Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η γεωπολιτική κατάσταση, θα μπορούσε κανείς να περιμένει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν την αντιπολίτευση σε προσπάθειες αποσταθεροποίησης της προεδρίας Ερντογάν ή ακόμη και σε βίαιη αλλαγή καθεστώτος
Οι διαφορές ΗΠΑ-Τουρκίας αυξάνονται και ο νυν πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με την πιο δύσκολη εκλογή του εδώ και 20 χρόνια. Τα εσωτερικά προβλήματα του Ερντογάν είναι γνωστά: η χώρα βιώνει τώρα πληθωρισμό 55% και τον περασμένο Οκτώβριο είχε φτάσει στο υψηλό 25ετίας του 85,5%. Το νόμισμα της Τουρκίας έχει επίσης χάσει το 60% της αξίας του έναντι του δολαρίου από τις αρχές του 2021.
Επιπλέον, η τραγωδία που ακολούθησε μετά τον σεισμό τον περασμένο μήνα (περίπου 50.000 άνθρωποι νεκροί) έχει επίσης προκαλέσει οργή: πολλοί πιστεύουν ότι η καταστροφή επιδεινώθηκε από τον κακό αστικό σχεδιασμό και την κακή διαχείριση κρίσεων. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Κεμάλ Κιλιντζντάρογλου, ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, προηγείται με πάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες, λίγες εβδομάδες πριν από τις επερχόμενες εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν επίσης ότι η Nation Alliance, ένα μπλοκ της αντιπολίτευσης έξι κομμάτων, θα μπορούσε να λάβει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών αυτή τη φορά.
Παρόλο που ο Ερντογάν αντιμετωπίζει τόσα εσωτερικά προβλήματα, μπορεί να κερδίσει τις εκλογές. Από το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον του το 2016, ο Τούρκος Πρόεδρος αύξησε τις εξουσίες του. Ορισμένοι αναλυτές, όπως ο Sinan Ciddi, καθηγητής σπουδών εθνικής ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο Πεζοναυτών των ΗΠΑ και συγγραφέας του βιβλίου «Kemalism in Turkish Politics», πιστεύουν ότι μπορεί να κάνει καλή χρήση των τουρκικών μέσων ενημέρωσης (τα οποία ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από το AKP) για να ξεπεράσει κάποια από τα προβλήματά του. Αυτό το σενάριο μπορεί να προσφέρει στην πολιτική Δύση επαρκή βάση για να προωθήσει μια αφήγηση για μια «δικτατορία» στην Τουρκία, θέτοντας έτσι αμφιβολίες για τη νομιμότητα οποιασδήποτε εκλογικής νίκης του Ερντογάν.
Ο ξένος ανταποκριτής Τζέιμι Ντέτμερ υποστηρίζει ότι πρέπει να περιμένουμε από τον Ερντογάν να αμφισβητήσει οποιαδήποτε εκλογική ήττα. Ο Ciddi με τη σειρά του πιστεύει ότι «οι δικαστές και οι εκλογικοί αξιωματούχοι πιστοί στον Ερντογάν μπορεί να ανατρέψουν τα αποτελέσματα» και έτσι «μπορεί να μην παραιτηθεί από την εξουσία αφού χάσει τις εκλογές».
Το γεγονός ότι η Δύση οπλίζει τακτικά το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, συχνά υποκριτικά, είναι γνωστό. Το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο προπαγάνδας στους πολέμους των αφηγήσεων που αποτελούν μέρος πολλών προστριβών στις οποίες εμπλέκονται σήμερα οι δυτικές δυνάμεις. Ένα τέτοιο αφήγημα μπορεί να χάνει τη δύναμή του σήμερα, αλλά μεγάλο μέρος της δυτικής ρητορικής και διπλωματικών εκστρατειών εξακολουθεί να βασίζεται σε αυτό.
Η Διακήρυξη της Συνόδου Κορυφής της Μαδρίτης, που εκδόθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2022, ανέφερε ότι υπήρξε ένα «άνευ προηγουμένου επίπεδο συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση» και δεσμεύεται να ενισχύσει τη «στρατηγική εταιρική σχέση» με το μπλοκ. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνόδου κορυφής, η Κίνα αντιμετωπίστηκε, για πρώτη φορά, ως «πρόκληση» για τα «συμφέροντα, την ασφάλεια» και επίσης τις «αξίες» της Συμμαχίας. Ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ) αυτοχαρακτηρίζεται στον επίσημο ιστότοπό του ως οργανισμός που προωθεί τις «δημοκρατικές αξίες». Θεσμικά, αυτό συνέβαινε πάντα, τουλάχιστον στη θεωρία, αλλά σήμερα οι δημοκρατικές αξίες (που πλαισιώνονται στη δυτική αντίληψη της έννοιας) βρίσκονται όλο και περισσότερο στο επίκεντρο, παρά την προαναφερθείσα υποκρισία. Μια τέτοια υποκρισία θα μπορούσε να επιτρέψει τη φιλοξενία μελών που δεν συμμορφώνονται απαραίτητα με τις δυτικές αντιλήψεις περί δημοκρατικής διακυβέρνησης. Ωστόσο, μια τέτοια διευθέτηση μπορεί να γίνει όλο και πιο δύσκολο να επιδιωχθεί, ειδικά όταν η Τουρκία του Ερντογάν θεωρείται ως ένα είδος εμπόδιο στους στρατηγικούς στόχους της Συμμαχίας που σχετίζονται με τη σκανδιναβική επέκταση.
Ο προαναφερθείς υπότροφος του Πανεπιστημίου Πεζοναυτών των ΗΠΑ Sinan Ciddi υποστηρίζει επίσης ότι δεν είναι δυνατή καμία αμερικανοτουρκική προσέγγιση υπό τον Ερντογάν. Αμφισβητώντας τις πρόσφατες παρατηρήσεις του Τούρκου πρέσβη Murat Mercan σχετικά με το αναπόφευκτο της «σταδιακής προσέγγισης μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών», ο Ciddi παρουσιάζει τον Τούρκο ηγέτη ως «αντίπαλο της δημοκρατικής διακυβέρνησης», ο οποίος «δεν μοιράζεται καμία από τις αξίες που καθορίζουν και στηρίζουν τη διατλαντική συμμαχία ότι η Τουρκία ήταν αναπόσπαστο και αξιόπιστο μέλος της». Ολοκληρώνει λέγοντας ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να συμβιβαστούν με έναν κακό σύμμαχο».
Η Άγκυρα έχει χρησιμοποιήσει παντουρκιστικές, νεο-οθωμανικές και τουρανιστικές ιδέες ως εργαλείο για ήπια δύναμη. Οι μεγαλύτερες φιλοδοξίες της απειλούν επίσης την ειρήνη στην Κεντρική Ασία και ακόμη και πέρα από αυτήν. Αν και η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952, οι ειδικοί μιλούν για μια τουρκική «ανατολική στροφή» τουλάχιστον από το 2016, όταν άρχισε να ακολουθεί μια πολύ πιο επιθετική και ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική επιδιώκοντας την ένταξη με αραβικά και μουσουλμανικά έθνη. Αυτό σίγουρα μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω την ήδη πολύπλοκη σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία. Παρά τις εντάσεις αυτές, η Άγκυρα και η Μόσχα έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να διατηρήσουν σταθερές διμερείς σχέσεις. Με τη Δύση, ωστόσο, η σχέση ήταν μόνο φθίνουσα.
Ήδη το 2019, η Ουάσιγκτον πρότεινε νέες κυρώσεις κατά της Δημοκρατίας της Τουρκίας σχετικά με το θέμα της τουρκικής απόκτησης του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400. Τον Αύγουστο του 2022 η Άγκυρα σχεδίαζε να παραλάβει τη δεύτερη παρτίδα S-400 ούτως ή άλλως – ένα ζήτημα που εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη.
Οι αποκλίσεις Τουρκίας-ΗΠΑ για τη σκανδιναβική επέκταση του ΝΑΤΟ και για το κουρδικό ζήτημα, μπορεί να είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Στην πραγματικότητα, η τουρκική αντιπολίτευση υποσχέθηκε να τερματίσει το βέτο της Άγκυρας για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και να «ξεπαγώσει» τις ενταξιακές συνομιλίες στην ΕΕ.
Εάν ο Ερντογάν παραμένει «άκαμπτος» στο θέμα της Σουηδίας, τότε τι μπορούμε να περιμένουμε από τις ΗΠΑ; Σε αυτό το σημείο, μπορεί κανείς μόνο να κάνει εικασίες, αλλά με βάση όσα γνωρίζουμε για τον τρόπο λειτουργίας της Ουάσιγκτον, δεν θα ήταν πολύ τραβηγμένο να περιμένουμε να ξεκινήσει μια διπλωματική εκστρατεία κατά της Άγκυρας στην πιθανή περίπτωση επανεκλογής του Ερντογάν. Ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί αυτό, θα μπορούσε κανείς επίσης να περιμένει ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν την αντιπολίτευση, ακόμη και τις κουρδικές ομάδες σε προσπάθειες αποσταθεροποίησης της προεδρίας του Ερντογάν ή ακόμη και στην βίαιη αλλαγή καθεστώτος.
Δημοσίευση σχολίου