Οι στόχοι της αμερικανικής αντιπυραυλικής ''ομπρέλας” στην Ανατολική Ευρώπη

Αν και κανονικά, όλες οι απειλές για την Ευρώπη προέρχονται από το Νότο, και άρα το σύστημα “αντιπυραυλικής άμυνας” θα έπρεπε να αναπτυχθεί κυρίως σε Ελλάδα και Τουρκία, οι ΗΠΑ το στήνουν στην Ανατολική Ευρώπη, με σαφή στόχο τη Ρωσία.

Αλεξάντρ Τσέκοφ

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, προσπάθησε τουλάχιστον τρεις φορές μέσα από δηλώσεις του να επισημάνει ότι η Μόσχα δεν ξέχασε το πώς ξεκίνησε η ιστορία για την ανάπτυξη του συστήματος αντιπυραυλικής (Α/Π) άμυνας στην Ευρώπη. Στις 5 Αυγούστου, ο ρώσος ΥΠΕΞ, σε συνέντευξη που παραχώρησε σε τηλεοπτικό κανάλι της Σιγκαπούρης, είπε χαρακτηριστικά τα εξής: «Ο πρόεδρος Ομπάμα είχε πει παλαιότερα ότι, όταν θα επιλυθεί το ιρανικό πυρηνικό ζήτημα, τότε θα έχει εξαλειφτεί η ανάγκη για τη δημιουργία ενός συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη. Φαίνεται, όμως, ότι μάλλον μας έλεγε ψέματα».
Προφανώς, το ιρανικό πυρηνικό πρόβλημα περνάει στο παρελθόν, ενώ το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη παραμένει στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Τον Απρίλιο του 2015, η εκπρόσωπος Τύπου του ΝΑΤΟ, Oana Lungescu δήλωσε, ότι, κατά πρώτον, η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν θα επηρεάσει τα σχέδια για την ανάπτυξη του δικτύου αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη, και, κατά δεύτερον, ο στόχος του ευρωπαϊκού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας είναι η «απάντηση σε απειλές που σχετίζονται με τη διάδοση των βαλλιστικών πυραύλων».

Σε Ελλάδα και Τουρκία και όχι σε Πολωνία και Ρουμανία

Το νέο κίνητρο για την ανάπτυξη του συστήματος ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής άμυνας φαίνεται στα μάτια της Μόσχας λίγο περισσότερο πειστικό, απ’ ό,τι ήταν το ιρανικό πρόβλημα. Σήμερα, η πλειονότητα των πιθανών πυραυλικών απειλών στην Ευρώπη προέρχεται από το νότο και την ανατολή. Για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους προκλήσεων, θα ήταν πιο ορθολογικό να αναπτυχθούν χερσαία στοιχεία του συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας στην Ελλάδα ή την Τουρκία, αλλά επ’ ουδενί στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Και στη νότια κατεύθυνση ακόμη πιο αποτελεσματικό μέσο Α/Π άμυνας θα είναι η  θαλάσσια συνιστώσα του συστήματος, πλοία εξοπλισμένα με το προηγμένο σύστημα διεύθυνσης μάχης Aegis (Αιγίδα).

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι φυσικά και δεν πρόκειται για κίνηση που στρέφεται εναντίον της Ρωσίας. Έστω και για τον πολύ απλό λόγο της «αριθμητικής των όπλων». Οι ρωσικοί πύραυλοι είναι τόσοι πολλοί που κανένα σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας δεν μπορεί να τους αντιμετωπίσει.
Αν όμως δεν στρέφεται εναντίον της Ρωσίας, τότε γιατί χρειάζεται; Εδώ, η απάντηση θα πρέπει να αναζητηθεί όχι στο στρατιωτικό αλλά στο πολιτικό πεδίο. Πρόκειται για ένα ακόμα κίνητρο στα ανατολικοευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ. Για τις χώρες αυτές, η αντιπυραυλική ασπίδα στην περιοχή τους είναι ένας τρόπος εμβάθυνσης της ολοκλήρωσης τους εντός των ευρω-ατλαντικών δομών.
Όσον αφορά στις ΗΠΑ, υπάρχουν τουλάχιστον τρεις λόγοι για την τοποθέτηση των χερσαίων στοιχείων της Α/Π άμυνας στην Ανατολική Ευρώπη. Καταρχήν, η αντιπαράθεση (που θα κλιμακωθεί) με άξονα την πυραυλική απειλή, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο τρόπο για τη διατήρηση της στρατηγικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ευρώπη. Δεύτερον, είναι ένας τρόπος για να αποδείξει η Ουάσιγκτον ότι νοιάζεται για την ασφάλεια των νέων συμμάχων της. Τρίτον, το project αυτό κοστίζει λιγότερο στους αμερικανούς σε σχέση με την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης στρατιωτικής βάσης και το κόστος της μετέπειτα συντήρησής της.
Το κύριο πρόβλημα για τη Μόσχα είναι ότι σε αυτή την περίπτωση, η ανάπτυξη τους συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη βολεύει τόσο τις ΗΠΑ, όσο και τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ. Ακόμα και στην περίπτωση που όλες οι δυνητικές απειλές από βαλλιστικούς πυραύλους εξαλειφθούν. Στην πραγματικότητα, η μόνη χώρα που δεν είναι ικανοποιημένη από τη σημερινή κατάσταση, είναι η Ρωσία.

Προς κλιμάκωση της κόντρας

Μετά από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, κανένα άλλο κίνητρο για την ανάπτυξη της αντιπυραυλικής άμυνας στην Ευρώπη δεν θα είναι τόσο πειστικό. Η κατάσταση επιδεινώνεται επίσης και από το γεγονός ότι σήμερα οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Η Ουάσιγκτον δεν μπορεί έτσι απλά να εγκαταλείψει τα σχέδια για την ανάπτυξη της Α/Π άμυνας στην Ευρώπη. Αυτό, θα εκληφθεί ως παραχώρηση προς τη Μόσχα και θα επιδράσει αποθαρρυντικά στους Συμμάχους των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ.
Σε αυτές τις συνθήκες, οι οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις για την αντιπυραυλική ασπίδα θα είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Είναι φανερό ότι οι δύο πλευρές βλέπουν από διαφορετική σκοπιά τις πιο σημαντικές πτυχές του προβλήματος. Μέχρι τη στιγμή που δεν θα βρεθεί μια ενιαία προσέγγιση για τη διευθέτηση τους ζητήματος της Α/Π άμυνας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εφεύρουν συνεχώς νέα προσχήματα για την ανάπτυξη αυτών των συστημάτων και η Μόσχα το μόνο που θα μπορεί ξανά και ξανά να υποδεικνύει, είναι οι αντιφάσεις των επιχειρημάτων της άλλης πλευράς.
Σαν αποτέλεσμα όλων των παραπάνω, σήμερα αναπτύσσεται μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση. Η χερσαία υποδομή αντιπυραυλικής άμυνας στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, στην πραγματικότητα, δεν έχει καμία σχέση με την ασφάλεια της περιοχής, αντίθετα, δημιουργεί εμπόδια και δυσκολίες στις σχέσεις με τη Ρωσία. Και σε συνθήκες έντασης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης, οποιαδήποτε «πολιτικά παιχνίδια» που χρησιμοποιούν το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης.

πηγή