Οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία εξελίσσονται σε ένα περίπλοκο γεωπολιτικό περιβάλλον και με την Τουρκία σε οικονομική δυσπραγία. Οι εντάσεις ΗΠΑ-Τουρκίας που επιδεινώθηκαν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 στην Τουρκία -συμπεριλαμβανομένων των συνεχιζόμενων διαφωνιών για τους Κούρδους της Συρίας και την προμήθεια από την Τουρκία του ρωσικού συστήματος S-400. Υπογραμμίζουν δε την αβεβαιότητα για το μέλλον των διμερών σχέσεων. Οι ενέργειες του Κογκρέσου έχουν συμπεριλάβει νομοθεσία κυρώσεων και δεσμεύσεις για τις πωλήσεις όπλων των ΗΠΑ.
Ωστόσο, Αμερικανοί και Τούρκοι αξιωματούχοι υπογραμμίζουν την σημασία της συνεχούς συνεργασίας και της παρουσίας της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Οι παρατηρητές εκφράζουν ανησυχίες για την εν πολλοίς αυταρχική διακυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο μεγάλος πληθωρισμός και η κατάρρευση του νομίσματος της Τουρκίας οδήγησαν σε εικασίες ότι ο Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) μπορεί να είναι ευάλωτα στον συνασπισμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης στις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές που προβλέποντται.
Ο απόηχος των καταστροφικών σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου 2023 στη νότια Τουρκία επηρεάζει την πολιτική, την κοινωνία και την οικονομία της Τουρκίας και θα μπορούσε να επηρεάσει τον χρόνο και τη φύση των εκλογών. Εάν ένας άλλος κερδίσει τις εκλογές του 2023 και αναλάβει την εξουσία ή εάν ο Ερντογάν χάσει τον έλεγχο στο κοινοβούλιο, ορισμένες αλλαγές στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική θα μπορούσαν να είναι δυνατές.
Οι σχέσεις των ΗΠΑ και τα F-16
Υπό τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, οι υφιστάμενες εντάσεις ΗΠΑ-Τουρκίας συνεχίστηκαν παράλληλα με τη συνεργασία σε άλλα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ενώ η εμβάθυνση των δεσμών με τη Ρωσία παραμένει αιτία ανησυχίας των ΗΠΑ, η ανάδειξη της Τουρκίας ως μεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή το 2022 αύξησε αναμφισβήτητα τη σημασία της Τουρκίας για την πολιτική των ΗΠΑ. Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας έχουν βελτιωθεί κάπως λόγω της “προσεκτικής” υποστήριξης της Τουρκίας στην άμυνα της Ουκρανίας και το άνοιγμα προσέγγισης με το Ισραήλ, ορισμένα αραβικά κράτη και την Αρμενία.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν έχει εκφράσει την υποστήριξή του για πωλήσεις που θα αναβαθμίσουν τον γηρασμένο στόλο των F-16 της Τουρκίας, αλλά ορισμένα μέλη του Κογκρέσου έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους. Σύμφωνα με αναφορές των μέσων ενημέρωσης, η κυβέρνηση φέρεται να ενημέρωσε το Κογκρέσο τον Ιανουάριο του 2023 για πιθανές πωλήσεις F-16 στην Τουρκία, καθώς και σχετικό εξοπλισμό και πυρομαχικά.
Παράγοντες που δυνητικά επηρεάζουν τις συζητήσεις του Κογκρέσου περιλαμβάνουν τη στάση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και τις τεταμένες σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα. Η δράση του Κογκρέσου και της εκτελεστικής εξουσίας σχετικά με την Τουρκία και τους αντιπάλους της θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στους διμερείς δεσμούς και τις πολιτικοστρατιωτικές επιλογές των ΗΠΑ στην περιοχή, καθώς και στον στρατηγικό προσανατολισμό της Τουρκίας.
Οι παρακάτω είναι βασικοί παράγοντες στη σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας
Για δεκαετίες, η Τουρκία στηρίζεται στενά στις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ για αμυντική συνεργασία. Ο Ερντογάν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη μείωση της εξάρτησης από τη Δύση, και αυτό μπορεί να εξηγεί εν μέρει την προθυμία τους να συντονίσουν ορισμένες ενέργειες με τη Ρωσία. Ωστόσο, η Τουρκία διατηρεί σημαντικές διαφορές με τη Ρωσία στην Συρία, την Ουκρανία, τη Λιβύη και στο πεδίο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Η μελλοντική πορεία εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας θα μπορούσε να εξαρτηθεί εν μέρει από το πόσο πρόθυμη είναι η Τουρκία να ρισκάρει εντάσεις ή να διαρρήξει τις παραδοσιακές σχέσεις με τις δυτικές δυνάμεις, ενώ οικοδομεί άλλες παγκόσμιες σχέσεις.
Μείζονα ζητήματα είναι η Ρωσία, η ένταξη Σουηδίας-Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και οι σχέσεις της με τηνΕλλάδα. Στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η Τουρκία αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την εξισορρόπηση των σχέσεών της και τη διαχείριση της πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα, με συνέπειες για τους δεσμούς ΗΠΑ-Τουρκίας. Σε κάποιο βαθμό, ο Ερντογάν επιδίωξε να ενισχύσει την ταλαιπωρημένη οικονομία της Τουρκίας εμβαθύνοντας τους οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Ο Ερντογάν μπορεί να εκτιμήσει ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας δίνουν στην Τουρκία αυξημένη μόχλευση σε αυτές τις συναλλαγές. Ταυτόχρονα, η Τουρκία έχει επεκτείνει την αμυντική συνεργασία με την Ουκρανία. Η Τουρκία έχει γίνει ένας σημαντικός μεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για τη διαμεσολάβηση ενός διαδρόμου εξαγωγής σιτηρών και άλλων ζητημάτων.
Τον Ιούνιο, η Τουρκία συμφώνησε σε μια συμφωνία πλαίσιο για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά η Τουρκία καθυστέρησε την τελική έγκριση ενώ απαίτησε από τις δύο χώρες να βοηθήσουν την Τουρκία να ενεργήσει εναντίον ανθρώπων που θεωρεί τρομοκράτες. Οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με τα εδαφικά δικαιώματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αυξήθηκαν το 2022 εν μέσω μεγαλύτερης στρατηγικής συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα.
Συρία: Συνεχιζόμενη σύγκρουση κοντά στα σύνορα
Οι τουρκικές ανησυχίες σχετικά με τα νότια σύνορά της με τη Συρία έχουν βαθύνει περαιτέρω κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, κυρίως λόγω (1) της ροής σχεδόν τεσσάρων εκατομμυρίων προσφύγων στην Τουρκία, (2) των προσπαθειών των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν το Ισλαμικό Κράτος συνεργαζόμενοι με Κούρδους της Συρίας που συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και (3) την παρουσία αμερικανικών, ρωσικών και ιρανικών δυνάμεων στην Συρία η οποία εκ των πραγμάτων περιπλέκει τις τουρκικές δυνατότητες δράσης. Η Τουρκία και οι συμμαχικές της ομάδες στην Συρία κατέχουν τοποθεσίες στην Βόρεια Συρία από το 2016 και η Τουρκία συνεχίζει να πολεμά το PKK σε Συρία και Ιράκ.
Παράγοντες που δυνητικά επηρεάζουν τις συζητήσεις του Κογκρέσου περιλαμβάνουν τη στάση της Τουρκίας για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και τις τεταμένες σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα. Η δράση του Κογκρέσου και της εκτελεστικής εξουσίας σχετικά με την Τουρκία και τους αντιπάλους της θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στους διμερείς δεσμούς και τις πολιτικοστρατιωτικές επιλογές των ΗΠΑ στην περιοχή, καθώς και στον στρατηγικό προσανατολισμό της Τουρκίας.
Οι παρακάτω είναι βασικοί παράγοντες στη σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας
Για δεκαετίες, η Τουρκία στηρίζεται στενά στις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ για αμυντική συνεργασία. Ο Ερντογάν έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη μείωση της εξάρτησης από τη Δύση, και αυτό μπορεί να εξηγεί εν μέρει την προθυμία τους να συντονίσουν ορισμένες ενέργειες με τη Ρωσία. Ωστόσο, η Τουρκία διατηρεί σημαντικές διαφορές με τη Ρωσία στην Συρία, την Ουκρανία, τη Λιβύη και στο πεδίο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Η μελλοντική πορεία εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας θα μπορούσε να εξαρτηθεί εν μέρει από το πόσο πρόθυμη είναι η Τουρκία να ρισκάρει εντάσεις ή να διαρρήξει τις παραδοσιακές σχέσεις με τις δυτικές δυνάμεις, ενώ οικοδομεί άλλες παγκόσμιες σχέσεις.
Μείζονα ζητήματα είναι η Ρωσία, η ένταξη Σουηδίας-Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και οι σχέσεις της με τηνΕλλάδα. Στον απόηχο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η Τουρκία αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την εξισορρόπηση των σχέσεών της και τη διαχείριση της πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα, με συνέπειες για τους δεσμούς ΗΠΑ-Τουρκίας. Σε κάποιο βαθμό, ο Ερντογάν επιδίωξε να ενισχύσει την ταλαιπωρημένη οικονομία της Τουρκίας εμβαθύνοντας τους οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία.
Ο Ερντογάν μπορεί να εκτιμήσει ότι οι δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας δίνουν στην Τουρκία αυξημένη μόχλευση σε αυτές τις συναλλαγές. Ταυτόχρονα, η Τουρκία έχει επεκτείνει την αμυντική συνεργασία με την Ουκρανία. Η Τουρκία έχει γίνει ένας σημαντικός μεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για τη διαμεσολάβηση ενός διαδρόμου εξαγωγής σιτηρών και άλλων ζητημάτων.
Τον Ιούνιο, η Τουρκία συμφώνησε σε μια συμφωνία πλαίσιο για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά η Τουρκία καθυστέρησε την τελική έγκριση ενώ απαίτησε από τις δύο χώρες να βοηθήσουν την Τουρκία να ενεργήσει εναντίον ανθρώπων που θεωρεί τρομοκράτες. Οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με τα εδαφικά δικαιώματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο αυξήθηκαν το 2022 εν μέσω μεγαλύτερης στρατηγικής συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα.
Συρία: Συνεχιζόμενη σύγκρουση κοντά στα σύνορα
Οι τουρκικές ανησυχίες σχετικά με τα νότια σύνορά της με τη Συρία έχουν βαθύνει περαιτέρω κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, κυρίως λόγω (1) της ροής σχεδόν τεσσάρων εκατομμυρίων προσφύγων στην Τουρκία, (2) των προσπαθειών των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν το Ισλαμικό Κράτος συνεργαζόμενοι με Κούρδους της Συρίας που συνδέονται με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και (3) την παρουσία αμερικανικών, ρωσικών και ιρανικών δυνάμεων στην Συρία η οποία εκ των πραγμάτων περιπλέκει τις τουρκικές δυνατότητες δράσης. Η Τουρκία και οι συμμαχικές της ομάδες στην Συρία κατέχουν τοποθεσίες στην Βόρεια Συρία από το 2016 και η Τουρκία συνεχίζει να πολεμά το PKK σε Συρία και Ιράκ.
Δημοσίευση σχολίου