Με τα απομνημονεύματά του που κυκλοφορούν αύριο σε 1.500.000 αντίτυπα ο Εντουαρντ Κένεντι περιγράφει τη δόξα και το δράμα της οικογένειας η οποία σημάδεψε ανεξίτηλα τη μεταπολεμική Αμερική
Ο Εντουαρντ Κένεντι (δεξιά) με συμφοιτητές του στην ομάδα ράγκμπι του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ το 1955 «Ο δρόμος της Αυτοκρατορίας τραβάει προς τα δυτικά» έγραψε το 1726 ο αγγλο-ιρλανδός αγγλικανός επίσκοπος και φιλόσοφος Τζορτζ Μπέρκλεϊ, ιδρυτής της θεωρίας του σολιψισμού, σύμφωνα με την οποία ο πραγματικός κόσμος δεν υπάρχει παρά μόνο μέσω των παραστάσεών μας. Βλέπουμε δηλαδή μόνον όσα θέλει ο Θεός να βλέπουμε. Ο Θεός έδειχνε τον δρόμο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Και αυτόν θα ακολουθούσαν χρόνια αργότερα οι Κένεντι, όταν από την Ιρλανδία κατευθύνθηκαν προς τον Νέο Κόσμο, όπου από τις αρχές του 19ου αιώνα ως σήμερα θα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της νεοσύστατης δημοκρατίας των ΗΠΑ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Πατριάρχης της οικογένειας θεωρείται ο Πάτρικ Κένεντι (1858-1929), αλλά.... η θυελλώδης πολιτική σταδιοδρομία της αρχίζει με τον γιο του Τζόζεφ Πάτρικ Κένεντι (1988-1966) που παντρεύτηκε τη Ρόουζ Φιτζέραλντ, κόρη του δημάρχου της Βοστώνης, με την οποία απέκτησε εννέα παιδιά. Από αυτά, μετά τον θάνατο του Εντουαρντ Κένεντι στα 77 του χρόνια από όγκο στον εγκέφαλο, στις 25 του περασμένου Αυγούστου, μόνο το ένα, η Τζιν Αν Κένεντι (γεννημένη το 1928) ζει. Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει αν ο θάνατος του Εντουαρντ θα σημάνει και το τέλος του μύθου των Κένεντι, είναι όμως βέβαιο ότι τα απομνημονεύματά του που κυκλοφορούν αύριο με τίτλοΤrue Compass (Αληθινή πυξίδα)θα προσθέσουν ένα ακόμη κεφάλαιο στη μεγαλύτερη πολιτική σάγκα του 20ού αιώνα.
Την ακατάβλητη θέληση των Κένεντι τη συνοψίζει ο ίδιος στο βιβλίο του, όταν αναφέρει όσα είπε στον 10χρονο ανιψιό του Τέντι για τις δυσκολίες που είχε στην ιστιοπλοΐα: «Μπορεί να μην είμαστε οι καλύτεροι αλλά μπορούμε να δουλέψουμε σκληρότερα από τον οποιονδήποτε. Αυτό είναι το πιο σπουδαίο πράγμα που μπορεί να μάθει κανείς» . Κι αν επιμείνει, αν κρατά«μια αληθινή πυξίδα»,«θα φθάσει στον προορισμό του».
ΤοΤrue Compassείναι ένα βιβλίο πολιτικό αλλά και ένα βιβλίο της καρδιάς, όπου ο Εντουαρντ, το μικρότερο από τα παιδιά του Τζόζεφ Πάτρικ Κένεντι, μιλάει για το πώς πέρασε τα παιδικά του χρόνια και την εφηβεία του κάτω από τη σκιά των διάσημων αδελφών του Τζον και Ρόμπερτ, ποια επίδραση είχε πάνω του ο πρόωρος θάνατος του αδελφού του Τζόζεφ Πάτρικ το 1944, όταν το αεροπλάνο που πιλοτάριζε εξερράγη κοντά στο Σάφολκ της Αγγλίας, πώς βίωσε τη δολοφονία του προέδρου-αδελφού του Τζον (ή Τζακ) το 1963 στο Ντάλας του Τέξας, τη δολοφονία του άλλου του αδελφού Ρόμπερτ (Μπομπ ή Μπόμπι) το 1968, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του για την προεδρία, και φυσικά τις δικές του περιπέτειες και τα προσωπικά του δράματα, τα οποία δεν ήταν διόλου ασήμαντα.
Πενήντα χρόνια στην πολιτική
Η οικογένεια Κένεντι σε φωτογραφία αρχείου το 1938. Ο Εντουαρντ στα γόνατα του πατέρα του Τζόζεφ Για όλα τούτα, που είναι άρρηκτα δεμένα με την πενηντάχρονη πολιτική σταδιοδρομία του, αποφάσισε να μιλήσει ανοιχτά, έπειτα από πρόταση του οίκου Τwelve (παραρτήματος του εκδοτικού κολοσσού Ηachette). Αυτονόητο ότι το βιβλίο αναμένεται με τεράστιο ενδιαφέρον, γι΄ αυτό και η πρώτη του έκδοση θα κυκλοφορήσει σε 1.500.000 αντίτυπα, αλλά ακόμη και αυτό το νούμερο θεωρείται μετριοπαθές από τους εκδότες, οι οποίοι πιστεύουν ότι όχι μόνο οι πωλήσεις θα καλύψουν το ιλιγγιώδες ποσόν των 8 εκατ. δολαρίων που κατέβαλαν ως συγγραφικά δικαιώματα αλλά και ότι θα αποκομίσουν σημαντικά κέρδη. Αναπόφευκτα το περιεχόμενό του θα «διέρρεε» στα αμερικανικά ΜΜΕ. Μάλιστα οι «Νew Υork Τimes» κατάφεραν να αποκτήσουν ένα αντίτυπο (ή το περιεχόμενό του σε ψηφιακή μορφή) αρκετές ημέρες πριν από την κυκλοφορία του και να το παρουσιάσουν στο αμερικανικό κοινό επιστρατεύοντας το βαρύ πυροβολικό της βιβλιοκριτικής, τη Μιτσίκο Κακουτάνι, η οποία δημοσίευσε ένα θερμό και ιδιαίτερα επαινετικό κείμενο στο φύλλο της 4ης Σεπτεμβρίου.
Ο Εντουαρντ ήταν το νεότερο από τα παιδιά της Ρόουζ και του Τζόζεφ Κένεντι, ο οποίος είχε κάνει μεγάλη περιουσία στην κινηματογραφική βιομηχανία, στις αγοραπωλησίες γης και στο χρηματιστήριο. Το όνειρο της Ρόουζ ήταν η οικογενειακή ζωή, αλλά για τον Τζόζεφ η οικογένεια ενσάρκωνε τη δυναστεία. Η οικογένεια θεωρούνταν το κύτταρο της πολιτικής και βασικός στόχος της, η διαμόρφωση της δημόσιας σφαίρας.
Ο γερουσιαστής θυμάται τι του είπε ο πατέρας του όταν ήταν παιδίκαι το παραθέτει:«Μπορείς να έχεις μια σημαντική ή όχι ζωή, Τέντι. Θα σ΄ αγαπώ όποια κι αν διαλέξεις. Αν όμως διαλέξεις μια ζωή που δεν θα είναι σημαντική, δεν θα έχω πολύ χρόνο για σένα.Αλλαξε λοιπόν μυαλά. Υπάρχουν πολλά παιδιά γύρω μου που είναι ενδιαφέροντα, ώστε να μη χάνω τον καιρό μου μαζί σου». Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ήταν επόμενο από μικρός ο Εντουαρντ να ζει μέσα στο κλίμα της εξουσίας και της δημοσιότητας που όριζε το πλαίσιο και της δικής του ζωής. Ο αδελφός του Τζον είχε γίνει πρόεδρος της χώρας. Ο Ρόμπερτ κατά πάσα πιθανότητα θα είχε κι αυτός εκλεγεί αν δεν τον δολοφονούσαν. Ο ίδιος ήταν σχεδόν μοιραίο να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο, αλλά τελικά προτίμησε να παραμείνει γερουσιαστής, γιατί τα παιδιά του φοβούνταν ότι τον περίμενε η τύχη των δύο δολοφονημένων θείων τους. Ωστόσο από τη θέση αυτή προσέφερε αξιοζήλευτο έργο, όπως γράφουν τα αμερικανικά έντυπα- και ας μην είχε τη λάμψη που δίνει το προεδρικό αξίωμα. Σύμφωνα με την εύστοχη παρατήρηση του Ρίτσαρντ Λακάγιο στο περιοδικό «Τime» είχε την τύχη να μη ζήσει στο λυκόφως των προέδρων μετά τη θητεία τους, που παίζουν γκολφ ή γράφουν τα απομνημονεύματά τους. Κι ακόμη: στις δεκαετίες του ΄80 και του ΄90, όταν επέλαυνε ο νεοσυντηρητισμός, ήταν η φωνή της προοδευτικής Αμερικής.
Από δράμα σε δράμα
Στην Ουάσιγκτον, στις 20 Ιανουαρίου 2009, ημέρα της ορκωμοσίας του Μπαράκ Ομπάμα Η σταδιοδρομία και η ζωή του Εντουαρντ Κένεντι υπήρξε από την αρχή ακόμη επεισοδιακή. Πρωτο ετής φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (το οποίο κατά παράδοση είναι συνδεδεμένο με την οικογένεια) είχε προβλήματα με το μάθημα των ισπανικών. Στις εξετάσεις λοιπόν ζήτησε- ή προσέλαβε- κάποιον φίλο του που κατείχε τη γλώσσα του Θερβάντες να πάρει τη θέση του. Η απάτη αποκαλύφθηκε και τόσο ο ίδιος όσο και ο «αντικαταστάτης» του εκδιώχθηκαν από το πανεπιστήμιο. Αμέσως μετά υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στην Τζόρτζια και στη συνέχεια στα γραφεία του ΝΑΤΟ στο Παρίσι. Μετά την απόλυσή του τον ξαναδέχθηκαν στο Χάρβαρντ ως επιδείξαντα καλή συμπεριφορά και «δημιουργικό πνεύμα». Μετά την αποφοίτησή του σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, όπου και συνάντησε την Τζόαν Μπένετ που την παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί της τρία παιδιά. Η πολιτική όμως ήταν στο DΝΑ της οικογένειας Κένεντι. Φοιτητής Νομικής ακόμη ο Εντουαρντ το 1958 εργάστηκε στο επιτελείο για την επανεκλογή του αδελφού του Τζον ως γερουσιαστή. Οταν ο Τζον εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ, η οικογένεια ήθελε να πάρει ο Εντουαρντ τη θέση του στη Γερουσία. Ο τελευταίος ωστόσο ήταν τότε μόνο 28 ετών, δύο χρόνια μικρότερος από την ηλικία στην οποία είχε κανείς το δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα για τη Γερουσία. Τότε η οικογένεια βρήκε κάποιον στη θέση του, που ήταν πιστός στους Κένεντι. Εν τω μεταξύ με τη βοήθεια του αδελφού του Τζον έκανε τις κατάλληλες επαφές και μπήκε στα μυστικά της πολιτικής, ενώ πραγματοποίησε και μια σειρά ταξίδια στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη. Οταν ήρθε η ώρα των εκλογών για τη Γερουσία, ήταν έτοιμος, έχοντας το Δημοκρατικό Κόμμα πίσω του. Στις εκλογές πήρε το 54% των ψήφων.
Η χρονιά που ο Τζον Κένεντι δολοφονήθηκε στο Ντάλας (1963) σημάδεψε τη μετέπειτα ζωή του Εντουαρντ. Μετά το σοκ αποφάσισε να περάσει από τη Γερουσία τα νομοθετήματα τα οποία δεν πρόλαβε να προωθήσει ο αδελφός του, με σημαντικότερο εκείνο για τα πολιτικά δικαιώματα που έμεινε ιστορικό ωςCivil Rights Αctτο 1964. Η μοίρα όμως- ή η«κατάρα των Κένεντι» - θα συνόδευε και τον ίδιο. Μετά την ψηφοφορία πήγε στο αεροδρόμιο για να ταξιδέψει με ιδιωτικό αεροπλάνο ως το Σπρίνγκφιλντ, όπου ελάμβανε χώρα σύνοδος του Δημοκρατικού Κόμματος. Κατά τη διάρκεια της καθόδου του στο αεροδρόμιο του Σπρίνγκφιλντ το μικρό αεροπλάνο χτύπησε σε μια δεντροστοιχία και στη συνέχεια έπεσε σε έναν κήπο. Ο πιλότος σκοτώθηκε την ίδια στιγμή και ο βοηθός τού Κένεντι Εντ Μος μερικές ώρες αργότερα. Ο ίδιος μεταφέρθηκε με σοβαρά τραύματα στο νοσοκομείο και έκανε πέντε μήνες να αναρρώσει. Εξαιτίας του δυστυχήματος υπέφερε ως το τέλος της ζωής του από πόνους στην πλάτη. Αλλά και τότε, όπως και σε όλες τις δύσκολες περιπτώσεις στη ζωή του, δεν το έβαλε κάτω και επανελάμβανε σταθερά στον εαυτό του: «Μπορώ να τα καταφέρω, μπορώ να τα καταφέρω».
Η επόμενη χρονιά όμως στέφθηκε από πολλές πολιτικές επιτυχίες. Ο νόμος λ.χ. περί μετανά στευσης τον οποίο εισηγήθηκε επέτρεπε να μεταναστεύουν στις ΗΠΑ και άτομα εκτός Βόρειας Αμερικής. Και ένας άλλος νόμος για τις κλινικές στις γειτονιές προσέφερε άγνωστες ως τότε ιατρικές υπηρεσίες στα χαμηλά στρώματα.
Στο μεταξύ η κλιμάκωση του πολέμου στο Βιετνάμ είχε προκαλέσει πρωτοφανείς, για την Αμερική, αντιδράσεις. Το 1967 ο Εντουαρντ Κένεντι μίλησε ανοιχτά εναντίον του πολέμου. Στα απομνημονεύματά του μάλιστα ισχυρίζεται ότι ο κυριότερος λόγος που ο αδελφός του Ρόμπερτ αποφάσισε να διεκδικήσει το χρίσμα της προεδρίας ήταν για να σταματήσει τον βρώμικο πόλεμο.«Είχε συζητήσει με τον Μακναμάρα(σ.σ.: τον υπουργό Αμυνας Ρόμπερτ Σ. Μακναμάρα) για ένα σχέδιο αποχώρησης (σ.σ.: των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από το Βιετνάμ) μέσα σε δύο-τρία χρόνια»γράφει. Ας σημειώσουμε εδώ ότι η Αμερική είχε στον πόλεμο αυτόν γύρω στους 58.000 νεκρούς (οι απώλειες των λεγομένων Βιετκόνγκ ή Βιετμίνχ, όπως τους αποκαλούσαν οι Γάλλοι παλαιότερα, ανέρχονταν σε 600.000 περίπου). Και ας αναφέρουμε έναν ακόμη παραλογισμό: ότι τον πόλεμο αυτόν η Αμερική ποτέ δεν τον κήρυξε επισήμως.
Επιστροφή στον ιδεαλισμό της δεκαετίας του ΄60
Οι αδελφοί Κένεντι,(από αριστερά) Τζον, Ρόμπερτ και Εντουαρντ στο σπίτι τους στη Μασαχουσέτη το 1948 Από όσα έχουν ήδη γίνει γνωστά αλλά και από το σύνολο της μακράς πολιτικής σταδιοδρομίας του Εντουαρντ Κένεντι τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι: ο Ρόμπερτ και ο Τζον είναι το δίδυμο του μύθου των Κένεντι, αλλά ο Εντουαρντ έκανε το μεγάλο έργο- και ας μην κατέκτησε το ύπατο αξίωμα. Η δολοφονία των αδελφών του συνιστά τις δύο κορυφαίες πράξεις του δράματος που στοίχειωσε τη μεταπολεμική Αμερική, όμως ο ίδιος κατάφερε να προωθήσει πολλές από τις πολιτικές επιλογές των αδελφών του.
Ο λιγότερο χαρισματικός και από τους τρεις Κένεντι αποδείχθηκε εκείνος με το σημαντικότερο έργο.
Κράτησε ζωντανή στις ΗΠΑ την παράδοση του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού σε μια εποχή που παντού κατέρρεε το κοινωνικό κράτος. Και υπήρξε, παρά την κατακραυγή και τις αδυναμίες του, ο κύριος εκφραστής του κόμματός του σε μακρές περιόδους στις οποίες οι Δημοκρατικοί έμοιαζαν ακέφαλοι.
Γι΄ αυτό και το παράδειγμά του, του ανθρώπου που μάχεται ως το τέλος της ζωής του, ακόμη κι όταν γνωρίζει ότι οι μέρες του είναι μετρημένες, εκφράζει τον ιδεαλισμό που τείνει να εκλείψει από τα πολιτικά δρώμενα της εποχής μας. O ιδεαλισμός αυτός χαρακτήρισε και την τελευταία σημαντική πολιτική πράξη του Εντουαρντ Κένεντι, όταν υποστήριξε ένθερμα την υποψηφιότητα του Μπαράκ Ομπάμα για το χρίσμα του υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές.
Οταν έγινε γνωστό ότι είχε όγκο στον εγκέφαλο, ανακάλυψε ότι«οι απλές χαρές τον έκαναν ευτυχισμένο». Να βλέπει τη θάλασσα και το αγαπημένο του ιστιοπλοϊκό σκάφος του. Γράφοντας για την ιστιοπλοΐα είναι σαν να ανακαλύπτει το νόημα της ζωής του:«Η ιστιοπλοΐα πάντοτε με βοηθούσε να αναπληρώνω το εσωτερικό μου κενό με την επίγνωση της κατεύθυνσης.
Επίγνωση ότι υπάρχει μια αρχή και ένα τέλος στο ταξίδι, και ότι αυτή η αρχή και το τέλος αποτελούν μέρος της φυσικής τάξης των πραγμάτων».
Η πολιτική, το ποτό, η τραγωδία
Με την πρώτη σύζυγό του Τζόαν στο Βιετνάμ το 1965 - Με τη δεύτερη σύζυγό του Βικτόρια Ρέτζι το 1992 στη Μασαχουσέτη Ο Εντουαρντ Κένεντι θαύμαζε τον αδελφό του Ρόμπερτ,ο οποίος,λέει,«δεν ήταν ψυχρός και υπολογιστής», όπως τον κατηγορούσαν,αλλά «ζούσε και έπαιρνε αποφάσεις στη στιγμή». Τον θαύμαζε για τον«εξαίσιο ιδεαλισμό του»όσον αφορά τον πόλεμο του Βιετνάμ και τον αγώνα εναντίον της φτώχειας και της βίας.Αυτό πιστεύει ότι«το προκάλεσε ο θάνατος του Τζακ(σ.σ.: Τζον)».Ο Τζον, υποστηρίζει,μπορούσε να νικήσει ακόμη κι όταν οι περιστάσεις δεν τον ευνοούσαν, «μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε». Τη δολοφονία του Ρόμπερτ,πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Τζον,τη χαρακτηρίζει«τραγωδία μέσα στην τραγωδία».Και αυτή λειτούργησε καταλυτικά στη δική του ζωή.
Από τη μία στο δημόσιο επίπεδο ήταν ο μόνος που θα έπρεπε να φέρει το βάρος του ονόματος Κένεντι και να συντηρήσει τον μύθο που είχε καλλιεργήσει ο πατέρας του σπρώχνοντας τους γιους του στην πολιτική.Στο προσωπικό επίπεδο ωστόσο ο νέος γερουσιαστής κατέφυγε στο «αγχολυτικό» των δημόσιων προσώπων: το αλκοόλ.Ηταν μόλις 36 ετών και στα μάτια των Δημοκρατικών πολιτών ο μόνος πλέον εκπρόσωπος του αμερικανικού φιλελευθερισμού.Η μοίρα όμως θα του έπαιζε ένα παιχνίδι ακόμη,αυτό που θα τον βασάνιζε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του,όπως ομολογεί στo True Compass.
Εναν χρόνο μετά τη δολοφονία του Ρόμπερτ ο Εντουαρντ διοργάνωσε συνάντηση με έξι κοπέλες που συμμετείχαν στο επιτελείο της προεκλογικής εκστρατείας του αδελφού του. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε ένα αγροτόσπιτο στο νησάκι Chappaquiddick. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ζήτησε από τον οδηγό του να του δώσει τα κλειδιά του αυτοκινήτου του.Πήρε μαζί του μία από τις κοπέλες, την 28χρονη Μαίρη Τζο Κοπέτσνι. Ηταν σε κατάσταση μέθης,όπως θα υπέθετε εύλογα κανείς και όπως υποδεικνύουν τα όσα επακολούθησαν,καθώς και η ψευδής κατάθεσή του στο δικαστήριο.Περνώντας από μια στενή ξύλινη γέφυρα χωρίς προστατευτικές μπάρες έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου,που έπεσε στο νερό.Ο ίδιος κατάφερε να βγει και να σωθεί.Η κοπέλα όμως πνίγηκε.Ο Κένεντι πήγε και ανακοίνωσε το γεγονός στο κοντινό αστυνομικό τμήμα δέκα ώρες μετά το δυστύχημα λέγοντας ψέματα ότι μετέφερε την κοπέλα στο ξενοδοχείο της.Εκ των υστέρων αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι εγκατέλειψε τη σκηνή του δυστυχήματος,το οποίο αποτελεί σοβαρό αδίκημα.Στη δίκη που ακολούθησε καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο μηνών με αναστολή.Αλλά το γεγονός θα τον βασάνιζε σε όλη τη μετέπειτα ζωή του και τα πρώτα χρόνια μετά το δυστύχημα δεν ήταν λίγες οι φορές που οι εφημερίδες τον παρουσίαζαν ως τον «μεθύστακα γερουσιαστή».Ο ίδιος δεν το αρνείται.Γράφει ότι οδηγούσε συνήθως με υπερβολική ταχύτητα έχοντας προηγουμένως καταναλώσει«όσο αλκοόλ άντεχε».
Ο θάνατος της Μαίρης Τζο Κοπέτσνι«στοιχειώνει κάθε μέρα της ζωής μου»λέει και χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά του τότε«ασυγχώρητη», ενώ αναρωτιέται μήπως αυτό έστειλε πρόωρα στον τάφο τον πατέρα του,ο οποίος πέθανε τέσσερις μήνες αργότερα. «Αναρωτήθηκα πολλές φορές μήπως το σοκ που του προκάλεσα όταν τον επισκέφθηκα για να του πω για το τραγικό δυστύχημα στο Chappaquiddick τού συντόμευσε τη ζωή.Η οδύνη εκείνη ήταν σχεδόν αβάσταχτη»γράφει.Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι αν δεν είχαν συμβεί τα παραπάνω ο Εντουαρντ Κένεντι θα ήταν το 1972 υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος για την προεδρία. Ωστόσο αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα το 1980 για να απαλλάξει το κόμμα από τον Τζίμι Κάρτερ,ο οποίος,όπως γράφει στο True Compass, «έφερε σε αμηχανία πολλούς εν δυνάμει συμμάχους μέσα στο ίδιο του το κόμμα» . Παρά ταύτα,ο Κένεντι έχασε από τον Κάρτερ.Τώρα ανοιγόταν ένα άλλο πεδίο: να προβάλει ως ο εκφραστής των Δημοκρατικών,ο κληρονόμος και θεματοφύλακας της μεγάλης παράδοσης των Κένεντι,εκείνος ο οποίος μπορούσε να πάει αντίθετα στο ρεύμα,σε μια εποχή μάλιστα κατά την οποία οι Ρεπουμπλικανοί είχαν την πλειοψηφία στη Γερουσία.
Για τον Ρόναλντ Ρίγκαν γράφει ότι οι ενστάσεις του για την πολιτική του ήταν«τόσες που δεν μπορούν να καταμετρηθούν»,ωστόσο δεν παραλείπει να τονίσει ότι ο Ρίγκαν«έφερε ένα πνεύμα αισιοδοξίας στη χώρα»μετά την περίοδο Κάρτερ.
Τον Μάρτιο του 1991 η μοίρα τού έπαιξε το επόμενο παιχνίδι της.Ενα βράδυ στο Παλμ Μπιτς πήρε τον γιο του Πάτρικ και τον ανιψιό του Γουίλιαμ Κένεντι Σμιθ σε ένα μπαρ,όπου τα κοπάνησαν δεόντως.Αργότερα μια κοπέλα την οποία ο Σμιθ συνάντησε στο μπαρ και με την οποία επέστρεψε στο οικιακό συγκρότημα των Κένεντι τον κατηγόρησε ότι τη βίασε.Η υπόθεση έφθασε στα δικαστήρια και ο Γουίλιαμ Σμιθ αθωώθηκε,αλλά ο Κένεντι,εξαιτίας του«εργένικου τρόπου της ζωής του», κρατήθηκε σε απόσταση«απογοητεύοντας πολλούς ανθρώπους»,όπως παραδέχεται.
Ο Εντουαρντ Κένεντι (δεξιά) με συμφοιτητές του στην ομάδα ράγκμπι του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ το 1955 «Ο δρόμος της Αυτοκρατορίας τραβάει προς τα δυτικά» έγραψε το 1726 ο αγγλο-ιρλανδός αγγλικανός επίσκοπος και φιλόσοφος Τζορτζ Μπέρκλεϊ, ιδρυτής της θεωρίας του σολιψισμού, σύμφωνα με την οποία ο πραγματικός κόσμος δεν υπάρχει παρά μόνο μέσω των παραστάσεών μας. Βλέπουμε δηλαδή μόνον όσα θέλει ο Θεός να βλέπουμε. Ο Θεός έδειχνε τον δρόμο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Και αυτόν θα ακολουθούσαν χρόνια αργότερα οι Κένεντι, όταν από την Ιρλανδία κατευθύνθηκαν προς τον Νέο Κόσμο, όπου από τις αρχές του 19ου αιώνα ως σήμερα θα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της νεοσύστατης δημοκρατίας των ΗΠΑ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Πατριάρχης της οικογένειας θεωρείται ο Πάτρικ Κένεντι (1858-1929), αλλά.... η θυελλώδης πολιτική σταδιοδρομία της αρχίζει με τον γιο του Τζόζεφ Πάτρικ Κένεντι (1988-1966) που παντρεύτηκε τη Ρόουζ Φιτζέραλντ, κόρη του δημάρχου της Βοστώνης, με την οποία απέκτησε εννέα παιδιά. Από αυτά, μετά τον θάνατο του Εντουαρντ Κένεντι στα 77 του χρόνια από όγκο στον εγκέφαλο, στις 25 του περασμένου Αυγούστου, μόνο το ένα, η Τζιν Αν Κένεντι (γεννημένη το 1928) ζει. Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει αν ο θάνατος του Εντουαρντ θα σημάνει και το τέλος του μύθου των Κένεντι, είναι όμως βέβαιο ότι τα απομνημονεύματά του που κυκλοφορούν αύριο με τίτλοΤrue Compass (Αληθινή πυξίδα)θα προσθέσουν ένα ακόμη κεφάλαιο στη μεγαλύτερη πολιτική σάγκα του 20ού αιώνα.Την ακατάβλητη θέληση των Κένεντι τη συνοψίζει ο ίδιος στο βιβλίο του, όταν αναφέρει όσα είπε στον 10χρονο ανιψιό του Τέντι για τις δυσκολίες που είχε στην ιστιοπλοΐα: «Μπορεί να μην είμαστε οι καλύτεροι αλλά μπορούμε να δουλέψουμε σκληρότερα από τον οποιονδήποτε. Αυτό είναι το πιο σπουδαίο πράγμα που μπορεί να μάθει κανείς» . Κι αν επιμείνει, αν κρατά«μια αληθινή πυξίδα»,«θα φθάσει στον προορισμό του».
ΤοΤrue Compassείναι ένα βιβλίο πολιτικό αλλά και ένα βιβλίο της καρδιάς, όπου ο Εντουαρντ, το μικρότερο από τα παιδιά του Τζόζεφ Πάτρικ Κένεντι, μιλάει για το πώς πέρασε τα παιδικά του χρόνια και την εφηβεία του κάτω από τη σκιά των διάσημων αδελφών του Τζον και Ρόμπερτ, ποια επίδραση είχε πάνω του ο πρόωρος θάνατος του αδελφού του Τζόζεφ Πάτρικ το 1944, όταν το αεροπλάνο που πιλοτάριζε εξερράγη κοντά στο Σάφολκ της Αγγλίας, πώς βίωσε τη δολοφονία του προέδρου-αδελφού του Τζον (ή Τζακ) το 1963 στο Ντάλας του Τέξας, τη δολοφονία του άλλου του αδελφού Ρόμπερτ (Μπομπ ή Μπόμπι) το 1968, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του για την προεδρία, και φυσικά τις δικές του περιπέτειες και τα προσωπικά του δράματα, τα οποία δεν ήταν διόλου ασήμαντα.
Πενήντα χρόνια στην πολιτική
Η οικογένεια Κένεντι σε φωτογραφία αρχείου το 1938. Ο Εντουαρντ στα γόνατα του πατέρα του Τζόζεφ Για όλα τούτα, που είναι άρρηκτα δεμένα με την πενηντάχρονη πολιτική σταδιοδρομία του, αποφάσισε να μιλήσει ανοιχτά, έπειτα από πρόταση του οίκου Τwelve (παραρτήματος του εκδοτικού κολοσσού Ηachette). Αυτονόητο ότι το βιβλίο αναμένεται με τεράστιο ενδιαφέρον, γι΄ αυτό και η πρώτη του έκδοση θα κυκλοφορήσει σε 1.500.000 αντίτυπα, αλλά ακόμη και αυτό το νούμερο θεωρείται μετριοπαθές από τους εκδότες, οι οποίοι πιστεύουν ότι όχι μόνο οι πωλήσεις θα καλύψουν το ιλιγγιώδες ποσόν των 8 εκατ. δολαρίων που κατέβαλαν ως συγγραφικά δικαιώματα αλλά και ότι θα αποκομίσουν σημαντικά κέρδη. Αναπόφευκτα το περιεχόμενό του θα «διέρρεε» στα αμερικανικά ΜΜΕ. Μάλιστα οι «Νew Υork Τimes» κατάφεραν να αποκτήσουν ένα αντίτυπο (ή το περιεχόμενό του σε ψηφιακή μορφή) αρκετές ημέρες πριν από την κυκλοφορία του και να το παρουσιάσουν στο αμερικανικό κοινό επιστρατεύοντας το βαρύ πυροβολικό της βιβλιοκριτικής, τη Μιτσίκο Κακουτάνι, η οποία δημοσίευσε ένα θερμό και ιδιαίτερα επαινετικό κείμενο στο φύλλο της 4ης Σεπτεμβρίου.
Ο Εντουαρντ ήταν το νεότερο από τα παιδιά της Ρόουζ και του Τζόζεφ Κένεντι, ο οποίος είχε κάνει μεγάλη περιουσία στην κινηματογραφική βιομηχανία, στις αγοραπωλησίες γης και στο χρηματιστήριο. Το όνειρο της Ρόουζ ήταν η οικογενειακή ζωή, αλλά για τον Τζόζεφ η οικογένεια ενσάρκωνε τη δυναστεία. Η οικογένεια θεωρούνταν το κύτταρο της πολιτικής και βασικός στόχος της, η διαμόρφωση της δημόσιας σφαίρας.
Ο γερουσιαστής θυμάται τι του είπε ο πατέρας του όταν ήταν παιδίκαι το παραθέτει:«Μπορείς να έχεις μια σημαντική ή όχι ζωή, Τέντι. Θα σ΄ αγαπώ όποια κι αν διαλέξεις. Αν όμως διαλέξεις μια ζωή που δεν θα είναι σημαντική, δεν θα έχω πολύ χρόνο για σένα.Αλλαξε λοιπόν μυαλά. Υπάρχουν πολλά παιδιά γύρω μου που είναι ενδιαφέροντα, ώστε να μη χάνω τον καιρό μου μαζί σου». Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ήταν επόμενο από μικρός ο Εντουαρντ να ζει μέσα στο κλίμα της εξουσίας και της δημοσιότητας που όριζε το πλαίσιο και της δικής του ζωής. Ο αδελφός του Τζον είχε γίνει πρόεδρος της χώρας. Ο Ρόμπερτ κατά πάσα πιθανότητα θα είχε κι αυτός εκλεγεί αν δεν τον δολοφονούσαν. Ο ίδιος ήταν σχεδόν μοιραίο να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο, αλλά τελικά προτίμησε να παραμείνει γερουσιαστής, γιατί τα παιδιά του φοβούνταν ότι τον περίμενε η τύχη των δύο δολοφονημένων θείων τους. Ωστόσο από τη θέση αυτή προσέφερε αξιοζήλευτο έργο, όπως γράφουν τα αμερικανικά έντυπα- και ας μην είχε τη λάμψη που δίνει το προεδρικό αξίωμα. Σύμφωνα με την εύστοχη παρατήρηση του Ρίτσαρντ Λακάγιο στο περιοδικό «Τime» είχε την τύχη να μη ζήσει στο λυκόφως των προέδρων μετά τη θητεία τους, που παίζουν γκολφ ή γράφουν τα απομνημονεύματά τους. Κι ακόμη: στις δεκαετίες του ΄80 και του ΄90, όταν επέλαυνε ο νεοσυντηρητισμός, ήταν η φωνή της προοδευτικής Αμερικής.
Από δράμα σε δράμα
Στην Ουάσιγκτον, στις 20 Ιανουαρίου 2009, ημέρα της ορκωμοσίας του Μπαράκ Ομπάμα Η σταδιοδρομία και η ζωή του Εντουαρντ Κένεντι υπήρξε από την αρχή ακόμη επεισοδιακή. Πρωτο ετής φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (το οποίο κατά παράδοση είναι συνδεδεμένο με την οικογένεια) είχε προβλήματα με το μάθημα των ισπανικών. Στις εξετάσεις λοιπόν ζήτησε- ή προσέλαβε- κάποιον φίλο του που κατείχε τη γλώσσα του Θερβάντες να πάρει τη θέση του. Η απάτη αποκαλύφθηκε και τόσο ο ίδιος όσο και ο «αντικαταστάτης» του εκδιώχθηκαν από το πανεπιστήμιο. Αμέσως μετά υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στην Τζόρτζια και στη συνέχεια στα γραφεία του ΝΑΤΟ στο Παρίσι. Μετά την απόλυσή του τον ξαναδέχθηκαν στο Χάρβαρντ ως επιδείξαντα καλή συμπεριφορά και «δημιουργικό πνεύμα». Μετά την αποφοίτησή του σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, όπου και συνάντησε την Τζόαν Μπένετ που την παντρεύτηκε και απέκτησε μαζί της τρία παιδιά. Η πολιτική όμως ήταν στο DΝΑ της οικογένειας Κένεντι. Φοιτητής Νομικής ακόμη ο Εντουαρντ το 1958 εργάστηκε στο επιτελείο για την επανεκλογή του αδελφού του Τζον ως γερουσιαστή. Οταν ο Τζον εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ, η οικογένεια ήθελε να πάρει ο Εντουαρντ τη θέση του στη Γερουσία. Ο τελευταίος ωστόσο ήταν τότε μόνο 28 ετών, δύο χρόνια μικρότερος από την ηλικία στην οποία είχε κανείς το δικαίωμα να θέσει υποψηφιότητα για τη Γερουσία. Τότε η οικογένεια βρήκε κάποιον στη θέση του, που ήταν πιστός στους Κένεντι. Εν τω μεταξύ με τη βοήθεια του αδελφού του Τζον έκανε τις κατάλληλες επαφές και μπήκε στα μυστικά της πολιτικής, ενώ πραγματοποίησε και μια σειρά ταξίδια στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη. Οταν ήρθε η ώρα των εκλογών για τη Γερουσία, ήταν έτοιμος, έχοντας το Δημοκρατικό Κόμμα πίσω του. Στις εκλογές πήρε το 54% των ψήφων.
Η χρονιά που ο Τζον Κένεντι δολοφονήθηκε στο Ντάλας (1963) σημάδεψε τη μετέπειτα ζωή του Εντουαρντ. Μετά το σοκ αποφάσισε να περάσει από τη Γερουσία τα νομοθετήματα τα οποία δεν πρόλαβε να προωθήσει ο αδελφός του, με σημαντικότερο εκείνο για τα πολιτικά δικαιώματα που έμεινε ιστορικό ωςCivil Rights Αctτο 1964. Η μοίρα όμως- ή η«κατάρα των Κένεντι» - θα συνόδευε και τον ίδιο. Μετά την ψηφοφορία πήγε στο αεροδρόμιο για να ταξιδέψει με ιδιωτικό αεροπλάνο ως το Σπρίνγκφιλντ, όπου ελάμβανε χώρα σύνοδος του Δημοκρατικού Κόμματος. Κατά τη διάρκεια της καθόδου του στο αεροδρόμιο του Σπρίνγκφιλντ το μικρό αεροπλάνο χτύπησε σε μια δεντροστοιχία και στη συνέχεια έπεσε σε έναν κήπο. Ο πιλότος σκοτώθηκε την ίδια στιγμή και ο βοηθός τού Κένεντι Εντ Μος μερικές ώρες αργότερα. Ο ίδιος μεταφέρθηκε με σοβαρά τραύματα στο νοσοκομείο και έκανε πέντε μήνες να αναρρώσει. Εξαιτίας του δυστυχήματος υπέφερε ως το τέλος της ζωής του από πόνους στην πλάτη. Αλλά και τότε, όπως και σε όλες τις δύσκολες περιπτώσεις στη ζωή του, δεν το έβαλε κάτω και επανελάμβανε σταθερά στον εαυτό του: «Μπορώ να τα καταφέρω, μπορώ να τα καταφέρω».
Η επόμενη χρονιά όμως στέφθηκε από πολλές πολιτικές επιτυχίες. Ο νόμος λ.χ. περί μετανά στευσης τον οποίο εισηγήθηκε επέτρεπε να μεταναστεύουν στις ΗΠΑ και άτομα εκτός Βόρειας Αμερικής. Και ένας άλλος νόμος για τις κλινικές στις γειτονιές προσέφερε άγνωστες ως τότε ιατρικές υπηρεσίες στα χαμηλά στρώματα.
Στο μεταξύ η κλιμάκωση του πολέμου στο Βιετνάμ είχε προκαλέσει πρωτοφανείς, για την Αμερική, αντιδράσεις. Το 1967 ο Εντουαρντ Κένεντι μίλησε ανοιχτά εναντίον του πολέμου. Στα απομνημονεύματά του μάλιστα ισχυρίζεται ότι ο κυριότερος λόγος που ο αδελφός του Ρόμπερτ αποφάσισε να διεκδικήσει το χρίσμα της προεδρίας ήταν για να σταματήσει τον βρώμικο πόλεμο.«Είχε συζητήσει με τον Μακναμάρα(σ.σ.: τον υπουργό Αμυνας Ρόμπερτ Σ. Μακναμάρα) για ένα σχέδιο αποχώρησης (σ.σ.: των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από το Βιετνάμ) μέσα σε δύο-τρία χρόνια»γράφει. Ας σημειώσουμε εδώ ότι η Αμερική είχε στον πόλεμο αυτόν γύρω στους 58.000 νεκρούς (οι απώλειες των λεγομένων Βιετκόνγκ ή Βιετμίνχ, όπως τους αποκαλούσαν οι Γάλλοι παλαιότερα, ανέρχονταν σε 600.000 περίπου). Και ας αναφέρουμε έναν ακόμη παραλογισμό: ότι τον πόλεμο αυτόν η Αμερική ποτέ δεν τον κήρυξε επισήμως.
Επιστροφή στον ιδεαλισμό της δεκαετίας του ΄60
Οι αδελφοί Κένεντι,(από αριστερά) Τζον, Ρόμπερτ και Εντουαρντ στο σπίτι τους στη Μασαχουσέτη το 1948 Από όσα έχουν ήδη γίνει γνωστά αλλά και από το σύνολο της μακράς πολιτικής σταδιοδρομίας του Εντουαρντ Κένεντι τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι: ο Ρόμπερτ και ο Τζον είναι το δίδυμο του μύθου των Κένεντι, αλλά ο Εντουαρντ έκανε το μεγάλο έργο- και ας μην κατέκτησε το ύπατο αξίωμα. Η δολοφονία των αδελφών του συνιστά τις δύο κορυφαίες πράξεις του δράματος που στοίχειωσε τη μεταπολεμική Αμερική, όμως ο ίδιος κατάφερε να προωθήσει πολλές από τις πολιτικές επιλογές των αδελφών του.
Ο λιγότερο χαρισματικός και από τους τρεις Κένεντι αποδείχθηκε εκείνος με το σημαντικότερο έργο.
Κράτησε ζωντανή στις ΗΠΑ την παράδοση του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού σε μια εποχή που παντού κατέρρεε το κοινωνικό κράτος. Και υπήρξε, παρά την κατακραυγή και τις αδυναμίες του, ο κύριος εκφραστής του κόμματός του σε μακρές περιόδους στις οποίες οι Δημοκρατικοί έμοιαζαν ακέφαλοι.
Γι΄ αυτό και το παράδειγμά του, του ανθρώπου που μάχεται ως το τέλος της ζωής του, ακόμη κι όταν γνωρίζει ότι οι μέρες του είναι μετρημένες, εκφράζει τον ιδεαλισμό που τείνει να εκλείψει από τα πολιτικά δρώμενα της εποχής μας. O ιδεαλισμός αυτός χαρακτήρισε και την τελευταία σημαντική πολιτική πράξη του Εντουαρντ Κένεντι, όταν υποστήριξε ένθερμα την υποψηφιότητα του Μπαράκ Ομπάμα για το χρίσμα του υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές.
Οταν έγινε γνωστό ότι είχε όγκο στον εγκέφαλο, ανακάλυψε ότι«οι απλές χαρές τον έκαναν ευτυχισμένο». Να βλέπει τη θάλασσα και το αγαπημένο του ιστιοπλοϊκό σκάφος του. Γράφοντας για την ιστιοπλοΐα είναι σαν να ανακαλύπτει το νόημα της ζωής του:«Η ιστιοπλοΐα πάντοτε με βοηθούσε να αναπληρώνω το εσωτερικό μου κενό με την επίγνωση της κατεύθυνσης.
Επίγνωση ότι υπάρχει μια αρχή και ένα τέλος στο ταξίδι, και ότι αυτή η αρχή και το τέλος αποτελούν μέρος της φυσικής τάξης των πραγμάτων».
Η πολιτική, το ποτό, η τραγωδία
Με την πρώτη σύζυγό του Τζόαν στο Βιετνάμ το 1965 - Με τη δεύτερη σύζυγό του Βικτόρια Ρέτζι το 1992 στη Μασαχουσέτη Ο Εντουαρντ Κένεντι θαύμαζε τον αδελφό του Ρόμπερτ,ο οποίος,λέει,«δεν ήταν ψυχρός και υπολογιστής», όπως τον κατηγορούσαν,αλλά «ζούσε και έπαιρνε αποφάσεις στη στιγμή». Τον θαύμαζε για τον«εξαίσιο ιδεαλισμό του»όσον αφορά τον πόλεμο του Βιετνάμ και τον αγώνα εναντίον της φτώχειας και της βίας.Αυτό πιστεύει ότι«το προκάλεσε ο θάνατος του Τζακ(σ.σ.: Τζον)».Ο Τζον, υποστηρίζει,μπορούσε να νικήσει ακόμη κι όταν οι περιστάσεις δεν τον ευνοούσαν, «μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε». Τη δολοφονία του Ρόμπερτ,πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία του Τζον,τη χαρακτηρίζει«τραγωδία μέσα στην τραγωδία».Και αυτή λειτούργησε καταλυτικά στη δική του ζωή.
Από τη μία στο δημόσιο επίπεδο ήταν ο μόνος που θα έπρεπε να φέρει το βάρος του ονόματος Κένεντι και να συντηρήσει τον μύθο που είχε καλλιεργήσει ο πατέρας του σπρώχνοντας τους γιους του στην πολιτική.Στο προσωπικό επίπεδο ωστόσο ο νέος γερουσιαστής κατέφυγε στο «αγχολυτικό» των δημόσιων προσώπων: το αλκοόλ.Ηταν μόλις 36 ετών και στα μάτια των Δημοκρατικών πολιτών ο μόνος πλέον εκπρόσωπος του αμερικανικού φιλελευθερισμού.Η μοίρα όμως θα του έπαιζε ένα παιχνίδι ακόμη,αυτό που θα τον βασάνιζε σε όλη την υπόλοιπη ζωή του,όπως ομολογεί στo True Compass.
Εναν χρόνο μετά τη δολοφονία του Ρόμπερτ ο Εντουαρντ διοργάνωσε συνάντηση με έξι κοπέλες που συμμετείχαν στο επιτελείο της προεκλογικής εκστρατείας του αδελφού του. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε ένα αγροτόσπιτο στο νησάκι Chappaquiddick. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ζήτησε από τον οδηγό του να του δώσει τα κλειδιά του αυτοκινήτου του.Πήρε μαζί του μία από τις κοπέλες, την 28χρονη Μαίρη Τζο Κοπέτσνι. Ηταν σε κατάσταση μέθης,όπως θα υπέθετε εύλογα κανείς και όπως υποδεικνύουν τα όσα επακολούθησαν,καθώς και η ψευδής κατάθεσή του στο δικαστήριο.Περνώντας από μια στενή ξύλινη γέφυρα χωρίς προστατευτικές μπάρες έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου,που έπεσε στο νερό.Ο ίδιος κατάφερε να βγει και να σωθεί.Η κοπέλα όμως πνίγηκε.Ο Κένεντι πήγε και ανακοίνωσε το γεγονός στο κοντινό αστυνομικό τμήμα δέκα ώρες μετά το δυστύχημα λέγοντας ψέματα ότι μετέφερε την κοπέλα στο ξενοδοχείο της.Εκ των υστέρων αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι εγκατέλειψε τη σκηνή του δυστυχήματος,το οποίο αποτελεί σοβαρό αδίκημα.Στη δίκη που ακολούθησε καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο μηνών με αναστολή.Αλλά το γεγονός θα τον βασάνιζε σε όλη τη μετέπειτα ζωή του και τα πρώτα χρόνια μετά το δυστύχημα δεν ήταν λίγες οι φορές που οι εφημερίδες τον παρουσίαζαν ως τον «μεθύστακα γερουσιαστή».Ο ίδιος δεν το αρνείται.Γράφει ότι οδηγούσε συνήθως με υπερβολική ταχύτητα έχοντας προηγουμένως καταναλώσει«όσο αλκοόλ άντεχε».
Ο θάνατος της Μαίρης Τζο Κοπέτσνι«στοιχειώνει κάθε μέρα της ζωής μου»λέει και χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά του τότε«ασυγχώρητη», ενώ αναρωτιέται μήπως αυτό έστειλε πρόωρα στον τάφο τον πατέρα του,ο οποίος πέθανε τέσσερις μήνες αργότερα. «Αναρωτήθηκα πολλές φορές μήπως το σοκ που του προκάλεσα όταν τον επισκέφθηκα για να του πω για το τραγικό δυστύχημα στο Chappaquiddick τού συντόμευσε τη ζωή.Η οδύνη εκείνη ήταν σχεδόν αβάσταχτη»γράφει.Υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι αν δεν είχαν συμβεί τα παραπάνω ο Εντουαρντ Κένεντι θα ήταν το 1972 υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος για την προεδρία. Ωστόσο αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα το 1980 για να απαλλάξει το κόμμα από τον Τζίμι Κάρτερ,ο οποίος,όπως γράφει στο True Compass, «έφερε σε αμηχανία πολλούς εν δυνάμει συμμάχους μέσα στο ίδιο του το κόμμα» . Παρά ταύτα,ο Κένεντι έχασε από τον Κάρτερ.Τώρα ανοιγόταν ένα άλλο πεδίο: να προβάλει ως ο εκφραστής των Δημοκρατικών,ο κληρονόμος και θεματοφύλακας της μεγάλης παράδοσης των Κένεντι,εκείνος ο οποίος μπορούσε να πάει αντίθετα στο ρεύμα,σε μια εποχή μάλιστα κατά την οποία οι Ρεπουμπλικανοί είχαν την πλειοψηφία στη Γερουσία.
Για τον Ρόναλντ Ρίγκαν γράφει ότι οι ενστάσεις του για την πολιτική του ήταν«τόσες που δεν μπορούν να καταμετρηθούν»,ωστόσο δεν παραλείπει να τονίσει ότι ο Ρίγκαν«έφερε ένα πνεύμα αισιοδοξίας στη χώρα»μετά την περίοδο Κάρτερ.
Τον Μάρτιο του 1991 η μοίρα τού έπαιξε το επόμενο παιχνίδι της.Ενα βράδυ στο Παλμ Μπιτς πήρε τον γιο του Πάτρικ και τον ανιψιό του Γουίλιαμ Κένεντι Σμιθ σε ένα μπαρ,όπου τα κοπάνησαν δεόντως.Αργότερα μια κοπέλα την οποία ο Σμιθ συνάντησε στο μπαρ και με την οποία επέστρεψε στο οικιακό συγκρότημα των Κένεντι τον κατηγόρησε ότι τη βίασε.Η υπόθεση έφθασε στα δικαστήρια και ο Γουίλιαμ Σμιθ αθωώθηκε,αλλά ο Κένεντι,εξαιτίας του«εργένικου τρόπου της ζωής του», κρατήθηκε σε απόσταση«απογοητεύοντας πολλούς ανθρώπους»,όπως παραδέχεται.
Δημοσίευση σχολίου