Στο πάνελ που συντόνισε η Οντίν Λιναρδάτου, Υπεύθυνη της αγγλόφωνης έκδοσης της εφημερίδας Το ΒΗΜΑ, αναλύθηκαν οι μετασχηματισμοί στη Μέση Ανατολή και ο ρόλος της Δύσης στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στην περιοχή.
«Πρέπει να αναφερόμαστε στις Συνθήκες Τραμπ» σημείωσε ο Faisal Abbas, Αρχισυντάκτης του Arab News.
Όπως σημείωσε, ο Αβραάμ, ήταν μια σημαντική προφητική μορφή, ενώ το ζήτημα αφορά εδαφικές διαφωνίες.
Το ζήτημα, ανέφερε, δεν είναι ιδεολογικό ή θρησκευτικό αλλά αφορά στην παράνομη κατοχή εδαφών, άσχετα από εθνότητα ή πίστη.
Όπως τόνισε, όταν ο θεός μπαίνει σε μια σύγκρουση τότε αυτή γίνεται ατελείωτη, ενώ όταν αναγνωριστεί ως εδαφική, τότε μπορεί να βρεθεί λύση.
«Όσο πιο γρήγορα επιστρέψουμε σε αυτή τη θεώρηση, τόσο πιο κοντά θα είμαστε σε μια λύση» σημείωσε.
Σύμφωνα με τον κ. Abbas αν υπάρχει κάποιος στον κόσμο που έχει την εξουσία να πιέσει το Ισραήλ και να βελτιώσει τις σχέσεις του με αραβικές χώρες, αυτός είναι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ.
Όπως εξήγησε, την ίδια συμφωνία είχαν διαπραγματευτεί και οι Αιγύπτιοι και οι Καταριανοί, ωστόσο χρειαζόταν μια προσωπικότητα με το πολιτικό βάρος του Τραμπ.
Αναφερόμενος στις σχέσεις της Ελλάδας στην περιοχή τόνισε πως αποτελεί στρατηγικό εταίρο της Σαουδικής Αραβίας και μπορεί να γίνει κρίσιμος σύνδεσμος και να πείσει την ισραηλινή κυβέρνηση ότι η λύση των δύο κρατών είναι η καλύτερη για ασφάλεια και ειρήνη στην περιοχή.
Η περιοχή λειτουργεί ως ένα εργαστήριο μετασχηματισμών ανέφερε ο Gregoire Roos, Διευθυντής σε θέματα Ευρώπης, Ρωσίας και Ευρασίας του Chatham House, εξηγώντας πως η Αίγυπτος και το Κατάρ έχουν αναδειχθεί σε νέες ηγετικές δυνάμεις, και χωρίς τις παρεμβάσεις τους δεν θα είχε επιτευχθεί η κατάπαυση του πυρός.
Το ίδιο μοτίβο, σημείωσε, παρατηρείται και στο μέτωπο της Ουκρανίας, όπου η στάση των ΗΠΑ έχει αλλάξει και η διεθνής κοινότητα κατευθύνεται πλέον προς μια κουλτούρα συμφωνιών περισσότερο στη λογική της αγοράς.
Όπως σημείωσε η Αίγυπτος, το Κατάρ και η «εργαλειοθήκη» της Ουάσιγκτον παράγουν αποτελέσματα.
Το ενδιαφέρον, κατά τον ίδιο, είναι εάν θα μπουν τα οικονομικά μέσα στο τραπέζι, επειδή εκείνα είναι τελικά τα κρίσιμα για τον πληθυσμό.
Μέχρι στιγμής, όπως είπε, ακόμη και στο πλαίσιο υπαρχόντων σχεδίων, έχουν υπάρξει πολλά πισωγυρίσματα από βασικούς παίκτες της περιοχής, ενώ η ΕΕ έχει εξαφανιστεί εντελώς αν και διαθέτει πόρους και ισχύ για να δημιουργήσει δικά της αποτελεσματικά εργαλεία.
Όπως σημείωσε, η περιοχή δεν πρόκειται να περιμένει πρώτα την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων για να υπάρξει οικονομική συνεργασία.
Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, σημείωσε πως ο παραλληλισμός με τη Μέση Ανατολή παρουσιάζει ενδιαφέρον: η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος οικονομικός εταίρος του Ισραήλ, αλλά δεν αξιοποίησε ποτέ αυτό το μέγεθος για να ασκήσει επιρροή, ούτε και σκοπεύει να το κάνει.
Ο κατακερματισμός εντός της Ένωσης καθιστά τέτοιου είδους πολιτικές εξαιρετικά δύσκολες, είπε, συμπληρώνοντας πως πρόκειται για αμφιλεγόμενο ζήτημα που απαιτεί ισχυρή πολιτική ηγεσία, η οποία αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.
Η ΕΕ κινδυνεύει να χάσει άλλη μία ευκαιρία να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην περιοχή τόνισε ο Yoel Guzansky, Senior Fellow, Institute for National Security Studies (INSS) του Ισραήλ.
Όπως σημείωσε, παρά την αιματοχυσία, οι Συμφωνίες του Αβραάμ παραμένουν ενεργές ενώ καμία από τις χώρες που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία εξομάλυνσης, Μπαχρέιν, Μαρόκο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν έχει υπαναχωρήσει.
Όπως υπογράμμισε, το 2024 θεωρήθηκε μία από τις ασφαλέστερες στιγμές των τελευταίων ετών όσον αφορά στη συνεργασία μεταξύ των κρατών που είχαν εμπλακεί, ακόμη και μέσα στο πλαίσιο του πολέμου Ισραήλ – Παλαιστινίων.
Σύμφωνα με τον κ. Guzansky στο σημείο εκείνο η συνεργασία βρισκόταν στο απόγειό της: Ισραήλ, Μαρόκο και ΗΑΕ προχώρησαν σε εξοπλιστικές συμφωνίες και άλλες συνεργασίες σε επίπεδα-ρεκόρ.
Αναφερόμενος στην πρωτοβουλία Τραμπ τη χαρακτήρισε ως ένα ιδιαίτερα θετικό πλαίσιο «στο χαρτί», αλλά δύσκολο στην εφαρμογή.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει, απλώς έχει περάσει σε μια νέα φάση γι’ αυτό και απαιτείται να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και αντιφάσεις που απομένουν.
Τόνισε πως πολλά αραβικά κράτη κρατούν αμυντική και επιφυλακτική στάση, και δεν είναι καθόλου σαφές πόσο μπορούν -ή θέλουν- να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της Γάζας ενώ ανέφερε ως έναν από τους «ελέφαντες στο δωμάτιο», το θέμα του αφοπλισμού της Χαμάς και το ποιος θα αναλάβει την ευθύνη για να την πραγματοποιήσει.
Ο Mustafa Aydın, Πρόεδρος του International Relations Council της Τουρκία σημείωσε πως είναι η τρίτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο που οι ΗΠΑ επιχειρούν να αναδιατάξουν τη Μέση Ανατολή.
Όπως σημείωσε, στην πρώτη φάση των αμερικανικών πρωτοβουλιών υπήρχε διάθεση συνεργασίας, στη δεύτερη, οι ΗΠΑ κατέβαλαν πιο συντεταγμένη και κατανοητή προσπάθεια.
Τώρα όμως, όπως είπε, κινούμαστε σε ένα χάος πρωτοβουλιών που δεν συνιστούν σχέδιο αλλά «ένα σύνολο ευσεβών πόθων».
Όπως τόνισε, οι αντιφάσεις είναι μεγάλες ενώ εξέφρασε την αμφιβολία αν υπήρξε κάποιος που πίστεψε σοβαρά στη διαδικασία του Σαρμ Ελ Σέιχ καθώς, όπως είπε, οι βασικοί παράγοντες της σύγκρουσης ήταν απόντες.
Συνεχίζοντας τόνισε πώς από την οπτική της Τουρκίας, η περιοχή σήμερα είναι πιο χαοτική από ποτέ.
Για πρώτη φορά από το 1979 το Ιράν φαίνεται να κάνει βήματα οπισθοχώρησης, γεγονός που δημιουργεί ευκαιρίες, αλλά και νέους κινδύνους.
Ταυτόχρονα εμφανίζονται νέοι ισχυροί παίκτες: η Τουρκία, το Ισραήλ, που δεν υπήρξε ποτέ άλλοτε τόσο ισχυρό οικονομικά και πολιτικά, αλλά και φιλόδοξες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Από την πλευρά του ο Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης & Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Σωτήρης Ρούσσος, επεσήμανε πως οι Συμφωνίες του Αβραάμ δεν κατέστησαν τη Μέση Ανατολή ασφαλέστερη όπως απέδειξε η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και ο πόλεμος που ακολούθησε.
Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε πως ένα από τα αδύναμα σημεία των Συμφωνιών ήταν η προσπάθεια να παρακαμφθεί το Παλαιστινιακό ζήτημα, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν είναι «παγωμένη σύγκρουση».
Για να υπάρξει σταθερότητα, υπογράμμισε, το Παλαιστινιακό πρέπει να λυθεί και η Χαμάς να περιθωριοποιηθεί πολιτικά.
Για να συμβεί αυτό, σύμφωνα με τον κ. Ρούσσο, απαιτείται η ύπαρξη ενός λαϊκού, δημοφιλούς Παλαιστίνιου ηγέτη που να μπορεί να ενώσει τον παλαιστινιακό λαό και να εκφράζει μια πραγματική πολιτική εντολή.
Όπως σημείωσε, το Ισραήλ θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση με την απελευθέρωση του Μαρουάν Μπαργούτι, ενισχύοντας τον μετριοπαθή παλαιστινιακό χώρο και παρέχοντας έναν αξιόπιστο συνομιλητή για τις διαπραγματεύσεις που θα δυσκόλευε τη Χαμάς να διατηρήσει την πολιτική της ισχύ.
Και αυτό, γιατί, όπως επεσήμανε, η Χαμάς δεν είναι απλώς μια τρομοκρατική οργάνωση αλλά είναι κοινωνικό και πολιτικό κίνημα με λαϊκή βάση που χρησιμοποιεί τρομοκρατικές μεθόδους και στο πλαίσιο αυτό δεν μπορεί να περιθωριοποιηθεί αποκλειστικά με στρατιωτικά μέσα.
Σύμφωνα με τον κ. Ρούσσο, ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» παραμένει το Ιράν και γι’ αυτό η Αίγυπτος επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά σε αυτό, αναγνωρίζοντας ότι η πραγματική περιφερειακή ειρήνη περνά από τη διευθέτηση της σχέσης με την Τεχεράνη.
Μια συνολική συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα και την περιφερειακή συμπεριφορά του Ιράν θα άλλαζε δραματικά το τοπίο ενώ υπογράμμισε πως η αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν θα οδηγούσε σε πλήρη αποσταθεροποίηση της περιοχής.
Το τρίτο ζήτημα που έθεσε ο κ. Ρούσσος, αφορά στη στρατηγική του Ισραήλ να μετατρέπει τις μεθοριακές ζώνες των γειτονικών χωρών σε «ουδέτερες» ή αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες ελέγχου.
Αυτός ο δακτύλιος ουδέτερων ζωνών αποτελεί, όπως είπε, αποσταθεροποιητική στρατηγική που υπονομεύει κάθε προοπτική περιφερειακής σταθερότητας.
Τέλος, όσον αφορά την Ελλάδα, υπογράμμισε πως ενώ μπορεί να παίξει πολλαπλούς ρόλους στην περιοχή εντούτοις, όπως είπε, τα τελευταία 30 χρόνια δεν έχει υπάρξει ανάλογη αδράνεια σε ζητήματα Μέσης Ανατολής από ελληνική κυβέρνηση.
Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε πως στην παρούσα φάση η Ελλάδα βρίσκεται ουσιαστικά απομονωμένη στη Μέση Ανατολή, με εξαίρεση το Κάιρο.
Εντούτοις, υπογράμμισε πως υπάρχουν ευκαιρίες για τη σύσφιξη σχέσεων με χώρες της περιοχής όπως η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος προκειμένου να αποφύγει την περαιτέρω απομόνωση.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου