Αφγανιστάν: Το σύγχρονο μεγάλο παιχνίδι...

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους …» (Κ.Π.Καβάφης, Περιμένοντας τους Βαρβάρους, Ποιήματα 1897-1933)

της Μαρίας Ν. Παπαδοπούλου*
Ο κανόνας κι οι νόμοι της φυσικής λένε ότι στον κόσμο αυτό για να κινηθούν, να εξελιχθούν και να μην πέσουν στην αδράνεια τα πράγματα χρειάζονται δύο αντίθετες δυνάμεις ( π.χ. δράση # αντίδραση, ώση # άπωση). Μία μόνον δύναμη δεν φθάνει. Αργά ή γρήγορα θα οδηγηθεί σε τέλμα. Ο ανταγωνισμός είναι αυτός που εξωθεί τα πράγματα προς τα εμπρός και για να υπάρχει, απαιτεί δύο αντίρροπες μεταξύ τους δυνάμεις.

Η αναγκαιότητα αυτή προέκυψε μεγαλύτερη από ποτέ κατά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου κι ύστερα από την κατάλυση της ΕΣΣΔ, που έλαβε χώρα επισήμως την 26 Δεκεμβρίου 1991.

Ακόμα κι αν δεν υπήρχε αντίπαλο δέος οι ΗΠΑ όφειλαν να το εφεύρουν. Πόσο συμβολικό αλήθεια, που αυτό βρέθηκε στην αντίπερα όχθη του Ειρηνικού !

Ας ελέγξουμε λοιπόν υπό το πρίσμα της παραπάνω διαπίστωσης, τον πολύτιμο και κρίσιμο ρόλο που έπαιξε στην ιστορία του και μέχρι σήμερα το Αφγανιστάν στις εξελίξεις αλλά κι αυτόν που προορίζεται να παίξει μετά τα προσφάτως τεκταινόμενα στην χώρα αυτή …

α. Ισλάμ , τα Σχίσματα του, η Σαρία:

Το ισλάμ πολύ σύντομα από την γέννηση του αποσχίστηκε σε δύο κεντρικά δόγματα τον σουνιτισμό και τον σιϊτισμό. Κι αυτά εν συνεχεία σε άπειρες μικρότερες αιρέσεις ή κινήματα και ρεύματα .

 

Συγκεκριμένα, όταν πέθανε ο προφήτης Μωάμεθ, στον οποίο δεν αναγνωρίζουν στο ισλάμ καμία άλλη ταυτότητα πέρα από την ανθρώπινη, προέκυψε θέμα διαδοχής του στην ηγεσία. Μια ομάδα , που αργότερα μετεξελίχθηκε στους σιίτες υποστήριξε την κληρονομική διαδοχή και πως πρέπει να τον διαδεχθεί ο Αλί , ο εξάδελφος και γαμπρός του, δηλαδή ο άντρας της κόρης του. Μια άλλη μεγαλύτερη ομάδα υποστήριξε πως έπρεπε να γίνουν εκλογές και να αναδειχθεί με την φώτιση του Αλλάχ ο διάδοχός του. Αυτοί εξελίχθηκαν στους σημερινούς σουνίτες.

Έτσι πολύ σύντομα οι δύο αυτές ομάδες αποσχίστηκαν γιατί όταν οι σουνίτες εξέλεξαν για την ηγεσία του ισλάμ τον Αμπού Μπακρ, που ήταν ακόλουθος του προφήτη, πολύ σύντομα οι σιίτες τον έριξαν για να ανεβάσουν τον Αλί και το πράγμα οδηγήθηκε σε αιματοχυσία, που κρατάει εδώ κι αιώνες φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας.

Στο ισλάμ πιστεύουν ότι. στον Μωάμεθ εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και του αποκάλυψε τον θεϊκό λόγο. Την αληθινή πίστη από καταβολής κόσμου , από την οποία παρέκκλινε ο άνθρωπος από την εποχή του Αβραάμ και τις αιρετικές θεωρίες του ιουδαϊσμού κι αργότερα του χριστιανισμού.

Τον θείο λόγο που του αποκαλύφθηκε ο προφήτης τον αποστήθισε, γιατί δεν ήξερε να γράφει. Αργότερα ο λόγος αυτός γράφηκε κι έγινε το Κοράνι.

Ο προφήτης όμως ,όσο ζούσε, με βάση την θεία αποκάλυψη , μετακινούμενος από την Μέκκα, όπου του έγινε η αποκάλυψη στην Μεδίνα, πέρα από την μετάδοση του θείου λόγου άσκησε εκεί και πολιτική εξουσία με βάση τον λόγο αυτόν. Για αυτό το ισλάμ έχει εξ’ ορισμού του πολιτικό-θρησκευτικά χαρακτηριστικά .

Το Χαντίθ του αγγέλου Γαβριήλ

Τους κανόνες αυτούς άσκησης πολιτικής εξουσίας από τον προφήτη τους μετέφεραν αρχικά από στόμα σε στόμα οι ακόλουθοί του, δημιουργώντας μια ισλαμική παράδοση, με βάση αυτά που δίδαξε ο προφήτης, αυτά που έπραξε ο προφήτης, αυτά που ενέκρινε ο προφήτης, αυτά που κατέκρινε ο προφήτης, αυτά που απαγόρευσε κλπ. Ολες αυτές οι άπειρες παραδόσεις, που επεκτείνονται πάνω σε κάθε έκφανση του ανθρώπινου βίου, καταγράφηκαν σε τόμους γραπτών συλλογών που αποτελούν την Χαντίθ.

Χαντίθ και Κοράνι, έχουν γίνει έκτοτε αντικείμενο επισταμένης μελέτης διάφορων ουλεμάδων, δηλαδή μορφωμένων ερευνητών νομοδιδασκάλων και φυλάκων της καθαρής πίστης, που λαμβάνουν αρχηγική θέση στην ούμα , δηλαδή στην ισλαμική κοινότητα. Ο καθένας από αυτούς ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο με βάση την «σούνα» ,δηλαδή την παράδοση (εξ’ού και σουνιτισμός), αυτό που εννοούσε ο προφήτης, τους κανόνες που πρέπει να εφαρμόζει ένας σωστός πιστός στην καθημερινή του ζωή και σε μια σειρά από εκδηλώσεις που αρχίζουν από τον τρόπο διαπαιδαγώγησης , την θέση και τον προορισμό των φύλων (άνδρα-γυναίκα) στην κοινωνία, τον γάμο, το διαζύγιο, την αγορά γης , τον τρόπο εμπορίου, τους τρόπους οικονομικών συναλλαγών , δανεισμού, υποθηκών, κανόνων ένδυσης, συμπεριφοράς, προσευχής , κληρονομικής διαδοχής, σύναψης συμφωνιών, δημιουργίας κτιρίων κλπ , γενικώς ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς και συνιστούν τον ισλαμικό ιερό τρόπο διαβίωσης και διακυβέρνησης ενός κράτους.

Ο ιερός ισλαμικός νόμος διαβίωσης, ονομάζεται Σαρία.

Η Σαρία διαφέρει και δεν είναι ίδια μεταξύ σουνιτών και σιιτών , οι οποίοι έχουν πάρει εκδιαμέτρου αντίθετες κατευθύνσεις μεταξύ τους , προσδιορίζοντας ακόμα και διαφορετικούς τόπους ως ιερούς και λατρευτικούς, αλλά έχουν οδηγηθεί και σε εκ διαμέτρου αντίθετες μεταξύ τους θρησκευτικές πεποιθήσεις κι εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους παραδόσεις, που καθορίζουν τους ιερούς ισλαμικούς νόμους διαβίωσης και διακυβέρνησης του κράτους, που ακολουθούν. Αλλα δηλαδή χαρακτηριστικά παρουσιάζει ένα σουνιτικό σύστημα διαβίωσης και διακυβέρνησης κι εντελώς διαφορετικά ένα σιιτικό. Επι παραδείγματι, οι σουνίτες πιστεύουν ότι κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί στην θέωση, όλοι, ακόμα κι ο προφήτης, είναι άνθρωποι, αντίθετα οι σιίτες πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών . Οι σιίτες αποτελούν την μειονότητα στον ισλαμισμό και διώκονται από την πλειονότητα των σουνιτών, που δεν τους κατατάσσουν καν στην ισλαμική πίστη. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση σιιτών βρίσκεται στο Ιράν και στον ανατολικό Ιράκ. Ακόμα, σιίτες βρίσκονται διάσπαρτοι μέσα σε πολλές ισλαμικές και μη χώρες ως μεμονωμένες ομάδες ή άτομα. Οι σουνίτες πάλι έχουν αποσχιστεί σε χιλιάδες μικρότερες ομάδες με βάση ποιον ιμάμη θεωρούν ότι ερμήνευσε σωστά την παράδοση, ποιες συλλογές Χαντίθ είναι αξιόπιστες και ποιες ψεύτικες και πρέπει να αγνοηθούν ως προς την Σαρία που διδάσκουν ή κάνοντας αναδρομές στο παρελθόν κι αναζητώντας την περίοδο των ηγεμόνων του ισλάμ που κήρυξαν την καθαρή πίστη, όπως την παρέδωσε στον Μωάμεθ ο Αρχάγγελος Γαβριηλ. Γενικά στις τάξεις των σουνιτών επικρατεί μεγάλη πολυφωνία απόψεων ως προς το είδος της Σαρία που πρέπει να εφαρμοστεί, όπως και σε ζητήματα που αφορούν ποια είναι η καθαρή πίστη και ποιος την δίδαξε , τα οποία τους διχάζουν βαθιά μεταξύ τους, εξωθώντας τους σε αιματηρές συγκρούσεις και διασπώντας τους συνεχώς.

Σε γενικές γραμμές όμως οι Σουνίτες διακρίνονται σε πέντε επιμέρους κλάδους διδαχής του ισλαμικού νόμου, τους Χαναφίτες, τους Μαλικίτες, τους Σαφιίτες , τους Χανμπαλίτες. και τους Ζαχιρίτες

Ένα τελευταίο που θα έπρεπε να παρατηρηθεί είναι πως τόσο οι σουνίτες, όσο και οι σιίτες βλέπουν ως κοινό εχθρό της πίστης τους , τους Σούφι . Οι Σούφι εμφανίζουν αδιαφορία για τους ισλαμικούς κανόνες που πρέπει να τηρεί ένας καθαρός πιστός (πχ 5 φορές την μέρα προσευχή, μία φορά επίσκεψη στην Μέκκα και στους ιερούς τόπους, νηστεία, φιλανθρωπία ) και θεωρούν πως ο αποκλειστικός σκοπός της ύπαρξής τους είναι η ένωση τους με τον Θεό, δηλαδή η θέωση, που την πετυχαίνουν συνήθως μέσω εκστασιακών χορών καθώς κι οι καλές πράξεις. Αναγνωρίζουν ισότιμες τις γυναίκες και την κοινοβιακή ζωή στους τεκέ , δηλαδή στα μοναστήρια, τα οποία τόσο για τους σουνίτες, όσο και για τους σιίτες αποτελούν σκάνδαλο καθώς το ισλάμ δεν αναγνωρίζει την κοινοβιακή ζωή. Η χώρα με τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πληθυσμών Σούφι , είναι η Τουρκία, αν και ο σουφισμός ξεκίνησε από τους σιϊτες της Περσίας (σημερινό Ιράν).

Διαβάστε την συνέχεια στην πηγή

πηγή


Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.