ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΣΩΚΟΥ
Το ότι οι σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδος είναι στο καλύτερό τους επίπεδο έχει γίνει κοινός τόπος, έχει όμως αξία να εξετάσουμε γιατί συμβαίνει αυτό, ώστε να γνωρίζουμε και τι να περιμένουμε από αυτές. Μία απάντηση είναι ότι η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη περιφερειακή σημασία για τις ΗΠΑ εδώ και πολλές δεκαετίες, ιδιαίτερα στο γεωπολιτικό περιβάλλον που δημιουργεί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η εσωτερική σταθερότητα και η εξωτερική ασφάλεια της Ελλάδας είναι στρατηγικά σημαντική για τις ΗΠΑ υπό το πρίσμα του επεκτατισμού και του αποσταθεροποιητικού ρόλου της Ρωσίας στην ευρύτερη γειτονιά μας. Αιχμή του ενισχυμένου ρόλου της είναι η Αλεξανδρούπολη, η οποία έχει αναδειχθεί σε μία σημαντική είσοδο εφοδιαστικού υλικού για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα – σύντομα και ενέργειας, καθώς το επόμενο έτος θα ολοκληρωθεί και ο σταθμός υγροποιημένου αερίου της Αλεξανδρούπολης.
Η νέα εφοδιαστική γραμμή που έχει ανοίξει η πόλη εξυπηρετεί τις προτεραιότητες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και δεν πρόκειται να αλλάξει – ακόμη και αν η Τουρκία υποστηρίζει ότι απειλείται(!) από την αμερικανική παρουσία στην περιοχή.
Την ίδια στιγμή, το ειδικό στάτους που διεκδικεί ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την Τουρκία δημιουργεί ευρύτερες επιπλοκές και ζητήματα ασφαλείας εντός του ΝΑΤΟ που επίσης ευνοούν την ποιοτική αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα. Η Τουρκία, από την πλευρά της, επικαλείται την ισορροπία των δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο που θεωρεί ότι διαταράσσεται, ένα επιχείρημα που θα μπορούσε να βρει ευήκοα ώτα στην Ουάσιγκτον σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης.
Το ότι οι σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδος είναι στο καλύτερό τους επίπεδο έχει γίνει κοινός τόπος, έχει όμως αξία να εξετάσουμε γιατί συμβαίνει αυτό, ώστε να γνωρίζουμε και τι να περιμένουμε από αυτές. Μία απάντηση είναι ότι η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη περιφερειακή σημασία για τις ΗΠΑ εδώ και πολλές δεκαετίες, ιδιαίτερα στο γεωπολιτικό περιβάλλον που δημιουργεί η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η εσωτερική σταθερότητα και η εξωτερική ασφάλεια της Ελλάδας είναι στρατηγικά σημαντική για τις ΗΠΑ υπό το πρίσμα του επεκτατισμού και του αποσταθεροποιητικού ρόλου της Ρωσίας στην ευρύτερη γειτονιά μας. Αιχμή του ενισχυμένου ρόλου της είναι η Αλεξανδρούπολη, η οποία έχει αναδειχθεί σε μία σημαντική είσοδο εφοδιαστικού υλικού για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα – σύντομα και ενέργειας, καθώς το επόμενο έτος θα ολοκληρωθεί και ο σταθμός υγροποιημένου αερίου της Αλεξανδρούπολης.
Η νέα εφοδιαστική γραμμή που έχει ανοίξει η πόλη εξυπηρετεί τις προτεραιότητες της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και δεν πρόκειται να αλλάξει – ακόμη και αν η Τουρκία υποστηρίζει ότι απειλείται(!) από την αμερικανική παρουσία στην περιοχή.
Την ίδια στιγμή, το ειδικό στάτους που διεκδικεί ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την Τουρκία δημιουργεί ευρύτερες επιπλοκές και ζητήματα ασφαλείας εντός του ΝΑΤΟ που επίσης ευνοούν την ποιοτική αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα. Η Τουρκία, από την πλευρά της, επικαλείται την ισορροπία των δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο που θεωρεί ότι διαταράσσεται, ένα επιχείρημα που θα μπορούσε να βρει ευήκοα ώτα στην Ουάσιγκτον σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης.
Η βάση της Σούδας στην Κρήτη επίσης αναδεικνύει το γεωγραφικό της πλεονέκτημα. Στο σκηνικό της έντασης και με δεδομένη την τουρκική αμφισβήτηση της ελληνικής ΑΟΖ, η παρουσία εκεί αεροπλανοφόρων, όπως του «G. W. Bush», δίνει μάλιστα έναν σταθεροποιητικό χαρακτήρα στην αμερικανική προβολή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία θα είναι σημαντικό να διατηρηθεί τουλάχιστον μέχρι τις επικείμενες εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία.
Οπως επισήμανε ο ιδρυτής του Κύκλου Ιδεών Ευάγγελος Βενιζέλος στο ετήσιο συνέδριο «Η Ελλάδα Μετά», με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται, και μάλιστα υπό την απειλή χρήσης ακόμη και πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία, η ευρωπαϊκή ασφάλεια συνολικά είναι ζήτημα ευρωατλαντικό, συναρτημένο απολύτως με την αμερικανική στρατιωτική ισχύ και το ίδιο το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο βλέπουν οι Αμερικανοί και την ελληνική ασφάλεια.
Σε μια εποχή διαμόρφωσης νέων διεθνών συσχετισμών, προσπάθειας προβολής ισχύος αυταρχικών και αναθεωρητικών καθεστώτων αφενός, και συσπείρωσης της Δύσης αφετέρου, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εξαρτώνται πράγματι από την ευρύτερη εικόνα: Σήμερα, ο πόλεμος στην Ουκρανία θέτει ως προτεραιότητα την αποτροπή μιας κρίσης εντός της Συμμαχίας.
Αυτό σημαίνει ότι οι Αμερικανοί αναλαμβάνουν ήδη πρωτοβουλίες, και δεν αποκλείεται μία διαμεσολάβηση μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας για την αποκλιμάκωση της έντασης, με την αξιοποίηση των διπλωματών τους στο έδαφος αλλά και πίεση προς τις δύο χώρες να αποκαταστήσουν τους απευθείας διαύλους επικοινωνίας.
Οπως επισήμανε ο ιδρυτής του Κύκλου Ιδεών Ευάγγελος Βενιζέλος στο ετήσιο συνέδριο «Η Ελλάδα Μετά», με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται, και μάλιστα υπό την απειλή χρήσης ακόμη και πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία, η ευρωπαϊκή ασφάλεια συνολικά είναι ζήτημα ευρωατλαντικό, συναρτημένο απολύτως με την αμερικανική στρατιωτική ισχύ και το ίδιο το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο βλέπουν οι Αμερικανοί και την ελληνική ασφάλεια.
Σε μια εποχή διαμόρφωσης νέων διεθνών συσχετισμών, προσπάθειας προβολής ισχύος αυταρχικών και αναθεωρητικών καθεστώτων αφενός, και συσπείρωσης της Δύσης αφετέρου, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εξαρτώνται πράγματι από την ευρύτερη εικόνα: Σήμερα, ο πόλεμος στην Ουκρανία θέτει ως προτεραιότητα την αποτροπή μιας κρίσης εντός της Συμμαχίας.
Αυτό σημαίνει ότι οι Αμερικανοί αναλαμβάνουν ήδη πρωτοβουλίες, και δεν αποκλείεται μία διαμεσολάβηση μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας για την αποκλιμάκωση της έντασης, με την αξιοποίηση των διπλωματών τους στο έδαφος αλλά και πίεση προς τις δύο χώρες να αποκαταστήσουν τους απευθείας διαύλους επικοινωνίας.
Δημοσίευση σχολίου