Η αλλαγή πολιτικής της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή με διακοπή των έως πρόσφατα άριστων σχέσεών της με το Ισραήλ, δημιουργεί νέα δεδομένα στην περιοχή.
Σ’ αυτά η Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να βρουν το ρόλο τους. Από ό,τι όμως φαίνεται, τουλάχιστον για την Ελλάδα, αυτή μένει αδρανής και θεατής των εξελίξεων, ή, το χειρότερο, επιχειρεί ασθμαίνοντας και ως ουραγός να ακολουθήσει την Τουρκία στις δικές της σοβαρές πρωτοβουλίες.
Η Ελλάδα έχει την υποστήριξη των Αράβων στο Κυπριακό και σε άλλα ζητήματα, λόγω της παραδοσιακής εχθρότητάς τους προς τους άλλοτε κατακτητές τους Τούρκους, στους οποίους προσάπτουν και μια «οθωμανική αλαζονεία». Έως τώρα τα προς αυτούς τουρκικά ανοίγματα δεν έχουν επιφέρει κάποια αισθητή αλλαγή στις θέσεις τους, χωρίς να αποκλείεται αυτό να συμβεί στο μέλλον, εφόσον η Ελλάδα αδρανεί.
Το κεμαλικό στρατιωτικό και πολιτικό κατεστημένο της Τουρκίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε επιλέξει τον δρόμο της στρατιωτικής, πολιτικής και εμπορικής συνεργασίας με το νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ. Ήταν από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που το αναγνώρισαν, το 1949, ερχόμενη σε αντίθεση με το σύνολο του αραβικού και γενικότερα του ισλαμικού κόσμου.
Η Τουρκία επέλεξε τότε την καλή σχέση με το Ισραήλ, διότι οι σχέσεις της με τον Αραβικό κόσμο ήσαν ουσιαστικά εχθρικές. Ιδιαίτερα δε με τη Συρία υπήρχε πολεμική ένταση, λόγω της επαρχίας της Αλεξανδρέττας, η οποία από τους Γάλλους πέρασε στους Τούρκους, ενώ ιστορικά ανήκε στη Δαμασκό. Επίσης η διαχείριση των νερών του Ευφράτη, με το φράγμα Ατατούρκ που κατασκεύασε η Τουρκία, προκάλεσε μεγάλη ένταση.
Αντίθετα το Ισραήλ της εξασφάλιζε την υποστήριξη των ΗΠΑ και την παροχή οικονομικής στήριξης και τεχνογνωσίας σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς. Από την άλλη πλευρά το Ισραήλ με τη συμμαχία του με την Τουρκία διεύρυνε το ζωτικό χώρο του, (η έκταση του είναι μόλις 22.072 τετρ. χλμ., περίπου το ένα έκτο της έκτασης της Ελλάδος), με τα κοινά αμερικανοτουρκοϊσραηλινά ναυτικά γυμνάσια στην Ανατολική Μεσόγειο και τις αεροπορικές ασκήσεις στον εναέριο χώρο της Τουρκίας.
Οι Τούρκοι ισλαμιστές (πρώτα ο Ερμπακάν και στη συνέχεια οι Ερντογάν, Νταβούτογλου και Γκιούλ) αλλάζουν στάση στη Μέση Ανατολή και έναντι του μουσουλμανικού κόσμου. Οι λόγοι εκτός από θρησκευτικοί και ιστορικοί, είναι πολιτικοί και οικονομικοί. Έτσι από καιρό διεκδικούν ηγετικό ρόλο στον ισλαμικό κόσμο, επιδιώκουν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με τη Σαουδική Αραβία, με τις άλλες χώρες του Περσικού Κόλπου, το Ιράν, ακόμη και με τη Συρία και υποστηρίζουν πολύ δυναμικά τα δίκαια των Παλαιστινίων.
Η αλλαγή γεωστρατηγικού προσανατολισμού της Τουρκίας φάνηκε και στη Διάσκεψη Κορυφής για τη συνεργασία και την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης των Ευρασιατικών χωρών, που έλαβε χώρα στην Κωνσταντινούπολη αυτή την εβδομάδα.
Επικίνδυνα παιχνίδια εξουσίας στη Μέση Ανατολή
Ο ΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ της τουρκικής πολιτικής αφήνει στο Ισραήλ μοναδικό ισχυρό στήριγμα τις ΗΠΑ. Αλλά αυτό, έχοντας επίγνωση της θρησκευτικής και ιστορικής του παράδοσης, δείχνει μια εντυπωσιακή εμμονή και αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση των καταστάσεων.
Έτσι, ως απάντηση στις κινήσεις της Τουρκίας, Ισραηλινοί έχουν εξαγγείλει ότι ετοιμάζουν γι’ αυτό το Σαββατοκύριακο το δικό τους στολίσκο από εκατοντάδες γιοτ και άλλα μικρά σκάφη που θα επιχειρήσουν να μεταβούν προς υποστήριξη των Ελλήνων εγκλωβισμένων στις κατεχόμενες από τους Τούρκους περιοχές της βόρειας Κύπρου. Θα συνεχίσουν στα παράλια της νότιας Τουρκίας, για να επιστήσουν την προσοχή της διεθνούς κοινής γνώμης στην καταπάτηση των δικαιωμάτων των Κούρδων.
Σημειώνεται ότι τρεις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ισραήλ - Τουρκίας ματαιώθηκαν, όπως επίσης και ένας φιλικός ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των εθνικών ομάδων των δύο χωρών. Επίσης ματαιώθηκαν τα σχέδια να επεκταθεί ο αγωγός φυσικού αερίου Blue Stream 2 στο Ισραήλ και η συμφωνία να παραδίδει σ’ αυτό η Άγκυρα 50 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό ετησίως. Από την πλευρά τους οι Ισραηλινοί σκέφτονται να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία των Αρμενίων (ίσως και των Ποντίων;), ενώ η Τουρκία δεν αποκρύπτει τους φόβους της για μια συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ με τους Κούρδους του ΡΚΚ και μια στρατιωτική ενίσχυσή τους.
Λεπτές ισορροπίες
ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ, η μόνη μη μουσουλμανική χώρα στη Μέση Ανατολή, ως εναλλακτική λύση στη στάση της Τουρκίας, έχει προσεγγίσει την Ελλάδα για να κάνουν κοινές αεροπορικές ασκήσεις στον εναέριο χώρο της, αντί του τουρκικού, κάτι που γίνεται. Όμως παράλληλα η χώρα μας ακολούθησε τους Τούρκους στην εξόρμησή τους στη Γάζα… Και η πρόσφατη επίθεση των Ισραηλινών στο τουρκικό πλοίο προκάλεσε αναστολή των ασκήσεων…
Προφανώς για να μην ενοχληθεί η κυβέρνηση Ερντογάν… Και ενώ μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ εξελίσσεται μια έντονη αντιπαράθεση, η χώρα μας μένει σε μια επικίνδυνη για τα συμφέροντά της εσωστρέφεια και μπαίνουν πολλά ερωτηματικά στο αν μπορεί στο νέο γεωπολιτικό τοπίο να κάνει μια πολιτική, που να ισορροπεί μεταξύ των παραδοσιακών συμμάχων της Αράβων και του Ισραήλ, όπου βρίσκονται οι Ιεροί Χριστιανικοί Τόποι, των οποίων την ευθύνη έχει το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων.
Και, ακόμη, κατά πόσον μπορεί να αξιοποιήσει θετικά τη νέα κατάσταση. Παράδειγμα το 2009, 600.000 Ισραηλινοί τουρίστες επισκέφθηκαν την Τουρκία. Φέτος δεν θα ξεπεράσουν τους 80.000. Η Ελλάδα θα μπορούσε να προσελκύσει τους υπόλοιπους. Αλλά έχει τα προβλήματά της με το ΠΑΜΕ…
Δημοσίευση σχολίου