Του Περικλή Ζορζοβίλη
Ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και οι πρόσφατες επιχειρήσεις της Χαμάς η οποία εντός ολίγων ωρών αχρήστευσε τους φράκτες και τα ηλεκτρονικά μέτρα μεθοριακής επιτήρησης του Ισραήλ, αλλά κυρίως επέτυχε στρατηγικό, επιχειρησιακό και τακτικό αιφνιδιασμό, πρέπει άμεσα να σημάνουν συναγερμό στο ελληνικό πολιτικο-στρατιωτικό οικοδόμημα που συνεχίζει να πορεύεται νωχελικά βάση δεδομένων περασμένων δεκαετιών.
Κοινή διαπίστωση και στις δύο περιπτώσεις αποτελεί η μαζική χρήση οπλικών συστημάτων που στην πράξη αποτελούν ιδιοκατασκευές και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις χαμηλού κόστους. Ενώ όμως και στις περιπτώσεις που παρουσιάζουμε ως παραδείγματα η Τουρκία δραστηριοποιείται εντατικά, οι επιδόσεις της χώρας μας είναι επιεικώς αξιοθρήνητες. Ακόμη και όταν η εγχώρια βιομηχανία έχει δώσει απτά δείγματα γραφής (π.χ. τα Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα – ΜΕΑ), η προοπτική ένταξης ελληνικής σχεδίασης ΜΕΑ σε υπηρεσία με τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΕΔ), δεν είναι ακόμη ορατή.
Το ελληνικό πολιτικο-στρατιωτικό κατεστημένο προσανατολισμένο πρωτίστως στην προμήθεια νέων πλατφορμών υψηλού κόστους και επενδύοντας κυρίως στην επικοινωνιακή εκμετάλλευση των δυνατοτήτων τους, δυσκολεύεται να διαπιστώσει ότι οι οικονομικές δυνατότητες της χώρας είναι πεπερασμένες και αδυνατεί επίσης να κατανοήσει το πλήρες νόημα του όρου «ασυμμετρία». Ταυτόχρονα εντός των ΕΕΔ επικρατεί τυπολατρία και συντηρητισμός που καταδικάζουν στη γένεση τους πολλές προσπάθειες αυτοσχεδιασμού και «ιδιοκατασκευές» επειδή πολύ απλά δεν… προβλέπονται.
Όμως και τα τρία παραδείγματα αποδεικνύουν ότι με χαμηλό σχετικά κόστος μπορούν εκ των ενόντων να αναπτυχθούν λύσεις που αυξάνουν εκθετικά το κόστος για τον αντίπαλο και μεταβάλλουν τον γενικότερο συσχετισμό ισχύος. Το μόνο που απαιτείται είναι η υιοθέτηση μίας άλλης λογικής και η θετική προδιάθεση στην καινοτομία.
![]()
![]()
Ρουκέτες από 500 ευρώ (τιμές 2010)
Το πρώτο παράδειγμα είναι το «πυραυλικό» οπλοστάσιο της Χαμάς το οποίο στην πάροδο των ετών παρουσιάζει εμφανή ποσοτική αλλά και ποιοτική βελτίωση (αύξηση του βεληνεκούς των ρουκετών). Το 2014 ανάλυση των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ (IDF: Israel Defence Forces) υπολόγιζε το απόθεμα των ρουκετών της Χαμάς σε περίπου 6.000 και το μέγιστο βεληνεκές τους σε 160 χλμ., ενώ αντίστοιχα για τη Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ: Palestinian Islamic Jihad), οργάνωση που επίσης δραστηριοποιείται στη Λωρίδα της Γάζας και συμμετείχε στην πρόσφατη επίθεση κατά του Ισραήλ, οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν περίπου τις 5.500 ρουκέτες και 80 χλμ.
Επτά χρόνια αργότερα, το 2021, οι υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ υπολόγισαν ότι ο συνολικός αριθμός των ρουκετών στη Λωρίδα της Γάζας είχε αυξηθεί στις 30.000 και ότι η Χαμάς και PIJ διέθεταν ρουκέτες με βεληνεκές έως και 250 χλμ. Σημειώνεται ότι στο σύνολο τους πρόκειται για μη κατευθυνόμενες, δηλαδή πολύ μικρής ακρίβειας ρουκέτες (πρακτικά βάλλονται προς τη γενική κατεύθυνση του στόχου).
Ασχέτως όμως ακρίβειας, οι χαμηλού κόστους ρουκέτες της Χαμάς και της PIJ, που πλέον στο σύνολο τους κατασκευάζονται επί τόπου από εξαρτήματα και υλικά του εμπορίου, σε διάσπαρτα οικιακά εργαστήρια και υποτυπώδη συνεργεία, με τη μαζική χρήση τους (περισσότερες από 2.500 βλήθηκαν κατά την πρώτη ημέρα του πολέμου) εκτός από θύματα και υλικές ζημίες προκάλεσαν και έκρηξη γενικευμένης ανασφάλειας στον πληθυσμό, συντελώντας στην αύξηση της σύγχυσης και της αβεβαιότητας στο εσωτερικό του Ισραήλ. Δηλαδή, επέφεραν αποτελέσματα και σε στρατηγικό επίπεδο.
Επίσης εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι προκάλεσαν κορεσμό της ισραηλινής πολυστρωματικής αεράμυνας και «εξάντλησαν» τις δυνατότητες του περιβόητου συστήματος Iron Dome («Σιδηρούς Θόλος»), μία τυπικής σύνθεσης πυροβολαρχία του οποίου περιλαμβάνει τρεις έως τέσσερις μονάδες πυρός, με 60 έως 80 βλήματα έτοιμα προς εκτόξευση. Πρόσθετη ένδειξη του υψηλού επιπέδου κορεσμού των επιθέσεων της Χαμάς αποτελούν οι πληροφορίες ότι μεταξύ των πυρομαχικών που οι ΗΠΑ αποστέλλουν ως στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ περιλαμβάνεται και αναχορηγία βλημάτων για το Iron Dome.
ΜΕΑ από το διαδίκτυο
Το δεύτερο παράδειγμα αφορά τα ΜΕΑ με δυνατότητα μεταφοράς οπλικού φορτίου που η Χαμάς και η PIJ διαθέτουν σε μεγάλη ποικιλία, συμπεριλαμβανομένων και τετρακόπτερων του εμπορίου που έχουν κατάλληλα τροποποιηθεί για τη ρίψη πυρομαχικών. Και σε αυτή την περίπτωση η κατασκευή των ΜΕΑ γίνεται στη Γάζα. Σύμφωνα με βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο, η ρίψη πυρομαχικών που κατέστρεψαν ένα ισραηλινό άρμα μάχης Merkava αλλά και τα συστήματα επιτήρησης και τηλεχειριζόμενους σταθμούς οπλισμού που ήταν εγκατεστημένοι στην οροφή των πύργων φύλαξης κατά μήκους της μεθορίου Ισραήλ – Γάζας, έγινε από τετρακόπτερα.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, οι προσβολές στρατιωτικών και μη στόχων σε βάθος εντός της ρωσικής επικράτειας (συμπεριλαμβανομένης και της Μόσχας) γίνονται με ΜΕΑ. Είτε τα σοβιετικής προέλευσης, σχεδιασμένα για αποστολές αναγνώρισης Tu-141 και Tu-143 που με την τοποθέτηση αυτοσχέδιας πυροκεφαλής (τροποποιημένη αεροπορική βόμβα OFAB-100-120) μετατρέπονται σε βλήματα πλεύσης (cruise), είτε εγχώριας σχεδίασης που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, είτε τέλος με κινεζικής προέλευσης ΜΕΑ που η προμήθεια τους γίνεται από δικτυακές αγορές όπως οι Alibaba και Taobao με κόστος 8.000 – 15.000 δολάρια ΗΠΑ και τα οποία στη συνέχεια τροποποιούνται για στρατιωτική χρήση.
Οι απόγονοι των πυρπολικών του 1821
Το τρίτο παράδειγμα αποτελούν τα φορτωμένα με εκρηκτικά μη επανδρωμένα οχήματα επιφανείας που έχουν αναπτύξει και χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί στη Μαύρη Θάλασσα και με τα οποία τελικά ανάγκασαν τον κύριο όγκο των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων να αποσυρθεί από τον ναύσταθμο της Σεβαστούπολης στην κατεχόμενη Κριμαία και να μετακινηθεί στον λιμένα του Νοβοροσίσκ, στις βορειοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
Όμως η κατά τον περασμένο Αύγουστο χρήση μη επανδρωμένου οχήματος επιφανείας που προσέβαλε το ρωσικό αποβατικό πλοίο Olenegorsky Gornyak στα ανοικτά του λιμένα του Νοβοροσίσκ, έδειξε ούτε σε αυτή την απομακρυσμένη, γεωγραφικά περιοχή είναι ασφαλείς οι ρωσικές δυνάμεις. Ας σημειωθεί ότι το μη επανδρωμένο όχημα επιφανείας που προσέβαλε το ρωσικό αποβατικό άρχισε την αποστολή αυτοκτονίας αποπλέοντας από τον λιμένα της Οδησσού που απέχει από το Νοβοροσίσκ περί τα 362 ναυτικά μίλια (670 χλμ.).
Λίγες ημέρες αργότερα στην περιοχή της γέφυρας της Κριμαίας, προσεβλήθη από ουκρανικό μη επανδρωμένο όχημα επιφανείας τύπου Magura V5 και το ρωσικό πετρελαιοφόρο Sig καθώς προσέγγιζε τα στενά του Κερτς. Με μήκος 5,5 μέτρα, πλάτος 1,5 μέτρα και 300 κιλά μέγιστη δυνατότητα μεταφοράς εκρηκτικών, το Magura V5 επιτυγχάνει ταχύτητα πλεύσης 22 κόμβους, μέγιστη ταχύτητα 42 κόμβους και μέγιστη αυτονομία 450 ναυτικά μίλια (833 χλμ.).
Όμως και τα τρία παραδείγματα αποδεικνύουν ότι με χαμηλό σχετικά κόστος μπορούν εκ των ενόντων να αναπτυχθούν λύσεις που αυξάνουν εκθετικά το κόστος για τον αντίπαλο και μεταβάλλουν τον γενικότερο συσχετισμό ισχύος. Το μόνο που απαιτείται είναι η υιοθέτηση μίας άλλης λογικής και η θετική προδιάθεση στην καινοτομία.
Ρουκέτες από 500 ευρώ (τιμές 2010)
Το πρώτο παράδειγμα είναι το «πυραυλικό» οπλοστάσιο της Χαμάς το οποίο στην πάροδο των ετών παρουσιάζει εμφανή ποσοτική αλλά και ποιοτική βελτίωση (αύξηση του βεληνεκούς των ρουκετών). Το 2014 ανάλυση των ενόπλων δυνάμεων του Ισραήλ (IDF: Israel Defence Forces) υπολόγιζε το απόθεμα των ρουκετών της Χαμάς σε περίπου 6.000 και το μέγιστο βεληνεκές τους σε 160 χλμ., ενώ αντίστοιχα για τη Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ (PIJ: Palestinian Islamic Jihad), οργάνωση που επίσης δραστηριοποιείται στη Λωρίδα της Γάζας και συμμετείχε στην πρόσφατη επίθεση κατά του Ισραήλ, οι αντίστοιχοι αριθμοί ήταν περίπου τις 5.500 ρουκέτες και 80 χλμ.
Επτά χρόνια αργότερα, το 2021, οι υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ υπολόγισαν ότι ο συνολικός αριθμός των ρουκετών στη Λωρίδα της Γάζας είχε αυξηθεί στις 30.000 και ότι η Χαμάς και PIJ διέθεταν ρουκέτες με βεληνεκές έως και 250 χλμ. Σημειώνεται ότι στο σύνολο τους πρόκειται για μη κατευθυνόμενες, δηλαδή πολύ μικρής ακρίβειας ρουκέτες (πρακτικά βάλλονται προς τη γενική κατεύθυνση του στόχου).
Ασχέτως όμως ακρίβειας, οι χαμηλού κόστους ρουκέτες της Χαμάς και της PIJ, που πλέον στο σύνολο τους κατασκευάζονται επί τόπου από εξαρτήματα και υλικά του εμπορίου, σε διάσπαρτα οικιακά εργαστήρια και υποτυπώδη συνεργεία, με τη μαζική χρήση τους (περισσότερες από 2.500 βλήθηκαν κατά την πρώτη ημέρα του πολέμου) εκτός από θύματα και υλικές ζημίες προκάλεσαν και έκρηξη γενικευμένης ανασφάλειας στον πληθυσμό, συντελώντας στην αύξηση της σύγχυσης και της αβεβαιότητας στο εσωτερικό του Ισραήλ. Δηλαδή, επέφεραν αποτελέσματα και σε στρατηγικό επίπεδο.
Επίσης εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι προκάλεσαν κορεσμό της ισραηλινής πολυστρωματικής αεράμυνας και «εξάντλησαν» τις δυνατότητες του περιβόητου συστήματος Iron Dome («Σιδηρούς Θόλος»), μία τυπικής σύνθεσης πυροβολαρχία του οποίου περιλαμβάνει τρεις έως τέσσερις μονάδες πυρός, με 60 έως 80 βλήματα έτοιμα προς εκτόξευση. Πρόσθετη ένδειξη του υψηλού επιπέδου κορεσμού των επιθέσεων της Χαμάς αποτελούν οι πληροφορίες ότι μεταξύ των πυρομαχικών που οι ΗΠΑ αποστέλλουν ως στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ περιλαμβάνεται και αναχορηγία βλημάτων για το Iron Dome.
ΜΕΑ από το διαδίκτυο
Το δεύτερο παράδειγμα αφορά τα ΜΕΑ με δυνατότητα μεταφοράς οπλικού φορτίου που η Χαμάς και η PIJ διαθέτουν σε μεγάλη ποικιλία, συμπεριλαμβανομένων και τετρακόπτερων του εμπορίου που έχουν κατάλληλα τροποποιηθεί για τη ρίψη πυρομαχικών. Και σε αυτή την περίπτωση η κατασκευή των ΜΕΑ γίνεται στη Γάζα. Σύμφωνα με βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο, η ρίψη πυρομαχικών που κατέστρεψαν ένα ισραηλινό άρμα μάχης Merkava αλλά και τα συστήματα επιτήρησης και τηλεχειριζόμενους σταθμούς οπλισμού που ήταν εγκατεστημένοι στην οροφή των πύργων φύλαξης κατά μήκους της μεθορίου Ισραήλ – Γάζας, έγινε από τετρακόπτερα.
Στην περίπτωση της Ουκρανίας, οι προσβολές στρατιωτικών και μη στόχων σε βάθος εντός της ρωσικής επικράτειας (συμπεριλαμβανομένης και της Μόσχας) γίνονται με ΜΕΑ. Είτε τα σοβιετικής προέλευσης, σχεδιασμένα για αποστολές αναγνώρισης Tu-141 και Tu-143 που με την τοποθέτηση αυτοσχέδιας πυροκεφαλής (τροποποιημένη αεροπορική βόμβα OFAB-100-120) μετατρέπονται σε βλήματα πλεύσης (cruise), είτε εγχώριας σχεδίασης που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, είτε τέλος με κινεζικής προέλευσης ΜΕΑ που η προμήθεια τους γίνεται από δικτυακές αγορές όπως οι Alibaba και Taobao με κόστος 8.000 – 15.000 δολάρια ΗΠΑ και τα οποία στη συνέχεια τροποποιούνται για στρατιωτική χρήση.
Οι απόγονοι των πυρπολικών του 1821
Το τρίτο παράδειγμα αποτελούν τα φορτωμένα με εκρηκτικά μη επανδρωμένα οχήματα επιφανείας που έχουν αναπτύξει και χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί στη Μαύρη Θάλασσα και με τα οποία τελικά ανάγκασαν τον κύριο όγκο των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων να αποσυρθεί από τον ναύσταθμο της Σεβαστούπολης στην κατεχόμενη Κριμαία και να μετακινηθεί στον λιμένα του Νοβοροσίσκ, στις βορειοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
Όμως η κατά τον περασμένο Αύγουστο χρήση μη επανδρωμένου οχήματος επιφανείας που προσέβαλε το ρωσικό αποβατικό πλοίο Olenegorsky Gornyak στα ανοικτά του λιμένα του Νοβοροσίσκ, έδειξε ούτε σε αυτή την απομακρυσμένη, γεωγραφικά περιοχή είναι ασφαλείς οι ρωσικές δυνάμεις. Ας σημειωθεί ότι το μη επανδρωμένο όχημα επιφανείας που προσέβαλε το ρωσικό αποβατικό άρχισε την αποστολή αυτοκτονίας αποπλέοντας από τον λιμένα της Οδησσού που απέχει από το Νοβοροσίσκ περί τα 362 ναυτικά μίλια (670 χλμ.).
Λίγες ημέρες αργότερα στην περιοχή της γέφυρας της Κριμαίας, προσεβλήθη από ουκρανικό μη επανδρωμένο όχημα επιφανείας τύπου Magura V5 και το ρωσικό πετρελαιοφόρο Sig καθώς προσέγγιζε τα στενά του Κερτς. Με μήκος 5,5 μέτρα, πλάτος 1,5 μέτρα και 300 κιλά μέγιστη δυνατότητα μεταφοράς εκρηκτικών, το Magura V5 επιτυγχάνει ταχύτητα πλεύσης 22 κόμβους, μέγιστη ταχύτητα 42 κόμβους και μέγιστη αυτονομία 450 ναυτικά μίλια (833 χλμ.).
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι τον περασμένο Ιούλιο στην διεθνή έκθεση αμυντικών συστημάτων IDEF 2023 που έλαβε χώρα στην Κωνσταντινούπολη, η τουρκική αμυντική βιομηχανία παρουσίασε τρία μη επανδρωμένα οχήματα επιφανείας για αποστολές αυτοκτονίας τα Ulaq Kama, CAKA S-KUSV και Albatros S, με το τελευταίο ειδικά σχεδιασμένο ώστε να επιχειρεί σε σμήνη. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη γνώση ή φαντασία για να γίνει αντιληπτός ο κίνδυνος για τις ελληνικές μονάδες επιφανείας, σύγχρονες ή μη, από τη μαζική χρήση τους σε μία κλειστή θάλασσα όπως το Αιγαίο…
Δημοσίευση σχολίου