Του Χάρη Φλουδόπουλου
Εάν οι μέχρι πρότινος υψηλές τιμές του πετρελαίου και συνακόλουθα του φυσικού αερίου επέτρεπαν μέχρι πρόσφατα στη Μόσχα την πολυτέλεια να μη φείδεται χρημάτων στους σχεδιασμούς της για νέα Project αγωγών, η νέα εποχή των χαμηλών τιμών πετρελαίου, απλά δεν μπορεί να δικαιολογήσει σπατάλες. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια πρώτη ανάγνωση για τις ανακοινώσεις που αφορούν την ακύρωση κατασκευής του αγωγού SouthStream, ενός έργου του οποίο το κόστος σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις έχει αυξηθεί κατά περίπου 50% από το αρχικό μπάτζετ, φτάνοντας τα 30 δισ. δολάρια.
Μια δεύτερη ανάγνωση ωστόσο των χθεσινών προσεκτικών δηλώσεων του Β. Πούτιν, αφήνει ένα παράθυρο για το μέλλον: ο Ρώσος πρόεδρος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «εάν η Ευρώπη δεν θέλει το έργο, τότε αυτό δε θα γίνει», πετώντας με αυτόν τον τρόπο το «μπαλάκι» στην πλευρά των Βρυξελλών.
Πάντως δε λείπουν οι εκτιμήσεις που αναφέρουν ότι μπορεί ο South Stream να ακυρώνεται, δε συμβαίνει το ίδιο ωστόσο με τα σχέδια για εναλλακτική όδευση των ρωσικών εξαγωγών μέσω νέου αγωγού ανταγωνιστικού προς το νότιο διάδρομο. Τα σχέδια αυτά δε φαίνεται να ακυρώνονται, αλλάζουν όδευση και πιθανόν να χρησιμοποιήσουν ως βάση την Τουρκία.
Σε κάθε περίπτωση οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι το τοπίο παραμένει ρευστό και ότι ακόμη και οι ίδιες οι ανακοινώσεις του Πούτιν για ακύρωση του South Stream δεν μπορούν να θεωρηθούν ως οριστικές και δεδομένες. Επίσης τα σχέδια για εναλλακτική πρόσβαση του ρωσικού αερίου (παρακάμπτοντας την Ουκρανία) προς την νότια Ευρώπη θα μπορούσαν να υλοποιηθούν μέσω ενός hub και στην Ελλάδα για το οποίο επίσης έγινε αναφορά από το Ρώσο πρόεδρο.
Πάντως σε σχέση με τις χθεσινές ανακοινώσεις, θα πρέπει να επισημανθούν τα εξής δεδομένα:
• Η ρωσική οικονομία διανύει υπό την πίεση των χαμηλών τιμών του πετρελαίου περίοδο κρίσης. Ήδη ανακοινώθηκε η μερική αποκρατικοποίηση της πετρελαϊκής Rosneft, ενώ αναμένονται και άλλες κινήσεις μείωσης του κόστους. Επομένως ένα φαραωνικό σχέδιο αρκετών δισ. δολαρίων, όπως ο SouthStream, δεν μπορεί πλέον να συντηρείται.
• Στην κατεύθυνση αυτή βοηθούν και οι εξελίξεις στον ενεργειακό χάρτη. Οι ρωσικοί αγωγοί όπως ο SouthStream είχαν σχεδιαστεί ως απάντηση σε αντίστοιχα ανταγωνιστικά σχέδια που απειλούσαν τη ρωσική κυριαρχία σε αγορές που μονοπωλούνται από ρωσικό αέριο. Το ναυάγιο του αγωγού Nabucco επί της ουσίας έχει αφαιρέσει ένα σημαντικό – αν όχι το σημαντικότερο – λόγο ύπαρξης του SouthStream.
• Αντίθετα ο αγωγός TAP πλέον αναδεικνύεται ως η κυριότερη ανταγωνιστική «απειλή» αφού θα μεταφέρει αέριο από το Αζερμπαϊτζάν σε αγορές της νοτιονατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Ελλάδα, Ιταλία) με μεγάλη εξάρτηση από τη Gazprom. Βεβαίως ένα ερωτηματικό είναι το κατά πόσο οι ανακοινώσεις που έγιναν χθες μπορούν να δημιουργήσουν νέα δεδομένα το νότιο διάδρομο, ιδιαίτερα όταν ο TANAP (το τμήμα του νότιου διαδρόμου που θα διασχίζει την Τουρκία από τα σύνορα της Γεωργίας μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα) είναι ένα εξαιρετικά προχωρημένο project και έχουν δημοπρατηθεί ακόμη και τα συμβόλαια των σωλήνων.
• Οι ανακοινώσεις στην Τουρκία πέρα από τις πανηγυρικές δηλώσεις, αφορούν περιορισμένης εμβέλειας συμφωνίες. Η μόνη πραγματική εμπορική συμφωνία αφορά την αύξηση των ρωσικών εξαγωγών αερίου προς την Τουρκία κατά επιπλέον 3 δισ. κυβικά μέτρα, τα οποία μάλιστα θα χρησιμοποιήσουν διαθέσιμη χωρητικότητα στον υφιστάμενο αγωγό bluestream. Για τον ίδιο αγωγό υπεγράφη ένα μνημόνιο κατανόησης, μεταξύ της Botas και της Gazprom, σε συνέχεια των παλαιότερων σχεδίων για αναβάθμισή του. Κατά πόσο μπορεί αυτό το μνημόνιο να προχωρήσει, θα εξαρτηθεί από το εάν μπορεί να υπάρξει επέκταση προς τα δυτικά (Ελλάδα, Βουλγαρία) κάτι δηλαδή που δεν επετεύχθη με το South Stream.
• Το δεύτερο σκέλος των χθεσινών ανακοινώσεων αφορά τις παραχωρήσεις που έγιναν από τη ρωσική πλευρά σε επίπεδο τιμών. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Β. Πούτιν θα δοθεί μείωση 6% στην τιμή του αερίου από το 2015 (επιπλέον των πρόσφατων μειώσεων που είχαν συμφωνηθεί). Ο Β. Πούτιν δήλωσε χαρακτηριστικά ότι η Τουρκία θα μπορούσε – στο πλαίσιο της ανάπτυξης των κοινών έργων Ρωσίας Τουρκίας – να εξασφαλίσει τιμές αερίου στα επίπεδα της Γερμανίας.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου