“Έχετε τόσες εκατοντάδες νησιά, δώστε μερικά να τελειώνετε”.

ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΠΑΠΑΧΕΛΑ
“Τόσες εκατοντάδες νησιά”… Τη δεκαετία του 1980, ένας Έλληνας πολιτικός είχε στο γραφείο του έναν μεγάλο χάρτη του Αιγαίου. Όταν τον επισκεπτόταν κάποιος σημαντικός ξένος τού τον έδειχνε και εξηγούσε την ιστορία, τη νομική διάσταση του θέματος και την υφή της τουρκικής απειλής.

Μια μέρα, ο επισκέπτης ήταν ένας Αμερικανός γερουσιαστής, γόνος μεγάλης επιχειρηματικής οικογένειας, ο οποίος τα έβλεπε όλα ως μπίζνες. Όταν τελείωσε το μπρίφινγκ, ο Έλληνας οικοδεσπότης τον ρώτησε αν έχει καμιά απορία και εκείνος απάντησε:

«Αφού έχετε τόσες εκατοντάδες νησιά, γιατί δεν τους δίνετε μερικά να τελειώνετε;».

Η απάντηση ήταν προκλητικά σοκαριστική, καθώς αγνοούσε εμφανέστατα την ιστορία του Αρχιπελάγους, ποιοι ζουν εκεί εδώ και αιώνες και το διεθνές δίκαιο, μεταξύ άλλων. Σήμερα, μια τέτοια απάντηση δεν θα έπρεπε να μας αιφνιδιάσει το ίδιο. Γιατί έχουμε μπει σε μια εποχή όπου το διεθνές δίκαιο δεν… πρωταγωνιστεί στη διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Ο πρόεδρος Τραμπ είναι ωμά συναλλακτικός. Στον Ζελένσκι επιχειρεί να επιβάλει ένα deal περίπου όπως το έκαναν οι σύμμαχοι στη Γερμανία, στις Βερσαλλίες. Διεκδικεί τη Γροιλανδία, τη Γάζα και τη διώρυγα του Παναμά.

Ο θαυμασμός του προς τους ισχυρούς και αυταρχικούς ηγέτες τον κάνει να βλέπει τον κόσμο σαν μια ατέλειωτη επιχειρηματική διαπραγμάτευση όπου ο ισχυρός έχει το πάνω χέρι και πρέπει να κερδίσει, άσχετα από το ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο.

Αυτός ο τρόπος θεώρησης περιφερειακών διενέξεων είναι πολύ επικίνδυνος για τα ελληνικά συμφέροντα, και στην περίπτωση της Κύπρου και του Αιγαίου. Παλαιότερα, ένας πρόεδρος παρενέβαινε σε μια κρίση για να αποτρέψει κάποιο ρήγμα στη δυτική συμμαχία. Σήμερα, για ποιο ρήγμα και ποια συμμαχία να μιλήσει κάποιος;

Τι κάνουμε γι’ αυτό; Να σκεφτούμε συναλλακτικά, στον βαθμό που είναι εφικτό. Ο Τραμπ περιμένει να ακούσει τι έχει να του προσφέρει μια χώρα για να λάβει τις αποφάσεις του – σε πρώτες ύλες, σε επενδυτικές ευκαιρίες, σε απτά πράγματα.

Η Αλεξανδρούπολη που «πουλούσε» επί Μπάιντεν δεν πουλάει πια. Το μόνο επιχείρημα που αντέχει είναι η αξία των αμερικανικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα ως προς την αμερικανική ομπρέλα προστασίας στο Ισραήλ. Με την ελπίδα πως οι ισχυροί σύμμαχοί του θα ασκήσουν την επιρροή τους στον Λευκό Οίκο.

Γενικά, πάντως, διανύουμε μια περίοδο, κατά την οποία καλό είναι να αποφεύγονται οι εντάσεις και οι κρίσεις. Η Ευρώπη είναι σε σοκ, διχασμένη και «αλλού». Το τελευταίο πράγμα με το οποίο θα ήθελε ή θα μπορούσε να ασχοληθεί είναι μια ένταση στην περιοχή μας. Αν μια κρίση φτάσει στο γραφείο του Τραμπ, αυτήν τη στιγμή, η απάντηση μπορεί να είναι τρομακτική.

Υπάρχουν, ωστόσο, λόγοι ανησυχίας πέραν των παγκόσμιων εξελίξεων. Η Ελλάδα μπαίνει πάλι σε μια περίοδο πολιτικής ρευστότητας, ασύλληπτης τοξικότητας και πόλωσης. Παραδοσιακά, η Άγκυρα επιλέγει τέτοιες περιόδους για να μας δοκιμάσει και να προκαλέσει κρίσεις.

Το έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν, όταν εμείς οι Ελληνες βγάζουμε τα μάτια μας μεταξύ μας ή περνάμε περιόδους αστάθειας. Η Τουρκία το εκμεταλλεύεται κάθε φορά και προχωράει προσεκτικά στην υλοποίηση των σχεδίων της.

Στον κόσμο που ανατέλλει, πάντως, το ερώτημα «και τι μπορούμε να κάνουμε ως Ελλάδα;» θα μας βασανίσει πολύ. Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες, τα ρίσκα τεράστια και οι αβεβαιότητες μεγάλες. Δεν μπορέσαμε να «αιχμαλωτίσουμε» τις ΗΠΑ, όπως πολύ επιτυχημένα έκανε το Ισραήλ, που τις έχει καταστήσει ισόβιο, δυναμικό σύμμαχο, ασχέτως ποιος είναι ο πρόεδρος.

Ούτε καταφέραμε ακόμη να γίνουμε μια χώρα πραγματικά δυνατή και αυτάρκης, όπως επιβάλλουν η ιστορική μας υπερηφάνεια και οι δυνατότητές μας. Θα χρειαστεί να λάβουμε κι εμείς σκληρές αποφάσεις, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, για να επιβιώσουμε στην άναρχη ζούγκλα που αντικρίζουμε.

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.