Πηγή:Carnegie Europe
Του Sinan Ülgen
Μπορεί η άνοδος της Ισλαμοφοβίας στην Ευρώπη, να προσφέρει στην Τουρκία το εισιτήριο εισόδου της στην ΕΕ; Ο Recep Tayyip Erdogan φαίνεται ότι το πιστεύει. Και ο πρόεδρος της Τουρκίας μπορεί να έχει δίκιο, αλλά για τους λάθος λόγους.
Κατά την επίσκεψή του τον περασμένο μήνα στη Σομαλία, όπου η Άγκυρα έχει αναλάβει ένα μεγάλο πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας, ο κ. Erdogan δήλωσε ότι η Ευρώπη μπορεί να επιτύχει στην καταπολέμηση της Ισλαμοφοβίας μόνον εάν συμφωνήσει να δεχτεί την Τουρκία ως μέλος της. Ο ισχυρισμός του στηρίζεται στην άποψη ότι η μοίρα της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας θα είναι αποφασιστικής σημασίας για τις προσπάθειες να αποτραπεί η περαιτέρω αποξένωση του Μουσουλμανικού πληθυσμού της Ευρώπης.
Και, όπως γίνεται φανερό από τις αντιδράσεις για τις δολοφονικές επιθέσεις του περασμένου μήνα στο Παρίσι, η Ευρώπη, οπωσδήποτε, έχει ανάγκη από μια πιο συντονισμένη προσπάθεια για την αντιμετώπιση των αλληλένδετων προκλήσεων της ριζοσπαστικοποίησης και της Ισλαμοφοβίας.
Ο κ. Erdogan πιστεύει ότι η Τουρκία μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων αυτών, λόγω του ότι είναι: το μόνο Μουσουλμανικό έθνος με μια κοσμική δημοκρατία. Αλλά η ικανότητά της να βοηθήσει την Ευρώπη να βρει μεγαλύτερη αρμονία με τον Μουσουλμανικό πληθυσμό, θα εξαρτηθεί από το τί θα γίνει. Για να αποδείξει την εγκυρότητα του επιχειρήματος του κ. Erdogan και να εμπνεύσει τους πολίτες των άλλων φιλελεύθερων δημοκρατιών, η Τουρκία πρέπει να δείξει ότι μπορεί να δημιουργήσει τη δική της εκδοχή της φιλελεύθερης δημοκρατίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου, με σαφή διαχωρισμό της πίστης από το κράτος.
Ο κ. Erdogan πιστεύει ότι η Τουρκία μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων αυτών, λόγω του ότι είναι: το μόνο Μουσουλμανικό έθνος με μια κοσμική δημοκρατία. Αλλά η ικανότητά της να βοηθήσει την Ευρώπη να βρει μεγαλύτερη αρμονία με τον Μουσουλμανικό πληθυσμό, θα εξαρτηθεί από το τί θα γίνει. Για να αποδείξει την εγκυρότητα του επιχειρήματος του κ. Erdogan και να εμπνεύσει τους πολίτες των άλλων φιλελεύθερων δημοκρατιών, η Τουρκία πρέπει να δείξει ότι μπορεί να δημιουργήσει τη δική της εκδοχή της φιλελεύθερης δημοκρατίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου, με σαφή διαχωρισμό της πίστης από το κράτος.
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της παραμονής του κ. Erdogan στην εξουσία, η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός τέτοιου μοντέλου κράτους, η οποία έχει διαρκέσει ένα αιώνα, εισήλθε σε κρίσιμη φάση. Μια αντι-αφήγηση κερδίζει έδαφος, υποστηρίζοντας ότι η απόφαση των προηγούμενων γενεών των κυρίαρχων ελίτ να συνδεθεί σταθερά η χώρα με τη Δύση ήταν λανθασμένη. Όχι μόνον την Τουρκία θα τη σνομπάρει η Ευρώπη, σύμφωνα με την άποψη αυτή, αλλά, ακόμη χειρότερα, η δυτικοποίηση έχει αποσυνδέσει τη χώρα από την Ισλαμική της κληρονομιά και υπονομεύει την ικανότητά της να πετύχει το πρόδηλο πεπρωμένο της, να ηγηθεί του Ισλαμικού πολιτισμού. Αυτή η αντι-αφήγηση μάχεται υπέρ της επιστροφής στο μεγαλείο του παρελθόντος, με την αποκατάσταση της θρησκευτικής ταυτότητας της Τουρκίας.
Αυτή η σύγκρουση των οραμάτων δημιουργεί τα δικά της προβλήματα. Για παράδειγμα, η Τουρκία είναι η μόνη Μουσουλμανική χώρα όπου μια τοπική εφημερίδα, η Cumhuriyet, δημοσίευσε και διένειμε την έκδοση του πρώτου τεύχους του Charlie Hebdo μετά τις επιθέσεις στο Γαλλικό σατιρικό περιοδικό. Από το πρόσθετο είχε αφαιρέσει το πρωτοσέλιδο σκίτσο του προφήτη Μωάμεθ, ως μια προσπάθεια εξυγίανσης που διετάχθη από έναν εισαγγελέα για να τιμωρήσει την εφημερίδα για τη δυσφήμιση των θρησκευτικών αξιών των πολιτών. Ομοίως, ο Πρωθυπουργός Ahmet Davutoglu ακολούθησε τους άλλους ηγέτες στο Παρίσι για να δείξει ότι υπερασπίζεται την ελευθερία του Τύπου, ωστόσο η Τουρκία συνεχίζει να ολισθαίνει προς τα πίσω στην παγκόσμια κατάταξη για την προσωπική ελευθερία. Ενώ οι κρατικές υπηρεσίες προσπαθούν να ανακόψουν τη ροή των ξένων τζιχαντιστών που έχουν πρόθεση να ενταχθούν στις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (Isis) στη Συρία, οι προσκείμενες προς την Isis τουρκικές ιστοσελίδες συνεχίζουν να διαδίδουν τα τζιχαντιστικά τους μηνύματα.
Η σύγχρονη ιστορία, συμπεριλαμβανομένης και αυτής της Τουρκίας, δείχνει τη ματαιότητα της επιβολής ενός -υπό την ηγεσία του κράτους- οράματος σε μια μεγάλη, ετερογενή κοινωνία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει μόνον σε περισσότερη κοινωνική δυσαρέσκεια και ένταση. Η Τουρκία μπορεί να χτίσει ένα πιο ειρηνικό μέλλον για όλους τους πολίτες μόνο εφόσον το πολιτικό σώμα της θα είναι πρόθυμο να δημιουργήσει τις βάσεις για ένα πιο περιεκτικό και δημοκρατικό κράτος. Ο μόνος τρόπος είναι μια αναθέρμανση των σχέσεών της με την Ευρώπη.
Ήταν αυτό το όραμα της ένταξης στην Ευρώπη το οποίο, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, ώθησε όχι μόνο στο κόμμα ΑΚ του Erdogan, αλλά και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP να υποστηρίξουν τη διεξαγωγή θεμελιωδών δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.
Σήμερα, μετά το Charlie Hebdo, οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν, αναμφισβήτητα, ακόμη περισσότερους λόγους να αγκαλιάσουν το Ευρωπαϊκό όνειρο της Τουρκίας. Αν η Τουρκία αποτύχει να θέσει τα θεμέλια μιας γνήσιας φιλελεύθερης δημοκρατίας και επιτρέψει στο χάσμα μεταξύ θρησκείας και κράτους να μικρύνει, οι προσπάθειες της Ευρώπης να κάνουν το Ισλάμ μέρος της εγχώριας επικρατούσας κοινωνίας, θα παρεμποδιστούν. Η ίδια η Τουρκία θα αποδειχθεί ένα λιγότερο αποτελεσματικό ανάχωμα εναντίον της πλημμυρίδας του εξτρεμισμού στη Μέση Ανατολή. Από την πλευρά της, η Ευρώπη θα θεωρηθεί ότι έχει αποτύχει σε μια δοκιμή σχετικά με την ειλικρίνεια των ιδρυτικών αρχών της, γυρίζοντας την πλάτη της στη μόνη θεμελιώδη προσπάθεια να παντρέψει τις δυτικές και Ισλαμικές αξίες. Και η ειλικρίνεια είναι αυτό που χρειάζεται περισσότερο η Ευρώπη σήμερα, αν πρόκειται να καταπολεμήσει τα δεινά της ριζοσπαστικοποίησης και να αγκαλιάσει τους δικούς της Μουσουλμάνους πολίτες.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στους Financial Times.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου