Του Αθανασίου Πλατιά
Το ΝΑΤΟ σε υπαρξιακή κρίση – Όσοι ισχυρίζονται ότι η διεθνής πολιτική λειτουργεί με τους κανόνες του υποκόσμου ίσως δεν έχουν άδικο. Στον υπόκοσμο, οι εγκληματικές συμμορίες προσφέρουν μεταξύ άλλων «υπηρεσίες» προστασίας έναντι αμοιβής. Εάν ο τελών υπό προστασία κάνει το μοιραίο λάθος και δεν πληρώσει τον «προστάτη» του τότε μένει ακάλυπτος και υπόκειται σε επιθέσεις τις οποίες οι ίδιοι μαφιόζοι υποκινούν. Για τον πρώην πρόεδρο και πιθανώς μελλοντικό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ αυτή η ανταλλακτική λογική διέπει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους. Όπως δήλωσε πρόσφατα σε προεκλογική ομιλία «αν οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ δεν πληρώσουν τα οφειλόμενα» τότε οι ΗΠΑ όχι μόνο θα αποσύρουν την προστασία αλλά θα ενθαρρύνουν την Ρωσία να τους επιτεθεί. Αυτό βάζει βόμβα στα θεμέλια του ατλαντικού συστήματος συλλογικής ασφαλείας.
Πολλοί θεωρούν τέτοιες δηλώσεις ως ρητορικές υπερβολές που λέγονται αποκλειστικά για τις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας. Κάνουν λάθος. Ήδη στην πρώτη του θητεία ο Τραμπ εκβίασε συμμάχους των ΗΠΑ στην Ασία, όπως η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα, να αυξήσουν το τίμημα που πληρώνουν για τα αμερικανικά στρατεύματα που βρίσκονται στο έδαφος τους για προστασία από την Κίνα. Πράγματι οι χώρες αυτές βρήκαν την απειλή αρκετά αξιόπιστη ώστε να υποκύψουν στον εκβιασμό.
Ο Τραμπ κατά την διάρκεια της προεδρίας του δεν έκρυψε ποτέ την απέχθεια του για το ΝΑΤΟ το οποίο θεωρούσε βάρος για τις ΗΠΑ αφού οι Ευρωπαίοι -κυρίως οι Γερμανοί- εκμεταλλεύονται την παροχή της αμερικανικής προστασίας, όντας «λαθρεπιβάτες» (free riders), αρνούμενοι να πληρώσουν ό,τι τους αναλογεί για την κοινή άμυνα. Ταυτόχρονα υποστήριξε το 2018 ότι οι ΗΠΑ με την συμμετοχή τους στο ΝΑΤΟ κινδυνεύουν να παγιδευθούν από ασήμαντους συμμάχους -όπως το Μαυροβούνιο- με ενδεχόμενο να εμπλακούν σε πυρηνική σύρραξη με την Ρωσία.
Για όλους αυτούς τους λόγους, όπως υποστήριξε στα απομνημονεύματά του ο τότε σύμβουλος του σε θέματα εθνικής ασφαλείας Τζων Μπόλτον, ο Τραμπ ήθελε να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. Αυτό τυπικά θα μπορούσε να γίνει με απλή προειδοποίηση ενός χρόνου των υπολοίπων συμμάχων. Είναι προφανές ότι σε μια τέτοια περίπτωση η Βορειοατλαντική συμμαχία θα διαλύονταν στα εξ ων συνετέθη αφού φτιάχθηκε με την λογική να συνδέσει (strategic coupling) την άμυνα των ΗΠΑ με αυτή της Ευρώπης.
Ορισμένοι θεωρούν ότι αυτή η τακτική αποσκοπεί να εκβιάσει τους Ευρωπαίους να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Ίσως, αφού οι απειλές φαίνεται ήδη να πιάνουν τόπο και έτσι τα δυο τρίτα των κρατών μελών του ΝΑΤΟ σκοπεύουν να ξοδέψουν το 2024 πάνω από το άτυπο όριο του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα. Βέβαια, τέτοιου είδους τακτικές υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη που είναι ο θεμέλιος λίθος κάθε αποτελεσματικής συμμαχίας. Μια πιο αξιόπιστη εξήγηση πάντως είναι ότι ο Τραμπ και η ομάδα γύρω από αυτόν, απεχθάνονται τις πολυμερείς συμμαχίες και προτιμούν τις διμερείς όπου η διαφορά ισχύος επιτρέπει στις ΗΠΑ να υπαγορεύουν τους όρους της συμμαχίας.
Αν ο διαφαινόμενος στρατηγικός αυτισμός των ΗΠΑ (unilateralism) υποσκάψει την αξιοπιστία των αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας προς τους συμμάχους τους, τότε θα πρέπει να αναμένουμε μια σειρά χωρών που εξαρτούν την ασφάλεια τους από αυτές να αρχίσουν να προετοιμάζουν πυρηνική επιλογή για αντιστάθμιση κινδύνου (hedging). Αυτό θα οδηγήσει σε ένα ντόμινο πυρηνικών προγραμμάτων από χώρες όπως η Γερμανία, Ιαπωνία, Νότιος Κορέα, Σαουδική Αραβία, Τουρκία και Αυστραλία.
Ταυτόχρονα οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ θα αναγκαστούν να ασχοληθούν πλέον σοβαρά με την δημιουργία ενός αυτόνομου ευρωπαϊκού αμυντικού βραχίονα. Σε κάθε περίπτωση οι Ευρωπαίοι ήδη γνωρίζουν ότι οι ΗΠΑ έχουν στρέψει το στρατηγικό τους συμφέρον στην Άπω Ανατολή λόγω της αναδυόμενης Κίνας και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει τις επόμενες δεκαετίες. Όσον αφορά την Ελλάδα, οι προοπτικές αυτές δεν είναι ευοίωνες. Έτσι, είναι μονόδρομος η εσωτερική αμυντική ενδυνάμωση και η σύμπραξη με όσους Ευρωπαίους -όπως η Γαλλία- που θα προσπαθήσουν να οικοδομήσουν ένα ευρωπαϊκό σύστημα συλλογικής ασφαλείας
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου