υλοποιώντας όλες τις δεσμεύσεις και τις αποφάσεις της που αποσκοπούν στη μείωση του ελλείμματος και τον περιορισμό του δημόσιου χρέους. «Τώρα πια δεν έχουμε ούτε καν το πρόσχημα της μη παροχής βοήθειας από τις χώρες της Ε.Ε.» έλεγε κυβερνητικός παράγοντας περιγράφοντας τις δυσκολίες που θα συναντήσει η κυβέρνηση. Οι οδηγίες που έχει δώσει το Μαξίμου προς τους υπουργούς του οικονομικού κύκλου είναι σαφείς: «Να μην πάει ούτε μία ημέρα χαμένη». Όπως εξηγεί μάλιστα κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας, για να επιτύχει η Ελλάδα την πολυπόθητη μείωση των επιτοκίων δανεισμού θα πρέπει να λειτουργήσουν συνδυαστικά από τη μία πλευρά η ύπαρξη του μηχανισμού στήριξης και η απόφαση του προέδρου της ΕΚΤ να αποδέχεται ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα από τις τράπεζες και από την άλλη η πορεία υλοποίησης του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης. «Πρέπει να δείξουμε συνέπεια και να μην κάνουμε βήματα προς τα πίσω. Να εφαρμόσουμε όλα τα μέτρα» είπε χαρακτηριστικά χθες στέλεχος το οικονομικού επιτελείου.
Ως εκ τούτου, το υπουργείο των Οικονομικών- σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίεςέχει αποφασίσει να μην κάνει ούτε μία υποχώρηση στο φορολογικό νομοσχέδιο και να προχωρήσει στη συζήτησή του στις Επιτροπές της Βουλής από τη Μεγάλη Δευτέρα έως τη Μεγάλη Τετάρτη προκειμένου την Πέμπτη μετά το Πάσχα να έρθει στην Ολομέλεια προς ψήφιση. Λόγω μάλιστα των εκτάκτων συνθηκών και της τρέχουσας συγκυρίας, η Βουλή για πρώτη φορά φέτος δεν θα διακόψει τις εργασίες της για ένα 15νθήμερο- «δεν είμαστε σχολείο ανέφερε κορυφαίος θεσμικός παράγοντας»- αλλά μόνο τις απαραίτητες αργίες του Πάσχα.
Το Ασφαλιστικό. Παράλληλα, η κυβέρνηση έχει να «τρέξει» το Ασφαλιστικό το οποίο θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση ώστε να κατατεθεί στη Βουλή τον Μάιο ή τον Ιούνιο γνωρίζοντας παράλληλα ότι μετά το Πάσχα ενδεχομένως να βρεθεί αντιμέτωπη με τις αντιδράσεις των συνδικάτων και πιθανές απεργιακές κινητοποιήσεις. Ανοιχτό παραμένει και το θέμα του αναπτυξιακού νόμου, οι διαδικασίες για την κατάθεση του οποίου θα πρέπει κατά κοινή παραδοχή να επιταχυνθούν ώστε τα αναπτυξιακά μέτρα να δώσουν ώθηση στην ελληνική οικονομία λειτουργώντας παράλληλα με τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας. Η ίδια η υπουργός Οικονομίας κ. Λούκα Κατσέλη έχει προαναγγείλει ότι το αναπτυξιακό νομοσχέδιο (στο οποίο θα περιλαμβάνεται και το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων) ενδεχομένως να κατατεθεί στη Βουλή και τον Μάιο. Πάντως σε εκκρεμότητα παραμένει το νομοσχέδιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που θα έδινε ανάσα σε πολλές οικογένειες, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει απάντηση στην ελληνική κυβέρνηση για ορισμένες πτυχές του από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Παράλληλα κάθε υπουργείο χωριστά θα πρέπει να τηρεί πιστά τους μηνιαίους στόχους για περιορισμό των δαπανών πάνω στις κατευθύνσεις που δίνει το πρόγραμμα σταθερότητας.
Ικανοποίηση. Τους σκοπέλους που θα συναντήσει η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα περιέγραψε χθες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Πεταλωτής ο οποίος, αφού εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις εξελίξεις στις Βρυξέλλες, παρατήρησε: «Νομίζω ότι θα πρέπει να εκτιμήσουμε πως οι συνθήκες στην αγορά, όχι μόνο οι σημερινές, δεν είναι αυτοματοποιημένες. Δηλαδή, κανείς με ένα κουμπί δεν ανεβοκατεβάζει τα spreads, κανείς δεν καθορίζει τόσο εύκολα τα επιτόκια δανεισμού. Από τη στιγμή όμως που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ορισμένες συνθήκες βάσει των οποίων εκτινάσσονται ή μειώνονται τα επιτόκια, τότε γνωρίζουμε ότι μια τέτοια εγγύηση, όπως ο μηχανισμός σταθερότητας που αποφασίστηκε, είναι μια πολύ σημαντική εγγύηση».
Οι βασικές αλλαγές στη φορολογία
1 ΕΝΙΑΙΑ ΚΛΙΜΑΚΑ για όλους με συντελεστές από 18% έως 45% και αφορολόγητο 12.000 ευρώ
2 ΣΥΝΔΕΣΗ ΑΦΟΡΟΛΟΓΗΤΟΥ με αποδείξεις
3 ΤΕΚΜΗΡΙΑ για κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη, εναέρια μέσα, πισίνες, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, οικιακές βοηθοί κ.ά.
4 ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ αυτοτελούς φορολόγησης και φοροαπαλλαγών
5 ΚΛΙΜΑΚΑ στη φορολογία αποζημιώσεων απόλυσης με αφορολόγητο 60.000 ευρώ
6 20% Η ΕΚΠΤΩΣΗ ΦΟΡΟΥ για τόκους στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας- καταργείται από 1-1-2010 η διάταξη για έκπτωση 40%
7 ΒΙΒΛΙΑ ΕΣΟΔΩΝ- ΕΞΟΔΩΝ για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες
8 ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ παντού
9 ΦΠΑ για δικηγόρους, συμβολαιογράφους, ιδιωτικά θεραπευτήρια, δικαστικούς επιμελητές, συγγραφείς, ερμηνευτές έργων τέχνης, πωλητές λαϊκών αγορών
10 ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ τα μερίσματα, φορολόγηση υπεραξίας μετοχών
11 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΟΒΟΛΗ δηλώσεων από το 2011
12 ΚΙΝΗΤΡΑ επαναπατρισμού κεφαλαίων 13 ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΤΑΚ από Φόρο Κατοχής- στα 400.000 ευρώ το ατομικό αφορολόγητο
14 ΣΤΑ 200.000 ΕΥΡΩ το αφορολόγητο πρώτης κατοικίας για τον άγαμο, στα 250.000 για τον έγγαμο
15 ΦΟΡΟΣ 0,5% για δωρεές ακινήτων και μετρητών προς ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (μέχρι σήμερα απαλλασσόμενα)
16 ΣΤΟ 15% ΑΠΟ 3% ο φόρος στα ακίνητα off shore
17 20% ΦΟΡΟΣ στα έσοδα ακινήτων της Εκκλησίας
18 ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΜΕΙΩΣΗ από το 25% στο 20% του φόρου για μη διανεμόμενα κέρδη επιχειρήσεων
19 ΕΙΣΟΔΗΜΑ των στελεχών επιχειρήσεων, οι παροχές σε είδος
20 ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΥ μικρών επιχειρήσεων
21 ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ επιχειρήσεων από ορκωτούς ελεγκτές
22 ΜΕΣΩ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ όλες οι συναλλαγές επιχειρήσεων από 1-1-2011
23 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων για σαρωτικές διασταυρώσεις
24 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ με πολεοδομίες, δικαστήρια, ΔΕΚΟ για συλλογή στοιχείων διασταυρώσεων
25 ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΡOIΝΤ SΥSΤΕΜ για ελέγχους
26 ΜΟΝΟΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ πάνω από 3.000 ευρώ επιχειρήσεων και Δημοσίου
27 ΨΗΦΙΑΚΗ ΥΠΟΓΡΑΦΗ για λογιστές, φοροτέχνες, συμβολαιογράφους κ.λπ.
28 ΜΕ ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ- ΧΡΕΩΣΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ ή δίγραμμες επιταγές κάθε συναλλαγή μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων πάνω από 1.500 ευρώ από το 2011.
29 ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ σε φοροφυγάδες- λουκέτα και φυλακή έως 3 μήνες
30 ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ ΠΡΟΣΤΙΜΑ από ΥΠΕΕ και αναδιοργάνωση υπηρεσίας
31 ΚΙΝΗΤΡΑ για αποκάλυψη διαφθοράς και φοροδιαφυγής
32 ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ ακινήτων και καταθέσεων για χρέη προς το Δημόσιο
33 ΦΟΡΟΚΙΝΗΤΡΑ για επενδύσεις και διατήρηση θέσεων εργασίας, νεανική επιχειρηματικότητα, προστασία περιβάλλοντος, έρευνα και κινηματογραφική παραγωγή
Αυξάνει σημαντικά τα φορολογικά βάρη
Το φορολογικό νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση έχει δύο βασικά σκέλη, ένα θετικό και ένα αρνητικό. Θετικό, γιατί επικαλούμενο τη φορολογική δικαιοσύνη, συγκλίνει με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στον βαθμό που επιβάλλει λογιστικό προσδιορισμό των εισοδημάτων και επεκτείνει την εφαρμογή του ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες σύμφωνα με τα κρατούντα στην Ευρώπη. Και αρνητικό, διότι αυξάνει τη φορολογία, είτε με την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ είτε με την κατάργηση των διαφόρων εκπτώσεων και κυρίως με την επιβολή των τεκμηρίων τα οποία δημιουργούν μια απόκλιση από τα κρατούντα στη ευρωζώνη. Βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι το φορολογικό αυτό νομοσχέδιο επηρεάζεται απόλυτα από την παρούσα κατάσταση του ελλείμματος και των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας.
Στερείται αναπτυξιακών χαρακτηριστικών
Το εν λόγω νομοσχέδιο στερείται αναπτυξιακών χαρακτηριστικών, καθώς απαλείφει φοροαπαλλαγές ενίσχυσης, για παράδειγμα της αγοράς πρώτης κατοικίας, ενώ φορολογεί το διαθέσιμο εισόδημα που διαφορετικά θα κατευθυνόταν στην κατανάλωση και θα ενίσχυε την ανάπτυξη. Το τελικό αποτέλεσμα των όσων επικαλείται η κυβέρνηση, ότι δηλαδή ελαφρύνει εισοδήματα έως τα 40.000 ευρώ, είναι εντελώς οριακό. Πρώτον, διότι άπαντες καλούνται πλέον να «χτίσουν» το αφορολόγητο, το οποίο είχαν μέχρι σήμερα ως δεδομένο. Δεύτερον, γιατί επιβάλλεται τεκμήριο ακόμη και για την πρώτη κατοικία, ακόμη και για το μικρό αυτοκίνητο, διότι ανακαλύπτονται είδη πολυτέλειας σε χώρα- μέλος της ευρωζώνης, ενώ το χειρότερο όλων είναι ότι αυξάνει σημαντικά ο ΦΠΑ, τόσο στον χαμηλό όσο και στον υψηλότερο συντελεστή. Επομένως, θα είναι οριακή- αν υπάρξει- η ελάφρυνση για τον μέσο πολίτη, καθώς αν συνυπολογιστεί και η αύξηση των έμμεσων φόρων, προκύπτει μια συνολική φορολόγηση του ετήσιου εισοδήματός του που φθάνει και το 61%. Σκεφτείτε μόνο ότι στις ΗΠΑ, το ανώτατο ποσό φορολόγησης του εισοδήματος του μέσου πολίτη δεν υπερβαίνει το 41%! Βέβαια, επαναλαμβάνω ότι η κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει τα μέτρα αυτά υπό το κράτος των ελλειμμάτων και των δρώμενων στην ευρωζώνη.
Μαχητά τα τεκμήρια
Σε ό,τι αφορά τα τεκμήρια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πάντοτε μαχητά. Δηλαδή η ίδια η λέξη τεκμαίρω, σημαίνει ότι συμπεραίνω αυθαίρετα και υποκειμενικά και δεν συναντάται σε χώρες με σοβαρούς φορολογικούς μηχανισμούς. Αυτό σημαίνει ότι το εισόδημα που στο εξής θα πρέπει κάποιος να δικαιολογήσει βάσει των νέων τεκμηρίων, μπορεί και να είναι χαμηλότερο από αυτό που ορίζει ο νόμος, εφόσον προσφύγει και δικαιωθεί είτε στην Εφορία είτε στα δικαστήρια. Για παράδειγμα από πουθενά δεν προκύπτει ότι ένα αυτοκίνητο 5.000 κυβικών καταναλώνει πενταπλάσια βενζίνη σε σχέση με ένα όχημα 1.200 κυβικών. Θυμίζω ότι ήταν το υπουργείο Οικονομικών το 2003, με το πακέτο Σημίτη, που κατήργησε τα τεκμήρια ως απολύτως αναποτελεσματικά με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Άρα τι άλλαξε από τότε;
Εναρμόνιση με ευρωζώνη
Να σημειώσουμε εδώ ότι κατά τη γνώμη μου, η κυβέρνηση υπέπεσε σε ένα μικρό επικοινωνιακό λάθος. Η υπαγωγή σε λογιστικό προσδιορισμό μιας σειράς αγαθών και υπηρεσιών που μέχρι σήμερα φορολογούνταν με ειδικό τρόπο, καθώς και η επέκταση της επιβολής του ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες που επίσης εξαιρούνταν, αποτελεί διαδικασία εναρμόνισης με τα κρατούντα στην ευρωζώνη. Είναι λάθος της κυβέρνησης που δεν εμφάνισε έτσι το εν λόγω θέμα, αλλά σαν «τιμωρία» για όσους δεν έχουν εγκαταστήσει ταμειακές μηχανές- παρουσιάζοντάς τους ως φοροφυγάδες- καθώς ερέθισε έτσι μια σειρά από συντεχνιακές ομάδες. Όλα τα παραπάνω είναι δίκαια μέτρα και σήμερα πλέον είναι και τεχνικώς εφικτά. Κατά τη γνώμη μου για να μπορέσει αυτή η προσπάθεια να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα στη σύλληψη της φοροδιαφυγής, θα έπρεπε όλες οι αποδείξεις που μας ζητά να παίρνουμε το υπουργείο Οικονομικών να έχουν ουσιαστικό και απόλυτο αντίκρυσμα. Δηλαδή είτε να εισπράττουμε από κάπου είτε όλο αυτό το ποσό να εκπίπτει του φόρου. Φοβάμαι πως δεν θα υπάρξουν λαμπρά αποτελέσματα στην είσπραξη των φόρων, ιδιαίτερα αν επαληθευτούν ο φόβοι της Τραπέζης της Ελλάδος και των ξένων τραπεζών, για ύφεση μεταξύ 2 έως 4% το 2010.
Δεν διασφαλίζεται η πάταξη της φοροδιαφυγής
Θεωρώ ότι δημιουργείται ένας κλοιός είσπραξης φόρων, όμως με δεδομένο ότι οι καταναλωτικές προτιμήσεις του Έλληνα μπορεί και να αλλάξουν, και να προσαρμοσθούν στα νέα μέτρα, δεν διασφαλίζεται η σύλληψη της φοροδιαφυγής. Σας θυμίζω ότι η Ελλάδα είχε επίσης σοβαρή φοροδιαφυγή ακόμη και όταν στους ελληνικούς δρόμους κυκλοφορούσαν αυτοκίνητα έως 2.000 κυβικά εκατοστά, πριν δηλαδή από το πακέτο Σημίτη. Γιατί σήμερα δεν είναι δύσκολο για κάποιον που έχει ισχυρό κίνητρο φοροδιαφυγής, να αλλάξει τη φοροδοτική του ταυτότητα ή και την καταναλωτική του συμπεριφορά. Ας μην ξεχνάμε ότι η τεχνολογία δίνει σήμερα τη δυνατότητα στους υποψήφιους για φοροδιαφυγή καταναλωτές να ψωνίζουν άνετα μέσω του Διαδικτύου ή και επισκεπτόμενοι τις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Επομένως, οι σίγουρες πηγές φορολογικών εσόδων είναι και πάλι- τι άλλο- το ακίνητο και το αυτοκίνητο.
Εύχομαι οι εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών για τη φοροδιαφυγή να είναι ακριβείς σε ό,τι αφορά στο μέγεθός της, επομένως να καταφέρει να συλλάβει ένα σημαντικό μέρος της με το παρόν νομοσχέδιο. Δεν μπορώ, όμως, να μην υπενθυμίσω ότι η Κομισιόν και οι Ευρωπαίοι ζητούν περιστολή του σκέλους των δαπανών και μείωση του μεγάλου και αναποτελεσματικού δημόσιου τομέα. Το φορολογικό νομοσχέδιο μου δίνει την εντύπωση ότι τα έξοδα του Δημοσίου «είναι καλώς καμωμένα». Ο Δημήτρης Τσαγκάρης είναι οικονομολόγος- φοροτέχνης, διευθύνων σύμβουλος της Fao Εconomics
ΤΑ ΝΕΑ
Δημοσίευση σχολίου