 λόγω Αφγανιστάν)… Η δουλειά του Μπελούσοφ θα είναι να βάλει σε τάξη το 7% του ρωσικού ΑΕΠ που ξοδεύει η κυβέρνηση στον πόλεμο… Οι πολεμικές δαπάνες πιθανότατα θα αυξηθούν», γράφει, από την πλευρά του, ο Αλεξάντερ Κολιάντρ (Centre for European Policy Analysis).
Ο Γκαλεότι δεν αποκλείει, πάντως, το ενδεχόμενο να δούμε και άλλες ανακατατάξεις το επόμενο διάστημα στη Ρωσία. Κάθε νέος υπουργός Άμυνας είθισται να συνοδεύεται και από έναν νέο αρχηγό ΓΕΕΘΑ. Ως εκ τούτου, ο Γκαλεότι σημειώνει ότι μπορεί να δούμε στο μέλλον ακόμη και τον Γκερασίμοφ να αντικαθίσταται στο Γενικό Επιτελείο από κάποιον άλλον: τον Μιχαήλ Τεπλίνσκι για παράδειγμα ή ακόμη και τον… Σεργκέι Σουροβίκιν ο οποίος αποσύρθηκε μεν από την πρώτη γραμμή αλλά παραμένει ως «εφεδρεία»…
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου