Η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Το 2010, η Ελλάδα πρέπει να δανειστεί γύρω στα 54 δις € για να χρηματοδοτήσει τις αποπληρωμές παλιών δανείων και το έλλειμμα. Ελπίζει, με ρεαλιστικές εκτιμήσεις, να απορροφήσει άλλα 5 ως 6 δις € από τα κοινοτικά ταμεία, απαραίτητα για να συντηρήσει την οικονομική δραστηριότητα. Μιλάμε για 60 δις €, δηλαδή για 25% του ΑΕΠ. Αυτά δεν είναι δικά μας λεφτά. Είναι των ξένων κεφαλαιούχων και του Γερμανού φορολογούμενου......
Σε αυτό το πλαίσιο, οι λεονταρισμοί του τύπου, ότι ο ελληνικός λαός ψήφισε το Γιώργο Παπανδρέου και όχι τον Τρισέ και τον Αλμούνια, δεν έχουν αξία. Η Κομισιόν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης έχουν εκ των πραγμάτων λόγο για τα οικονομικά μας πράγματα -από τη στιγμή που τους ακούνε, όσοι πρόκειται να μας δανείσουν.
Αυτή την απλή πραγματικότητα δεν την έχουν συνειδητοποιήσει στο ΠΑΣΟΚ. Μάλλον αρνούνται να τη δεχτούν και στην κυβέρνηση. Όταν ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, μετά από δύο συνεχόμενες ψυχρολουσίες στο Ecofin, επιχείρησε να στείλει μήνυμα στις αγορές ότι αντιλαμβάνεται την ανάγκη για περικοπή δαπανών, βρέθηκε στα διασταυρωμένα πυρά του Χρήστου Παπουτσή, άρχοντα της κοινοβουλευτικής ομάδας, και του Θόδωρου Πάγκαλου, αντιπρόεδρου της κυβέρνησης. Αν και το πάγωμα των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων υπήρξε ομόφωνη απόφαση υπουργικού συμβουλίου, ο πρωθυπουργός δεν έκρινε αναγκαίο να προστατέψει δημόσια τον υπουργό του από τις επιθέσεις. Ο κ. Παπακωνσταντίνου αναδιπλώθηκε, αναλαμβάνοντας και την ευθύνη για την «παρεξήγηση», όπως τη χαρακτήρισε. Πήρε, όμως, το μάθημα του. Την Τρίτη, ανακοίνωσε το διπλασιασμό της εισοδηματικής ενίσχυσης στους οικονομικά ασθενέστερους, υιοθετώντας το μότο, «μπορώ και εγώ να λέω ευχάριστα πράγματα, αν αυτά μόνο θέλουν να ακούνε».
Το πώς γίνεται, του το είχε δείξει λίγες μέρες νωρίτερα ο Ανδρέας Λοβέρδος. Πιο υποψιασμένος, ο υπουργός Απασχόλησης έστειλε επιστολή στον πρωθυπουργό με προτάσεις για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, για τις οποίες ζητούσε πολιτική κάλυψη. Όταν είδε ότι δεν έπαιρνε καμιά απάντηση, βγήκε στο MEGA, 48 ώρες πριν από την έναρξη του διαλόγου και έβγαλε από την ατζέντα όλα τα ακανθώδη ζητήματα. Προηγουμένως, φόρτωσε και κάποιον από τους επόμενους προϋπολογισμούς με κάμποσες δαπάνες ακόμα, παγώνοντας για ένα χρόνο την εφαρμογή του νόμου Πετραλιά.
Κατά διαβολική σύμπτωση, την ίδια μέρα που ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοίνωνε ευχάριστα πράγματα για τους οικονομικά ασθενέστερους, οι Financial Times έκαναν πρωτοσέλιδο την Ελλάδα - όχι για καλό, όπως ήταν αναμενόμενο: «Οι ελληνικές αδυναμίες σημαίνουν πρόωρο συναγερμό στην ευρωζώνη», ήταν ο τίτλος, που μεταξύ άλλων πιθανολογούσε ότι η ελληνική οικονομία θα μπει σε περιπέτειες, μόλις η ΕΚΤ κλείσει τη στρόφιγγα της φθηνής χρηματοδότησης στις εμπορικές τράπεζες, μια διευκόλυνση που οι δικές μας τράπεζες έχουν καταχραστεί…
Αφορμή για το δημοσίευμα ήταν η αποδεδειγμένη αδυναμία του Γιώργου Προβόπουλου να κρατήσει ένα μυστικό. Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος διέρρευσε την πρόθεση του Ζαν Κλοντ Τρισέ, να σταματήσει τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών εμπορικών τραπεζών με επιτόκιο 1%, δηλαδή στην πραγματικότητα, να ακυρώσει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΚΤ στηρίζει έμμεσα τις οικονομίες της ευρωζώνης, διασφαλίζοντας την απορρόφηση των εκδόσεων των ομολόγων τους. Η «ακράτεια» όπως τη χαρακτήρισε κορυφαίος οικονομικός παράγων του κ. Προβόπουλου, προκάλεσε ανατριχίλα στις ελληνικές τράπεζες, που έχουν κάνει κατάχρηση της διευκόλυνσης. Επίσης, άνοιξε μερικές δεκάδες μονάδες βάσης την ψαλίδα των επιτοκίων των ελληνικών ομολόγων από τα γερμανικά – το περίφημο spread - , προσθέτοντας με τη σειρά της μερικές δεκάδες εκατομμύρια στις υποχρεώσεις για τοκοχρεολύσια.
Ο Προβόπουλος ήταν το πρόσωπο της ημέρας την Τρίτη, στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής για το αν είχε, ή δεν είχε, πει την αλήθεια στο Γιώργο Παπανδρέου για το ύψος του ελλείμματος. Μια συζήτηση περί όνου σκιάς, από τη στιγμή που ο Αλέκος Παπαδόπουλος είχε δώσει ακριβή στοιχεία για τη δημοσιονομική πορεία της χώρας από τον Ιούνιο και είχε προβλέψει ότι ο δανεισμός θα φτάσει τα 70 δις €. Το θέμα άλλωστε δεν είναι αν η κυβέρνηση ήξερε ή δεν ήξερε, αλλά τι κάνει από τη στιγμή που υποτίθεται ότι απέκτησε πλήρη εικόνα.
Κάνει, αυτό που δήλωσε ο πρωθυπουργός με αφορμή τον προϋπολογισμό, πριν τον στείλει για ευθυγράμμιση με τις προεκλογικές εξαγγελίες ο Χρήστος Παπουτσής. Στηρίζει τους αναξιοπαθούντες! Και αντιμετωπίζει τη βραχυπρόθεσμη αξιοπιστία της, σε σχέση με τις προεκλογικές υποσχέσεις, ως ιερή αγελάδα. Όμως, αν «περάσει» π.χ. η άποψη της Λούκας Κατσέλη για τους δανειολήπτες, οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν μια έκρηξη στην αρνητική αξιολόγηση των επισφαλειών τους, την ίδια ώρα που θα τις συμπαρασέρνει η αναμενόμενη πλέον υποβάθμιση της οικονομίας και θα έχει κλείσει η κάνουλα για φθηνή ρευστότητα από την ΕΚΤ. Αυτό προοιωνίζεται δύσκολες μέρες για τη ρευστότητα, εξέλιξη όχι ευχάριστη για μια κυβέρνηση που ήρθε στην εξουσία με το σύνθημα να ξαναβάλει μπροστά την Οικονομία. Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ο χρόνος τρέχει αμείλικτα. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα έχει μόνο μια ευκαιρία ακόμα, να πείσει τις αγορές ότι θα βάλει τάξη στα δημοσιονομικά της. Όλα κρίνονται από την αξιοπιστία του τριετούς προγράμματος σταθερότητας και ανάπτυξης, που θα παρουσιάσει ο κ. Παπακωνσταντίνου τον Ιανουάριο. Στην Πλατεία Συντάγματος δεν έχουν καμία αμφιβολία για δική τους επάρκεια να το καταρτίσουν. Εύλογα, όμως, έχουν ερωτηματικά, για το αν η πρωθυπουργική κάλυψη θα είναι αυτή που χρειάζεται. Δεν πρόκειται για την καλύτερη αφετηρία, όταν μάλιστα κανείς δεν πιστεύει, ότι ο κ. Παπακωσταντίνου θα πατήσει πόδι για να διεκδικήσει το αυτονόητο από το Μαξίμου.
Το σκηνικό παραπέμπει στον Τιτανικό. Το πλοίο βούλιαζε, η ορχήστρα έπαιζε… Οι πλέον απαισιόδοξοι των οικονομικών παραγόντων έχουν προεξοφλήσει ότι και το πρόγραμμα σταθερότητας, λόγω του αυτοεγκλωβισμού της κυβέρνησης στην προεκλογική της ρητορεία, θα είναι άτολμο, δεν θα περάσει το τεστ. Το ερώτημα που τους απασχολεί είναι το πότε θα εκδηλωθεί η κρίση στο δανεισμό. Οι περισσότεροι την τοποθετούν γύρω στο Μάρτιο, χωρίς όμως να αποκλείεται άμεση αντίδραση των αγορών με τη δημοσιοποίηση του προγράμματος σταθερότητας.
Η κρίση, προβλέπουν, θα χτυπήσει τη χώρα σαν ηλεκτρική εκκένωση. Μετά από μια, δύο υποβαθμίσεις το spread θα εκτιναχθεί στις 500 μονάδες. Η Ελλάδα δε θα μπορεί να δανειστεί ή θα δανείζεται με τέτοιους όρους, ώστε να μη μπορεί μεσοπρόθεσμα να αποπληρώσει τα χρέη της. Η υποβάθμιση θα συμπαρασύρει την αξιολόγηση των τραπεζών και τη δυνατότητά τους να αντλούν κεφάλαια. Η αγορά θα νεκρώσει, οι εισπράξεις φόρων θα σταματήσουν, η ύφεση θα οξυνθεί και το δημοσιονομικό πρόβλημα θα επιδεινωθεί με εκθετικούς ρυθμούς.
Αυτό είναι το χειρότερο σενάριο για τη χώρα μας. Την ευρωπαϊκή αντίδραση μόνο να την πιθανολογήσουμε μπορούμε. Σίγουρα αποκλείεται να μας βοηθήσει η ΕΚΤ αγοράζοντας ελληνικό χρέος - η άρνηση των Γερμανών εδώ είναι κατηγορηματική. Αστείες ακούγονται οι διέξοδοι που διαρρέει στον τύπο το Μαξίμου: Ότι δήθεν θα αγοράσει το χρέος μας η Goldman Sachs, η οποία σώθηκε από μια τύχη αντίστοιχη της Lehman Brothers, μόνο επειδή υπήρξε γενναία αμερικάνικη κρατική παρέμβαση. Ότι θα το χρηματοδοτήσουν οι Κινέζοι, τους οποίους μόνο που δεν πήραμε με τις πέτρες για να τους διώξουμε από το λιμάνι του Πειραιά. Σε πείσμα των δηλώσεων του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ τον περασμένο Μάρτιο, σχέδιο για το πώς αντιμετωπίζεται μια τέτοια κατάσταση σε χώρα της ευρωζώνης η Ευρώπη δεν έχει. Έχει, όμως, δύο επιλογές. Η μια είναι να στιγματίσει ένα αρνητικό παράδειγμα, (ούτως ή άλλως η χώρα μας προσφέρεται και για όλα υπάρχει η πρώτη φορά). Αυτό σημαίνει ότι θα συνεχίσει τις συστάσεις και τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 104 της συνθήκης του Μάαστριχτ. Εν ευθέτω χρόνω δηλαδή θα μας επιβάλλει πρόστιμα, και θα παγώσει τις χρηματοδοτήσεις από τα κοινοτικά ταμεία. Στο τέλος αυτού του δρόμου βρίσκεται η στάση πληρωμών και ΔΝΤ ή ως εναλλακτική λύση, αν δε θέλουμε να δανειστούμε με τους όρους αυτών των νεοφιλελεύθερων, περιορισμός των δαπανών τουλάχιστον στο ύψος του νέου δανεισμού. Για μια χώρα όπου το 80% των δημοσίων δαπανών αφορά τους μισθούς, αυτό σημαίνει λύσεις που κάνουν το πάγωμα των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων να μοιάζει εξαιρετικά ευαίσθητη κοινωνική πολιτική.
Η δεύτερη επιλογή για την Ευρώπη είναι να λειτουργήσει η ίδια ως ΔΝΤ. Να συμπράξουν δηλαδή δύο ή τρεις ισχυρές οικονομίες της ευρωζώνης, να μας διευκολύνουν με πιστώσεις και να μας θέσουν υπό επιτροπεία, επιβάλλοντάς μας πολιτικές μέσω της Κομισιόν. Ούτε αυτό έχει ξαναγίνει ποτέ -όμως, είναι η πρώτη φορά που χώρα της ευρωζώνης κινδυνεύει με πτώχευση. Το δεύτερο σχέδιο προϋποθέτει και τη συμφωνία της κυβέρνησης, η οποία θα κληθεί να εφαρμόσει τις πολιτικές.
Και στη μια και στην άλλη περίπτωση πάντως, το ερώτημα ποιον ψήφισε ο ελληνικός λαός και το αν είναι δίκαιο να παγώσει ο μισθός του δημοσίου υπαλλήλου των 2000 €, είναι ερωτήματα μιας άλλης εποχής. Και κανείς δεν θα ασχολείται με το να καταλογίσει ευθύνες στο Γιώργο Παπακωνσταντίνου για λάθος χειρισμούς. Η ως τώρα διαχείριση του ζητήματος από το Μαξίμου, προϊδεάζει μάλλον ότι θα είναι το πρώτο θύμα. Εκτός εάν η κυβέρνηση αποφασίσει να σοβαρευτεί…
Δημοσίευση σχολίου