του Daniel Gros
Μετά από λιγότερο από μία εβδομάδα ξέφρενης δραστηριότητας, το περίγραμμα ενός συμβιβασμού μεταξύ της νέας αριστερής κυβέρνησης της Ελλάδας και των Ευρωπαίων εταίρων, έχει ήδη αναδυθεί. Το αίτημα για ένα haircut του επίσημου χρέους έχει ουσιαστικά παγώσει, και η ελληνική πλευρά προτείνει τώρα την σύνδεση του χρόνου αποπληρωμής των τόκων ή του κυρίου χρέους, με την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Αυτό έχει σημασία κατ’ αρχή, και θα μπορούσε πιθανώς να περάσει ως μια μεγάλη νίκη στην Ελλάδα. Ωστόσο, de facto δεν θα είχε νόημα, δεδομένου ότι οι πρώτες πληρωμές που θα έπρεπε να κάνει η Ελλάδα για τα δάνειά της από τους εταίρους της ευρωζώνης, θα ξεκινούσε σε 15-20 χρόνια. Στο μεταξύ, θα υπήρχαν διάφορες περαιτέρω εκλογές στην Ελλάδα, και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελισσόταν η οικονομία. Παρόλα αυτά, θα ήταν ίσως χρήσιμο να συμφωνήσουν σε σύνδεση των πληρωμών με την ανάπτυξη του ΑΕΠ.
Το δεύτερο στοιχείο στο τραπέζι είναι η κατάργηση της τρόικας. Αυτό πάλι, είναι ως επί το πλείστον το σχήμα που δημιουργήθηκε από τη στιγμή που οι ελληνικές αρχές πρέπει να ασχολούνται με αυτά τα τρία θεσμικά όργανα (ΔΝΤ, ΕΚΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή), ούτως ή άλλως, σχεδόν σε καθημερινή βάση. Η τρόικα ήταν ένα ad hoc δημιούργημα, που έλαβε σάρκα και οστά όταν η ευρωζώνη δεν είχε θεσμικά όργανα ικανά να διαχειριστούν τα κράτη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Αυτό είναι διαφορετικό τώρα. Ο ESM θα μπορούσε κάλλιστα να αναλάβει μεγάλο μέρος των λειτουργιών της παλαιάς τρόικας. Επιπλέον, το ΔΝΤ έχει πληγεί από την περίπτωση της Ελλάδας και θα ήθελε να αφήσει την Ελλάδα στους Ευρωπαίους. Η ΕΚΤ θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσει ότι μπορεί μόνο ζημιά να έχει από το να εφαρμόσει πλήρη συνταγή οικονομικής πολιτικής σε μια χώρα-μέλος. Αυτό καταστρέφει την αξιοπιστία του mantra ότι ο στόχος πολιτικής είναι πολιτικά η σταθερότητα των τιμών.
Το τρίτο στοιχείο θα είναι ένα νέο πρόγραμμα, το οποίο θα έχει ένα ηχηρό όνομα, για παράδειγμα Ελληνικό Σύμφωνο Ανάπτυξης. Θα περιλαμβάνει πιθανότατα πολλές αναφορές στην ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις και για την προστασία των πιο ευπαθών μελών της κοινωνίας. Δεν θα αναφέρεται πλέον η λιτότητα.
Το νέο πρόγραμμα, γνωστό και ο Ελληνικό Σύμφωνο Ανάπτυξης, θα είναι το κλεδί για την αντιμετώπιση του πραγματικού προβλήματος: δηλαδή την ρευστότητα.
Σε αντίθεση με την γενικότερη ατμόσφαιρα, και την επίσημη στάση του νέου Έλληνα υπουργού Οικονομικών, η Ελλάδα δεν είναι αφερέγγυα. Η αναλογία του χρέους προς ΑΕΠ, στο 175% του ΑΕΠ, είναι μια κόκκινη γραμή. Αυτό που έχει σημασία είναι πόσα πρέπει να πληρώσει η ελληνική κυβέρνηση για την εξυπηρέτηση του χρέους. Αυτό είναι στην πραγματικότητα μάλλον χαμηλό, χαμηλότερο από αυτό της Ιταλίας ή της Ιρλανδίας για το θέμα αυτό.
Η αναλογία εξυπηρέτησης του χρέους είναι ως εκ τούτου τώρα κοντά στο επίπεδο μιας χώρας με επίσημη αναλογία χρέους στο 120% του ΑΕΠ, αλλά που πρέπει να χρηματοδοτείται από την αγορά. Επιπλέον, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι σε θέση να εμφανίσει ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, εάν δεν αυξήσει τις δαπάνες τόσο πολύ (και εάν μπορούν να διατηρηθεί η συγκέντρωση φόρων).
Το πραγματικό πρόβλημα είναι ως εκ τούτου η ρευστότητα, τόσο γα τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες χάνουν καταθέσεις καθημερινώς, και για την κυβέρνηση, η οποία πρέπει να καταβάλει ορισμένες μεγάλες πληρωμές στο ΔΝΤ, σχετικά σύντομα.
Ωστόσο, η ΕΚΤ ουσιαστικά έκοψε τις ελληνικές τράπεζες από τις συνήθεις πράξεις νομισματικής πολιτικής, όταν αποφάσισε στις 4 Φεβρουαρίου ότι το ισχύον πρόγραμμα ήταν ουσιαστικά “νεκρό”, και ότι θα μπορούσε ως εκ τούτου δεν αποδέχεται πλέον τα ελληνικά κρατικά ομόλογα ως collateral.
Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες μπορούν τώρα να έχουν πρόσβαση στη ρευστότητα μόνο μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζεται ELA, υπό τον οποίο η κεντρική τράπεζα της Ελλάδας παρέχει χρηματοδότηση σε αυτές, αλλά αναλαμβάνει επίσης και το ρίσκο.
Ο ELA υποτίθεται ότι παρέχεται μόνο σε υγιείς τράπεζες. Αλλά ποιος αποφασίζει εάν μια τράπεζα είναι υγιής; Τώρα, αυτό το κάνει η ίδια η ΕΚΤ, ή μάλλον ένα όχημα τραπεζικής εποπτείας που ονομάζεται ενιαίος εποπτικός οργανισμός ( SSM).
Είναι η πρώτη φορά που ο ELA χορηγείται υπό το σύστημα της ενιαίας εποπτείας και αποδεικνύει ότι η λειτουργία του ELA πρέπει να μεταρρυθμιστεί. Πριν από το 2014, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι οι εθνικές αρχές γνώριζαν καλύτερα ποιες τράπεζες είναι υγιείς από τη στιγμή που ο εποπτικός ρόλος ήταν σε εθνικά χέρια, συνήθως με την τουλάχιστον υψηλή συμμετοχή της εθνικής κεντρικής τράπεζας. Ωστόσο, η ΕΚΤ έχει δημιουργήσει ισχυρά εμπόδια (σινικά τείχη) μεταξύ της νομισματικής της πολιτικής και της μονάδας τραπεζικής εποπτείας. Αν και οι δύο υποτίθεται ότι δεν μιλούν μεταξύ τους, αυτό δεν έχει νόημα σε μια συστημική κρίση. Το δ.σ. της ΕΚΤ θα πρέπει να λάβει μια απόφαση για το εάν επιτρέπει στην ελληνική κεντρική τράπεζα να εκδίδει ELA χωρίς να είναι σε θέση να συμβουλευτεί τους δικούς της συναδέλφους σχετικά με την υγεία των ελληνικών τραπεζών. Ακόμη χειρότερα, ορισμένα μέλη του δ.σ. συμμετέχουν επίσης στην εποπτεία.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην περίεργη κατάσταση στην οποία το δ.σ. θα πρέπει να πάρει την απόφασή του βασισμένο στις πληροφορίες από την ελληνική κεντρική τράπεζα (η οποία έχει ένα συμφέρον να διασώσει τις τραπεζές της), ενώ κάποια μέλη έχουν εμπιστευτικές πληροφορίες από τον SSM ότι αυτό ίσως να μην συμβαίνει. Αλλά δεν θα ήταν σε θέση να δράσουν με βάση αυτή την πληροφορία, αν και η ψήφος τους μπορεί να συνιστά μια σαφής ένδειξη. Σε αυτή την συγκεκριμένη περίπτωση, η διαχείριση της SSM σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συμφωνήσει ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν μόλις περάσει την αξιολόγηση της ποιότητας των assets, τεστ τα οποία διεξήγε ο SSM κατά τη διάρκεια του 2014.
Ως εκ τούτου, ο ELA είναι πιθανό να είναι διαθέσιμος σε μεγάλες ποσότητες για αρκετό διάστημα. Μόλις συμφωνηθεί το Ελληνικό Σύμφωνο Ανάπτυξης, η ΕΚΤ μπορεί ξανά να επιτρέψει στις ελληνικές τράπεζες να έχουν πρόσβαση στις συνήθεις πράξεις νομισματικής πολιτικής.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου