Αλέξανδρος Μασσαβέτας Τις τελευταίες ημέρες η Τουρκία διανύει μία περίοδο έντασης στις διεθνείς της σχέσεις, με αφορμή το ψήφισμα της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων για την Αρμενική Γενοκτονία. Ο τουρκικός τύπος όλων των παρατάξεων βρίθει από αντιαμερικανικά σχόλια, ενώ είναι έκδηλος ο εκνευρισμός από το γεγονός ότι ετοιμάζεται αντίστοιχο ψήφισμα στη Σουηδία. Η καταλανική βουλή αναγνώρισε την Αρμενική Γενοκτονία, ανεβάζοντας σε 20 τον αριθμό των κοινοβουλίων (ανάμεσά τους και το Ευρωκοινοβούλιο) που υπερψήφισαν παρόμοια ψηφίσματα. Ο εκνευρισμός κορυφώνεται στην Τουρκία, που προφανώς αδυνατεί να πείσει τον κόσμο με τις παράλογες θέσεις της άρνησης της Αρμενικής τραγωδίας. Παρά τους επαναλαμβανόμενους με κάθε ευκαιρία, ιδίως στην Ευρώπη, ισχυρισμούς παραγόντων της κυβέρνησης Έρντογαν
ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει θέσει τέλος στον παρανοϊκό εθνικισμό της προηγούμενης στρατοκρατίας και των υπόλογων σε αυτήν κυβερνήσεων, η στάση της κυβέρνησης στο Αρμενικό τους διαψεύδει περίτρανα. Η κυβέρνηση επέλεξε την οδό της έντασης και της εκτόξευσης απειλών προς τις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι το ψήφισμα με το οποίο η εν λόγω κοινοβουλευτική επιτροπή καλεί την κυβέρνηση να αναγνωρίσει τη γενοκτονία στερείται οποιασδήποτε πρακτικής σημασίας. Μία τέτοια αναγνώριση από την κυβέρνηση Ομπάμα θεωρείται προς το παρόν απίθανη.
Η κυβέρνηση Έρντογαν «παρήγγειλε», φαίνεται, στους επιχειρηματίες φίλους του πρωθυπουργού να συστρατεύσουν τους σχολιαστές των εφημερίδων που ελέγχουν σε έναν αγώνα καθυβρίσεως και απειλών όχι μόνο της εκδώσας το ψήφισμα επιτροπής, αλλά των ΗΠΑ ως χώρας, κοινωνίας και έθνους. «Πουλάει» στην Τουρκία να βρίζεις τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, και ο Έρντογαν και η περί αυτόν κυβερνητικοί παράγοντες το έχουν κάνει σπεσιαλιτέ τους. Έτσι, από τις στήλες της Γενί Σαφάκ, που ελέγχει η στενά συνδεδεμένη με τον Έρντογαν οικογένεια Άλμπαϊρακ, οι σχολιαστές της ξερνούν δηλητήριο κατά των Αμερικανών.
«ΟΙ ΗΠΑ δεν έχουν άλλη δουλειά από το να χώνουν τη μύτη τους στις υποθέσεις των άλλων» μας πληροφορεί ο Φεχμί Κορού από τη στήλη του στη Γενί Σαφάκ. Μας εξηγεί πως τα τελευταία πενήντα χρόνια της παγκόσμιας ιστορίας δεν είναι παρά η ιστορία της επέμβασης των ΗΠΑ σε άλλες χώρες, όπου οι Αμερικανοί σχεδίασαν πραξικοπήματα, επαναστάσεις, οικονομικές καταρρεύσεις και πολιτικό χάος. Το ψήφισμα της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων δεν είναι παρά άλλο ένα παράδειγμα αυτής της τακτικής των ΗΠΑ να παρεμβαίνουν σε ξένες υποθέσεις. «Και αν 23 μέλη μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής σηκώσουν το δάκτυλο, μήπως βοηθούν να γίνουν καλύτερα κατανοητά ιστορικά προβλήματα θαμμένα για μία χιλιετία; Και τι σχέση έχουν οι πολιτικοί μιας χώρας σε ζητήματα που αφορούν δύο άλλες;» ισχυρίζεται ο Κορού, θεωρώντας προφανώς πως η Γενοκτονία των Αρμενίων αφορά μονάχα την Τουρκία και την Αρμενία. Λησμονεί ωστόσο πως, ακόμη και αν τα γεγονότα θεωρηθούν «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας» και όχι γενοκτονία, εξακολουθούν ως τέτοιο να απασχολούν την παγκόσμια κοινότητα και να αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας του διεθνώς.
Ο Αλί Ουνάλ της Ζαμάν, της εφημερίδας που αποτελεί ιδιοτκησία και όργανο του θρησκευτικού τάγματος του Φετουλλάχ Γκιουλέν, «το χοντραίνει» περισσότερο έναντι των ΗΠΑ. Το ψήφισμα, λέει, μας αναγκάζει αν ξαναθυμηθούμε πραγματικότητες που όλοι γνωρίζουμε. «Και στο νου του περισσότερου κόσμου, και στην ιστορία της ανθρωπότητας, όταν λέμε τη λέξη γενοκτονία το όνομα ποιας χώρας έρχεται;» γράφει ο Ουνάλ, υπονοώντας προφανώς.... τις ΗΠΑ και το Ιράκ! Είναι και αυτή μία άποψη, αλλά η άποψη κάποιου που δεν μπορεί ή αρνείται να δει την Τουρκία με τα μάτια των «ξένων». Ο Ουνάλ φθάνει στο σημείο να ισχυρισθεί, σε ιδεολογική συνέπεια με τη διεστραμμένη οπτική του ισλαμικού κινήματος, ότι πίσω από το ψήφισμα βρίσκεται το εβραϊκό λόμπι και το Ισραήλ, που θέλουν να έχουν την Τουρκία δέσμιο με το χαρτί της Γενοκτονίας. Και καταλήγει με τη μεγαλοστομία πως κανείς δεν μπορεί να επιβάλλει τετελεσμένα στην Τουρκία, που μόλις λύσει τα εσωτερικά της προβλήματα, θα αναδειχθεί στην ισχυρότερη χώρα του κόσμου. Ο ίδιος ο Έρντογαν, που κατά γενική ομολογία πια των ξένων παρατηρητών έχει καβαλήσει το καλάμι σε επικίνδυνο βαθμό, δήλωνε πως η απόφαση της επιτροπής δε θα βλάψει την Τουρκία, αλλά τις διμερείς σχέσεις με τις ΗΠΑ. «Και δε θα είναι η Τουρκία η χαμένη» πρόσθεσε. Παρά τις αόριστες αυτές απειλές, διπλωματική πηγή δήλωσε στο newstime.gr πως «τουλάχιστον στο σημείο που βρισκόμαστε» η κυβέρνηση δε σκέφτεται «ακραία μέτρα» όπως το κλείσιμο της βάσης στο Ιντσιρλίκ ή την ακύρωση στρατιωτικών προμηθειών από τις ΗΠΑ. «Είναι όμως πολύ πιθανή η μείωση ή και ακύρωση της συμμετοχής μας στη συμμαχική παρουσία στο Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή, ως μέσο πίεσης ώστε η κυβέρνηση Ομπάμα να μεριμνήσει ότι η ιστορία αυτή θα λήξει εδώ» πρόσθεσε η εν λόγω πηγή, επιθυμώντας να παραμείνει ανώνυμη.
Ο Κορού, παρά το δηλητήριο που εκτοξεύει προς τις ΗΠΑ, σημειώνει πως τέσσερις φορές στο παρελθόν εκδόθηκαν τέτοια ψηφίσματα, αλλά η διαδικασία «σκάλωσε» στην πορεία, είτε στο στάδιο της συζήτησης στην ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων, είτε κατά τη συζήτηση. Οπότε προς τι η όλη υστερία; Εύλογα κάποιοι αναρωτιούνται εάν η κυβέρνηση Έρντογαν, που είδε τη δημοτικότητά της να μειώνεται σημαντικά τις τελευταίες ημέρες, επιθυμεί να αξιοποιήσει τα πολιτικά ωφέλη της αντιαμερικανικής ρητορείας.
«Μήπως λόγω των στενότατων σχέσεών μας τα τελευταία χρόνια η Αμερικανική κυβέρνηση θεώρησε την Τουρκία γλύκισμα που κουβαλά στο χαρτοφύλακά της;» αναρωτιέται ο Κορού, που ζητά σκληρότερη στάση κατά των ΗΠΑ. «Γιατί να μην προχωρούσαμε στην ακύρωση κάποιων συμβάσεων με τις αμερικανικές εταιρείες;» προτρέπει.
Μία από τις λιγότερο υστερικές, αν όχι λιγότερο εθνικιστική, φωνές του φιλοκυβερνητικού τύπου είναι αυτή του Σαχίν Αλπάι στην Today’s Zaman. O Αλπάι τόνισε πως το ενδεχόμενο να περάσει το ψήφισμα από την Ολομέλεια ή να αναγνωρισθεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν είναι παρά θεωρητικό, καθώς η κυβέρνηση Ομπάμα έχει δηλώσει την αντίθεσή της όπως και η προκάτοχός της κυβέρνηση Μπους. «Στην παρούσα μάλιστα συγκυρία, η Ουάσιγκτον αποδίδει ακόμη μεγαλύτερη αξία στις καλές σχέσεις με την Άγκυρα, κυρίως καθώς χρειάζεται τη συνεργασία της στα ζητήματα του Ιράκ, Ιράν και Αφγανιστάν, αλλά και γιατί υποστηρίζει την εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας – Αρμενίας.» Ο Αλπάι είναι η μόνη φωνή στον κυβερνητικό τύπο που διατυπώνει το εύλογο ερώτημα εάν η όλη υστερία στο χειρισμό του ζητήματος από την Τουρκική διπλωματία δεν εξυπηρετεί μόνο την ατζέντα όσων πολεμούν την Τουρκία στο εξωτερικό.
Ο Σαχίν διατείνεται ότι το ψήφισμα τορπιλλίζει την εσωτερική συζήτηση στην Τουρκία για την «αντιμετώπιση της πρόσφατης ιστορίας», δίνοντας τροφή στους εθνικιστές, ενώ καθιστά πολύ δυσχερή την υπερψήφιση στην τουρκική εθνοσυνέλευση των πρωτοκόλλων για την εξομάλυνση με την Αρμενία. Τη θέση αυτή απηχούν οι περισσότεροι Τούρκοι αναλυτές. Παραβλέπουν όμως πως το βασικό εμπόδιο στην εξομάλυνση δεν είναι άλλο από την αλλαγή πλεύσης της τουρκικής κυβέρνησης, που κατά κακή πίστη άλλαξε τους όρους της προσέγγισης. Έρντογαν και Νταβούτογλου κατέστησαν σαφές ότι η αποχώρηση των Αρμενίων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ αποτελεί προϋπόθεση της σύναψης σχέσεων με την Αρμενία, όρο που δεν τίθετο στο πρωτόκολλο.
Αυτό που επίσης παραβλέπουν οι αναλυτές των φιλοκυβερνητικών εντύπων είναι πως πέραν εκείνου της αμερικανικής κοινοβουλευτικής επιτροπής, η Τουρκική πολιτική άρνησης δέχθηκε πρόσφατα δύο έτερα χαστούκια. Το ένα προέρχεται από την Καταλωνία, μία από τις 17 αυτόνομες περιοχές (autonomías) που συναπαρτίζουν το Βασίλειο της Ισπανίας. Επιτροπή του κοινοβουλίου της καταλανικής κυβέρνησης (Generalitat de Catalunya) ψήφισε ομόφωνα την αναγνώριση της Αρμενικής Γενοκτονίας, ψήφισμα που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της Generalitat, ενώ οι καταλάνοι βουλευτές των κομμάτων της Δημοκρατικής Αριστεράς Καταλωνίας (Εsquerra Republicana de Catalunya), Hνωμένης Αριστεράς (Εsquerra Unida) και των Πρασίνων στην Ισπανική Βουλή ξεκίνησαν πρωτοβουλία ώστε να συζητηθεί αντίστοιχο ψήφισμα και στην τελευταία. Το ενδεχόμενο θεωρείται απίθανο. Στη δε Σουηδία, αναμένεται να συζητηθεί στις 11 Μαρτίου πρόταση των Χριστιανοδημοκρατών, Σοσιαλδημοκρατών, του συνασπισμού των κομμάτων της αριστεράς, των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων που θα ζητεί την αναγνώριση της γενοκτονίας όχι μόνο των Αρμενίων, αλλά και των Ελλήνων του Πόντου, των Συροορθοδόξων και των Συροχαλδαίων, που αποτέλεσαν θύματα γενοκτόνων σφαγών από τα Οθωμανικά στρατεύματα σε διαφορετικές περιοχές της Μικράς Ασίας και κατά διαφορετικές περιόδους. Αλλά και των Ασσυρίων, που κατέσφαξαν οι Οθωμανοί στα εδάφη του Ιράκ και της Περσίας κατά τον Πρώτο Παγόσμιο.
Οι τουρκικές θέσεις, κατά τις οποίες είτε δεν υπήρξαν σφαγές, είτε εάν υπήρξαν ήταν αμοιβαίες με θύματα τόσο τους Αρμενίους όσο και τους μουσουλμάνους, δεν πείθουν τη διεθνή κοινότητα. Αντιμέτωποι με αυτήν την πραγματικότητα, οι Τούρκοι εκτοξεύουν την κατηγορία της γενοκτονίας κατά των πάντων: οι Αμερικανοί και οι Καναδοί διέπραξαν γενοκτονία σε βάρος των Ινδιάνων, οι Ρώσσοι στον Καύκασο κατά των μουσουλμάνων, οι Κινέζοι στο Τουρκεστάν, οι Αμερικανοί στο Ιράκ, οι Γάλλοι στην Αλγερία. Θέλουν έτσι να ελαφρύνουν τη δική τους θέση; Ο δε Έρντογαν δήλωσε και το αμίμητο «Ένας Μουσουλμάνος δεν μπορεί να διαπράξει γενοκτονία», για να υποστηρίξει το Σουδανό ηγέτη Ομάρ Αλ Μπασίρ. Φαίνεται πως για τον Έρντογαν δεν είναι μόνο οι παππούδες του αθώοι για το 1915, αλλά και ο Σουδανός ηγέτης για το Νταρφούρ.
Και το επίπεδο της ξενοφοβικής υστερίας στη χώρα αντικατοπτρίζεται από τις διαμαρτυρίες πολλών κύκλων, που παραπονούνται για το ότι οι ΗΠΑ και το Ισραήλ προσέφεραν... ανθρωπιστική βοήθεια για τα θύματα του προχθεσινού σεισμού. «Δε θέλουμε τη βοήθειά τους!» κράζουν οι γλώσσες της εθνικοφροσύνης.
Δημοσίευση σχολίου